Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 38-44.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.
Θ. Χάρις
Όταν η Θ. Χάρις επισκέπτεται την ψυχή, την τέρπει και την θερμαίνει. Όταν απομακρύνεται, την γεμίζει ανησυχία και αδημονία. Συνήθως απομακρύνεται για να την δοκιμάση ή για να την τιμωρήση για κάτι κακό που δέχθηκε και μολύνθηκε.
Στην πρώτη περίπτωση επιστρέφει σύντομα, μόλις η ψυχή την αναζητήσει θερμά. Στην δεύτερη όμως δεν επιστρέφει, αν δεν προηγηθή ειλικρινής μετάνοια και καθαρή εξομολόγησις>>.
<<Η χάρις του Αγ. Πνεύματος είναι φωτιά. Η φωτιά διατηρείται με ξύλα. Ξύλα πνευματικά είναι η προσευχή... Μόλις η χάρις εγγίζη την καρδιά, αμέσως ο νους και η καρδιά στρέφονται προς τον Θεό.
Ο νους δεν μένει ποτέ ανενέργητος. Εφ' όσον λοιπόν θα είναι στραμμένος προς τον Θεό, για τον Θεό και θα σκέπτεται. Από αυτό απορρέει η μνήμη του Θεού, που είναι ο παντοτεινός συνοδοιπόρος μιας ευλογημένης καταστάσεως.
Η μνήμη του Θεού δεν μένει ποτέ άκαρπη, αλλά μας οδηγεί να βλέπουμε τα έργα της θείας τελειότητος, της χάριτος, της αληθείας, της δημιουργίας, της προνοίας, της κρίσεως και της αντιμισθίας.
Όλα αυτά μαζί αποτελούν τον κόσμο του Θεού ή την περιοχή του πνεύματος. Ο ζηλωτής χριστιανός αναπόφευκτα παραμένει σ' αυτή την περιοχή. Θέλετε να διατηρήσετε τον ζήλο αυτόν;
Μόλις διαπιστώνετε ότι η φλόγα της χάριτος αδυνατίζει, πάρτε προσάναμμα από την πνευματική σας καύσιμη ύλη και αναζωπυρώνετέ την. Και όλα θα πάνε καλά. Από το σύνολο αυτών των πνευματικών κινήσεων προέρχεται ο φόβος του Θεού, η ευλαβής στάσις της καρδιάς μας μπροστά στον Θεό>>.
<<Ο φιλάνθρωπος Χριστός σας κάλεσε και σας ωδήγησε στον δρόμο της σωτηρίας. Ευχαριστήστε Τον. Ξεφύγατε από τον ευρύχωρο δρόμο της απωλείας. Έχετε όμως τα μάτια σας άγρυπνα, γιατι ο εχθρός δεν κοιμάται.
Δεν απομακρύνεται από κοντά σας και σας παρακολουθεί αναζητώντας ευκαιρία να σας παρασύρη πάλι στο κακό. Έχετε σύμμαχο την Θ. Χάρι. Όσο σας παραστέκει, ο εχθρός δεν τολμά να σας επιτεθή. Προσέχετε λοιπόν, μη σκεφθήτε υπερήφανα για τον εαυτό σας, γιατι η Θ. Χάρις θα σας εγκαταλείψη>>.
Αγώνας
Ο δρόμος του χριστιανού είναι γεμάτος εμπόδια, που γίνονται ολοένα και πιο πολλά. Αγωνισθήτε λοιπόν με ανδρεία και ηρωϊσμό, ακολουθώντας τον απόστολο Παύλο. Όποιος παλεύει με τα πάθη του εκπληρώνει τις εντολές του Κυρίου.
Ανάλογα με τον αγώνα του εξαγνίζεται. Και ανάλογα με τον εξαγνισμό του πλησιάζει τον Κύριο, που υποσχέθηκε ότι: <<ελευσόμεθα και μονήν ποιήσομεν>> (Ιωάν. 14, 23) στην καθαρή καρδιά>>.
<<Όταν ψυχραίνεται ο ζήλος για την πνευματική ζωή, πρέπει με κάθε τρόπο να τον θερμαίνουμε καταφεύγοντας με φόβο και τρόμο στον Θεό. Η ραθυμία, η ακηδία, η αθυμία, κατάθλιψις του πνεύματος και του σώματος θα μας έρχονται και καμμιά φορά θα μας ταλαιπωρούν αρκετό καιρό.
Δεν πρέπει να δειλιάζουμε. Θα παραμένουμε σταθεροί και ανδρείοι στις αρχές μας, εκτελώντας με υπομονή τα καθήκοντά μας. Ας μην πιστεύουμε ότι θα έχουμε πάντοτε εσωτερική θέρμη ή ότι θ' απολαμβάνουμε διαρκώς εσωτερική γλυκύτητα.
Αυτό μην το ελπίζετε. Αντίθετα, να περιμένετε συχνά ξαφνικές μεταπτώσεις. Γι' αυτό όταν σας πολεμά η ακηδία και η θλίψις, να τις αντιμετωπίζετε σαν κάτι συνηθισμένο στην πνευματική ζωή.
Ενώ όταν σας ανακουφίζη η θέρμη και η γλυκύτητα, να τις αντιμετωπίζετε σαν εκδηλώσεις του θείου ελέους, για τις οποίες δεν είμαστε άξιοι>>. <<Εάν το πρωί προσευχηθήτε, όπως πρέπει, όλη η ημέρα σας θα ευλογηθή.
Μην απελπίζεσθε για τις προσπάθειες που σας φαίνονται άκαρπες. Θυμηθήτε πως μάθατε να πλέκετε ή να διαβάζετε ή να γράφετε. Πόσους κόπους καταβάλατε τότε... Τώρα όμως τα κάνετε όλα άνετα.
Το ίδιο θα συμβή και με την ψυχική σας καλλιέργεια. Προς το παρόν φαίνεται δύσκολο να νικήση κανείς τους λογισμούς. Αργότερα όμως θα τους διώχνη ευκολώτερα. Μόνο που δεν πρέπει να σταματήση ποτέ τον αγώνα μ' αυτούς, αλλά ν' αγωνίζεται ολοένα και περισσότερο.
Να καταφεύγετε με όλη σας την καρδιά στον Κύριο. Είναι ο γιατρός των ψυχών και των σωμάτων! Με μια Του κίνησι, όλα τα δυσάρεστα σκορπίζονται και όλα τα ευχάριστα πολλαπλασιάζονται>>.
<<Είναι πολύ καλό ότι μεριμνώντας για τα καθημερινά δεν αφήνετε την εσωτερική εργασία. Αγωνισθήτε και ο Θεός θα σας ενισχύση να νικήσετε τους εφάμαρτους λογισμούς. Ο Μ. Αντώνιος έλεγε: <<Τα χέρια στην δουλειά, ο νους στον ουρανό>>. Αυτό έκανε και αυτό δίδασκε>>.
Φόβος Θεού
Ο φόβος του Θεού είναι η ρίζα κάθε καλού έργου. Ούτε ένα λεπτό να μην απομακρύνεται από την καρδιά σας. Σαν το κερί ν’ ανάβει και να φωτίζει όλους τους λογισμούς, όλες τις εσωτερικές κινήσεις της καρδιάς σας. Αυτός θα σας διδάξει να βαδίζετε σωστά, να εργάζεσθε το κάθε τι σαν έργο Θεού.
Αυτός θα σας διδάξει να στέκεστε, όπως εκείνοι που βρίσκονται μπροστά στο βασιλέα. Αυτός θα σας διδάξει να προχωρείτε, όπως προχωρούν εκείνοι που κρατούν ένα ποτήρι γεμάτο νερό, από το οποίο δεν πρέπει να στάξει ούτε μια σταγόνα.
Όταν η εσωτερική ζωή πάρει αυτά τα χαρακτηριστικά, τότε θα συνειδητοποιείται κάθε απρεπής κίνηση του νου και της καρδιάς. Αμέσως τότε θ’ ανακρίνεται ενώπιον του Θεού και θ’ απομακρύνεται με τη μετάνοια και τον αποφασιστικό αγώνα για την κάθαρσι>>.
<<Ποθείτε την σωτηρία σας, αλλά ξεσπάσματα του πάθους της κατακρίσεως ταράσσουν την εσωτερική σας ειρήνη. Το πρώτο είναι παρήγορο, το δεύτερο όμως φοβερό! Ο Κύριος πολύ αντιπαθεί την κατάκριση. Η κατάκρισις γεννιέται από την αυταρέσκεια. Γι’ αυτό σε κάθε πτώση σας να εξετάζετε τις αιτίες που σας οδήγησαν σ’ αυτή. Έτσι θ’ αποφεύγετε να παίρνετε το ίδιο μονοπάτι.
Όταν μάλιστα συγκρατηθείτε μερικές φορές και δεν κατακρίνετε, ο αγώνας σας μετά θα γίνει ευκολότερος. Συνήθως κατακρίνετε όταν παύετε να ελέγχετε τον εαυτό σας. Μου γράφετε ότι δεν έχετε διαθέσιμο χρόνο. Δόξα τω Θεώ, αν συμβαίνει αυτό. Είναι σωτήριο να μη μένουμε ποτέ αργοί. Αλλά πραγματικά δεν έχετε διαθέσιμο χρόνο;
Αξιοποιείτε σωστά τις ώρες σας; Για τα γεύματα, τις δεξιώσεις, τους στολισμούς του σώματος, τις αργολογίες και τις φλυαρίες δεν έχετε χρόνο; Σκεφτείτε καλύτερα μια άλλη δικαιολογία για την αμέλεια σας στη μελέτη των πνευματικών βιβλίων, και μην ισχυρίζεστε ότι δεν έχετε χρόνο.
Εάν εκμεταλλεύεσθε σωστά τις ώρες σας, θα βρίσκετε χρόνο να θερμαίνετε το θείο ζήλο για την πνευματική καλλιέργεια. Δεν υπάρχει λόγος να διαβάζουμε πολλά, αρκεί να ζούμε αυτά που διαβάζουμε. Μου υπενθυμίζετε πολλές φορές την απουσία του φόβου του Θεού!
Αυτό αποτελεί τη ρίζα κάθε κακού. Ενδιαφερθείτε ν’ αποκτήσετε σύντομα αυτή τη βασική αρετή. Τότε η εσωτερική σας κατάσταση θα είναι καλή. Με το φόβο του Θεού σταθεροποιείται η απόφαση να μην επιτρέψουμε καμιά πτώση στον εαυτό μας. Ο φόβος του Θεού είναι ένα μαχαίρι που μας βοηθά να κόβουμε τις αδυναμίες μας και να προσφέρουμε τον εαυτό μας καθαρή και ευπρόσδεκτη θυσία ενώπιον Του>>.
<<Σας αξίωσαν να υπηρετείτε στο Ιερό! Σπουδαία και υψηλή διακονία! Χρειάζεται όμως ευλάβεια και σύνεση. Γνωρίζετε ασφαλώς ότι όλα μπορεί κανείς να τα χρησιμοποιήσει για την καταστροφή του. Ο Ιούδας και αυτό το αποστολικό αξίωμα το χρησιμοποίησε για την καταστροφή.
Να το θυμάστε αυτό. Το διακόνημα που σας ανέθεσαν είναι πολύ ιερό, είναι όμως και επίφοβο. Ζητήστε σοφία από τον εύσπλαχνο Θεό. Να φοβάστε την εξοικείωση με τα άγια αντικείμενα και να μην τα χρησιμοποιείτε σαν τα συνηθισμένα πράγματα του κελιού σας. Να προσεύχεσθε στο Θεό να μην επιτρέψει ν’ απομακρυνθεί ο φόβος του από την ψυχή σας σ’ όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας σας.
Να συναισθάνεστε ό,τι κάνετε μέσα στο ναό. Να συγκεντρώνετε την προσοχή σας και να θερμαίνετε με θείο ζήλο την καρδιά σας. Κάθε φορά που αρχίζετε τη διακονία να σκέπτεστε ό,τι και την πρώτη φορά. Να υπηρετείτε με το ίδιο δέος και την ίδια ευλάβεια. Πολλές αφορμές θα σας δοθούν για τη διάσπαση των λογισμών, αλλά αυτό δεν θα σας δικαιολογήσει καμιά απροσεξία.
Αγωνιστείτε και θα κατορθώσετε να διατηρείτε απερίσπαστο το νου. Οποιοδήποτε έργο κι αν κάνετε, να σκέπτεστε ότι το κάνετε ενώπιον του ιδίου του Κυρίου, ο Οποίος πραγματικά δέχεται την υπηρεσία σας. Να προσεύχεσθε και ο Θεός θα ευλογήσει τη διακονία σας>>.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 38-44.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου