Ο Γρηγόριος Ευστρατιάδης (1864-1950) υπήρξε νομικός, εκδότης και βουλευτής. Επί σειρά ετών υπήρξε εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας ''ΣΚΡΙΠ'' της Αθήνας. Το ''ΣΚΡΙΠ'' αμέσως μετά την ημερολογιακή καινοτομία του 1924 τάχθηκε κατά του συνόλου των νεωτερισμών, που εισήγαγαν στο σώμα της Εκκλησίας ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης. Φιλοξενούσε στις σελίδες του το σύνολο σχεδόν των ανακοινώσεων της ''Ελληνικής Εκκλησιαστικής Κοινότητας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών'', δημοσίευε -με εμπεριστατωμένα ρεπορτάζ- όλες τις ειδήσεις για τις διώξεις των χιλιάδων αποτειχισμένων ''Παλαιοημερολογιτών'' και παρουσίαζε άρθρα αντινεωτεριστικά και κατά της κίνησης για την ''Ένωση των Εκκλησιών'', όπως ονομαζόταν τότε η οικουμενική κίνηση. Το βιβλίο του ''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'' δημοσιεύθηκε υπό την μορφή συνεχιζόμενων άρθρων τον Μάρτιο του 1928 και αποτέλεσε μια εμπεριστατωμένη δημοσιογραφική και θεολογική εργασία για το ημερολογιακό σχίσμα. Το περισσότερο -ίσως- ενδιαφέρον στο βιβλίο αυτό παρουσιάζει το γεγονός, ότι επιχειρήθηκε η προσέγγιση των δρώμενων της ημερολογιακής καινοτομίας και μέσα από το πληροφοριακό φάσμα της δημοσιογραφίας και εύλογα η επικαιρότητα ζωντανεύει ιδεατά στα ''πέτρινα'' αυτά χρόνια του Μεσοπολέμου, προσφέροντας στον αναγνώστη διαδραστικά τον επίκαιρο και ζωντανό παλμό των γεγονότων!
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
ΛΖ' Μέρος
Είδομεν εις το χθεσινόν άρθρον, τι απήντησαν εις τον Πατριάρχην Ιωακείμ τον Γ' περί της μεταβολής του Ημερολογίου (1902-1903) αι εκκλησίαι, 1) Ρωσσίας, 2) Ιεροσολύμων, 3) Ελλάδος, 4) Ρουμανίας.
5) Η Εκκλησία της Σερβίας τη 6η Ιουνίου 1903 απήντησεν, ως εξής: ''...Αναφορικώς δε προς το ζήτημα του ημερολογίου έχομεν να δηλώσωμεν τάδε: Ούτε το Γρηγοριανόν, ούτε το Ιουλιανόν Ημερολόγιον εισίν ακριβή εν τη υπολογίσει του χρόνου. Τα επιζήμια ακόλουθα της ανακριβείας ταύτης εισίν οφθαλμοφανή, ώστε αυτή καθ' αυτήν προφανής τυγχάνει η ανάγκη, όπως του ημερολογίου ανακρίβεια αύτη εν τη υπολογίσει του χρόνου γίνη εκποδών, καθιερωθή δε ορθός υπολογισμός, λ α μ β α ν ο μ έ ν ο υ υ π' ό ψ ε ι τ ου θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ ο ύ και κανονικού μέρους του Ημερολογίου.
Εζητήσαμεν τας γνώμας ειδικών ανδρών, ως προς το ζήτημα τούτο και εσχηματίσαμεν την πεποίθησιν, ότι η γνώμη του κ. Μαξίμου Τέρπκοβιτς είναι η πλέον πειστική, ως προς την υπολόγισιν του χρόνου και αναφορικώς προς το θρησκευτικόν και κανονικόν μέρος του Χριστιανικού ημερολογίου. Θεωρούμεν εύκαιρον να δηλώσωμεν, ότι το μέρος εκείνο του ημερολογίου, όπερ ανάγεται εις την τακτοποίησιν του έτους, προσήκει ν' αφεθή καθ' ολοκληρίαν εις τους ειδικούς διά το ζήτημα τούτο.
Το μόνον το οποίον υπόκειται εις την εξέτασιν και εκτίμησιν ημών, είναι το θρησκευτικόν και κανονικόν μέρος του ημερολογιακού χρόνου... Καλόν θα ήτο να ληφθή η γνώμη ειδικών προσώπων, ενόσω πρόκειται π ε ρ ί θ ε σ π ί σ ε ω ς κ α ν ό ν ω ν διά την υπολόγισιν του χρόνου, ούτως ώστε το Πάσχα και ά π α σ α ι α ι ε ο ρ τ α ί α ί τ ι ν ε ς ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ι σ υ ν δ ε δ ε δ ε μ έ ν α ι μ ε τ' α υ τ ώ ν ν α ρ υ θ μ ι σ θ ώ σ ι κ α τ ά τ ρ ό π ο ν κ α θ' ο λ ο κ λ η ρ ί α ν α ν τ α π ρ ο κ ρ ι ν ό μ ε ν ο ν ε ι ς τ ο π ν ε ύ μ α τ η ς Ο ρ θ ο δ ό ξ ο υ Ε κ κ λ η σ ί α ς.
