Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

<<Με τους αιρετικούς, τους <<δολούντας (νοθεύοντας) τον λόγον του Θεού>>, δεν είναι δυνατόν να υπάρχη ενότητα, διότι άλλα διδάσκουν

και με άλλο τρόπο κηρύσσουν ή εφαρμόζουν το Ευαγγέλιο του Χριστού. Εντός της μιας και της αυτής Εκκλησίας του Χριστού είναι απαραίτητο

άπαντες να ομολογούν την αυτήν πίστιν και να έχουν και να διατηρούν το αυτό φρόνημα. Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει:

<<ο της υγιούς πίστεως και το βραχύτατον ανατρέψας, τω παντί λυμαίνεται (εκείνος ο οποίος ανατρέπει/διαστρέφει και το ελάχιστο

από την υγιή πίστι, καταστρέφει τα πάντα)... το Ευαγγέλιον ανέτρεψαν οι και μικρόν τι καινοτομούντες>>.

Ποιά είναι τώρα τα κύρια γνωρίσματα και οι παράγοντες ενότητος στην Εκκλησία; Ο Άγιος Απόστολος Παύλος σε μία φράσι του τα λέγει όλα: <<εις Κύριος, μία πίστις, εν βάπτισμα>> 18.

α) <<Εις Κύριος>>: Όπως είπαμε, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αποτελεί την πηγή και την αρχή της Ενότητος της Εκκλησίας, η οποία αποτελεί το Σώμα Του και Αυτός την Κεφαλή της.

Και καθώς <<ο Χριστός ου μεμέρισται>> [δεν έχει διαμοιρασθή], κατ' όμοιον τρόπον δεν είναι δυνατόν να αποσχίζωνται οι πιστοί μεταξύ τους και να λέγουν όπως και οι πρώτοι Χριστιανοί της Κορίνθου: <<εγώ μεν είμι Παύλου, εγώ δε Απολλώ, εγώ δε Κηφά, εγώ δε Χριστού>> 19.

Ο Χριστός θεωρείται <<θεμέλιος>> 20 της Εκκλησίας, πράγμα το οποίον σημαίνει ότι το άγιο Ευαγγέλιό Του, η ορθή πίστις εις Αυτόν, είναι η βάσις, επάνω στην οποία οικοδομείται η Εκκλησία, κατά τον λόγον του Κυρίου: <<επί ταύτη μου την πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν>> 21.

Η <<πέτρα>> είναι η ορθή και σωτήριος Ομολογία της Πίστεως 22. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός καλείται από τον Απόστολο Παύλο και <<ακρογωνιαίος λίθος>>, οι δε Απόστολοι καλούνται επίσης <<θεμέλιον>> 23, με την έννοια ότι είναι οι αυθεντικοί μεταφυτευτές του Ευαγγελίου του Χριστού και όλου του έργου Του'

οι Άγιοι Απόστολοι είναι οι γνήσιοι φορείς και οι απλανείς ερμηνευτές του λόγου του Θεού, γραπτού και αγράφου 24. Και οι αληθινοί διάδοχοί τους, Ποιμένες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας, δόθηκαν από τον Κύριο για να πραγματοποιούν την <<οικοδομήν του σώματος του Χριστού>> και την ενότητα της πίστεως>> 25.

β) <<Μία Πίστις>>: Έτερος παράγων ενότητος είναι η μία πίστις, δηλαδή η πιστευτέα διδασκαλία, η ομολογία της πίστεως, η <<υγιαίνουσα διδασκαλία>>.

Η μέριμνα του Αποστόλου Παύλου για να μη νοθευθή η πίστις ήταν συνεχής και διαρκής. Γι' αυτό προτρέπει το γνωστόν: <<στήκετε (σταθείτε σταθεροί) και κρατείτε τας παραδόσεις

ας εδιδάχθητε είτε διά λόγου είτε δι' επιστολής ημών>> 26, και <<στέλλεσθαι υμάς (να αποφεύγετε) από παντός αδελφού ατάκτως περιπατούντος και μη κατά την παράδοσιν>> 27.

