ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ


«Ο Παντοκράτορας κρατά στο Χέρι Του την βραδυνή Θυσία»

Η νύχτα αγκαλιάζει προσευχόμενες ψυχές σαν βρεφικό νανούρισμα. Στο μικρό καθολικό, οι γέροντες ξαπλωμένοι στο έδαφος, παραδομένοι στην εικόνα του Νυμφίου αποκαθηλώνουν ικετευτικά τους συγγνωστούς τους λογισμούς. Απόκοσμες εικόνες στο μικρό εκκλησάκι αναπνέουν μέσα από την θυμιασμένη ομίχλη των παρακλητικών τους λόγων. M' ένα τρακοσάρι κομποσκοίνι μετρούν ανάποδα τις μέρες, φτάνοντας ως την γέννησή τους. Ο παππά Διονύσης με αφημένο βλέμμα στην γη που περιμένει, σκύβει το κεφάλι στην ανατολή της μετανοίας του. Τί κόσμος τούτος Θεέ μου! Βαστάζουμε στις χούφτες μας τη Μάννα Ορθοδοξία και δεν θωρούμε το απροσμέτρητο κάλλος της και την ενδόμυχη υπόστασή της. Όταν τρίζουν τα θολά τζάμια από τα σιδερένια παραθύρια, νομίζεις, πως χοροί αγίων ήλθαν για να συνεκκλησιαστούν με τους χοικούς, ταμένους αδελφούς τους. Ο πολυέλαιος γυρνοφέρνει κυκλικά απ' τον καπνισμένο τρούλλο, ο Παντοκράτορας κρατάει στο χέρι του την βραδυνή θυσία, αίνοι και ύμνοι γίνονται δώρα ευχαριστιακά στα πόδια του Θεού μας. Κι όταν τελειώνει η ακολουθία, σκυμμένα πρόσωπα προσμετρούν μ' ένα Κύριε ελέησον, τα ανεβαίνοντα βήματά τους. Μακρύς ακόμα ο δρόμος της σταυρικής θυσίας. Ταιριάζει σε ορθοδόξους, να βλέπουν από μακριά τον σταυρό, που θα κρεμάσουν πάνω του τ' απόκοσμα όνειρά τους. Ποθούμε Χριστό, Αυτόν, Εσταυρωμένο, εξαντλούμε τους ονειρεμένους πόθους μας στο κοινό ποτήριο, ακροβατούμε την θωριά μας ανάμεσα στην πτώση και την έγερση. Τελούμε πνευματικά « ανάπηροι» στο μακαρισμό του εξαρτημένου Εγώ μας, αναζητούμε την χαμένη αρτιμέλεια της υποστελλόμενης ψυχής μας, ανυπακούουμε στην υποκριτική στάση ζωής. Ο Χριστός δεν είναι αφηρημένη έννοια, είναι η Οδός και η Αλήθεια, η Αγάπη κι η Ζωή, το προσδοκώμενο όνειρο της αναστάσιμης ελπίδας. Έχουμε Εκκλησία να κλάψουμε τους δρόμους που δεν διαβήκαμε, κατέχουμε αγίους να κρεμάσουμε την απόμακρη ματιά μας, μια Παναγιά να πνίξουμε στον κόρφο της την εαλωμένη αθωότητα της παιδικής αμεριμνησίας μας, κι αγγέλους τόσους, όσα είναι αυτά που χάσαμε, όσα είναι αυτά που ελπίζουμε, όσα είναι αυτά, που ίσως έρθουνε μια μέρα! Μπουσουλάμε γογγύζοντας στους εφάμαρτους δρόμους της υποκριτικής ζωής μας, έρπουμε γλοιωδώς στην λάσπη, που εωσφορικώς βαπτίσαμε πολιτισμένη κοινωνία! Επιτέλους να πάψουν αυτοί οι διαρκείς κύκλοι γύρω απ' τον ειδωλολάτρη εαυτό μας, το μεγαλείο του χριστιανού αναπαύεται στον προσευχητικό ξεσηκωμό και την ταπεινή μεγαλοσύνη. Η αγάπη μας είναι η σταυρική θυσία του εγώ μας στην εγωϊκότητα των άλλων. Ο σταυρός μας είναι τα ζυγιστικά του Πατρός που σβήνουν με γομολάστιχα τις μεγαλεπίβολες, θηριώδεις αμαρτίες μας κι η ελπίδα μας φοράει τα καλά της μπροστά στο αιματοβαμμένο δισκοπότηρο του αμνοικού Ιησού μας. Τα βράδια αιωρούνται χαροποιά στα γράμματα της αγιοπνευματικής Αλφαβήτας, ζωγραφίζουν την Πίστη ως έκθαμβο, αγιοπρεπές θήλυ, που ίσταται σε συννεφοσκεπούσα ομίχλη, πάνω από τα μικροκαμωμένα σπίτια των ανθρώπων. Πορφυροφορούσα κόρη, που χάσκει με χαμόγελο και κορομηλένια μάγουλα, που ροδοκοκκινίζουν στην παρακλητική αγάπη των πιστών. Η Πίστη είναι αναγεννητικό επίθεμα στις πληγές της αμαρτίας, δροσερή ανάσα στην πνευματική άπνοια των φιλόνικων ανθρώπων, σουλατσάρει σε χλοερούς, φρεσκοσκαμμένους κήπους και περιβόλια που μεθούν στην αρχοντιά των λουλουδιών. Βαστάει στα χέρια της τα εύοσμα βασιλικά των Χριστοφόρων λόγων, λούζεται μακάρια στην μετάνοια ενός αλλόφρονα, που ανακαλύπτει πάνω της τον μυρίπνοο Παράδεισο της συστελλόμενης ψυχής. Η Πίστη Θε μου είναι τα χρυσαφένια στάρια του χωριού, που μικρά, βάζαμε τρεχάλα ανάμεσα στα ξεραμένα στάχυα και τ' αγκάθια του αγρού, το ανταριασμένο βουϊτό από τους μεγαλοδύναμους ήχους των ελάτων, που στέκονταν πάντα όρθια. Νοικοκύρηδες, φρεσκοπλυμένοι χωρικοί, που τις Κυριακές έπαιρναν τα δύσβατα μονοπάτια για την εκκλησιά των Παμμεγίστων Ταξιαρχών! Βλέπαμε την Πίστη να σιγοντάρει στο αναλόγιο, εκείνον τον ταπεινό, ολιγογράμματο ιερέα, που έβγαινε στον άμβωνα για να μοιράσει τ' αντίδωρα κρίνα της ανυπέρβλητης αγάπης. Ύστερα βοηθούσε στα χωράφια την μαυροφορεμένη χήρα, που πριν να σπείρει τον καρπό στα σκαλισμένα αυλάκια, σταύρωνε με το χέρι της το αγιασμένο χώμα, ράντιζε με αγιασμό εκείνον τον πολύχρωμο, ταιριαστό μπαχτσέ με τις ντάλιες, τους κατιφέδες και τους κρίνους. Η Πίστη πάλι κατοικεί στα αδύναμα σπίτια των φτωχών, κάθεται στο τραπέζι με τα αλάδωτα ρεβίθια, τις ελιές και το αχνισμένο, ζυμωτό ψωμί, χορταίνει τα στόματα με μοσχοθυμιασμένες ευλογίες και απόκοσμες παραινέσεις της ερήμου. Σκάει χαμόγελο στην βρεφική αγνότητα Χριστούλιδων μικρών! Η Πίστη δεν λέει ψέμματα στα χείλη των παιδιών, παίζει κυνηγητό με την ταπείνωση και κρυφτό με την ντροπή. Στέκει προσευχητικά μετέωρη σε νηπιακούς ασπασμούς, σε ανυπόκριτες, παιδικές προσευχές. Είναι το θεϊκό αντίδοτο στο διάβα μιας φουσκοθαλασσιάς ζωής, το υπέρμαχο δοξάρι στην ηδύχοη πνοή του ουρανού, η υπογραφή του Θεού στην μετάνοια του πιστού. Μακάριοι αυτοί που την βρήκαν να τους περιμένει με το πρωϊνό ξύπνημα της αυγής και την εσπερινή δύση του ηλίου! (Φθινόπωρο 2013) Γιώργος Δ. Δημακόπουλος Δημοσιογράφος