6) Η ε κ κ λ η σ ί α του Μ α υ ρ ο β ο υ ν ί ο υ τη 28 Απριλίου 1903 απήντησεν ως εξής: ''...Όσον αφορά την μεταβολήν ή την εν μέρει διόρθωσιν του Ημερολογίου, περί τούτου εν πάσαις ταις Ορθοδόξοις χώραις ήδη προ πολλού ήρξατο να γίνεται λόγος. Μεταξύ των άλλων και ο εν Μακαρία τη λήξει Μητροπολίτης Βελιγραδίου Μιχαήλ εποιήσατο περί τούτου πρότασιν τω μακαρίας μνήμης Παναγιωτάτω Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ τω Δ'. Την πρότασιν ταύτην, εάν δεν απατώμαι, η Α. Παναγιότης παρέπεμψεν εις εγνωσμένης αυθεντίας πρόσωπα, όπως εξετάσωσι το πράγμα και υποβάλωσι την γνώμην αυτήν.
Προς τούτοις ήλθεν εις τας ακοάς ημών, ότι και εν Ρωσσία επίσης συνέστη ειδική επί τούτω επιτροπή, εις ην εδόθη εντολή, ίνα διελευκάνη το ζήτημα τούτο από επιστημονικής απόψεως. Όσον δε μοι είναι μέχρι τούδε γνωστόν και, αν δεν απατώμαι, ούτε η μία, ούτε η άλλη επιτροπή έφθασεν εις οριστικόν τι περί του ζητήματος τούτου συμπέρασμα. Άλλως τε πρόδηλον, ότι δεν είναι εύκολον να φθάση εις τοιούτον συμπέρασμα, διότι το ζήτημα είναι λίαν σοβαρού χαρακτήρος. Οι αντιπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών ανάγκη ίνα ώσι μάλλον επιφυλακτικοί, όσον μάλλον το ζήτημα τούτο.
Δ ι ό τ ι, ω ς γ ν ω σ τ ό ν, η μ ε τ α β ο λ ή τ ο υ Η μ ε ρ ο λ ο γ ί ο υ ε ξ υ π ο ν ο ε ί τ η ν μ ε τ α λ λ α γ ή ν τ ο υ Π α σ χ α λ ί ο υ τ. ε. π α ν τ ό ς τ ο υ ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ τ η ς ε ν ι α υ σ ί ο υ π ε ρ ι ό δ ο υ και των κινητών εορτών. Γνωρίζομεν εκ της Ιστορίας, ότι εγένοντο και τινες μικρότεραι μεταβολαί, αίτινες ότε εφηρμόσθησαν εν τη Εκκλησία προυκάλεσαν κατά το μάλλον και ήττον δυσαρέσκειαν μεταξύ των πιστών. Ταύτα έχοντες υπ' όψιν οι Αρχηγοί των Ορθοδόξων Εκκλησιών οφείλουσι να έχωσι κατά νουν πάντα τα δυνατά αποτελέσματα, άτινα εκ της μεταβολής του Ημερολογίου ηδύναντο να συμβώσι.
Διά τούτο φοβούμενοι μη υποπέσωμεν εις κίνδυνον τινά, οποίους γνωρίζομεν και της ιστορίας ειμί ταύτης της ταπεινής γνώμης, όπως και εις το εξής τηρώμεν την πράξιν του Ιουλιανού Ημερολογίου''. Εις τας απαντήσεις ταύτας των Ορθοδόξων αυτοκεφάλων Εκκλησιών, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία ανταπαντώσα έγραφεν αυταίς υπό ημερομ. 12 Μαίου 1904 τα εξής άξια μεγάλης σημασίας: ''...Τούτο γαρ γνώρισμα ουσιωδέστερον Ορθοδοξίας, το θεμέλιον αυτό του όλου αυτής κανονικού και διοικητικού οικοδομήματος συγκροτούν το ''ΜΗ ΚΙΝΕΙΝ ΟΡΙΑ ΑΙΩΝΙΑ, Α ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΗΜΩΝ ΕΘΕΝΤΟ''.
Τούτο μόνον δυνήσεται αποκρούσαι τας νεωτερικάς τάσεις και ενεργείας τας προιούσας. Πώς γαρ ου δίκαιον τα υπ' αιώνας τοσούτους κατά τάξιν γιγνόμενα και ευσχημόνως έχοντα ταύτα και του λοιπού κρατείν και αιδέσιμα είναι; Πώς δε ουκ ακίνδυνον διασείεσθαι και διασαλεύεσθαι το από Συνόδων Οικουμενικών και όρων Πατέρων αποπηγάζον σεμνόν και ιερώτατον σύστημα των αγιωτάτων Πατριαρχικών Εκκλησιών, ων και τα θεμέλια Αποστολικά και ο δέκα και εννέα αιώνων βίος πόνοις ατρύτοις και μόχθοις και αγώσιν ανεκδιηγήτοις και αίμασι μαρτυρικοίς ασφυρηλάτηται και αι προς την καθόλου Εκκλησίαν θεολογικαί υπηρεσίαι πανθομολογούμεναι και πολύτιμοι;
Των ειρημένων πατρικών διατάξεων και ορίων η ολιγωρία εγέννησεν, ως μήποτ' ώφειλε, και τα εν τοις κόλποις της Ορθοδόξου Εκκλησίας υπάρχοντα προς της παλαιούς νεώτερα, λυπηρά όντως και θρήνων άξια ρήγματα. Ως δε εκ της των εκείνων ολιγωρίας εγεννήθησαν, ούτω και εκ της εκείνων τηρήσεως εκποδών γενήσονται του Θεού συναιρουμένου, και των αδελφών Εκκλησιών τα κρείττονα και εχόμενα σωτηρίας υποτιθεμένων τοις ακούειν βουλομένοις, καίτοι δυσχερώς τω λόγω της αληθείας και του δικαίου πείθονται οι κατά κόσμον αγαθοί κ α ι τ α ς ι δ ί α ς δ ό ξ α ς υ π έ ρ τ ο κ ύ ρ ο ς τ η ς Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς κ α ι κ α ν ο ν ι κ ή ς τ ά ξ ε ω ς κ α ι δ ι δ α σ κ α λ ί α ς τ ι θ έ μ ε ν ο ι.
Περί δε του καθ' ημάς ημερολογίου, τοιαύτην έχομεν γνώμην: Αιδέσιμον είναι και έμπεδον τ ο α π ό α ι ώ ν ω ν μ ε ν ή δ η κ α θ ω ρ ι σ μ έ ν ο ν, κ ε κ υ ρ ω μ έ ν ο ν δ ε τ η δ ι η ν ε κ ε ί τ η ς Ε κ κ λ η σ ί α ς π ρ ά ξ ε ι Πασχάλιον, καθ' ο την λαμπροφόρον του Κυρίου του Κυρίου Ανάστασιν εορτάζειν, δεδιδάγμεθα τη πρώτη Κυριακή την μετά την πανσέληνον της εαρινής ισημερίας ή συμπιπτούση ή μεθεπομένη ως ουκ εξόν περί τούτο καινοτομήσαι,
τ ο δ ε π α ρ α φ υ λ ά σ σ ο ν τ α ς τ ο Ι ο υ λ ι α ν ό ν Η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν κ α ι τ ο ε ο ρ τ ο λ ό γ ι ο ν η μ ώ ν α μ ε τ α κ ί ν η τ ο ν, υ π ε ρ π η δ ή σ α ι μ ό ν ο ν 1 3 η μ έ ρ α ς, ώστε συμπίπτειν τας μηνολογίας ημών τε και των τω ετέρω ημερολογίω κατακολουθούντων, α ν ό ν η τ ο ν κ α ι ά σ κ ο π ο ν ε ί ν α ι της μεν παραλείψεως τοσούτων ημερών υπ' ουδενός επιβαλλομένης λόγου, ούτε εκκλησιαστικού, ούτε επιστημονικού, της δ' εντεύθεν συμπιπτώσεως των μηνολογιών εσομένης προσκαίρου, μέχρι δηλονούν του 2 1 0 0 έ τ ο υ ς, ότε και αύθις άρξεται η διαφορά μιας ημέρας.
Αλλά και το μεταρρυθμίσαι το Ιουλιανόν ημερολόγιον, ως δήθεν επιστημονικώς ανακριβές και το μέσον πολιτικόν έτος καταστήσαι ούτω συμφωνότερον τω τροπικώ, πρόωρον το γε νυν και όλως περιττόν ηγούμεθα η μ ε ί ς τ ε γ α ρ ο υ δ α μ ώ ς α π ό ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α μ ε τ α λ λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν, και η επιστήμη, ως γε παρ' ειδικών ανδρών βεβαιούται, ούτω οριστικώς απεφήνατο περί της ακριβείας, μεθ' ης το τροπικόν έτος λογίζεται''.
