Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 67-73.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.
Θέλημα
<<Οι θλίψεις στην παρούσα ζωή είναι περισσότερες από τις χαρές.
Άλλοτε τις στέλνει ο Θεός για να ξυπνήσουμε από τον πνευματικό ύπνο,
να σταματήσουμε τις αμαρτίες, να καθαρισθούμε με την μετάνοια.
Και άλλοτε τις στέλνει για να υποταχθούμε περισσότερο σ' Αυτόν που όλα τα ρυθμίζει.
Να δείξουμε ανδρεία και υπομονή δοξάζοντάς Τον.
Σε κάποια απ' αυτές τις αιτίες οφείλονται και οι δικές σας θλίψεις.
Εξετάζεσθε λοιπόν τον εαυτό σας, ειρηνεύετε και εμπιστεύεσθε στο θέλημα του Θεού, το σοφό και άγιο>>.
Η άρνησις του θελήματός μας μπορεί να γίνη σε κάθε μας βήμα... Είναι μια σπουδαία εσωτερική εργασία. Βάλτε αρχή να μην υποχωρήτε στις απαιτήσεις του σώματος και θα παρουσιασθούν χίλιες-δυο ευκαιρίες απαρνήσεως του θελήματος.
Μην απογοητευθήτε από τις αποτυχίες που θα διαπιστώσετε. Επιμένετε και θα δοκιμάσετε μεγάλη ωφέλεια. <<Μου γράφετε ότι δεν διορθώνεστε, πράγμα που σημαίνει ότι δεν αποφασίσατε να απαρνηθήτε το θέλημα, που βασιλεύει μέσα σας.
Ωστόσο εκφράζετε την επιθυμία να σωθήτε και αναζητείτε τον τρόπο... Μόνη σας διαπιστώνετε ότι για να σωθήτε, πρέπει να νικήσετε το θέλημά σας σύμφωνα με τα λόγα του Κυρίου: <<Ει τις θέλει πίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν>> (Ματθ. 16, 24).
Όταν το κατορθώσετε αυτό, δεν θα σας απασχολή πλέον το ερώτημα πώς θα σωθήτε>>. <<Η αναπαυμένη συνείδησις είναι προυπόθεσις των ειρηνικών σχέσεων με τον Θεό και φανερώνει πρόοδο στην εσωτερική πνευματική ζωή.
Η απάρνησις του θελήματός μας είναι θυσία ευάρεστη στον Θεό, που ανταμείβει με την θεία παρηγορία. Παραμελώντας κανείς ευκαιρίες απαρνήσεως του θελήματός του, φανερώνει ότι υπολογίζει πρώτα να ευαρεστήση τον εαυτό του και έπειτα να ευαρεστήση τον Θεό>>.
Οργή
Μαλώσατε με τον Ν. Ν. και δεν συμφιλιωθήκατε; Προσπαθήστε να διευθετήτε πάντοτε τα πράγματα με πνεύμα πραότητος και να διαγράψετε από το λεξιλόγιό σας την φιλονικία.
Στον κόσμο μας τίποτε δεν υπάρχει άξιο λόγου για να φιλονική κανείς παρά μόνο για την σωτηρία της ψυχής του. Συχνά να επαναλαμβάνετε τα λόγια του Κυρίου: <<Τί γαρ ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδήση, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθή;>>
<<Πρέπει πολύ ν' αγωνισθήτε κατά του πάθους της οργής. Να προσεύχεσθε θερμά στον Κύριο να σας ευσπλαχνισθή και να σας θεραπεύση. Για να εξαλειφθή μια τόσο εύφλεκτη ερεθιστικότητα δεν αρκούν οι ανθρώπινες δυνάμεις.
Χρειάζεται να βοηθήση ο ίδιος ο Θεός. Αλλά για να επέμβη ο Θεός πρέπει να δη και την δική μας επίμονη αγωνιστική προσπάθεια. <<Μου θέτετε δύο ερωτήματα πολύ λεπτά και ομολογώ ότι δυσκολεύομαι ν' απαντήσω ικανοποιητικά.
Α'. Η Εκκλησία προσεύχεται για την απαλλαγή από τις θλίψεις. Στο ψαλτήριο αφθονούν οι σχετικές ικεσίες. Να προσεύχεσθε και σεις για ν' απαλλαγήτε απ' αυτές. Πρέπει όμως να ξέρετε ότι οι θλίψεις παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην υπόθεσι της σωτηρίας μας.
<<Με πολλές θλίψεις θα εισέλθουμε στην Βασιλεία των Ουρανών>> (Πράξ. 14, 22). Όταν λοιπόν δοκιμάζεσθε απ' αυτές, θυμηθήτε ότι σας προετοιμάζουν τον δρόμο για την σωτηρία. Έτσι δεν θα ταράζεσθε, αλλά θα τις υπομένετε με θάρρος και με καρτερία.
Β'. Η φιληδονία και η οργή δεν ανήκουν στην φύσι μας. Είναι αποτέλεσμα του προπατορικού αμαρτήματος. Όποιος λοιπόν αγωνίζεται και υπερνικά τα πάθη αυτά, δεν καταπιέζει την φύσι, αλλ' αναχαιτίζει την φθορά της και επαναφέρει τον άνθρωπο στην προπτωτική του κατάστασι.
Σε μερικούς η φιληδονία και η οργή εμφανίζονται ταπεινωμένες, σε άλλους μοιάζουν με άγρια θηρία. Οι πρώτοι που έχουν σχετική απάθεια, δεν θα έχουν και μεγάλο μισθό στον αγώνα τους. Ενώ οι δεύτεροι, εάν νικήσουν τα θηρία αυτά, θα κοσμηθούν με μαρτυρικό στεφάνι. Σ' αυτό λοιπόν το στεφάνι αποβλέποντας αγωνισθήτε γενναία και σεις>>.
Ειρήνη
Η ταραχή της ψυχής και τα πάθη, επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος και υποσκάπτουν την υγεία. Η εσωτερική ειρήνη, η νηστεία και η εγκράτεια βοηθούν στην διατήρησι της υγείας.
Ο γερμανός Γκούφελανδ σ' ένα σύγγραμμά του για την μακροζωία, τονίζει την ωφέλεια της νηστείας. Οι οπαδοί του πρέπει να τον υπακούσουν. Εμείς όμως έχουμε άλλους διδασκάλους, περισσότερο αξιολόγους.
Η προσευχή ανεβάζει την ψυχή προς την πηγή της ζωής. Η ταπείνωσις και τα δάκρυα της μετανοίας δημιουργούν στην ψυχή και στο σώμα κατάστασι γαλήνης και ηρεμίας... Επιθυμείτε βέβαια να μη σας λείπουν τα δάκρυα και η συντριβή.
Καλύτερα να επιθυμήτε να βασιλεύη πάντοτε μέσα σας μια βαθειά ταπείνωσις. Απ' αυτή θα πηγάσουν τα δάκρυα και η συντριβή>>. <<Ο ίδιος ο Θεός ξυπνά μέσα σας την ανησυχία για την σωτηρία σας.
Θέλοντας να σας οδηγήση στην αυτογνωσία και στην μετάνοια. Αν ακούσετε την φωνή Του, θα βρήτε ανάπαυσι και ειρήνη. Αν παρακούσετε, θα ζήτε στην ταραχή. Μπορεί όμως να σας εγκαταλείψη τελείως ο Θεός και να παύση να σας διεγείρη πνευματικές ανησυχίες.
Θα συμβή τούτο αν παραμείνετε αδιόρθωτος. Και τότε θ' αποκτήσετε ειρήνη, ειρήνη όμως θανάσιμη>>. <<Δεν απολαύσατε ακόμη την ησυχία και την ειρήνη. Ζητήστε την και θα σας δοθή. Δεν μπορώ να σας ευχηθώ τίποτε το καλύτερο.
Να έχετε όμως υπ' όψιν σας ότι η αληθινή ειρήνη δεν βρίσκεται εκτός, αλλ' εντός της ψυχής μας. Δεν πηγάζει από τις εξωτερικές συνθήκες, αλλ' από την εσωτερική καλή τακτοποίησι. Όταν υπάρχη, τότε όλα τα εξωτερικά εναρμονίζονται μ' αυτή>>.
<<Η αοργησία είναι σπουδαία αρετή. Καλλιεργείται με την παράδοσι του εαυτού μας στο θείο θέλημα και την συναίσθησι ότι ο Θεός επιτρέπει τις δοκιμασίες. Έτσι συγκρατούμε τον εαυτό μας, γαληνεύουμε, πιστεύοντας ότι ο Κύριος μας παρακολουθεί την δύσκολη ώρα του πειρασμού.
Η σκέψις σας ότι εκείνος που σας βλάπτει και σας αδικεί, γίνεται όργανο του εχθρού, είναι πολύ σωστή. Γι' αυτό πίσω από κάθε ενόχλησι και δυσάρεστη κατάστασι να διακρίνετε τον πραγματικό ένοχο και να μην εξάπτεσθε εναντίον του θύματός του>>.
Δοκιμασίες
Λυπάμαι που δεν είσθε εντελώς υγιής. Είθε ο Κύριος να σας χαρίση πλήρη υγεία. Ωστόσο η ασθένεια μας διδάσκει την ταπείνωσι και την υποταγή στο θείο θέλημα. Ανδρίζεσθε και ευγνωμονείτε τον Θεό για όλα.
Πιστέψτε ότι όλα για το συμφέρον σας τα επιτρέπει. Αυτό ίσως τώρα δεν το διακρίνετε, θα το διαπιστώσετε όμως αργότερα>>. <<Το έλεος του Θεού μαζί σας>>. Σας συμβαίνουν πολλά δυσάρεστα. Λυπούμαι γι' αυτό.
Δεν μπορούμε να βοηθήσουμε την κατάστασι παρά μόνο με την υπομονή και την πεποίθησι στην θεία βοήθεια. Όλα προέρχονται από τον Θεό, και τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα. Για όλα πρέπει να ευχαριστούμε.
Διότι και τα δυσάρεστα παραχωρούνται για το καλό μας: Για την ταπείνωσι, την κάθαρσι, την σταθερότητα στην χριστιανική ζωή και την εμπιστοσύνη μας στον Θεό. Δεν επιτρέπεται να γογγύζουμε.
Ας κάνουμε υπομονή την περίοδο αυτή και θα έλθουν φωτεινές ημέρες. Έχετε θάρρος και αγωνισθήτε στην προσευχή. Είναι πηγή παρηγορίας. Είναι φωτισμός στους λογισμούς και δύναμις στον αγώνα.
Οι θλίψεις στην παρούσα ζωή είναι περισσότερες από τις χαρές. Άλλοτε τις στέλνει ο Θεός για να ξυπνήσουμε από τον πνευματικό ύπνο, να σταματήσουμε τις αμαρτίες, να καθαρισθούμε με την μετάνοια.
Και άλλοτε τις στέλνει για να υποταχθούμε περισσότερο σ' Αυτόν που όλα τα ρυθμίζει. Να δείξουμε ανδρεία και υπομονή δοξάζοντάς Τον. Σε κάποια απ' αυτές τις αιτίες οφείλονται και οι δικές σας θλίψεις.
Εξετάζεσθε λοιπόν τον εαυτό σας, ειρηνεύετε και εμπιστεύεσθε στο θέλημα του Θεού, το σοφό και άγιο>>. <<Σας κυνηγά η μια συμφορά μετά την άλλη. Ξέρετε τί σημαίνει αυτό; Ο Θεός σας θυμήθηκε!
Δεν είναι συνηθισμένο να σκέπτεται κανείς έτσι, αλλ' αυτή είναι η αλήθεια. Και σας θυμήθηκε ο Θεός όχι με οργή, αλλά με έλεος. Βέβαια εσείς νοιώθετε μόνο την στέρησι και τον χαμό. Δεν βλέπετε όμως το έλεος που κρύβεται πίσω απ' αυτά και μέσα σ' αυτά>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου