ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ: ''Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ Η ΡΩΣΙΔΑ, Η ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΗ'' (ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ)

 ''Μη αγαπάτε τον κόσμον μηδέ τα εν τω κόσμω''

Πάνω στην μαρμάρινη πλάκα του τάφου της οσίας Ξένης, στο Κοιμητήριο του Σμολένσκ, στην Αγία Πετρούπολι, υπήρχε η εξής επιγραφή:

''ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. 

ΕΝΘΑΔΕ ΚΕΙΤΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΔΟΥΛΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΞΕΝΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΕΒΝΑΣ, ΣΥΖΥΓΟΥ ΤΟΥ ΨΑΛΤΟΥ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ, ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΒΙΤΣ ΠΕΤΡΩΦ. 

ΕΧΗΡΕΥΣΕΝ 26 ΕΤΩΝ, ΜΙΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΡΙΑ ΕΠΙ 45 ΕΤΗ, ΕΖΗΣΕ  ΣΥΝΟΛΙΚΩΣ 71 ΕΤΗ. 

ΗΤΟ ΓΝΩΣΤΗ ΥΠΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΑΝΔΡΕΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΒΙΤΣ. 

ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ ΜΕ ΕΓΝΩΡΙΣΕ ΑΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΗ ΔΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗΝ ΜΟΥ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΩΘΗ Η ΙΔΙΚΗ ΤΟΥ. 

ΑΜΗΝ''

Αυτό το απλό κείμενο αποτελεί το λιτό Συναξάρι της πλούσιας σε χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος ζωής της οσίας Ξένης της Ρωσίδος. Δυστυχώς είναι πολύ ολίγες οι πληροφορίες για την ένθεη ζωή της μεγάλης αυτής δούλης του Θεού, η οποία έζησε στην Πετρούπολι τον δέκατο όγδοο αιώνα, στην εποχή της Αυτοκρατορίσσης Ελισάβετ Πετρόβνα και της Αικατερίνης Β'.

Είχε υπανδρευθή τον ψάλτη της αυλής, Συνταγματάρχη Ανδρέα Θεοδώροβιτς Πετρώφ και ζούσε μαζί του ευτυχισμένα. Εκείνο το γεγονός, το οποίο αποτέλεσε την αφετηρία μιας νέας υψηλής πνευματικής ζωής για την Ξένη, ήταν ο αιφνίδιος θάνατος του συζύγου της. Ο νεαρός Συνταγματάρχης Ανδρέας ξαφνικά άφησε τον κόσμο αυτό μια βραδυά ενώ ευρισκόταν σε μια διασέδασι οινοποσίας, ανέτοιμος πνευματικά και χωρίς να προλάβη να μεταλάβη τα άγια Μυστήρια.

Η νεαρή χήρα συγκλονίστηκε. Σε ηλικία εικοσιέξι (26) χρόνων, χάνοντας τον σύντροφό της που υπεραγαπούσε και μένοντας χωρίς παιδιά, έχασε και τον προσανατολισμό της, όσον αφορά τον κόσμο τούτο. Ένοιωσε βαθειά την ματαιότητα της πρόσκαιρης αυτής ζωής, με την οποία συνδεόταν μέχρι τότε διά μέσου του συζύγου της. Τα δεσμά όμως τώρα ελύθησαν και το πέρασμα του αγαπητού της Ανδρέα στην αιωνιότητα την συνέδεσε άρρηκτα με την όντως ζωή, την ζωή που απολαμβάνουν οι δίκαιοι, οι οποίοι είναι ενωμένοι με την πηγή της ζωής, τον Μακάριο και μόνο Δυνάστη Κύριο και Θεό μας.

Η έναρξις της νέας ζωής της έγινε με μία πράξι που γέμισε έκπληξι τους φίλους και συγγενείς της. Η Ξένη άρχισε να μοιράζη όλα τα περιουσιακά στοιχεία της ελεημοσύνη στους φτωχούς. Έδωσε ακόμη και το σπίτι της στην αγαπητή φίλη της Παρασκευή Αντώνοβα. Οι συγγενείς της ενόμισαν ότι η νεαρή χήρα είχε χάσει τα λογικά της και απευθύνθηκαν στους Επιτρόπους επί της κληρονομίας του συζύγου της, για να την εμποδίσουν από την διάθεσι του πλούτου.

Οι Επίτροποι, μετά από μακρά και προσεκτική εξέτασι, απεφάνθησαν ότι η Ξένη ήταν διανοητικώς εξαιρετικά υγιής και συνεπώς είχε το δικαίωμα να διαθέτη την περιουσία της όπως της άρεσε. Θεωρούμε σκόπιμο να κάνουμε μια μικρή παρέκβασι, για να εννοήσουμε κάπως πληρέστερα το πνευματικό κλίμα της εποχής της οσίας Ξένης.

Ο 18ος αιώνας στην Ρωσία, παρ' όλη την στροφή προς την Δύσι, την απομάκρυνσι από την Ορθόδοξη Παράδοσι και τον κρατικό διωγμό του Μοναχισμού, μας έδωσε μεγάλους Αγίους, οι οποίοι προξένησαν θαυμαστή άνθησι στην πνευματική ζωή των Ρώσων. Μερικά από τα πανεύοσμα άνθη του Θείου Παρακλήτου που μετέδωσαν το ιλαρό φως της αγιότητος σ' όλη την Ρωσία τον 18ο αιώνα ήσαν

ο όσιος Ιώβ του Σολόφσκυ (+9 Μαρτίου 1720), ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ (+2 Ιανουαρίου 1833), η οσία Αλεξάνδρα του Ντιβέγιεβο (+13 Ιουνίου 1789), ο όσιος Ναζάριος του Βαλαάμ (+1809), ο όσιος Θεόδωρος του Σαναξάρ (+19 Φεβρουαρίου 1791), για τον οποίο θα ομιλήσουμε στην συνέχεια, η οσία Μάρθα του Αρζαμάς (+30 Απριλίου 1813), μαθήτρια του οσίου Θεοδώρου, ο όσιος Παίσιος Βελιτσόφσκυ (+15 Νοεμβρίου 1794), ο όσιος Δοσίθεος του Κιέβου, ο οποίος στην πραγματικότητα ήταν γυναίκα (+25 Σεπτεμβρίου 1776), η οσία Δοσιθέα της Μόσχας (+1810), ο όσιος Τύχων του Ζαντόνσκ (+13 Αυγούστου 1783), ο Μητροπολίτης Φιλόθεος της Σιβηρίας (+31 Μαίου 1727) κ.α.

Μέσα στο ρεύμα αυτής της ησυχαστικής Ρωσικής αναγεννήσεως ευρίσκεται ο σύγχρονος της αγίας Ξένης Μακάριος Θεόδωρος του Σαναξάρ. Τον αναφέρουμε εδώ για τον εξής λόγο: Ο Θεόδωρος ήταν ένας πολύ γνωστός Στρατιωτικός της Αυλής στην Πετρούπολι. Ο ξαφνικός θάνατος ενός Αξιωματικού της Αυλής σ' ένα γλέντι άλλαξε τελείως την ζωή του. Έγινε Μοναχός και αργότερα Πνευματικός.

Είναι πολύ πιθανόν ο Αξιωματικός που απέθανε να ήταν ο σύζυγος της οσίας Ξένης. Έτσι αυτό το λυπηρό γεγονός έγινε αιτία να ανοίξη ο δρόμος της αγιότητος σε δύο Ρώσους Αγίους. Είναι επίσης πολύ πιθανόν ότι η οσία Ξένη εγνώρισε τον Μακάριο Θεόδωρο και έλαβε από αυτόν αργότερα πνευματικές συμβουλές. Ο Θεόδωρος, αφήνοντας την δόξα του απατεώνος του κόσμου, έγινε Μοναχός στα δάση του Ροσλάβλ και του Σάρωφ και αργότερα παρά την βασιλική κρατική απαγόρευσι, ίδρυσε ιδικό του Μοναστήρι στο Σαναξάρ, όπου τον ακολουθούσαν πολλοί νέοι από το Σάρωφ, οι οποίοι επιθυμούσαν μια υψηλότερη πνευματική ζωή.

Ο όσιος Θεόδωρος αλληλογραφούσε με τον ευλογημένο άνθρωπο του Θεού Παϊσιο Βελιτσκόφσκυ και τον άγιο Τύχωνα του Ζαντόνσκ, τον οποίο και γνώρισε προσωπικά. Το 1778 εξωρίσθη στα νησιά του Σολόφσκυ. Τότε μερικοί μαθηταί του πήγαν στον Μακάριο Παϊσιο Βελιτσκόφσκυ. Ένας από αυτούς, ο Θεοφάνης, έγινε ύστερα υποτακτικός του Μητροπολίτου Γαβριήλ της Πετρουπόλεως και βοήθησε να ανακληθή ο διδάσκαλός του Θεόδωρος από την εξορία.

Ο Θεόδωρος, όταν γύρισε στο Σαναξάρ, ίδρυσε ένα γυναικείο Μοναστήρι στο Αρζαμάς. Εκοιμήθη εν Κυρίω την 19η Φεβρουαρίου 1791.

Η ευλογημένη Ξένη έχοντας υποστή την καλή εν Χριστώ αλλοίωσι, μετά την τελεία αποδέσμευσί της από τα εμπόδια της κοσμικής ζωής, εξαφανίσθηκε από την Πετρούπολι. Η απουσία της διήρκησε οκτώ χρόνια. Πού ήταν όλο αυτό το διάστημα; Λέγεται ότι έζησε σε κάποιο Ερημητήριο με Αδελφότητα ιερών Ασκητριών, διδασκομένη για την προσυχή και την πνευματική ζωή από μια Γερόντισσα. Σ' αυτήν την περίοδο έφθασε στο ύψιστο σημείο πνευματικής τελειότητος και αξιώθηκε του χαρίσματος ''της διά Χριστόν σαλότητος''.

Τί είναι όμως αυτή ''η διά Χριστόν σαλότης'', η οποία χαρακτήριζε και άλλους Αγίους της Εκκλησίας μας; Ο ''διά Χριστόν σαλός'' έχει φθάσει πρωτίστως σε μεγάλα ύψη αγιότητος, έχει ενωθή κατά χάριν με τον Θεό. Η καρδιά του φλέγεται από τον θείο έρωτα. Έχει μεταμορφωθή εν Χριστώ, έχει ανέλθει στην κορυφή της απαθείας.

Η φιληδονία, η φιλοδοξία και η φιλαργυρία είναι πλέον για τον λογικότατο αυτόν σαλό τελείως ανόητα και μισητά, ξένα από την αγία ατμόσφαιρα της Χάριτος, στην οποία ζη και κινείται. Ο διά Χριστόν σαλός, ευρισκόμενος σε μια τέτοια χαριτωμένη και ένθεη κατάστασι, καλείται από τον Κύριό μας να σηκώση ένα ιδιαιτέρως βαρύ σταυρό: 

να ζη μεταξύ των ανθρώπων προσποιούμενος τον σαλό, τον τρελλό, τον ανισόρροπο, και κρύβοντας με την προσποιητή σαλότητα τον πλούτο των αρετών του, να αγωνίζεται για την πνευματική ωφέλεια των άλλων. Μέσα στην γενική περιφρόνησι και τον κατατρεγμό του ενεργεί πράγματα θαυμαστά και γίνεται αιτία μετανοίας και σωτηρίας πολλών ανθρώπων. Εμπαίζει τον κόσμο και τις δήθεν αξίες του κόσμου και καθοδηγεί τις ψυχές στην μοναδική αξία, στην αληθινή ελευθερία των τέκνων του Θεού, στην μακαρία εκείνη κατάστασι, όπου μαζί με τον θείο Απόστολο Παύλο λέγει ο άνθρωπος: ''ζ ω  ο υ κ έ τ ι  ε γ ώ,  ζ η  δ ε  ε ν  ε μ ο ί  Χ ρ ι σ τ ό ς''.

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, στο μονοτονικό σύστημα, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου 
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Εκ του βιβλίου του αειμνήστου Μητροπολίτη Ωρωπού και Φυλής κ. Κυπριανού Α'
''Η Οσία Ξένη η Ρωσίδα, η διά Χριστόν Σαλή'', 
έκδοση Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλής Αττικής, 
1993, σελ. 15-23.
Από τις αναρτήσεις έχουν απαλειφτεί οι σχετικές παραπομπές του βιβλίου 
-με ευθύνη του επιμελητή του ιστολογίου- 
προκειμένου το κείμενο να καταστεί περισσότερο στρωτό και ευανάγνωστο.