Α' Μέρος
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Και δικαιότατη και αυτή που πρέπει είναι η επωνυµία που παίρνει το ψυχωφελέστατο βιβλίο.
Γιατί αν και πολλά απο τα ιερά και θεόπνευστα βιβλία της Παλαιάς και Νέας ∆ιαθήκης,
ωνοµάσθηκαν αµέσως από αυτά τα ίδια πράγµατα, που διδάσκουν (έτσι, για παράδειγµα,
η Γένεσις του Μωϋσή ωνοµάστηκε, επειδή αναφέρει για την απο το µηδέν γέννησι και ∆ηµιουργία και τα τέσσερα Ευαγγέλια,
γιατί ιστοριογραφούν τα καλά και σωτηριώδη µηνύµατα των ανθρώπων.
Ποιός δεν βλέπει γιατί και αυτό εδώ το βιβλίο ωνοµάσθηκε κατάλληλα Αόρατος Πόλεµος,
απο αυτήν αµέσως την ύλη και τις υποθέσεις µε τις οποίες ασχολείται;
Γιατί διδάσκει αυτή, (όχι για κάποιον αντιληπτό και ορατό πόλεµο, όχι για εχθρούς
σωµατικούς και οφαλµοφανείς, αλλά για τον αόρατο πόλεµο που γίνεται στο µυαλό,
στον οποίο παίρνει µέρος κάθε χριστιανός, αµέσως απο την ώρα που θα βαπτισθή
και υποσχεθή απέναντι στον Θεό, να πολεµάη σε αυτόν µέχρι να πεθάνη,
γιά χάρι του θείου αυτού ονόµατος.
Γι αυτό και σχετικά µε αυτόν τον πόλεµο, παραβολικά γράφτηκε στους Αριθµούς... Γι’ αυτό λέγεται στο βιβλίο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΥΡΙΟΥ (Αριθµ. 21,14), και διδάσκει για εχθρούς ασώµατους και αφανείς, οι οποίοι είναι τα διάφορα πάθη,oi θελήσεις της σάρκας και οι πονηροί δαίµονες, οι οποίοι µισούν τους ανθρώπους και δεν σταµατάνε ηµέρα και νύκτα να µας πολεµάνε. 'Οπως είπε ο µακάριος Παύλος «δεν έχουµε να παλαίψουµε µε ανθρώπους, αλλά µε αρχές και εξουσίες, δηλαδή µε τους κυρίαρχους του κόσµου τούτου, τα πονηρά πνεύµατα που βρίσκονται ανάµεσα στη γη και στον ουρανό».(Έφεσ. 6,12). Και οι στρατιώτες που πολεµούν σε αυτό τον πόλεµο είναι όλοι οι χριστιανοί, όπως µαθαίνουµε απο αυτό το βιβλίο. Αρχιστράτηγος των χριστιανών παρουσιάζεται ο Κύριος ηµών Ιησούς Χριστός, περιτριγυρισµένος µε όλους τους χιλιάρχους και εκατοντάρχους, δηλαδή µε όλα τα τάγµατα των «Αγγέλων και των Αγίων»· πεδίο αγώνα και τόπος και πολεµήστρα, µέσα στον οποίο ο πόλεµος αυτός γίνεται, είναι η ίδια η καρδιά και όλος ο εσωτερικός άνθρωπος, και χρόνος του πολέµου είναι όλη µας η ζωή.
Ποια πάλι είναι τα όπλα, µε τα όποια εξοπλίζει τους στρατιώτες του ο Αόρατος αυτός Πόλεµος; Ακούστε· η περικεφαλαία αυτών και το σκουτάρι, είναι η εκπληρωµένη δυσπιστία και η απελπισία του εαυτού τους. Η σηµαία τους και το σιδερένιο πουκάµισο, είναι το θάρρος προς τον Θεό και η βέβαιη ελπίδα. Ο θώρακας και το περιστήθιο τους, είναι η µελέτη των παθών του Κυρίου. Η ζώνη τους είναι η αποχή απο τα σαρκικά πάθη. Τα υποδήµατά τους, είναι η ταπείνωσις και η πείγνωσις της ασθένειάς τους. Η ασπίδα, δηλαδή το καλκάνι τους, είναι η υποµονή στους πειρασµούς και η αποµάκρυνσις της αµέλειας. Η µάχαιρα, που κρατάνε από το ένα χέρι, είναι η ιερά προσευχή, τόσο η λεγόµενη νοερά και προφορική, όσο και αυτή που γίνεται µε την µελέτη. Και, τρίλογχο κοντάρι, που κρατούνε από το άλλο χέρι, είναι το να µη κάνουν συγκατάθεσις στο πάθος, που τους πολεµεί, να το διώχνουν µε οργή και να το µισούν και να το συχαίνωνται από την καρδιά τους.
Τροφή τους, από τήν οποία παίρνουν για να δυναµώνουν εναντίον των εχθρών, είναι η συνεχή µετάληψις της θείας Κοινωνίας, τόσο της θείας µυσταγωγίας του θυσιαστηρίου, όσο και της νοεράς, και αέρας φωτεινός και ανέφελος, µέσα από τον οποίο βλέπουν από µακριά τους εχθρούς, είναι η παντοτινή γύµνασις του νου στο να γνωρίζη σωστά τα πράγµατα και η παντοτεινή γύµνασις της θελήσεως, στο να θέλη µόνον να εύαρεσθή το Θεό, και η ειρήνη της καρδιάς και η ησυχία. Εδώ, εδώ σε αυτόν τον Αόρατο Πόλεµο, ή να πούµε καλύτερα, σε αυτόν τον Πόλεµο του Κυρίου, µαθαίνουν οι στρατιώτες του Χριστού τις διαφόρες απάτες, τις κάθε είδους µηχανοραφίες, τα δύσκολα στρατηγήµατα και τις τέχνες που µεταχειρίζονται εναντίον αυτών οι νοητοί εχθροί µέσα απο τις αισθήσεις, µέσα απο την φαντασία, µέσα απο την στέρησι της ευλάβειας και µάλιστα, µέσα απο τις τέσσερες προσβολές, που φέρνουν τον καιρό του θανάτου, της απιστίας, λέω, της απογνώσεως, της κενοδοξίας και της µεταµορφώσεώς των σε φωτεινούς Αγγέλους.
Και στη συνέχεια, µελετάνε και αυτοί, πως να λύνουν και να αντιπολεµούν, αυτές τις µηχανές των εχθρών. Kαι εδώ διδάσκονται, ποιά τάξι και ποιό νόµο πρέπει να κρατούν και πόσο γενναία να πολεµούν. Kαι για να πω µε συντοµία, από το βιβλίο αυτό κάθε άνθρωπος που αγαπά την σωτηρία του, µαθαίνει πως να νικήση τους αόρατους εχθρούς του, για να απόκτηση κούρση και θησαυρούς, δηλαδή αρετές θείες και αληθινές και για να πάρει βραβείο και στεφάνι αµαράντινο, το οποίο είναι η ένωση µε το Θεό και στο τωρινό αιώνα και στο µέλλοντα. Δεχθείτε λοιπόν αυτό το βιβλίο, φιλόχριστοι αναγνώστες, µε χαρά και ευνοικά και µάθετε απο αυτό την τέχνη του Αόρατου Πολέµου· φροντίστε όχι µόνο να πολεµήτε απλά, αλλά να πολεµήτε και νόµιµα και όπως πρέπει, για να στεφανωθήτε. Επειδή, κατά τον Απόστολο «εάν και αθλήται κανείς, δεν στεφανώνεται, αν δεν αθλήση νόµιµα» (Β΄ Τιµόθ. 5)».
Εξοπλισθήτε µε τα όπλα που σας διδάσκει, γιά να θανατώσετε µε αυτά τους νοητούς και αόρατους εχθρούς σας, οι οποίοι είναι τα πάθη που φθείρουν την ψυχή και οι δαίµονες που είναι οι δηµιουργοί αυτών των παθών. «Ντυθήτε την πανοπλία του Θεού για να µπορέσετε να αντισταθήτε στα τεχνάσµατα του διαβόλου» (Εφεσ. 3,10). Να θυµάστε οτι 3 υποχεσθήκατε στο άγιο βάπτισµα ότι απαρνήσθε και πολεµάτε τον σατανά και όλα τα έργα του και κάθε λατρεία του και κάθε αµαρτία του, τα όποια έργα του είναι αυτά της φιληδονίας, της φιλοδοξίας και της φιλαργυρίας και τα υπόλοιπα πάθη. Οπότε και να αγωνίζεστε, όσο µπορείτε, για να κατατροπώσετε, για να τον ντροπιάσετε και για να τον νικήσητε µε όλη σας την τελειότητα.
Ποιά δε είναι η πληρωµή και ο µισθός, που έχετε να πάρετε για αυτή τη νίκη σας; Πολύς και µεγάλος. Και ακούστε αυτό αυτολεξεί από το ίδιο το στόµα του Κυρίου, οπού µας το υπόσχεται στην Ιερή Άποκάλυψι. «Σε όποιον νικήσει θα του δώσω να φάη τον καρπό από το δένδρο της ζωής, που βρίκσεται στον παράδεισο του Θεού µου» (κεφ. 2,7). «Τον νικητή δεν θα τον πειράξη ο δεύτερος θάνατος» (Αποκ. 2,11). «Σε όποιον νικήση θα του δώς από το κρυµµένο µάννα» (Αποκ. 2,17). «Στο νικητή θα του δώς την εξουσία που κι εγώ πήρα από τον Πατέρα µου κι ακόµη θα του δώσω το άστρο το πρωινό» (Αποκ. 2,28). «Τον νικητή θα τον ντύση ο Θεός µε τα λευκα ρούχα της νίκης· δεν θα διαγράψω το όνοµά του από το βιβλίο της ζωής και θα τον αναγνωρίζω ως δικό µου µπροστά στονΘεό και τους αγγέλους του» (Αποκ. 3,5). «Τον νικητή θα τον κάνω στύλο στο ναό του Θεού µου» (Αποκ. 3,12). «Τον νικητή θα τον βάλω να καθίση µαζί µου στον θρόνο µου» (Αποκ. 3,21). «Ο νικητής θα τα κληρονοµήση όλα, κι εγώ θα είµαι Θεός του κι αυτός παιδί µου» (Αποκ. 21,7).
Βλέπετε αξιώµατα; βλέπετε µισθούς; βλέπετε το oκταπλάσιο αυτό στεφάνι, τo oποίο είναι γεµάτο άνθη και αµαράντινο, αλλά πολλά περισσότερα στεφάνια θα σας πλέξουν αδελφοί, αν νικήσετε τον διάβολο· σε αυτό λοιπόν µαθητεύετε, στο να αγωνίζεστε και να εγκρατεύεστε «γι ανα µη πάρη κανένας το στεφάνι σας» (Aποκαλ. 3,11). Γιατί, είναι αλήθεια, οτι είναι ντροπή µεγάλη, εκείνοι µεν που αγωνίζονται στους σωµατικούς και εξωτερικούς αγώνες και στα πένταθλα να εγκρατεύωνται απο όλα, για να πάρουν ένα φθαρτό στεφάνι από αγριελιά, ή σέλινο ή απο κλαδί κουκουναριάς, ή φοινικιάς ή δάφνης ή µυρσίνης ή κάποιου άλλου φυτού. Και εσείς που έχετε να πάρετε τέτοιο άφθαρτο στεφάνι, να περνάτε µε αµέλεια και αδιαφορία την ζωή σας. Και ας σας πείση σε αυτό ο ΙΙαύλος που λέει «∆εν γνωρίζετε ότι οι δροµείς όλοι τρέχουν στο στάδιο, ένας όµως λαµβάνει το βραβείο; Τρέχετε, λοιπόν κι εσείς έτσι, ώστε να κατακτήσετε το βραβείο.
Οι αθλητές που ετοιµάζονται για τον αγώνα, υποβάλλονται σε κάθε είδους αποχή· εκείνοι για να λάβουν ένα στεφάνι που µαραίνεται, ενώ εσείς αµάραντο» (Α' Κορινθ. 9,24). Αυτή λοιπόν τη νίκη και τη λαµπρότητα αυτών των στεφανιών εύχοµαι να απολαύσουµε· να θυµηθήτε, αδελφοί µου, να δεηθήτε στο Κύριο και για την συγχώρεσι των αµαρτιών εκείνου, που έγινε βοηθός σας αυτού του ωραίου, µέσα απο το βιβλίο αυτής της εκδόσεως· πάνω απο όλα, όµως, θυµηθήτε να σηκώσετε τα µάτια στον ουρανό, και να ευχαριστήσετε και να δοξάσετε τον Πρωταίτιο και Αυτοδίδακτο αυτής της νίκης Θεό και 4 Αρχιστράτηγό σας Ίησού Χριστό, και ας λέγη ο καθένας προς αυτόν εκείνο που είπε ο Ζοροβάβελ «Από εσένα προέρχεται η νίκη.... Και η δόξα είναι δική σου, και εγώ δικός σου συγγενής» (Β' 'Έσδρ. 59). Και αυτό του Προφήτη ∆αβίδ «Σε σένα ανήκει, Κύριε, η µεγαλωσύνη, και η δύναµις, και το καύχηµα, και η νίκη, και η εξοµολόγησις, και η ισχύς» (Α' Παραλειπ. 29,11). Τώρα και στους αιώνες των αιώνων. Αµήν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'
Σε τι βρίσκεται η χριστιανική τελειότητα. Για να την αποκτήση κάποιος, πρέπει να πολεµά. Τα τέσσερα αναγκαία σ’ αυτόν τον πόλεµο. Το µεγαλύτερο και τελειότερο κατόρθωµα, που µπορεί να πη ή να συλλογισθή ο άνθρωπος, είναι το να πλησίαση κάπως στο Θεό και να ενωθεί µε αυτόν. Λοιπόν, εάν εσύ, αγαπητέ µου εν Χριστώ αναγνώστη, επιθυµείς να φθάσης σε αυτήν την κορυφή, πρώτα πρέπει να γνωρίσης, απο τι αποτελείται η πνευµατική ζωή και η χριστιανική τελειότητα. Γιατί, είναι πολλοί, που λένε, πως αυτή η ζωή και η τελειότητα βρίσκεται στις νηστείες, στις αγρυπνίες, στις γονυκλισίες, στις χαµαικοιτίες και σε άλλες παρόµοιες σκληραγωγίες του σώµατος.
'Αλλοι πάλι λένε πως βρίσκεται στις πολλές προσευχές και στις µεγάλες ακολουθίες. Και άλλοι πολλοί νοµίζουν, ότι η τελειότητα βρίσκεται ολόκληρη στη νοερά προσευχή, στη µοναξιά και στην αναχώρησι, στη σιωπή και στην εκπαίδευσι µε τον κανόνα· δηλαδή, το να βαδίζουν µε τον κανόνα και το µέτρο, και ούτε να φτάνουν σε υπερβολές, ούτε σε ελλείψεις. Οι αρετές όµως αυτές, µόνες τους, δεν είναι αυτό που ζητάµε ως χριστιανική τελειότητα, αλλά είναι άλλοτε µέσα και όργανα, για να απολαύση κάποιος την χάρι του Αγίου Πνεύµατος, άλλοτε πάλι είναι καρπός του Αγίου Πνεύµατος. Καί ότι µεν είναι πολύ δυνατά όργανα, για την απόλαυσι της χάρης του Αγίου Πνεύµατος, δεν υπάρχει καµµία αµφιβολία, γιατί βλέπουµε πολλούς ενάρετους που τα µεταχειρίζονται όπως πρέπει, µε αυτό τον σκοπόν, για να αποκτήσουν δηλαδή ισχύ και δύναµι κατά της κακίας και της χαλαρότητας, για να δυναµώνουν εναντίον των πειρασµών και της πλάνης των τριών κοινών εχθρών, δηλαδή της σάρκας, του κόσµου και του διαβόλου, για να παίρνουν από εκείνες την πνευµατική βοήθεια, που είναι αναγκαίες σε όλους τους δούλους του Θεού, και µάλιστα στους αρχαρίους, και απλά, για να αξιωθούν να πάρουν τα χαρίσµατα του Αγίου Πνεύµατος· δηλαδή, «ΙΙνεύµα γνώσεως και ευσεβείας· ΙΙνεύµα βουλής και ισχύος·
Πνεύµα σοφίας και συνέσεως· ΙΙνεύµα φόβου Θεού», καθώς τα απαριθµεί ο Ησαΐας (11,2). 'Οτι αυτές οι πράξεις είναι και καρπός του Πνεύµατος και έχουν ως αποτέλεσµα την «αγάπη, χαρά, πίστι, εγκράτεια» (Γαλ. 5,22), όπως είπε ο Παύλος, και αυτό είναι χωρίς αµφιβολία. Γιατί οι πνευµατικοί άνδρες παιδεύουν το σώµα µε αυτές τις σκληραγωγίες, γιατί λύπησε τον Ποιητή του και για να το κρατάνε πάντα ταπεινωµένο και υποτεταγµένο στο να εργάζεται τα του Θεού. Σιωπούν και µονάζουν, για να αποφεύγουν και την παραµικρή λύπη προς τον Θεό. Προσεύχονται και προσέχουν στη λατρεία του Θεού και στα έργα της ευσέβειας, για να έχουν το πολίτευµά τους στους ουρανούς· µελετάνε τη ζωή και το πάθος του Κυρίου µας, όχι για τίποτα άλλο, παρά να γνωρίσουν περισσότερο την δική τους κακία, και την αγαθότητα και ευσπλαγχνία του Θεού, ακολουθούν τον Ίησού Χριστό µε το να απαρνούνται τον εαυτό τους και µε το σταυρό στους ώµους, για να θερµαίνωνται περισσότερο στην αγάπη του Θεού και στο µίσος του εαυτού των.
Οι αρετές όµως που αναφέρθηκαν, µπορούν να προξενήσουν σε εκείνους, που θέτουν όλο τους το βάρος σε αυτές, περισσοτέρη βλάβη από τις φανερές αµαρτίες· όχι εξαιτίας αυτών (γιατί, αυτές είναι όλες αγιώτατες), αλλ' εξ αιτίας εκείνων που τις µεταχειρίζονται, επειδή, αυτοί προσέχοντας σ’ αυτές µόνο, αφήνουν την καρδιά τους να τρέχη στα δικά τους θελήµατα και τα θελήµατα του διαβόλου, ο οποίος βλέποντας τους πως πηγαίνουν από τον ευθύ δρόµο, τους αφήνει όχι µόνον να αγωνίζωνται µέ χαρά σε αυτούς τους σωµατικούς αγώνες, αλλά ακόµη να επεκτείνωνται, µε τον µάταιο λογισµό τους, και ως στα µεγαλεία του Παραδείσου. Όθεν και νοµίζουν οι τοιούτοι πως υψώθησαν µέχρι τα τάγµατα των Αγγέλων και πως αισθάνονται τον Θεό µέσα τους· και κάποτε, βυθισµένοι µέσα σε κάποιες σκέψεις και λογισµούς περιέργους και υψηλούς, νοµίζουν πως άφησαν σχεδόν τον κόσµο αυτόν και αρπάγησαν µέχρι τον τρίτο ουρανό. Αλλά, σε πόσα σφάλµατα είναι µπλεγµένοι αυτοί και πόσο είναι µακριά από την αληθινή τελειότητα, µπορεί να το καταλάβη ο κάθε ένας από την ζωή και τα ήθη τους.
Γιατί, αυτοί θέλουν να προτιµούνται από τους άλλους σε κάθε τι που υπάρχει· είναι ιδιόρρυθµοι και ισχυρογνώµονες στο θέληµά τους είναι, τυφλοί σε όλα τα δικά τους, µε επιµέλεια όµως εξετάζουν τους λόγους και τις πράξεις των άλλων, αν τους αγγίξη κάποιος λίγο στη µάταιη υπόληψι της τιµής τους, που αυτοί νοµίζουν πως έχουν και που (σε υπόληψι) θέλουν να τους έχουν και οι άλλοι· ή εάν τους εµπόδιση κάποιος από κείνες τις ευλάβειες και τις αρετές, µε τις οποίες καταπιάνονται (ο Θεός να φυλάει!) αµέσως συγχύζονται, αµέσως ανάβουν όλοι από θυµό και γίνονται έξαλλοι. Καί, αν ο Θεός θέλοντας να τους φέρη σε ακριβή γνώσι του εαυτού τους και στον αληθινό δρόµο της τελειότητας, τους στείλη θλίψεις και αρρώστειες ή παραχωρήση να τους έρθουν διωγµοί (οι οποίοι είναι το δοκιµαστήριο που δοκιµάζει τους γνήσιους και αληθινούς δούλους του), τότε φανερώνουν τα κρυφά της καρδιάς τους, πως είναι διεφθαρµένοι από την υπερηφάνεια.
Γιατί, σε κάθε λυπηρό γεγονός που συµβαίνει, δεν θέλουν να ακολουθήσουν
το θέληµα του Θεού, µένουν αναπαυµένοι στις δίκαιες, αν και κρυφές κρίσεις του Θεού,
ούτε θέλουν κατά το παράδειγµα του ταπεινωθέντα και παθόντα Υιού αυτού, του Κυρίου ηµών Ιησού Χριστού,
να ταπεινωθούν κάτω απο όλα τα κτίσµατα, εχοντας για αγαπητούς φίλους τους τους διώκτες,
σαν όργανα της θείας αγαθότητας και συνεργούς της σωτηρίας τους.
Οπότε είναι φανερό πως βρίσκονται σε µεγάλο κίνδυνο.
Γιατί, έχοντας το εσωτερικό µάτι, δηλαδή τον νου τους, σκοτεινό, βλέπουν µε εκείνο τον εαυτόν τους·
και σκεπτόµενοι να πετύχουν τις εξωτερικές πράξεις που κάνουν, πως είναι καλές,
νοµίζουν πως έφτασαν στην τελειότητα· και κατά αυτόν τον τρόπο υπερηφανευόµενοι, κατακρίνουν τους άλλους.
Γι’ αυτό δεν είναι δυνατό να αλλάξη άλλος κάποιους απο αυτούς, πάρα µόνο µία ξεχωριστή βοήθεια του Θεού.
Γιατί ευκολώτερα µετατρέπεται στό καλό ο φανερός αµαρτωλός, παρά
ο απόκρυφος και σκεπασµένος µε το κάλυµµα των φαινοµενικών αρετών.
(Συνεχίζεται...)
Α' Μέρος
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗ
''ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ''
Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος
Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου
Νέα Σκήτη Ἅγιον Ὄρος
Επιμέλεια ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου