ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ (ΜΕΡΟΣ 16ον)

''Οι ιεροί Κανόνες, συνεχίζει ο αρθρογράφος μας,

και μάλιστα ο Δ' της Α' Οικουμενικής, ο Γ' της 

Ζ' Οικουμενικής, ο ΙΓ' της εν Καρθαγένη Τοπικής 

και ο ΙΘ' της εν Αντιοχεία Τοπικής Συνόδου, 

απαιτούν για την ανάδειξη Επισκόπου ψήφο και 

σύμπραξη όλων των Επισκόπων μιας Εκκλησιαστικής 

Περιφερείας, και χειροτονία αυτού τουλάχιστον 

από τρεις εξ' αυτών. Ο Α' Αποτολικός ιερός Κανόνας 

δέχεται χειροτονία και από δύο, οι δε Αποστολικές 

Διαταγές (Βιβλ. Η', Κεφ. ΚΖ') μέχρι και από έναν,

λόγω διωγμού ή άλλης τέτοιου είδους σοβαρής ανάγκης,

όμως με προϋπόθεση προσκομμίσεως ψηφίσματος 

''της επιτροπής πλειόνων επισκόπων'', οπότε ο 

χειροτονών εκτελεί απλώς την ιεροτελεστία του Μυστηρίου,

''κατά παραγγελίαν, κατ' εντολήν και κατ' επιτροπήν των 

ψηφισάντων Επισκόπων''.

Το βιογραφικό βιβλίο του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών, υπό τον τίτλο ''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'' Τόμος Α', αναφέρεται σε μία μεγάλη, πνευματική προσωπικότητα των καιρών μας, που κόσμισε θεάρεστα το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων από το 1924, έως σήμερα.

Επιλέξαμε -αποσπασματικά και μόνο- να μεταφέρουμε κάποιες παραθέσεις του βιβλίου, προς πνευματική ωφέλεια ημών και των αναγνωστών μας, χωρίς να αλλοιώνεται ή και να παρερμηνεύεται ο σκοπός και το πνεύμα του συγγράμματος. Αντί ημετέρων σχολίων, καταγράφουμε από τον πρόλογο της έκδοσης, τα λόγια του κ. Ιωάννη Πολέμη, καθηγητή Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που μας εισάγει στην ορθόδοξη πνευματικότητα του σύγχρονου αυτού ομολογητή της Εκκλησίας μας.

''Στην εκατόχρονη μαρτυρική πορεία του το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων δεν αναζωογόνησε μόνο το τοπίο της καθόλου ορθοδοξίας, τόσο στην χώρα μας όσο και στην αλλοδαπή, αλλά ανέδειξε και μαρτυρικές και ομολογιακές μορφές, εφάμιλλες των παλαιών πατέρων, που αγωνίσθηκαν τον αγώνα τον καλό υπέρ της πατρώας πίστεως. Ανάμεσά τους αναμφίβολα ξεχωρίζει ο Μαγνησίας Χρυσόστομος, του οποίου την βιογράφηση ανέλαβε με ζήλο και ευσυνειδησία ο θεοφιλέστατος επίσκοπος ΓΟΧ Γαρδικίου κ. Κλήμης.

Πρόκειται για μία απόλυτα τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εργασία, η οποία με γλαφυρότητα αποτυπώνει τον βίο ενός ομολογητού των ημερών μας. Σε κάθε σελίδα του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να οσφρανθεί το πολύτιμο μύρο της αγίας πίστεώς μας, το οποίο τόσο γενναιόδωρα σκόρπισε στο πέρασμά του από την εφήμερη τούτη ζωή ο Χρυσόστομος Νασλίμης.

Ο θεοφιλέστατος Γαρδικίου προβάλλει τον ταπεινό ομολογητή επίσκοπο Μαγνησίας ως πρότυπο αγωνιστού και για τις ημέρες μας και για τους σκοτεινούς καιρούς που έρχονται. Είθε ο Κύριος να τον αξιώσει να μας δώσει σύντομα και τον δεύτερο τόμο της βιογραφίας αυτής, η οποία ίσως λειτουργήσει και ως παρότρυνση σε άλλους ερευνητές να καταγράψουν την αγία βιοτή και άλλων μορφών της αγωνιζομένης ορθοδοξίας.

Κάποιοι πρέπει να διασώσουν όποια στοιχεία υπάρχουν ακόμη για τον παπα-Γιάννη Φλώρο, τον παπα-Ευγένιο Λεμονή, τον Κυκλάδων Παρθένιο, τον Φυλής Κυπριανό και τόσους άλλους. Έτσι θα δημιουργηθεί σταδιακά ο νέος Συναξαριστής της πραγματικής ορθοδοξίας και της γνήσιας αγιότητος στον ταραγμένο εικοστό αιώνα''.

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΙΓ. Αντιμετώπιση της Ματθαιϊκής αντικανονικότητος

Συνέχεια εκ του προηγουμένου

Οι ιεροί Κανόνες, συνεχίζει ο αρθρογράφος μας,
και μάλιστα ο Δ' της Α' Οικουμενικής,
ο Γ' της Ζ' Οικουμενικής,
ο ΙΓ' της εν Καρθαγένη Τοπικής και 
ο ΙΘ' της εν Αντιοχεία Τοπικής Συνόδου, 
απαιτούν για την ανάδειξη Επισκόπου ψήφο και σύμπραξη όλων των Επισκόπων μιας Εκκλησιαστικής Περιφερείας,
και χειροτονία αυτού τουλάχιστον από τρεις εξ' αυτών.
Ο Α' Αποτολικός ιερός Κανόνας δέχεται χειροτονία και από δύο,
οι δε Αποστολικές Διαταγές (Βιβλ. Η', Κεφ. ΚΖ') μέχρι και από έναν,
λόγω διωγμού ή άλλης τέτοιου είδους σοβαρής ανάγκης,
όμως με προϋπόθεση προσκομμίσεως ψηφίσματος ''της επιτροπής πλειόνων επισκόπων'',
οπότε ο χειροτονών εκτελεί απλώς την ιεροτελεστία του Μυστηρίου,
''κατά παραγγελίαν, κατ' εντολήν και κατ' επιτροπήν των ψηφισάντων Επισκόπων''11.

Τίθεται όμως το ερώτημα, κατά τον αρθρογράφο μας, γιατι ενώ ο Επίσκοπος είναι ο ανώτερος φορέας της Θείας Χάριτος στην τέλεση όλων των Μυστηρίων, εν τούτοις εμποδίζεται από τους ιερούς Κανόνες να αναδεικνύει μόνος του άλλον Επίσκοπο;

Και απαντά γράφων ότι σύμφωνα με την γνώμη κάποιων εγκρίτων Κανονολόγων (Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης, Επίσκοπος Νικόδημος Μίλας), οι Επίσκοποι είναι απόλυτα ίσοι μεταξύ τους και έτσι ένας μόνος είναι ανεπαρκής προς μετάδοσιν της Αρχιερωσύνης, ενώ οι περισσότεροι αναπληρώνουν τα ελλείποντα του ενός, κατά το Αποστολικό ''το έλαττον υπό του κρείττονος ευλογείται'' (Εβρ. ζ' 7)12.

Ο π. Χρυσόστομος σπεύδει εν συνεχεία να τονίσει ότι παρά τα ανωτέρω, στην Εκκλησιαστική Ιστορία αναφέρονται ''περιστατικά, καθ' α άνθρωποι ταραξίαι και ανυπότακτοι αιρετικοί και σχισματικοί, καθηρημένοι και αναθέματι υποβεβλημένοι, μετά των άλλων κακών απετόλμησαν και χειροτονίας ψευδεπισκόπων υπό ενός επισκόπου''11.

Στην αναφορά παραδειγμάτων τέτοιου είδους, εκτός από το αναφερθέν στο προηγούμενο άρθρο περί του διεκδικητού του Θρόνου της Αντιοχείας Παυλίνου, ο οποίος χειροτόνησε μόνος προ του τέλους του ως διάδοχο του τίτλου και του σχίσματός του τον Ευάγριο, γίνεται μνεία σύμφωνα με την αναφορά των Χρονογράφων Θεοφάνους13 σε παρόμοιο πραξικόπημα των Μονοφυσητών στην Αλεξάνδρεια, οι οποίοι μετά τον θάνατο του ομόφρονός τους Τιμοθέου του Αιλούρου, προέβησαν μέσω ενός επισκόπου, και μάλιστα καθηρημένου, στην χειροτονία του Πέτρου του Μογγού ως δήθεν πατριάρχου Αλεξανδρείας.

Αντικανονικές χειροτονίες, κατά τον αρθρογράφο μας, απετόλμησε και ο Επίσκοπος Τυάνων Ιάκωβος, ο οποίος μόνος χειροτόνησε τον Σασίμων Κλήμεντα και τον Βαλβίσσης Λεόντιο, και αυτούς καθήρεσε Σύνοδος δώδεκα Μητροπολιτών το έτος 1142.14

Επίσης, γίνεται αναφορά στο πραξικόπημα του Αλβανού Φαν Νόλη (Θεοφάνους Νόλη), τον οποίο χειροτόνησε στην Αμερική μόνος ο Αλάσκας Αλέξανδρος.

Εν τούτοις, το Οικουμενικό Πατριαρχείο κήρυξε την χειροτονία άκυρη. Επειδή όμως πολιτική σκοπιμότης επέβαλε την τακτοποίηση της υποθέσεως, το Πατριαρχείο αναγκάσθηκε να στείλει στην Αλβανία δύο Επισκόπους, τον Μελιτουπόλεως Ιερόθεο και τον Θεοφάνη, όπως και έγινε στην Κορυτσά15. 

Εν υποσημειώσει δε ο αρθρογράφος μας αναφέρεται και στην ήδη αναφερθείσα περίπτωση του Ζαρνάτας Γαβριήλ. Επίσης και στην χειροτονία που τέλεσε ο Κυρήνης Φίλωνας του Παλαιβίσκης και Ύδρακος Σιδηρίου, την οποίαν αναφέρει ο Συνέσιος Πτολεμαϊδος.

Κατόπιν τούτων, ο Αρχιμ. Χρυσόστομος συμπεραίνει με την ανάλογη σοβαρότητα και ευθύνη, ότι,

''η πράξις του Επισκόπου Βρεσθένης Ματθαίου να χειροτονήση Επισκόπους μόνος του, και άνευ ψήφου ετέρων εν ενεργεία Επισκόπων, δέον να θεωρηθή αντικανονική, άνευ ουδενός ελαφρυντικού.

Καθ' όσον εντός της έδρας του υπήρχον και άλλοι ορθόδοξοι Επίσκοποι και το απαρρησίαστον των προσώπων δεν υπήρχε, κίνητρα δε αγνά και διαθέσεις αγαθαί προς θεραπείαν αναγκών Εκκλησιαστικής επειγούσης φύσεως δεν προέκυπτον,

τουναντίον (αντίθετα) μάλιστα, πνεύμα απονοίας, φιλαρχίας, αποστασίας και ιδιοτελείας διέκρινεν όλους τους λόγους και τας ενεργείας και αυτού και των συνεργατών του.

Συνεπώς η ημετέρα ταπεινή γνώμη είναι όπως οι υπό του Ματθαίου χειροτονηθέντες κατ' ουδένα τρόπον γίνωσι δεκτοί ως Επίσκοποι, αι δε πράξεις των επίσης επ' ουδενί λόγω αναγνωρισθώσιν ως έγκυροι, διότι περί αυτών και των πράξεών των αρμοδία να κρίνη είναι η αυθεντία μιας Τοπικής Μεγάλης Συνόδου (αν μη Οικουμενικής).

Ημείς μη έχοντες την απαιτουμένην Εκκλησιαστικήν συγκρότησιν, δεν δικαιούμεθα, ένα μόνον σήμερον Επίσκοπον έχοντες16, να προβώμεν εις αναγνώρισιν αξιωμάτων και πράξεων αντικανονικών, αντιποιούμενοι Συνόδου, μόνης δικαιουμένης ως Αυθεντίας Εκκλησιαστικής να κρίνη και να διακρίνη τοιαύτα σοβαράς φύσεως εκκλησιαστικά παραπτώματα.

Τούτο άλλως τε επιβάλλει και το γόητρον της εκκλησιαστικής ημών παρατάξεως, καυχωμένης ότι τηρεί την ακρίβειαν των Ιερών Κανόνων και των Εκκλησιαστικών Παραδόσεων.

Θα αποτελή δε παρωδίαν καταγέλαστον εάν αφ' ενός κοπτώμεθα διά τας 13 ημέρας του ημερολογίου της Εκκλησίας, και αφ' ετέρου περιφρονούμεν θεμελιώδεις Κανόνας Εκκλησιαστικούς, αφορώντας αυτήν την Κανονικότητα της Αποστολικής ημών διαδοχής.

Οι τυχοδιωκτισμοί προς αρπαγήν Εκκλησιαστικών βαθμών δέον να πατάσσωνται παραδειγματικώς, διότι όντως και εκ πείρας απεδείχθη ότι, ''ο μη εισερχόμενος διά της θύρας εις την αυλήν των προβάτων, αλλά αναβαίνων αλλαχόθεν, εκείνος κλέπτης εστί και ληστής'' (Ιωάν. ι' 1-2). 

Άλλως τε δεν πρέπει να λησμονώμεν, ότι η νεοημερολογητική Εκκλησία, αν αναγνωρισθώσι παρ' ημών ως Επίσκοποι οι αντικανονικώς υπό του Ματθαίου χειροτονηθέντες, θα εύρη κανονικόν έρεισμα, διά να δικαιολογή πλήρως την αναχειροτονίαν των Κληρικών μας, των λιποτακτούντων προς αυτήν.

Ουδείς διατείνεται ότι εις μετάνοιαν ερχόμενοι πρέπει να διώκωνται. Αλλ' αν πράγματι υπάρχη ειλικρινής μετάνοια, αύτη ποτέ δεν προβάλλει όρους και δεν εγείρει αξιώσεις.

Εάν επίσης υπάρχη περιθώριον επιεικίας και οικονομίας, ας εξαντληθή ολόκληρον, αλλ' ας μη λησμονώμεν το του θείου Χρυσοστόμου, ''οικονομητέον ένθα μη παρανομητέον''11.

Οι θέσεις του βιογραφουμένου μας (π. Χρ. Ν.) είναι σαφείς και ξεκάθαρες, ώστε να μη χρειάζεται ο οποιοσδήποτε σχολιασμός.

Δυνάμεθα μόνον να αναγνωρίσουμε, ότι είναι αξιοσημείωτη η δικαιοκρισία και σοφία τους, ώστε και η προληπτικότητά τους για όσα έμελλε να συμβούν δυστυχώς στην Εκκλησία μας μεταγενέστερα, εξ αιτίας της παρακάμψεως εν πολλοίς των ως άνω εκτεθέντων καθοδηγητικών αρχών...

ΙΓ.3. Εμβριθής Μελέτη για τους περί τον Ευγένιο Τόμπρο παρασυναγώγους

Η υπόθεση της κρίσεως των Ματθαιϊκών αντικανονικών χειροτονιών είχε συνέχεια. Ο βιογραφούμενός μας Αρχιμ. Χρυσόστομος Νασλίμης επρόκειτο να συνεχίσει τον αγώνα για την Κανονική αντιμετώπιση της Ματθαιϊκής αυθαιρεσίας, η οποία συνέχιζε με επιμονή προσπαθούσα να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα και να καθιερώσει τα ακαθιέρωτα, βασιζόμενη σε έδαφος σαθρό και διακρινομένη για ασύγγνωστη πεισμονή και αμετροέπεια.

Με αποτέλεσμα, ο Αρχιμ. Χρυσόστομος, ο οποίος είχε ήδη ασχοληθεί ικανώς και επιτυχώς με το εν λόγω θλιβερό φαινόμενο, να αναγκασθεί κατόπιν και εκκλησιαστικής παρακινήσεως, όπως και αδελφικής τοιαύτης από μέρους ομοφρόνων Κληρικών και λαϊκών, να δώσει την εμπρέπουσα απάντηση.

Τούτο συνέβη με ειδική Πραγματεία της 26.11.1954, η οποία κυκλοφόρησε σε ιδιαίτερο Φυλλάδιο με τίτλο: ''Ανασκευή της άρτι εκδοθείσης ποιμαντορικής δήθεν εγκυκλίου των αντικανονικών επισκόπων του εκλιπόντος Επισκόπου Βρεσθένης Ματθαίου''17.

Η Μελέτη αυτή χαρακτηρίσθηκε ως ''εμβριθής και ''βαθυστόχαστος'' στην ανασκευή -επί τη βάσει των Ιερών Κανόνων της Εκκλησίας- των ''φλυαριών'' ''των περί τον Ευγένιον Τόμπρον παρασυναγώγων''.

Και τούτο, διότι, ''είναι η πλέον αποστομωτική απάντησις, διά τας εκνόμους ενεργείας (των)''18. Επί του περιεχομένου, ο συντάκτης αυτής (π. Χρ. Ν.) αναφέρεται στον Πρόλογο στην αιτία της συγγραφής.

Γνωστοποιήθηκε εις αυτόν βιβλιάριο με τίτλο ''Ποιμαντορική Εγκύκλιος προς άπαντας τους ευσεβείς Γ.Ο.Χ. Κληρικούς και Λαϊκούς τε Ελλάδος και αλλαχού'', υπογεγραμμένη από εννέα αυτοτιτλοφορουμένους επισκόπους, τους οποίους ''παρά πάντα θείον και ανθρώπινον''19 εχειροτόνησε ο αποθανών Τιτουλάριος Επίσκοπος Βρεσθένης Ματθαίος στην Γυναικεία Μονή της Κερατέας.

Κατόπιν δε σχετικής προτροπής, όπως προαναφέρθηκε, διεξήλθε την εγκύκλιο αυτή και είδε τα ''συνήθη ιστορικά ψεύδη, τας ύβρεις και χυδαιολογίας και την συνήθη προπαγανδιστικήν δημοκοπίαν''19.

Διότι δεν ήταν δυνατόν να συμβεί κάτι άλλο, εφ' όσον ''πρόκειται περί ανθρώπων, οίτινες εσκεμμένως κακοποιούν το δίκαιον και την αλήθειαν, και εν πλήρει γνώσει και επιγνώσει πλανούν και εξαπατούν τους αδαείς και αφελείς φιλοθρήσκους Χριστιανούς,

υποκρινόμενοι την ακριβή δήθεν τήρησιν των θείων Κανόνων, ενώ εν τη πραγματικότητι ασυστόλως καταπατούσιν αυτούς και έχοντες ούτω πάντοτε πορισμόν την ευσέβειαν τα πάντα μηχανεύονται, όπως περιπλέκωσιν εις τα δίκτυα της πλάνης των θύματα, τα οποία και υλικώς και ψυχικώς καταστρέφουσι και αφανίζουσι''19. 

11. Περιοδ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ. φ. 166/19.10.1953, σελ. 4-6.

12. Σε έτερο παλαιότερο σύγγραμμα (Δογματική Θεολογία της Ορθοδόξου Καθολικής και Ανατολικής Εκκλησίας, συντεθείσα υπό του Πρυτάνεως της εν Κιέβω Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αρχιμανδρίτου Αντωνίου, Διδάκτορος της Θεολογίας, Εν Κιέβω 1856, εξελληνισθείσα εκ του Ρωσσικού υπό Θεόδ. Βαλλιάνου, Εν Αθήναις, 1858), γράφεται και το εξής αξιοπρόσεκτον: ''επί της χειροτονίας του επισκόπου, κατέρχεται επ' αυτού διπλή τις η χάρις της ιερωσύνης [διά την εξουσίαν του χειροτονείν ιερείς], διό και εις σημείον τούτου, κατά τους κανόνας της Εκκλησίας, χειροτονούσιν αυτόν ουχί εις, αλλά πολλοί, τουλάχιστον δύω επίσκοποι'' (σελ. 359). Θα ηδυνάμεθα να προσθέσουμε και το σημαντικόν, ότι ο Επίσκοπος ως σύνδεσμος ενότητος της τοπικής του Εκκλησίας με τις υπόλοιπες χειροτονείται από περισσότερους Επισκόπους ένεκα ακριβώς της ενωτικής φύσεως της διακονίας και αποστολής του.

13. Βλ. ''Σύνοψις Ιστοριών... παρά Γεωργίου του Κεδρηνού'', PG Τ. 121, στλ. 673, και Θεοφάνους Χρονογραφία, PG Τ. 108, ΣΤΛ. 312.

14. Μ. Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες, Εν Κωνσταντινουπόλει, Otto Keil, σελ. 352 (περί τούτου πλείονα βλ. σελ. 421-422 παρόντος Κεφαλαίου).

15. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. ΚΓ', έκδ. Πυρσός, Αθήναι 1933, λήμμα: ''Φαν Νόλη'', σελ. 819 (περί τούτου πλείονα βλ. σελ. 422 παρόντος Κεφαλαίου).

16. Εννοεί κατά την εποχή συγγραφής του άρθρου (τέλη του 1953) τον Άγιο Φλωρίνης Χρυσόστομο.

17. Πρόκειται για 16σέλιδο Φυλλάδιο σχήματος Α5, όπου κάτω από τον κύριο τίτλο στην πρώτη σελίδα του τίθενται για χαρακτηριστικά Γραφικά ρητά: ''Τί δοθείη σοι, και τί προστεθείη σοι προς γλώσσαν δολίαν; (Ψαλμ. ριθ' 5) και ''Ουαί τοις γράφουσι πονηρίαν΄ γράφοντες πονηρίαν γράφουσι'' (Ησ. ι' 1).

18. Περιοδ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ. φ. 200/31.1.1955, σελ. 5 (Στήλη ''Γεγονότα και Κρίσεις'', σχόλιον ''Επίκαιρον βιβλίον'').

19. Αρχιμ. Χρυσοστόμου Νασλίμη, Ανασκευή της άρτι εκδοθείσης..., Βόλος 1954, σελ. 2.

Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια και παρουσίαση κειμένου 

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Σειρά αποσπασμάτων από το βιβλίο του 

Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος 

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών 

''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) 

ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'', 

τόμος Α', σελ. 400-406, Αθήνα 2019.