Ιστολόγιο «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Έτος: 11ο (2013 - 2024)

Δημοσιογραφικό Εργαστήρι Ορθόδοξης Μαρτυρίας και Ομολογιακής Κατάθεσης

Διαχειριστής:

Γιώργος Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος

Icon by Serhei Vandalovskiy, icon - painter, Ukraine



«Απάνου απ' το κρεββάτι μου βαθειά παρηγοριά μου / Καρφώνω την εικόνα Σου, και τώρα η κάμαρά μου. / Είναι και μνήμα θλιβερό και χαρωπή εκκλησία / Σκοτάδι η θλίψι μου σκορπά και λάμψιν η θρησκεία».



Κωστής Παλαμάς


Drop Down MenusCSS Drop Down MenuPure CSS Dropdown Menu

Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2017

Η ΣΙΓΗ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΑΝΑΙΡΕΣΙΣ ΤΩΝ ΛΟΓΩΝ ΕΣΤΙ




Η Ομολογία της Αληθείας


Κατά την αντιμετώπιση των αιρέσεων, 

εκτός από τον έλεγχο της πλάνης και της κακοδοξίας 

είναι απαραίτητη και η καλή και σωτήρια Ομολογία της Αληθείας της Πίστεως. 

Άλλωστε, 

μόνον εν Ομολογία δύναται να ασκηθεί αληθινός έλεγχος. 

Σε καιρό ''οικουμενικής αταξίας'', 

όταν ακόμη και οι ηγέτες των τοπικών Εκκλησιών δεν εκφράζουν την Πίστη της Αληθείας, 

αλλά συμφωνούν μεταξύ τους στην κακοδοξία, 

τότε την Καθολικότητα της Εκκλησίας διασώζουν μόνον 

όσοι διακρατούν την ''ορθήν και σωτήριον Ομολογίαν''. 

Για τον λόγο αυτό, 

ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής βεβαιώνει με έμφαση 

ότι ''πας άνθρωπος αγιάζεται διά της ακριβούς Ομολογίας της Πίστεως''19. 

Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αποσιώπησις της Ομολογίας της Αληθείας, 

προκειμένου να επιτευχθεί η ειρήνη και η ομόνοια με τους πολλούς. 

Όταν σε εγειρόμενα δογματικά θέματα το αληθεύον μέρος σιγήσει από αδράνεια, 

δειλία ή απειλή, 

τότε είναι και αυτό συνένοχο με το σφαλλόμενο. 

''Η σιγή των λόγων, αναίρεσις των λόγων εστί'', 

διακηρύσσει ο Άγιος Μάξιμος, 

διότι ''ο μη λαλούμενος λόγος, ουδ΄όλως εστί''19. 

Η Ομολογία της Αληθείας δεν περιορίζεται μόνον εντός της καρδιάς του ανθρώπου, 

πρέπει οπωσδήποτε και να εξωτερικεύεται: 

''Ου περιώρισεν ο Θεός τη καρδία την όλην σωτηρίαν, ειπών. 

ο ομολογών με έμπροσθεν των ανθρώπων, 

ομολογήσω αυτόν έμπροσθεν του Πατρός μου εν τοις ουρανοίς {Ματθ. ι΄32}. 



Και ο θείος Απόστολος διδάσκει λέγων. καρδία μεν πιστεύεται εις δικαιοσύνην, στόματι δε ομολογείται εις σωτηρίαν {Ρωμ. ι΄10}20. Και αν η Ομολογία λυπήσει τους περισσοτέρους ανθρώπους; Ο Άγιος Μάξιμος είναι και πάλι αφοπλιστικός: ''ου δύναμαι λυπήσαι τον Θεόν σιωπών, άπερ αυτός λαλείσθαι και ομολογείσθαι προσέταξεν''21. Ο άγιος Μάξιμος ουδέποτε συγκατατέθη εις τοιαύτην (θεωρουμένην ως) οικονομίαν. οικονομία εις βάρος του δόγματος της Εκκλησίας δεν νοείται. μάλλον δε είναι καταδικαστέα''22.


α4. Η εκκοπή των Λατίνων


Αυτή η αταλάντευτη στάσις διαπερνά όλο τον ένδοξο και ταυτόχρονα μαρτυρικό ιστορικό βίο της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία δοκιμάσθηκε, δοκιμάζεται και θα δοκιμάζεται από τις αιρέσεις, ώστε να γίνονται φανεροί οι δόκιμοι23. Όταν το έτος 807-808 δύο Βενεδικτίνοι Μοναχοί εκ της Δύσεως έψαλαν στα Ιεροσόλυμα το Σύμβολο της Πίστεως


με την προσθήκη του Filioque, δηλαδή την κακοδοξία ότι το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται αιωνίως όχι μόνον εκ του Πατρός, αλλά και εκ του Υιού, τότε ηγέρθησαν αμέσως αντιδράσεις εκ μέρους των Μοναχών της Μονής του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. Οι Ορθόδοξοι Μοναχοί έσπευσαν να χαρακτηρίσουν ως Αιρετικούς, τους τολμήσαντας την εισαγωγή της ασεβούς προσθήκης. 


Η ελεγκτική και ομολογιακή αυτή αντίδρασις είχε διττό αποτέλεσμα στην Δύση: αφ΄ενός μεν να συγκληθεί σύνοδος υπέρ του Filioque από τον Βασιλέα των Φράγκων Κάρολο τον Μέγα, αφ΄ετέρου δε ο Πάπας Λέοντας ο Γ΄να προβεί ορθότατα σε καταδίκη του Filioque και να αναρτήσει εις ανάμνησιν και προφύλαξιν δυο αργυρές πλάκες στον Ναό του Αγίου Πέτρου στην Ρώμη, οι οποίες περιείχαν το Σύμβολο της Πίστεως ακαινοτόμητο, δηλαδή άνευ της προσθήκης του Filioque24.


Είναι γνωστά τα γεγονότα, τα οποία οδήγησαν στην σύγκληση της περιφήμου Μεγάλης Συνόδου του έτους 879-880 στην Κωνσταντινούπολη, επί Μ. Φωτίου, της θεωρουμένης και ως Η΄Οικουμενικής από την Συνείδηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας. 


Κατ΄αυτήν, η Λατινική κακοδοξία του Filioque καταδικάσθηκε, ως επίσης και το λεγόμενο Πρωτείο δικαιοδοσίας του Πάπα Ρώμης εφ΄όλης της Εκκλησίας25. Η έκπτωσις όμως των Δυτικών, με την υιοθέτηση των ως άνω καταδικασθέντων κακοδοξιών υπό της Αδιαιρέτου Εκκλησίας, ολοκληρώθηκε τον ΙΑ΄αι. διά των γνωστών αναθεματισμών. Έκτοτε η τοποθέτησις των Ορθοδόξων έναντί τους, μετά μάλιστα και τα τραγικά γεγονότα των Σταυροφοριών, ήταν σταθερή: εθεωρούντο ετερόδοξοι και αιρετικοί. 


Οι Αγιορείται Μοναχοί έγραφαν χαρακτηριστικά στον λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄Παλαιολόγο κατά το δεύτερο ήμισυ του ΙΓ΄αι.: ''Αυτοί (οι Λατίνοι)... δεν άφησαν άθικτο και απαραχάρακτο κανένα από τα κυριότερα σημεία της Πίστεως. Γι΄αυτό, όχι μόνον αποκόπτονται από το Σώμα του Χριστού, αλλά παραδίδονται και στον σατανά κατά το του Αποστόλου Παύλου:


''Ει τις ευαγγελίζεται υμάς παρ΄ο παρελάβετε... ανάθεμα έστω'' {Γαλ. α΄8}... Πώς είναι λοιπόν νόμιμο... να ενωθούμε με εκείνους... εφ΄όσον παραμένουν στις αιρέσεις τους; Εάν το δεχθούμε αυτό, ανατρέπουμε με μιας τα πάντα και καταργούμε την Ορθοδοξία''26. 


Ο Ομολογητής Άγιος Μελέτιος ο Γαλησιώτης, του οποίου οι Λατινόφρονες απέκοψαν την γλώσσα, γράφει χαρακτηριστικά και εύρυθμα στην Αλφαβηταλφάβητό του: ''...ότι καν λέγωσι τινές των καθ΄ημάς ποιμένων/εξ αμαθείας των Γραφών ή καθ΄ετέρους τρόπους/ως Ιταλών τα σφάλματα βραχύτατα τυγχάνει,/ως ουκ εισίν αιρετικοί


μηδ΄αποκεκομμένοι/του των πιστών συστήματος εκ τίνος των Αγίων/ουδέ το τούτοις κοινωνείν σφάλμα ψυχής και βλάβη,/ψευδώς φάσι, κακώς φάσι, μακράν της αληθείας.../ Πας των Πατέρων ο χορός αυτούς καταδικάζει,/Αιρετικοίς συντάττεται και σύμπας ο Λατίνοις/συγκοινωνών μεμέρισται Χριστού και των Αγίων''27.


α5. Ο Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης περί της Αιρέσεως των Λατίνων


Επειδή άλλοτε είχαμε ασχοληθεί με την στάση του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά έναντι των Λατίνων28, στην παρούσα Εισήγησή μας θα στραφούμε σε μία άλλη μεγάλη Πατερική μορφή, στον Παλαμικό και Ησυχαστή Δογματικό-Λειτουργικό-Μυσταγωγικό θεολόγο Άγιο Συμεών Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (+1429), για να παρακολουθήσουμε επιγραμματικά την οδηγητική τοποθέτησή του έναντι της Λατινικής Αιρέσεως,


αλλά και έναντι των Μονοθειστικών θρησκευμάτων του Ιουδαισμού και του Ισλαμισμού. Ο Άγιος Συμεών πιστεύει απόλυτα, ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ''διασώζει, εκφράζει και βιώνει την αλήθεια της αρχαίας αδιαίρετης Εκκλησίας. 


Το θεμελιώδες κριτήριο που προσδιορίζει αυτή την αλήθεια είναι η (Αγία) Γραφή και οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. Οι Σύνοδοι αυτές συνέθεσαν και επικύρωσαν το Σύμβολο, το οποίο η Λατινική Εκκλησία παραχάραξε προσθέτοντας το Filioque''29. Και ποια ήταν η αιτία εκτροπής των Λατίνων; Η υπερηφάνεια και η οίησις, λέγει ανεπιφύλακτα ο Άγιος Συμεών30. 


Οι Λατίνοι εζήλευσαν την θύραθεν (κοσμική) σοφία και θεώρησαν ότι είναι σοφότεροι από τους Ανατολικούς Αδελφούς τους. Εδώ έγκειται η ρίζα όλων των πτώσεων και των κακοδοξιών: πίστις και εμπιστοσύνη στην ανθρώπινη γνώση, φυσίωσις, έλλειψις ταπεινώσεως και αγάπης. 



Οι κακοδοξίες των Παπικών συνοψίζονται κατά τον Άγιο Συμεών σε τρεις κατηγορίες:
α) δογματικές, β) λειτουργικές και γ) ηθικές31.
Στις δογματικές κακοδοξίες περιλαμβάνονται:
το Filioque και αυθαίρετη προσθήκη του στο Σύμβολο της Πίστεως,
το Πρωτείο του Πάπα, το λεγόμενο Καθαρτήριο Πυρ,
η άρνησις διακρίσεως μεταξύ Ουσίας και Ενεργειών στον Θεό,
ως και η θεώρησις κτιστών ενεργειών στον Θεό για την σχέση του με τον κόσμο και τον άνθρωπο.
Στις λειτουργικές κακοδοξίες περιλαμβάνονται:
η τέλεσις του Μυστηρίου του Βαπτίσματος όχι διά τριών πλήρων καταδύσεων,
αλλά διά επιχύσεως,
η χωριστή τέλεσις του Χρίσματος, η μη παροχή
Θ. Κοινωνίας στα βρέφη,
η χρήσις Αζύμου Άρτου στην Θ. Ευχαριστία,
ο Καθαγιασμός των Δώρων στην Θ. Λειτουργία όχι διά επικλίσεως του Αγίου Πνεύματος,
αλλά διά της εκφωνήσεως και μόνον των Ιδρυτικών λόγων του Κυρίου,
η μη μετάδοσις Αγίου Αίματος στους πιστούς,
η χειροτονία διά Χρίσεως, η παροχή Ευχελαίου μόνον στους ετοιμοθανάτους,
η διάσπασις του ενός Μοναχικού Σχήματος σε πολλά,
η κατάλυσις της νηστείας της Τετάρτης και Παρασκευής
και η καθιέρωσις νηστείας του Σαββάτου,
η άδεια να υπανδρεύονται πατέρας και υιός μητέρα και κόρη,
ως επίσης και δύο αδελφοί, δύο αδελφές.
Στις ηθικές κακοδοξίες περιλαμβάνονται:
η ασύδοτη διάδοσις και επιτέλεσις της πορνείας μεταξύ των κληρικών, μοναχών και λαικών,
την οποίαν θεωρούν σχεδόν ακατηγόρητη και δεν την συμπεριλαμβάνουν στα κωλύματα της Ιερωσύνης,
το ξύρισμα των γενείων των κληρικών, η βρώσις πνικτών,
η καύχησις για ευημερία και κατά κόσμον πρόοδο και κυριαρχία τους,
ως δείγμα δήθεν ευνοίας του Θεού για την ορθότητα και θεοσέβειά τους.
Επίσης,
στις ιερές τέχνες της Εκκλησίας (εικονογραφία, αρχιτεκτονική, μουσική κλπ.)
ανέπτυξαν άλλη άποψη και πρακτική,
δηλαδή φυσιοκρατική, εγκόσμια και απνευμάτιστη.
(Συνεχίζεται)



Παραπομπές:


19. PG 90, στλ. 165ΑΒ: Τόμος Β΄. Του εν Αγίοις Πατρός ημών και Ομολογητού Μαξίμου, Περί των πραχθέντων εν τη πρώτη Εξορία, ήτοι εν Βιζύη. τα παρά του Θεοδοσίου επισκόπου Καισαρείας Βιθυνίας, και αυτού διαλεχθέντα, κ΄ΚΗ΄.
20. Αυτόθι, στλ 165Α-C.
21. PG 90, στλ 124Α-Β: Εξήγησις της Κινήσεως γενομένης μεταξύ του κυρού Αββά Μαξίμου και των συν αυτώ, και των αρχόντων επί σεκρέτου,κ΄Θ΄.
22. Χαρ. Γ. Σωτηροπούλου, Θέματα δογματικής θεολογίας και πνευματικής ζωής κατά την διδασκαλίαν Μαξίμου του Ομολογητού, Αθήναι 2003, σ. 20.
23. Βλ. Α΄Κορ. ια΄19.
24. Αρχιμ. Σπυρίδωνος Μπιλάλη, Η Αίρεσις του Filioque, τ. Α΄, Ιστορική και Κριτική θεώρησις του Filique, εκδ. Ορθοδόξου Τύπου, Αθήναι 1972, σ. 119-120.
25. Αρχιμ. Σπυρίδωνος Μπιλάλη, Ορθοδοξία και Παπισμός, τόμος Α΄, Κριτική του Παπισμού, εκδ. Αδελφ. ''Ευνίκης'', Αθήναι 1988, σ. 216-217.
26. Βλ. Παναγιώτης Σημάτης, Είναι Αίρεση ο Παπισμός; Τί λένε Οικουμενικές Σύνοδοι και Πατέρες, περιοδ. ''Θεοδρομία΄΄, Θ, τ. 2/Απρίλιος-Ιούνιος 2007, σ. 267.
27. Αυτόθι, σ. 268.
28. Βλ. Ιερομονάχου Κλήμεντος Αγιοκυπριανίτου, Η Αίρεσις του Παπισμού και η σύγχρονη Οικουμενιστική Προσέγγισις Ορθοδόξων και Παπικών, Κυρ. Ορθοδοξίας 2003.
29. π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, ενθ΄ανωτ., σ. 373.
30. PG 155, στλ. 89Α-D: Διάλογος εν Χριστώ κατά πασών των Αιρέσεων, ΙΖ΄.
31. π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, ένθ΄ανωτ., 375-377.




Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
<<ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ>>
Ομιλίες σε Εκδηλώσεις - Εισηγήσεις - Διαλέξεις - Άρθρα,
Εκδόσεις Γεώργιος ΧοροζίδηςΦυλή Αττικής 2017, σελ. 35-40.



Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Print Friendly and PDF