Βλέπομεν ούτω, ότι ανέκαθεν παγίως και αδιαλείπτως και μέχρις εσχάτων (1904) η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία είχετο στερρώς των παραδόσεων και των θεσπισμάτων των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και σταθερώς και ομοφώνως απέκρουσε την μεταβολήν του Ιουλιανού ημερολογίου. Τρανή απόδειξις, ότι το Ιουλιανόν ημερολόγιον εθεώρει η εκκλησία συνυφασμένον μετά της υπάρξεως και της ενότητος αυτής, κείνται αι ανωτέρω υπό του Πατριάρχου Ιωακείμ προκληθείσαι γνώμαι των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Και αν τινες εθεώρουν αναγκαίαν την μεταβολήν και μη προσκρούουσαν εις δόγμα, όμως ουδεμία ουδέποτε ηννόησε να ασπασθή μεταβολήν άνευ της γενικής συνεννοήσεως και ομοφωνίας απασών. Ρητώς ή σιωπηρώς, άπασαι αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι εννόουν κ ο ι ν ή σ υ μ φ ω ν ί α να επέλθη η μεταβολή.
Ο δε μέγας Πατριάρχης Ιωακείμ ελέγχων καυστικώτατα τους νεωτερίζοντας υψώνει την βροντώδη φωνήν του διά να διακηρύξη, ως θεμέλιον του όλου κανονικού και διοικητικού οικοδομήματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το του Ωριγένους, ''μ η κ ι ν ε ί ν ό ρ ι α α ι ώ ν ι α, α ο ι Π α τ έ ρ ε ς η μ ώ ν έ θ ε ν τ ο'' και να διαπιστώση ότι ''ο υ δ α μ ώ ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α α π ό Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς μ ε τ α λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν''.
Αυτή η επιτακτική υποχρέωσις της Ορθοδόξου εκκλησίας να σέβηται και να μη θίγη όρια αιώνια και ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ν τ ά ξ ι ν μονίμως από αιώνας διατεταγμένην, δεν είναι εφεύρημα των νεωτέρων. Θα ίδωμεν εις το επόμενον άρθρον, ότι είναι επιβεβλημένη διά ρητών διατάξεων ολοκλήρων αιώνων.
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
ΛΖ' Μέρος
Είδομεν εις το χθεσινόν άρθρον, τι απήντησαν εις τον Πατριάρχην Ιωακείμ τον Γ' περί της μεταβολής του Ημερολογίου (1902-1903) αι εκκλησίαι, 1) Ρωσσίας, 2) Ιεροσολύμων, 3) Ελλάδος, 4) Ρουμανίας.
5) Η Εκκλησία της Σερβίας τη 6η Ιουνίου 1903 απήντησεν, ως εξής: ''...Αναφορικώς δε προς το ζήτημα του ημερολογίου έχομεν να δηλώσωμεν τάδε: Ούτε το Γρηγοριανόν, ούτε το Ιουλιανόν Ημερολόγιον εισίν ακριβή εν τη υπολογίσει του χρόνου. Τα επιζήμια ακόλουθα της ανακριβείας ταύτης εισίν οφθαλμοφανή, ώστε αυτή καθ' αυτήν προφανής τυγχάνει η ανάγκη, όπως του ημερολογίου ανακρίβεια αύτη εν τη υπολογίσει του χρόνου γίνη εκποδών, καθιερωθή δε ορθός υπολογισμός, λ α μ β α ν ο μ έ ν ο υ υ π' ό ψ ε ι τ ου θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ ο ύ και κανονικού μέρους του Ημερολογίου.
Εζητήσαμεν τας γνώμας ειδικών ανδρών, ως προς το ζήτημα τούτο και εσχηματίσαμεν την πεποίθησιν, ότι η γνώμη του κ. Μαξίμου Τέρπκοβιτς είναι η πλέον πειστική, ως προς την υπολόγισιν του χρόνου και αναφορικώς προς το θρησκευτικόν και κανονικόν μέρος του Χριστιανικού ημερολογίου. Θεωρούμεν εύκαιρον να δηλώσωμεν, ότι το μέρος εκείνο του ημερολογίου, όπερ ανάγεται εις την τακτοποίησιν του έτους, προσήκει ν' αφεθή καθ' ολοκληρίαν εις τους ειδικούς διά το ζήτημα τούτο.