Και δεν αρκείται μόνον εις αυτό, αλλά προβαίνει ακόμη και σε αναθεματισμό όποιου αποπειράται να διαστρέψη το Ευαγγέλιό Του: <<αλλά και αν ημείς ή άγγελος εξ ουρανού ευαγγελίζηται υμίν

παρ' ο ευηγγελισάμεθα υμίν, ανάθεμα έστω 28 [αλλά και αν ημείς οι ίδιοι ή κάποιος άγγελος από τον ουρανό σας κηρύξη διαφορετικό ευαγγέλιο από εκείνο που σας κηρύξαμε, αυτός ας είναι ανάθεμα]'

και άλλοτε: <<το αυτό λέγητε πάντες και μη ή εν υμίν σχίσματα, ήτε δε κατηρτισμένοι τω αυτώ νοϊ και τη αυτή γνώμη>> 29. Η επιμονή του Αγίου Αποστόλου, όπως φαίνεται και σε πολλά άλλα σημεία των Επιστολών του, δεν ήταν θεωρητική'

η Ενότητα της Εκκλησίας δοκιμαζόταν τότε από τους Ιουδαίζοντες, μερίδος των εξ Ιουδαίων Χριστιανών, οι οποίοι καλούνται ψευδάδελφοι και έφεραν ταραχή και διαίρεσι, διότι επέμεναν στην τήρησι

των διατάξεων του Μωσαϊκού Νόμου ακόμη και από τους εξ Εθνών Χριστιανούς, σαν να μην εδικαιώνοντο εκείνοι μόνον διά της εις Χριστόν πίστεως και της σωτηρίου χάριτος, η οποία εκπήγασε από τον Ζωοποιό Σταυρό του Σωτήρος και Λυτρωτού ημών 30.

Ο Άγιος Απόστολος στρέφεται εναντίον όσων <<περί την πίστιν εναυάγησαν>> 31, αφού απέρριψαν την <<αγαθήν συνείδησιν>>, ή <<απεπλανήθησαν από της πίστεως>>32, ή <<ανθίστανται τη αληθεία>> 33. 

Όλες δε αυτές οι βαρειές εκφράσεις δεν αφορούν μόνον εκτροπή από την δογματική διδασκαλία, αλλά επεκτείνονται και στην εκτροπή από την ηθική διδασκαλία και τον τρόπο ζωής 34.

Όσοι δεν διακρατούν την υγιαίνουσα διδασκαλία είναι <<κατεφθαρμένοι τον νουν, αδόκιμοι περί την πίστιν>> 33'  αυτοί καλούνται <<λύκοι βαρείς... μη φειδόμενοι του ποιμνίου... άνδρες λαλούντες διεστραμμένα του αποσπάν τους μαθητάς οπίσω αυτών>> 35.

Και ο βαθύτερος λόγος διαστροφής τους είναι ο εωσφορικός εγωϊσμός τους, που εκδιώκει το Άγιον Πνεύμα και μεταβάλλει τους ανθρώπους σε όργανα του πονηρού, η ματαιοδοξία τους, η υπερηφάνεια, η φιλοδοξία, η εριστικότητα κ.α'

γι' αυτό και ως αντιφάρμακο προτείνονται η ταπεινοφροσύνη, η πραότητα, η δικαιοσύνη, η ειρήνη, η υπομονή και η αγάπη 36. Με τους πλανωμένους όμως και εκτρεπομένους αιρετικούς δεν χρειάζεται επίμονη συνδιάλεξις: 

<<αιρετικόν άνθρωπον μετά μίαν και δευτέραν νουθεσίαν παραιτού, ειδώς ότι εξέστραπται (έχει διαστραφεί) ο τοιούτος και αμαρτάνει ων αυτοκατάκριτος>> 37.

Με τους αιρετικούς, τους <<δολούντας (νοθεύοντας) τον λόγον του Θεού>> 38, δεν είναι δυνατόν να υπάρχη ενότητα, διότι άλλα διδάσκουν και με άλλο τρόπο κηρύσσουν ή εφαρμόζουν το Ευαγγέλιο του Χριστού.

Εντός της μιας και της αυτής Εκκλησίας του Χριστού είναι απαραίτητο άπαντες να ομολογούν την αυτήν πίστιν και να έχουν και να διατηρούν το αυτό φρόνημα 39.

Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει: <<ο της υγιούς πίστεως και το βραχύτατον ανατρέψας, τω παντί λυμαίνεται (εκείνος ο οποίος ανατρέπει/διαστρέφει και το ελάχιστο από την υγιή πίστι, καταστρέφει τα πάντα)... το Ευαγγέλιον ανέτρεψαν οι και μικρόν τι καινοτομούντες>> 40.

γ) <<Εν Βάπτισμα>>: Σημεία και συντελεστές Ενότητος της Εκκλησίας αποτελούν και τα ιερά Μυστήρια, και μάλιστα το εισαγωγικόν, ήτοι το άγιον Βάπτισμα.

Πίστις ορθή και αληθινή και ορθώς επιτελούμενο ακόμη και κατά τον τύπον άγιον Βάπτισμα, είναι αναπόσπαστα και αποτελούν τα κυριώτερα και θεμελιωδέστερα σημεία Ενότητος της Εκκλησίας 41.

Αυτά δε συνδέονται οργανικά και με την έκφρασι και το αποκορύφωμα της Ενότητος της Εκκλησίας, την Θεία Ευχαριστία, η οποία διατηρεί, τονώνει και ανανεώνει την ενότητα του Θεού με τους πιστούς, και των πιστών μεταξύ τους: <<ότι εις άρτος, εν σώμα οι πολλοί έσμεν'  οι γαρ πάντες εκ του ενός άρτου μετέχομεν>> 42.

Η Θεία Ευχαριστία έχει όντως ενωτική και αφομοιωτική δύναμι και μεταμορφώνει τους πιστούς σε Σώμα Χριστού 43. Πρέπει να τονισθή, ότι για την διατήρησι της Ενότητος της Εκκλησίας

είναι απαραίτητη η Αγάπη, όχι απλώς η συναισθηματική, αλλά η <<αγάπη της αληθείας>> 44, η ενεργός αγάπη ως έκφρασι και επιβεβαίωσι της ορθής πίστεως 45.

Εφ' όσον οι πιστοί αποτελούν το Σώμα του Χριστού, είναι μεταξύ τους Αδελφοί και οφείλουν να εκφράζουν την ενότητά τους με ανυπόκριτη και ανιδιοτελή αγάπη, ως συμμετοχή στην χαρά και την λύπη των άλλων 46, ως αμοιβαία ανοχή και ειρηνική διάθεσι.

Η Αγάπη καλείται από τον Άγιο Απόστολο <<σύνδεσμος της τελειότητος>> 47, τα δε γνωρίσματά της τα περιγράφει με έξοχο και αριστοτεχνικό τρόπο στον περίφημό του Ύμνο της Αγάπης 48.

Η έλλειψις της αληθινής Αγάπης οδηγεί σε ψυχρότητες, σε διαιρέσεις και γενικά σε κατάπτωσι των πραγμάτων της Εκκλησίας διά της ζοφεράς αδελφομαχίας:

<<ει δε αλλήλους δάκνετε και κατεσθίετε, βλέπετε μη υπ' αλλήλων αναλωθήτε>> 49 [αν ο ένας δαγκώνη και κατατρώγη τον άλλον, προσέχετε μήπως καταφαγωθήτε μεταξύ σας]!...

Μόνον <<η αγάπη οικοδομείν>> 50. Ό,τι επιτελείται στην Εκκλησία και τον κόσμο γενικότερα με το πρόσχημα του καλού, αλλά δεν έχει εντός αυτού την αγάπη για τον Θεό και τον άνθρωπο, για την Εκκλησία και το Ποίμνιο, δεν φέρει καλό αποτέλεσμα και είναι καταδικασμένο σε αποτυχία.

Για τον λόγο αυτό οι Άγιοι Πατέρες επέμεναν στον σύνδεσμο Πίστεως και Αγάπης, εν σχέσει προς την Ενότητα της Εκκλησίας: <<Τότε γαρ η αληθής ενότης της πίστεως,

τότε επιγινώσκομεν τον Υιόν του Θεού, όταν και εν τοις δόγμασιν ορθοδοξώμεν και της αγάπης τον σύνδεσμον συντηρώμεν. Αγάπη γαρ ο Χριστός>> 51.

Όμως οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι στο σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή. Το όνομα της Εκκλησίας είναι βεβαίως <<συμφωνίας όνομα και ομονοίας>> 52, αλλά μέχρις εκεί όπου δεν ζημιώνεται η <<ευσεβής συμφωνία>> 53 και όχι η ασεβής σύμπνοια με τους αιρετικούς.

Και μάλιστα, μεγάλη αμαρτία δεν είναι μόνον η αίρεσις, αλλά και το σχίσμα, το προερχόμενο από πλεονεξία, φιλαρχία και έλλειψι αγάπης 54, καθώς και από ακάθαρτη ζωή'  λέγει χαρακτηριστικά για το τελευταίο ο Ι. Χρυσόστομος: <<ποιεί γαρ και βίος ακάθαρτος σχίσματα>> 55.

<<Ό,τι επιτελείται στην Εκκλησία και τον κόσμο γενικότερα με το πρόσχημα του καλού, αλλά δεν έχει εντός αυτού την αγάπη για τον Θεό

και τον άνθρωπο, για την Εκκλησία και το Ποίμνιο, δεν φέρει καλό αποτέλεσμα και είναι καταδικασμένο σε αποτυχία.

Για τον λόγο αυτό οι Άγιοι Πατέρες επέμεναν στον σύνδεσμο Πίστεως και Αγάπης, εν σχέσει προς την Ενότητα της Εκκλησίας:

<<Τότε γαρ η αληθής ενότης της πίστεως, τότε επιγινώσκομεν τον Υιόν του Θεού, όταν και εν τοις δόγμασιν ορθοδοξώμεν και της αγάπης

τον σύνδεσμον συντηρώμεν. Αγάπη γαρ ο Χριστός>>. Όμως οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι στο σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή.

Το όνομα της Εκκλησίας είναι βεβαίως <<συμφωνίας όνομα και ομονοίας>>, αλλά μέχρις εκεί όπου δεν ζημιώνεται η <<ευσεβής συμφωνία>>

και όχι η ασεβής σύμπνοια με τους αιρετικούς>>.

18. Εφ. δ' 5.

19. Α' Κορ. α' 13.

20. Α' Κορ. γ' 11.

21. Μαρτθ. ιστ' 18.

22. Βλ. Ι. Χρυσοστόμου, PG 59, στλ. 128' Αγίου Μαξίμου Ομολογητού, PG 90, στλ. 93D. Βλ. επίσης ενδεικτικά Παναγιώτου Μπρατσιώτου, ένθ' ανωτ, σελ. 7, Ιερομ. Αθανασίου Γιέβτιτς, ένθ' ανωτ. σελ. 163.

23. Εφ. β' 20.

24. Βλ. Παναγιώτου Μπρατσιώτου, ένθ' ανωτ., σελ. 8, 13.

25. Εφ. δ' 13.

26. Β' Θεσ. β' 5.

27. Β' Θεσ. γ' 6.

28. Γαλ. α' 8-9.

29. Α' Κορ. α' 10.

30. Βλ. Βασιλείου Ιωαννίδου, ένθ' ανωτ., σελ. 6-7.

31. Α' Τιμ. α' 19.

32. Α' Τιμ. στ' 10.

33. Β' Τιμ. γ' 8.

34. Βλ. Παναγιώτου Μπρατσιώτου, ένθ' ανωτ., σελ. 10.

35. Πράξ. κ' 29-30.

36. Φιλιπ. β' 2-3, Α' Τιμ. στ' 11, Β' Τιμ. β' 22.

37. Τίτ. γ' 10-11.

38. Β' Κορ. δ' 2.

39. Βλ. Βασιλείου Ιωαννίδου, ένθ' ανωτ., σελ. 18.

40. PG 61, στλ. 622: Υπόμνημα εις την προς Γαλάτας Επιστολήν, στ'.

41. Γαλ. γ' 26-28, Α' Κορ. ιβ' 12.

42. Α' Κορ. ι' 16-17.

43. Βλ. Βασιλείου Ιωαννίδου, ένθ' ανωτ., σελ. 15.

44. Β' Θεσ. β' 10.

45. Γαλ. ε' 6.

46. Ρωμ. ιβ' 15.

47. Κολ. γ' 14.

48. Βλ. Α' Κορ. ιγ' 1-13.

49. Γαλ. ε' 15.

50. Α' Κορ. η' 1.

51. Ι. Θεοφυλάκτου Αχρίδος, PG 124, στλ. 1088 Α': Προς Εφεσίους Επιστολής Εξήγησις.

52. Ι. Χρυσοστόμου, PG 61, στλ. 616: Υπόμνημα εις την προς Γαλάτας Επιστολήν.

53. Θεοδωρήτου Κύρου, PG 82, στλ. 209BC: Ερμηνεία την προς Ρωμαίος Επιστολής.

54. Βλ. Ι. Χρυσοστόμου, PG 62, στλ. 84-86: Υπόμνημα εις την προς Εφεσίους Επιστολήν, Ομιλία ΙΑ', δ'-ε'.

55. Βλ. Ι. Χρυσοστόμου, PG 62, στλ. 509: Υπόμνημα εις την προς Τιμόθεον Επιστολήν πρώτην, Ομιλία Β', α'.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

<<ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ>>

Ομιλίες σε Εκδηλώσεις - Εισηγήσεις - Διαλέξεις - Άρθρα,

Εκδόσεις Γεώργιος Χοροζίδης, Φυλή Αττικής 2017, σελ. 214-219.