Το μόνον το οποίον υπόκειται εις την εξέτασιν και εκτίμησιν ημών, είναι το θρησκευτικόν και κανονικόν μέρος του ημερολογιακού χρόνου... Καλόν θα ήτο να ληφθή η γνώμη ειδικών προσώπων, ενόσω πρόκειται π ε ρ ί θ ε σ π ί σ ε ω ς κ α ν ό ν ω ν διά την υπολόγισιν του χρόνου, ούτως ώστε το Πάσχα και ά π α σ α ι α ι ε ο ρ τ α ί α ί τ ι ν ε ς ε υ ρ ί σ κ ο ν τ α ι σ υ ν δ ε δ ε δ ε μ έ ν α ι μ ε τ' α υ τ ώ ν ν α ρ υ θ μ ι σ θ ώ σ ι κ α τ ά τ ρ ό π ο ν κ α θ' ο λ ο κ λ η ρ ί α ν α ν τ α π ρ ο κ ρ ι ν ό μ ε ν ο ν ε ι ς τ ο π ν ε ύ μ α τ η ς Ο ρ θ ο δ ό ξ ο υ Ε κ κ λ η σ ί α ς.
6) Η ε κ κ λ η σ ί α του Μ α υ ρ ο β ο υ ν ί ο υ τη 28 Απριλίου 1903 απήντησεν ως εξής: ''...Όσον αφορά την μεταβολήν ή την εν μέρει διόρθωσιν του Ημερολογίου, περί τούτου εν πάσαις ταις Ορθοδόξοις χώραις ήδη προ πολλού ήρξατο να γίνεται λόγος. Μεταξύ των άλλων και ο εν Μακαρία τη λήξει Μητροπολίτης Βελιγραδίου Μιχαήλ εποιήσατο περί τούτου πρότασιν τω μακαρίας μνήμης Παναγιωτάτω Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ τω Δ'. Την πρότασιν ταύτην, εάν δεν απατώμαι, η Α. Παναγιότης παρέπεμψεν εις εγνωσμένης αυθεντίας πρόσωπα, όπως εξετάσωσι το πράγμα και υποβάλωσι την γνώμην αυτήν.
Προς τούτοις ήλθεν εις τας ακοάς ημών, ότι και εν Ρωσσία επίσης συνέστη ειδική επί τούτω επιτροπή, εις ην εδόθη εντολή, ίνα διελευκάνη το ζήτημα τούτο από επιστημονικής απόψεως. Όσον δε μοι είναι μέχρι τούδε γνωστόν και, αν δεν απατώμαι, ούτε η μία, ούτε η άλλη επιτροπή έφθασεν εις οριστικόν τι περί του ζητήματος τούτου συμπέρασμα. Άλλως τε πρόδηλον, ότι δεν είναι εύκολον να φθάση εις τοιούτον συμπέρασμα, διότι το ζήτημα είναι λίαν σοβαρού χαρακτήρος. Οι αντιπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών ανάγκη ίνα ώσι μάλλον επιφυλακτικοί, όσον μάλλον το ζήτημα τούτο.
Δ ι ό τ ι, ω ς γ ν ω σ τ ό ν, η μ ε τ α β ο λ ή τ ο υ Η μ ε ρ ο λ ο γ ί ο υ ε ξ υ π ο ν ο ε ί τ η ν μ ε τ α λ λ α γ ή ν τ ο υ Π α σ χ α λ ί ο υ τ. ε. π α ν τ ό ς τ ο υ ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς κ α ι τ ο υ υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ τ η ς ε ν ι α υ σ ί ο υ π ε ρ ι ό δ ο υ και των κινητών εορτών. Γνωρίζομεν εκ της Ιστορίας, ότι εγένοντο και τινες μικρότεραι μεταβολαί, αίτινες ότε εφηρμόσθησαν εν τη Εκκλησία προυκάλεσαν κατά το μάλλον και ήττον δυσαρέσκειαν μεταξύ των πιστών. Ταύτα έχοντες υπ' όψιν οι Αρχηγοί των Ορθοδόξων Εκκλησιών οφείλουσι να έχωσι κατά νουν πάντα τα δυνατά αποτελέσματα, άτινα εκ της μεταβολής του Ημερολογίου ηδύναντο να συμβώσι.
Διά τούτο φοβούμενοι μη υποπέσωμεν εις κίνδυνον τινά, οποίους γνωρίζομεν και της ιστορίας ειμί ταύτης της ταπεινής γνώμης, όπως και εις το εξής τηρώμεν την πράξιν του Ιουλιανού Ημερολογίου''. Εις τας απαντήσεις ταύτας των Ορθοδόξων αυτοκεφάλων Εκκλησιών, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία ανταπαντώσα έγραφεν αυταίς υπό ημερομ. 12 Μαίου 1904 τα εξής άξια μεγάλης σημασίας: ''...Τούτο γαρ γνώρισμα ουσιωδέστερον Ορθοδοξίας, το θεμέλιον αυτό του όλου αυτής κανονικού και διοικητικού οικοδομήματος συγκροτούν το ''ΜΗ ΚΙΝΕΙΝ ΟΡΙΑ ΑΙΩΝΙΑ, Α ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΗΜΩΝ ΕΘΕΝΤΟ''.
Τούτο μόνον δυνήσεται αποκρούσαι τας νεωτερικάς τάσεις και ενεργείας τας προιούσας. Πώς γαρ ου δίκαιον τα υπ' αιώνας τοσούτους κατά τάξιν γιγνόμενα και ευσχημόνως έχοντα ταύτα και του λοιπού κρατείν και αιδέσιμα είναι; Πώς δε ουκ ακίνδυνον διασείεσθαι και διασαλεύεσθαι το από Συνόδων Οικουμενικών και όρων Πατέρων αποπηγάζον σεμνόν και ιερώτατον σύστημα των αγιωτάτων Πατριαρχικών Εκκλησιών, ων και τα θεμέλια Αποστολικά και ο δέκα και εννέα αιώνων βίος πόνοις ατρύτοις και μόχθοις και αγώσιν ανεκδιηγήτοις και αίμασι μαρτυρικοίς ασφυρηλάτηται και αι προς την καθόλου Εκκλησίαν θεολογικαί υπηρεσίαι πανθομολογούμεναι και πολύτιμοι;
Των ειρημένων πατρικών διατάξεων και ορίων η ολιγωρία εγέννησεν, ως μήποτ' ώφειλε, και τα εν τοις κόλποις της Ορθοδόξου Εκκλησίας υπάρχοντα προς της παλαιούς νεώτερα, λυπηρά όντως και θρήνων άξια ρήγματα. Ως δε εκ της των εκείνων ολιγωρίας εγεννήθησαν, ούτω και εκ της εκείνων τηρήσεως εκποδών γενήσονται του Θεού συναιρουμένου, και των αδελφών Εκκλησιών τα κρείττονα και εχόμενα σωτηρίας υποτιθεμένων τοις ακούειν βουλομένοις, καίτοι δυσχερώς τω λόγω της αληθείας και του δικαίου πείθονται οι κατά κόσμον αγαθοί κ α ι τ α ς ι δ ί α ς δ ό ξ α ς υ π έ ρ τ ο κ ύ ρ ο ς τ η ς Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς κ α ι κ α ν ο ν ι κ ή ς τ ά ξ ε ω ς κ α ι δ ι δ α σ κ α λ ί α ς τ ι θ έ μ ε ν ο ι.
Περί δε του καθ' ημάς ημερολογίου, τοιαύτην έχομεν γνώμην: Αιδέσιμον είναι και έμπεδον τ ο α π ό α ι ώ ν ω ν μ ε ν ή δ η κ α θ ω ρ ι σ μ έ ν ο ν, κ ε κ υ ρ ω μ έ ν ο ν δ ε τ η δ ι η ν ε κ ε ί τ η ς Ε κ κ λ η σ ί α ς π ρ ά ξ ε ι Πασχάλιον, καθ' ο την λαμπροφόρον του Κυρίου του Κυρίου Ανάστασιν εορτάζειν, δεδιδάγμεθα τη πρώτη Κυριακή την μετά την πανσέληνον της εαρινής ισημερίας ή συμπιπτούση ή μεθεπομένη ως ουκ εξόν περί τούτο καινοτομήσαι,
τ ο δ ε π α ρ α φ υ λ ά σ σ ο ν τ α ς τ ο Ι ο υ λ ι α ν ό ν Η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν κ α ι τ ο ε ο ρ τ ο λ ό γ ι ο ν η μ ώ ν α μ ε τ α κ ί ν η τ ο ν, υ π ε ρ π η δ ή σ α ι μ ό ν ο ν 1 3 η μ έ ρ α ς, ώστε συμπίπτειν τας μηνολογίας ημών τε και των τω ετέρω ημερολογίω κατακολουθούντων, α ν ό ν η τ ο ν κ α ι ά σ κ ο π ο ν ε ί ν α ι της μεν παραλείψεως τοσούτων ημερών υπ' ουδενός επιβαλλομένης λόγου, ούτε εκκλησιαστικού, ούτε επιστημονικού, της δ' εντεύθεν συμπιπτώσεως των μηνολογιών εσομένης προσκαίρου, μέχρι δηλονούν του 2 1 0 0 έ τ ο υ ς, ότε και αύθις άρξεται η διαφορά μιας ημέρας.
Αλλά και το μεταρρυθμίσαι το Ιουλιανόν ημερολόγιον, ως δήθεν επιστημονικώς ανακριβές και το μέσον πολιτικόν έτος καταστήσαι ούτω συμφωνότερον τω τροπικώ, πρόωρον το γε νυν και όλως περιττόν ηγούμεθα η μ ε ί ς τ ε γ α ρ ο υ δ α μ ώ ς α π ό ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α μ ε τ α λ λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν, και η επιστήμη, ως γε παρ' ειδικών ανδρών βεβαιούται, ούτω οριστικώς απεφήνατο περί της ακριβείας, μεθ' ης το τροπικόν έτος λογίζεται''.
Βλέπομεν ούτω, ότι ανέκαθεν παγίως και αδιαλείπτως και μέχρις εσχάτων (1904) η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία είχετο στερρώς των παραδόσεων και των θεσπισμάτων των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και σταθερώς και ομοφώνως απέκρουσε την μεταβολήν του Ιουλιανού ημερολογίου. Τρανή απόδειξις, ότι το Ιουλιανόν ημερολόγιον εθεώρει η εκκλησία συνυφασμένον μετά της υπάρξεως και της ενότητος αυτής, κείνται αι ανωτέρω υπό του Πατριάρχου Ιωακείμ προκληθείσαι γνώμαι των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Και αν τινες εθεώρουν αναγκαίαν την μεταβολήν και μη προσκρούουσαν εις δόγμα, όμως ουδεμία ουδέποτε ηννόησε να ασπασθή μεταβολήν άνευ της γενικής συνεννοήσεως και ομοφωνίας απασών. Ρητώς ή σιωπηρώς, άπασαι αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι εννόουν κ ο ι ν ή σ υ μ φ ω ν ί α να επέλθη η μεταβολή.
Ο δε μέγας Πατριάρχης Ιωακείμ ελέγχων καυστικώτατα τους νεωτερίζοντας υψώνει την βροντώδη φωνήν του διά να διακηρύξη, ως θεμέλιον του όλου κανονικού και διοικητικού οικοδομήματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το του Ωριγένους, ''μ η κ ι ν ε ί ν ό ρ ι α α ι ώ ν ι α, α ο ι Π α τ έ ρ ε ς η μ ώ ν έ θ ε ν τ ο'' και να διαπιστώση ότι ''ο υ δ α μ ώ ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α α π ό Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς μ ε τ α λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν''.
Αυτή η επιτακτική υποχρέωσις της Ορθοδόξου εκκλησίας να σέβηται και να μη θίγη όρια αιώνια και ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ν τ ά ξ ι ν μονίμως από αιώνας διατεταγμένην, δεν είναι εφεύρημα των νεωτέρων. Θα ίδωμεν εις το επόμενον άρθρον, ότι είναι επιβεβλημένη διά ρητών διατάξεων ολοκλήρων αιώνων.
Των ειρημένων πατρικών διατάξεων και ορίων η ολιγωρία εγέννησεν, ως μήποτ' ώφειλε, και τα εν τοις κόλποις της Ορθοδόξου Εκκλησίας υπάρχοντα προς της παλαιούς νεώτερα, λυπηρά όντως και θρήνων άξια ρήγματα. Ως δε εκ της των εκείνων ολιγωρίας εγεννήθησαν, ούτω και εκ της εκείνων τηρήσεως εκποδών γενήσονται του Θεού συναιρουμένου, και των αδελφών Εκκλησιών τα κρείττονα και εχόμενα σωτηρίας υποτιθεμένων τοις ακούειν βουλομένοις, καίτοι δυσχερώς τω λόγω της αληθείας και του δικαίου πείθονται οι κατά κόσμον αγαθοί κ α ι τ α ς ι δ ί α ς δ ό ξ α ς υ π έ ρ τ ο κ ύ ρ ο ς τ η ς Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς κ α ι κ α ν ο ν ι κ ή ς τ ά ξ ε ω ς κ α ι δ ι δ α σ κ α λ ί α ς τ ι θ έ μ ε ν ο ι.
Περί δε του καθ' ημάς ημερολογίου, τοιαύτην έχομεν γνώμην: Αιδέσιμον είναι και έμπεδον τ ο α π ό α ι ώ ν ω ν μ ε ν ή δ η κ α θ ω ρ ι σ μ έ ν ο ν, κ ε κ υ ρ ω μ έ ν ο ν δ ε τ η δ ι η ν ε κ ε ί τ η ς Ε κ κ λ η σ ί α ς π ρ ά ξ ε ι Πασχάλιον, καθ' ο την λαμπροφόρον του Κυρίου του Κυρίου Ανάστασιν εορτάζειν, δεδιδάγμεθα τη πρώτη Κυριακή την μετά την πανσέληνον της εαρινής ισημερίας ή συμπιπτούση ή μεθεπομένη ως ουκ εξόν περί τούτο καινοτομήσαι,
τ ο δ ε π α ρ α φ υ λ ά σ σ ο ν τ α ς τ ο Ι ο υ λ ι α ν ό ν Η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν κ α ι τ ο ε ο ρ τ ο λ ό γ ι ο ν η μ ώ ν α μ ε τ α κ ί ν η τ ο ν, υ π ε ρ π η δ ή σ α ι μ ό ν ο ν 1 3 η μ έ ρ α ς, ώστε συμπίπτειν τας μηνολογίας ημών τε και των τω ετέρω ημερολογίω κατακολουθούντων, α ν ό ν η τ ο ν κ α ι ά σ κ ο π ο ν ε ί ν α ι της μεν παραλείψεως τοσούτων ημερών υπ' ουδενός επιβαλλομένης λόγου, ούτε εκκλησιαστικού, ούτε επιστημονικού, της δ' εντεύθεν συμπιπτώσεως των μηνολογιών εσομένης προσκαίρου, μέχρι δηλονούν του 2 1 0 0 έ τ ο υ ς, ότε και αύθις άρξεται η διαφορά μιας ημέρας.
Αλλά και το μεταρρυθμίσαι το Ιουλιανόν ημερολόγιον, ως δήθεν επιστημονικώς ανακριβές και το μέσον πολιτικόν έτος καταστήσαι ούτω συμφωνότερον τω τροπικώ, πρόωρον το γε νυν και όλως περιττόν ηγούμεθα η μ ε ί ς τ ε γ α ρ ο υ δ α μ ώ ς α π ό ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α μ ε τ α λ λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν, και η επιστήμη, ως γε παρ' ειδικών ανδρών βεβαιούται, ούτω οριστικώς απεφήνατο περί της ακριβείας, μεθ' ης το τροπικόν έτος λογίζεται''.
Βλέπομεν ούτω, ότι ανέκαθεν παγίως και αδιαλείπτως και μέχρις εσχάτων (1904) η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία είχετο στερρώς των παραδόσεων και των θεσπισμάτων των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας και σταθερώς και ομοφώνως απέκρουσε την μεταβολήν του Ιουλιανού ημερολογίου. Τρανή απόδειξις, ότι το Ιουλιανόν ημερολόγιον εθεώρει η εκκλησία συνυφασμένον μετά της υπάρξεως και της ενότητος αυτής, κείνται αι ανωτέρω υπό του Πατριάρχου Ιωακείμ προκληθείσαι γνώμαι των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. Και αν τινες εθεώρουν αναγκαίαν την μεταβολήν και μη προσκρούουσαν εις δόγμα, όμως ουδεμία ουδέποτε ηννόησε να ασπασθή μεταβολήν άνευ της γενικής συνεννοήσεως και ομοφωνίας απασών. Ρητώς ή σιωπηρώς, άπασαι αι Ορθόδοξοι Εκκλησίαι εννόουν κ ο ι ν ή σ υ μ φ ω ν ί α να επέλθη η μεταβολή.
Ο δε μέγας Πατριάρχης Ιωακείμ ελέγχων καυστικώτατα τους νεωτερίζοντας υψώνει την βροντώδη φωνήν του διά να διακηρύξη, ως θεμέλιον του όλου κανονικού και διοικητικού οικοδομήματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το του Ωριγένους, ''μ η κ ι ν ε ί ν ό ρ ι α α ι ώ ν ι α, α ο ι Π α τ έ ρ ε ς η μ ώ ν έ θ ε ν τ ο'' και να διαπιστώση ότι ''ο υ δ α μ ώ ς υ π ο χ ρ ε ο ύ μ ε θ α α π ό Ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ς α π ό ψ ε ω ς μ ε τ α λ ά τ τ ε ι ν η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν''.
Αυτή η επιτακτική υποχρέωσις της Ορθοδόξου εκκλησίας να σέβηται και να μη θίγη όρια αιώνια και ε κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή ν τ ά ξ ι ν μονίμως από αιώνας διατεταγμένην, δεν είναι εφεύρημα των νεωτέρων. Θα ίδωμεν εις το επόμενον άρθρον, ότι είναι επιβεβλημένη διά ρητών διατάξεων ολοκλήρων αιώνων.
Συνεχίζεται
Εκ του βιβλίου του Γρηγορίου Ευστρατιάδη
''Η Πραγματική Αλήθεια περί του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου'',
που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα των Αθηνών ''ΣΚΡΙΠ'',
την Τετάρτη 18 Απριλίου 1928,
έτος 32ον, αρ. φύλλου 8.962, σελ. 1η.
Μεταφορά στο διαδίκτυο στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Διατηρήθηκε η Γραμματική τάξη της εποχής με την επέμβαση μόνο σε κάποια αναγκαία σημεία στίξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου