ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ 18-10-2021 ΕΚΚΛ. ΗΜ.

 

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2021 - Ευαγγέλιο: Λουκ. ι' 16-21

16 ῾Ο ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με 17 ῾Υπέστρεψαν δὲ οἱ ἑβδομήκοντα μετὰ χαρᾶς λέγοντες· Κύριε, καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεται ἡμῖν ἐν τῷ ὀνόματί σου. 18 Εἶπε δὲ αὐτοῖς· ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα. 19 ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ. 20 πλὴν ἐν τούτῳ μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ πνεύματα ὑμῖν ὑποτάσσεται· χαίρετε δὲ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 21 ᾿Εν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἠγαλλιάσατο τῷ πνεύματι ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν· ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατήρ, ὅτι οὕτως ἐγένετο εὐδοκία ἔμπροσθέν σου.

Την Κυριακή της 18ης Οκτωβρίου 2015, ημέρα όπου η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του Αγίου Λουκά του Αποστόλου και Ευαγγελιστού, προς τιμήν του Αγίου Λουκά, ήτοι το κατά Λουκάν 10ο κεφάλαιο και οι στοίχοι 16-21. Το ιερό κείμενο είναι ένα τμήμα από το δικό του, το κατά Λουκάν, ιερό Ευαγγέλιο και αναφέρεται στην ώρα εκείνη που ο Κύριος απέστειλε τους Εβδομήκοντα Αποστόλους του να περιοδεύσουν στην Ιουδαία, αφού πρώτα τους είπε: Εκείνος που ακούει εσάς, εμένα θα ακούει. Κι εκείνος που παρακούει εσάς, εμένα θα παρακούει. Κι όποιος παρακούει εμένα, παρακούει τον Θεό Πατέρα, που με απέστειλε στον κόσμο.

Και οι Εβδομήκοντα Απόστολοι, σύμφωνα με τα λεγόμενα του Αγίου Λουκά, ξεκίνησαν το μεγάλο και ιερό έργο τους περιοδεύοντας σε πόλεις και χωριά, και μετά από ημέρες, αφού επιτέλεσαν την αποστολή τους, επέστρεψαν με χαρά μοναδική και έλεγαν με έκπληξη στον διδάσκαλο τους: "Κύριε, και αυτά ακόμη τα δαιμόνια υποτάσσονται σε μας με την επίκληση του ονόματός σου." Και ο Χριστός τους αποκρίθηκε: "Από τότε που άρχισα το έργο μου, αλλά και όταν σας έστειλα σε περιοδεία, έβλεπα τον σατανά να χάνει την εξουσία του· να πέφτει και να συντρίβεται τόσο γρήγορα, όπως πέφτει η αστραπή.

Και τώρα σας δίνω πολύ μεγαλύτερη εξουσία εναντίον του σατανά. Σας δίνω εξουσία να νικάτε και να ποδοπατείτε τα όργανά του, που σαν φίδια και σκορπιοί χύνουν το δηλητήριο ύπουλα στις ψυχές των ανθρώπων, για να τις θανατώσουν. Σας δίνω εξουσία να κατανικάτε όλη τη δύναμη που διαθέτει ο εχθρός του ανθρώπου για να παρεμποδίσει το έργο σας. Και έτσι δεν θα μπορεί σε τίποτε να σας βλάψει."

Ο Κύριος στη συνέχεια των λόγων του είπε προς τους Εβδομήκοντα: "Μη χαίρεστε τόσο επειδή τα πονηρά πνεύματα υποτάσσονται σε σας, αλλά περισσότερο διότι τα ονόματά σας γράφτηκαν στους ουρανούς." τους τονίζει δηλαδή ότι μεγαλύτερη αξία από την εκδίωξη των δαιμονίων έχει η απελευθέρωση των ανθρώπων από την αμαρτία και η πολιτογράφησή τους στη Βασιλεία των ουρανών.

Την ώρα μάλιστα εκείνη ο Κύριος ένιωσε πολύ μεγάλη χαρά στα βάθη της ψυχής του και είπε: "Σε ευχαριστώ, Πατέρα, Κύριε του ουρανού και της γης. Σε ευχαριστώ, διότι ενεργώντας με πανσοφία και με δικαιοσύνη απέκρυψες τις ουράνιες αυτές αλήθειες από τους ανθρώπους που νομίζουν ότι είναι σοφοί και συνετοί, και τις φανέρωσες σε απλούς, άδολους και ταπεινούς ανθρώπους. Σε ευχαριστώ, Πατέρα, διότι τέτοια υπήρχε η αγαθή και δίκαιη θέλησή σου."

Όπως λοιπόν ζητά το Χριστός από τους Αποστόλους του να γράψουν στο βιβλίο των Ουρανών με το ανεξίτηλο εις τους αιώνες μελάνι που τους παραχώρησε ο Κύριος τους, τα ονόματα των ανθρώπων που τους ακολουθούν, έτσι και η Εκκλησία μας το ίδιο μήνυμα σήμερα απευθύνει και σε εμάς, τους εν δυνάμει αποστόλους της, όταν θα βγούμε από τις εκκλησιές και ακούγοντας τις παραινέσεις του Ευαγγελίου Του θα πάμε στα σπιτικά μας και θα πρέπει εκεί να το διαδώσουμε, στα παιδιά μας, στους γονείς μας, στους φίλους, ακόμα και στους εχθρούς μας, στους γείτονες και στους συνεργάτες μας, αλλά πρώτα από όλα θα πρέπει να το εφαρμόσουμε εμείς οι ίδιοι για να μπορέσει το Θείο αυτό μήνυμα να γίνει πιστευτό από όλους και εμείς να είμαστε οι νόμιμοι αγγελιοφόροι του.

Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και η εθνικότητα του ήταν Ελληνική. Είναι ο συγγραφέας του ομώνυμου Ευαγγελίου και των Πράξεων των Αποστόλων, βιβλία τα οποία περιλαμβάνονται στην Αγία Γραφή. Ήταν γιατρός στο επάγγελμα (Κολ. 4,14), όμως γνώριζε πολύ καλά την ζωγραφική τέχνη. Μάλιστα σε αυτόν αποδίδονται οι πρώτες εικόνες της Θεοτόκου με τον Ιησού Χριστό βρέφος στην αγκαλιά της, καθώς και αυτές των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.

Ο Λουκάς αναφέρεται ονομαστικά τρεις φορές στη Καινή Διαθήκη και είναι λίγα τα στοιχεία που υπάρχουν για το πρόσωπό του, μάλλον δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας των όσων είπε και έκανε ο Ιησούς (Λουκ. 1,1-4), αν και αυτό δεν αποκλείει την πιθανότητα να ήταν ένας από τους ακολούθους Του, ή όπως μερικοί υποστηρίζουν, να ήταν από τους Έλληνες που ζήτησαν να δουν τον Κύριο (Ιω. 12,20-21).

Ο Λουκάς υπήρξε στενός συνεργάτης του Παύλου και τον συνόδεψε σε πολλές από τις περιοδείες του. Στη χριστιανική πίστη κατηχήθηκε από τον ίδιο τον Παύλο και έκτοτε αφοσιώθηκε στο κήρυγμα του Ευαγγελίου. Ο Παύλος τον χαρακτηρίζει "αγαπητό" (Κολ. 4,14) και ως το "μόνο πιστό συνεργάτη του" (Β' Τιμ. 4,11). Ο Λουκάς παρέμεινε πιστός και αφοσιωμένος στον Παύλο, μέχρι το τέλος της ζωής του Αποστόλου.

Ο Λουκάς είναι ο συγγραφέας του τρίτου Ευαγγελίου το οποίο διακρίνεται από τα άλλα Ευαγγέλια για την ακριβέστατη ιστορική τοποθέτηση των γεγονότων, αλλά και το γλωσσικό του χαρακτήρα, είναι δε και ο συγγραφέας των Πράξεων των Αποστόλων. Τι απέγινε ο Λουκάς μετά το μαρτύριο του Παύλου και πως ολοκλήρωσε το βίο του δεν είναι γνωστό. Η παράδοση τον αναφέρει να εγκαταλείπει τη Ρώμη και να γίνεται επίσκοπος της ιταλικής πόλης Βρέσκιας και τελικά να ζεί στην Πάτρα.

Σύμφωνα με τον Γρηγόριο το Θεολόγο, ο Λουκάς συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων μαρτύρων της Εκκλησίας. Σύμφωνα με άλλη πηγή, ο Λουκάς πέθανε στη Θήβα της Βοιωτίας σε ηλικία 84 ετών, ενώ άλλη πηγή αναφέρει πως, ο ευαγγελιστής κοιμήθηκε στη Βιθυνία της Μικράς Ασίας σε ηλικία 74 ετών, και άλλη πάλι πως υπέστη μαρτυρικό θάνατο, αφού τον κρέμασαν σε ένα ελαιόδεντρο στην Έφεσο σε ηλικία 80 ετών.

Το 357 μ.Χ., το ιερό λείψανό του μετακομίστηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό των Αγίων Αποστόλων, μαζί με αυτό του Αποστόλου Ανδρέα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τη μνήμη του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά την 18η Οκτωβρίου εκάστου έτους.

Ι. Ν. Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης Ανθοκήπων Ν. Ευκαρπίας

Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΣΚΑΒΕ ΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΜΙΛΟΥΣΕ ΜΕ ΝΕΚΡΟΥΣ

Η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου υπήρξε μία ζωηφόρος άμπελος, που έθρεψε για χίλια σχεδόν χρόνια την Ορθοδοξία του Βορρά με "βότρυας ζωής".
Παλαίστρα υπερφυών αγώνων. Ορμητήριο πνευματικών αναβάσεων. Φυτώριο αγίων ανδρών. Ανδρών, που με τις πύρινες προσευχές, τ' ασκητικά παλαίσματα, τις θαυματουργίες και την αγιότητά τους ενίσχυσαν και στερέωσαν το μήνυμα του Ευαγγελίου στη Ρωσία.
Στο "Πατερικόν των Σπηλαίων του Κιέβου" περιέχονται τα στοιχεία που διασώθηκαν από τους βίους και τα κατορθώματα των οσίων εκείνων πατέρων, των πρώτων οικιστών των σπηλαίων, και των μαθητών τους.
Συντάχθηκε στα μέσα του 13ου αι. στη σλαβονική γλώσσα. Στα τρία πρώτα μέρη του βιβλίου ο άγνωστος συντάκτης του συγκέντρωσε τις σχετικές διηγήσεις των οσίων Νέστορος του χρονογράφου, Πολυκάρπου, αρχιμανδρίτου της Λαύρας, και Σίμωνος, επισκόπου Βλαντιμίρ και Σουζντάλ.
Στο τέταρτο μέρος δίνονται κάποια βιογραφικά στοιχεία για τους τρεις αυτούς ιερούς συγγραφείς, ενώ έχουν προστεθή και δύο μεταγενέστερες "διηγήσεις" που σχετίζονται με τη μονή των Σπηλαίων. [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Ο μακάριος Μάρκος, ασκήτεψε στη μονή των Σπηλαίων στα χρόνια του ηγουμένου Ιωάννου, τότε που έγινε η ανακομιδή των τιμίων λειψάνων του οσίου Θεοδοσίου από το σπήλαιο στη μεγάλη εκκλησία. Από τότε που έλαβε το άγιο αγγελικό σχήμα, δεν έδωσε <<ύπνων τοις οφθαλμοίς και τοις βλεφάροις νυσταγμόν και ανάπαυσιν τοις κροτάφοις>> του, αλλά τις περισσότερες ώρες της νύχτας αγρυπνούσε προσευχόμενος. Ελάχιστο χρόνο διέθετε νια σωματική ανάπαυση.

Την ημέρα, όταν δεν συνέχιζε την προσευχή χωμένος βαθιά στο σκοτεινό του σπήλαιο, έσκαβε λάκκους για την ταφή των κεκοιμημένων αδελφών. Ο όσιος Μάρκος ήταν ολιγαρκής και λιτοδίαιτος. Οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του, φρόντιζε να το δώσει αμέσως σε κάποιο φτωχό. Όχι μόνο τροφή, αλλά και νερό γευόταν με μεγάλη εγκράτεια, πίνοντας πάντοτε λιγότερο απ' όσο χρειαζόταν για να ξεδιψάσει. Και για μεγαλύτερη ακόμη άσκηση, τύλιξε το σώμα του, μέσα από το τριμμένο μοναχικό ένδυμα, με βαριά και βασανιστικά σίδερα. Αυτά τα σίδερα του πίεζαν το σώμα, τον βάραιναν, τον πλήγωναν, τον εμπόδιζαν στην εργασία και στη νυχτερινή ανάπαυση.

Όμως ποτέ όσο ζούσε δεν τα έβγαλε από πάνω του. Μ' αυτή τη σκληρή ασκητική ζωή, με τις νυχθημερές προσευχές, με τις παθοκτόνες νηστείες, με τους σωματικούς κόπους, με την άσκηση της σιωπής, ο γενναίος Μάρκος, νέκρωσε τη σάρκα και το σαρκικό φρόνημα. Κι άλλο πόθο δεν είχε, παρά να φύγει το συντομότερο για τον άλλο, τον ουράνιο κόσμο, και να συναντήσει τον Κύριο και Νυμφίο του.

Ο θάνατος όχι μόνο δεν τον τρόμαζε, αλλά τον γέμιζε χαρά και θεία προσδοκία. Γι` αυτό κι έλαβε από το Θεό το υπερφυσικό χάρισμα να συνομιλεί με τους νεκρούς! Με φυσικότητα και απλότητα, όπως βίωνε ο ίδιος την πραγματικότητα του θανάτου και της άλλης ζωής, επικοινωνούσε με τους κεκοιμημένους σαν να ήταν ζωντανοί. Τους μιλούσε, τους έδινε εντολές, τους έστελνε μηνύματα και παραγγελίες. Κι εκείνοι, με παραχώρηση του Θεού, εκτελούσαν όλες τις εντολές του.

Η απλότητα και η αγιότητα του μακαρίου, συνέτριβε κι αυτά τα άλυτα δεσμά του θανάτου! Κάποτε ο όσιος, έσκαψε ένα τάφο για κάποιο κεκοιμημένο αδελφό. Εξαντλημένος όμως καθώς ήταν από τη νυχτερινή αγρυπνία και ορθοστασία, δεν μπόρεσε να τον κάνη αρκετά ευρύχωρο. Όταν έφεραν το σώμα του νεκρού και δοκίμασαν να το τοποθετήσουν στον τάφο, διαπίστωσαν ότι μόλις και μετά βίας χωρούσε μέσα. Άρχισαν τότε οι αδελφοί να παραπονιούνται και να βαρυγκωμούν κατά του οσίου Μάρκου.

-Αδελφέ, του έλεγαν, τί μνήμα είν' αυτό που έσκαψες; Ούτε το νεκρό μπορούμε να θάψουμε καλά, ούτε να τον περιχύσουμε με λάδι, όπως συνηθίζεται. Γιατί τό' κάνες τόσο στενό; Ο όσιος έβαλε ταπεινά μετάνοια. -Συγχωρέστε με πατέρες, είπε, γιατί από σωματική αδυναμία δεν έκανα σωστά την εργασία. Εκείνοι όμως δεν ησύχασαν, αλλά πολλαπλασίασαν τα παράπονα και τις διαμαρτυρίες. Τότε ο όσιος στράφηκε στο νεκρό.

Επειδή είναι στενός ο χώρος του τάφου σου αδελφέ, του είπε με απλότητα, βολέψου μόνος σου μέσα. Να, πάρε και το λάδι και χύσε στο σώμα σου όσο πρέπει. Χωρίς δεύτερη προτροπή, ο νεκρός κινήθηκε και τακτοποίησε το σώμα του μέσα στο λάκκο. Έπειτα άπλωσε το χέρι, πήρε το λάδι κι έχυσε στο πρόσωπο και στο στήθος του σταυροειδώς. Έβαλε τέλος πάλι το δοχείο στα χέρια του οσίου, ξάπλωσε ήσυχα κι έμεινε ακίνητος. Φόβος και τρόμος κυρίεψε όλους τους αδελφούς μ' αυτό το εξαίσιο θαύμα. Δεν άργησαν όμως να δουν και άλλο παρόμοιο.

Συνέβη, δηλαδή, να πεθάνει κάποιος άλλος αδελφός μετά από μακροχρόνια ασθένεια. Ο ηγούμενος ανέθεσε σ' ένα μοναχό να ετοιμάσει το νεκρό για την ταφή. Πράγματι, αφού εκείνος σκούπισε το λείψανο με το σφουγγάρι, πήγε στο σπήλαιο να δη τον τόπο της ταφής. Βρήκε τον όσιο Μάρκο και τον ρώτησε: -Πού θα βάλουμε πάτερ Μάρκε τον αδελφό μας που αναπαύτηκε; Δεν βλέπω να 'χεις τόπο ετοιμασμένο.

-Πήγαινε και πες στον αδελφό να περιμένει μέχρι αύριο το πρωί, γιατί δεν έχω σκαμμένο τάφο. Ας μ' αφήσει τη νύχτα να του ετοιμάσω το μνήμα, κι έπειτα αναχωρεί για τον ουρανό! Μα..., πάτερ Μάρκε, αποκρίθηκε σαστισμένος ο άλλος μοναχός, εγώ ο ίδιος σκούπισα κιόλας με τα χέρια μου το σώμα του νεκρού. Σε ποιόν μου λες να μεταφέρω την παραγγελία σου; Καλά, δεν Βλέπεις αδελφέ μου; ξαναείπε ο απλούστατος Μάρκος. Δεν είν' ακόμα έτοιμος ο τόπος για την ταφή.

Πήγαινε σου λέω και πες στο νεκρό: <<Ο αμαρτωλός Μάρκος σε παρακαλεί να παραμείνεις σ' αυτό τον κόσμο ακόμη μια μέρα. Ας είναι μέχρι αύριο το πρωί. Και τότε φεύγεις και πας στον αγαπημένο σου Χριστό.

Στο μεταξύ αυτός θα ετοιμάσει τον τάφο σου και θα σε ειδοποίηση>>. Ο μοναχός γέμισε λογισμούς με την παράδοξη προσταγή του οσίου. Έκανε όμως υπακοή. Γύρισε στο μοναστήρι την ώρα που οι πατέρες έψελναν κιόλας την εξόδιο ακολουθία. Πλησίασε στο νεκροκρέβατο, έσκυψε στ' αυτί του νεκρού και του ψιθύρισε:

-Αδελφέ, ο πατήρ Μάρκος με στέλνει να σου πω ότι ο τάφος σου δεν είναι έτοιμος. Γι' αυτό σε παρακαλεί να περιμένεις τουλάχιστον μέχρι το πρωί, οπότε θα σε ειδοποίηση. Αμέσως ο νεκρός άνοιξε τα μάτια! Με κατάπληξη οι πατέρες είδαν να επιστρέφει η ψυχή στο νεκρό σώμα, που άρχισε ν' αναπνέει και να ζει κανονικά! Δεν κινήθηκε όμως καθόλου από τη νεκρική στάση, ούτε είπε σε κανένα τίποτε. Έμεινε εκεί, ακίνητος και αμίλητος, αλλά ζωντανός μέχρι το πρωί. Τότε πήγε πάλι στο σπήλαιο ο ίδιος αδελφός.

-Είν' έτοιμο το μνήμα; ρώτησε το μακάριο Μάρκο. -Έτοιμο είναι. Πήγαινε τώρα και πες σ' εκείνον που με περιμένει: <<Ο αμαρτωλός Μάρκος σου παραγγέλλει ν' αφήσεις πια το μάταιο κόσμο και να φύγεις για την αιωνιότητα. Παράδωσε το πνεύμα σου στα χέρια του Θεού και άφησε το σώμα σου να τοποθετηθεί στο σπήλαιο του οσίου Αντωνίου, μαζί με τους άλλους αγίους πατέρες. Ο τόπος σου είναι έτοιμος, δίπλα σ' αυτούς >>. Η παραγγελία του θεσπέσιου Μάρκου, μεταφέρθηκε αμέσως στον αδελφό που καθυστερούσε την αναχώρησή του. Κι εκείνος, μόλις την άκουσε, έκλεισε τα μάτια και ξεψύχησε οριστικά.

Το πρωτάκουστο αυτό θαύμα γέμισε δέος τους πατέρες της Λαύρας και όλους τους κατοίκους της χώρας του Κιέβου, που δεν άργησαν να το πληροφορηθούν. Όλοι δόξασαν το Θεό για τα θαυμαστά έργα που επιτελεί η πίστη και η αγιότητα των αγαθών δούλων Του.

Εισαγωγή, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου
<<Πατερικόν των Σπηλαίων του Κιέβου>>,
έκδοση Δεκέμβριος 2009.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΡΙΣ

Ομιλία του καθηγητού κ. Σαράντου Καργάκου κατά την τελετή απονομής Αναμνηστικού Μεταλλίου και Τιμητικού Διπλώματος στους επιζώντες πολεμιστές στις επιχειρήσεις των περιόδων 1940-53

(Αλβανία, Μακεδονία, Ήπειρος, Θράκη, Κρήτη, Βόρειος Αφρική, Κορέα).

Ο Βίκτωρ Ουγκώ σε μία ευτυχισμένη ποιητική του στιγμή είχε γράψει το στίχο: «Δεν γνωρίζω πια τ' όνομα μου· ονομάζομαι Πατρίς». Κάθε φορά που το χρέος μάς καλεί να τιμήσουμε αυτούς που έγιναν προσφορά θυσίας, με την απώλεια της ζωής ή της σωματικής αρτιμελείας, πρέπει να ενθυμούμαστε τους λόγους μεγάλων ανδρών, διότι μόνον αυτών η φωνή μπορεί να υψωθεί ως το οριακό σημείο, στο οποίο καταλήγει «ο τραχύς και δύσκολος της αρετής δρόμος», προς τον οποίο «πετάουν» μόνο τα γόνατα ανδρών γενναίων, όπως θα έλεγε ο Ανδρέας Κάλβος.

Η λήθη είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της μνήμης. Αλλά αν εξαλειφθεί από τους λαούς η μνήμη, τότε θα μοιάζουν με ασθενείς που πάσχουν από αμνησία. Δεν θα γνωρίζουν από πού έρχονται κι από ποιους προέρχονται, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πού βρίσκονται και προς τα πού πορεύονται. Άν σβήσουμε το παρελθόν, πρόσφατο και παλαιό, θα ζήσομε σ' ένα ακατοίκητο μέλλον. Έχει πει μεγάλος μας ποιητής, ο Γιώργος Σεφέρης, την ακόλουθη διδακτική για μας φράση: «Σβήνοντας κανείς ένα κομμάτι από το παρελθόν, είναι σαν να σβήνει και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον κι είναι θλιβερή πια η ζωή, που μοιάζει με ακατοίκητο σπίτι»!

Από την άποψη αυτή είναι άξιες επαίνου οι Στρατιωτικές μας Σχολές και η πολιτική ηγεσία τους που δεν λησμονούν να τιμούν τα μεγάλα στρατιωτικά γεγονότα, να τιμούν τους επιζώντες παλαιμάχους και να συντηρούν το ευγενές στρατιωτικό πνεύμα, που για μας δεν ήταν ποτέ μιλιταρισμός αλλά πάθος προασπιστικό της εδαφικής μας ακεραιότητας, πόθος προασπιστικός της ειρήνης και σε παλαιότερους καιρούς πόθος απελευθερωτικός των αλύτρωτων ελληνικών περιοχών. Δεν παραβλέπω συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις που καθορίζονταν από συμμαχικές υποχρεώσεις ή δεσμεύσεις. Αλλά σε γενικές γραμμές ο ελληνικός στρατός δεν πήγε αλλού παρά σε εδάφη στα οποία υπήρχε από αρχαιοτάτης εποχής εδραία εθνολογική βάση.

Τον πόλεμο του 1940-41 δεν τον προκαλέσαμε εμείς με κάποια δήθεν αφορμή. Απλώς, τον περιμέναμε και είχαμε τουλάχιστον ηθικώς επαρκώς προετοιμασθεί. Η Ελλάς, εξ αιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής και των εσωτερικών κινημάτων, ήταν ακόμη αιματοβαφής. Οι πρόσφυγες δεν είχαν τελείως αποκατασταθεί. Αυτό που είχε αποκατασταθεί ήταν το εθνικό φρόνημα, το οποίο σε υπέρτατο βαθμό είχε οξυνθεί λόγω της αναίσχυντης συμπεριφοράς των Ιταλών όχι μόνο από τον τορπιλισμό της «Έλλης» και στην προβοκατορική ενέργεια να μας φορτώσουν τη δολοφονία του αρχιτσάμη ληστή Νταούντ Χότζα, αλλά και από την παλαιότερη κατάπτυστη ενέργεια του βομβαρδισμού και της καταλήψεως της Κερκύρας, εν έτη 1923 όταν ο ελληνικός λαός και στρατός ήταν κυριολεκτικά ράκη από το οδυνηρό πλήγμα της Μικρασίας.

Το ενδεχόμενο μιας ολοκληρωτικής επιθέσεως του Μουσολίνι εναντίον της Ελλάδος ήταν ορατό και από τυφλούς μετά την απόβαση του ιταλικού στρατού στην Αλβανία στις 7 Απριλίου 1939, δηλαδή πέντε μήνες ενωρίτερα από την επίσημη κήρυξη του μεγαλύτερου πολέμου της Ιστορίας. Ως την έσχατη στιγμή ο Μουσολίνι προωθούσε μία θωπευτική, καθησυχαστική πολιτική έναντι της Ελλάδος. Ο τότε πρεσβευτής της Ιταλίας Γκράτσι, μετά την επιστροφή του από την Ρώμη στις 12 Σεπτεμβρίου 1939, έφερνε προς το Μεταξά διαβεβαιώσεις του Ιταλού δικτάτορα, ότι η Ιταλία ακόμη και σε περίπτωση εμπλοκής της σε πόλεμο «δεν θα αναλάβει αύτη πρωτοβουλίαν επιχειρήσεων έναντι της Ελλάδος.

Ίνα δε αποδειχθούν κατά τρόπον συγκεκριμένον τα αισθήματα, από τα οποία εμπνέεται έναντι της Ελλάδος, θα διαταχθεί η οπισθοχώρησης των ιταλικών στρατευμάτων 20 χιλιόμετρα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα». Αυτά όμως, όπως θα έλεγε ο Άμλετ, ήσαν «λόγια, λόγια, λόγια». Όπως συχνά έχω γράψει, η προδοσία στην ευρωπαϊκή πολιτική είναι πάντα θέμα ημερομηνίας. Εξαιρείται η Ελλάς που το μέγα λάθος της -αν το δούμε από την οπτική της realpolitik- είναι ότι ποτέ δεν επρόδωσε σύμμαχο. Και παραμένει σολωμικώτατα, «πάντοτε ευκολόπιστη και πάντα προδομένη». Και πληγωμένη, από τα ίδια τα παιδιά της.

Πάντα βέβαια κάτι σάπιο -για να επανέλθω στον Άμλετ- υπήρχε στο βασίλειο της ευρωπαϊκής πολιτικής, αλλά ποτέ η ηθική σήψη, ο πολιτικός αμοραλισμός, ο κυνισμός και ο αιμοδιψής άνευ ουσιαστικών προσχημάτων, στρατιωτικός επεκτατισμός δεν είχε κορυφωθεί στο βαθμό όπου έφθασε κατά τα μοιραία έτη 1939-1941. Ενώ ο Μουσσολίνι απλόχερα μας έστελνε αναισχύντως τις αλλεπάλληλες ψευδείς εγγυήσεις, οι ένοπλες δυνάμεις του εφάρμοζαν συστηματικά την τακτική των «άδικων χειρών» με τον ανηλεή βομβαρδισμό πολεμικών σκαφών μας: του «Ορίωνος», της «Ύδρας», του «Βασιλέως Γεωργίου», της «Βασιλίσσης Όλγας», για να φθάσουμε στο αποτρόπαιο έγκλημα του τορπιλισμού τις «Έλλης». Αν ζούσε τότε ο δαιμόνιος Ταλλεϋράνδος, δεν θα εχαρακτήριζε τη βύθιση του ευδρόμου έγκλημα· θα το έλεγε λάθος.

Διότι το λάθος στην πολιτική κοστίζει σ' αυτόν που το διαπράττει περισσότερο από το έγκλημα. Με την πράξη τους αυτή οι Ιταλοί δεν προσέβαλαν την Ελλάδα, Προσέβαλαν την Παναγία, που για τους Έλληνες είναι σύμβολο ιερό, συνταυτιζόμενο με την πατρίδα. Το λέει άλλωστε το δημοτικό: «Γιατί γιορτάζει η Παναγιά, γιορτάζει και η Πατρίδα». Οι Έλληνες μαχητές του '40 δεν ήσαν προασπιστές του πατρίου εδάφους, όπως έλεγε το πρώτο πολεμικό μας ανακοινωθέν, ήταν εκδικητές της υβριζόμενης Μεγαλόχαρης, της Παντάνασσας και της Περίβλεπτης Παναγιάς, που επί 1500 χρόνια την ψάλλουμε και την θεωρούμε Υπέρμαχο Στρατηγό. Τα νικητήρια στέφανα σκέπασαν και πάλι τις εικόνες της Θεομήτορος και τις κεφαλές των Ελλήνων μαχητών, που πολεμώντας κατά κραταιού, με απόλυτη υπεροψία, αντιπάλου κατήγαγαν τρόπαια εφάμιλλα, ίσως και υπέρτερα των προγονικών.

Όλος ο κόσμος στεκόταν τότε εκστατικός. Ύμνοι Πινδάρειοι επλέκοντο τότε για την Ελλάδα από τα χείλη κορυφαίων πολιτικών, στρατιωτικών και πνευματικών ανθρώπων. Ας αφήσουμε πια της μικρότητες για το ποιος είπε το «ΟΧΙ». Το «ΟΧΙ» ήταν όλων: και της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας και σύσσωμου του λαού, πλην ελαχίστων ηττοπαθών. Ας αφήσουμε κατά μέρος τον πρόσφατο επιστημονικό-πολιτικό σκεπτικισμό κάποιων ιστορικών κριτικών για την σκοπιμότητα του «ΟΧΙ». Είναι προσβολή για τους νεκρούς, τους τραυματίες αλλά και για τους λίγους επιζώντες της μεγάλης εκείνης εποποιίας να διαχέεται η αντίληψη στην παιδεία μας και στα παιδιά μας πως ένα «ΝΑΙ» θα ήταν συμφερτικό. Για κάποιους, ασφαλώς. Ένα μόνο θα πω: «αν οι εν λόγω κριτικοί ήσαν στη θέση του Μεταξά, είμαι σίγουρος πως θα έλεγαν ναι». Και αυτό θα σήμαινε το διαμελισμό μεταπολεμικά όλης της μόλις πρόσφατα συγκροτημένης Ελλάδος.

Δεν θα αναφερθώ σε γεγονότα που σε όλους σας είναι γνωστά. Όταν όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες γονάτιζαν εντός ολίγων ημερών προ των χιτλερικών ορδών, η Ελλάς πολεμούσε νικήτρια επί πέντε μήνες στα ηπειρωτικά βουνά και έφερνε τους Ιταλούς σε απόσταση σπιθαμής από το ρίξιμο στην αγκαλιά των κυμάτων. Στο διάστημα αυτό ο στρατός, το ναυτικό και αεροπορία επιτέλεσαν θαύματα.

Εκμηδένισαν την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου και κατέδειξαν για μια ακόμα φορά την σημασία του ηθικού παράγοντος, τον οποίο όψιμοι θεωρητικοί του πολέμου έχουν αρχίσει να αμφισβητούν λόγω των νέων τελειοτάτων οπλικών συστημάτων. Ένα θα πω: όλα τα όπλα είναι καλά, ακόμη κι ένας «γηράς» όταν τα χέρια που τον κρατούν δεν τρέμουν και όταν η ψυχή φλογίζεται από το πάθος της θυσίας.

Αυτό, όμως, προϋποθέτει πίστη σε ιδανικά, που ποτέ δεν έλειψαν από τη ζωή μας. Γι' αυτό θεωρώ ως το μεγαλύτερο της Ελλάδος εχθρό αυτόν που σκοτώνει στην ψυχή των παιδιών μας το πάθος για ηρωισμό και την δίψα για ιδανισμό. Γι' αυτό άλλωστε σήμερα η παραπαίουσα ιδεολογικά νεολαία ζητεί σαν τον ήρωα του Ίψεν ένα ζευγάρι μεταχειρισμένα -έστω- ιδανικά. Και υψώνει σε ήρωα το Σάββα Ξηρό, διότι το σχολείο και τα λεγόμενα «μίντια» όχι μόνο δεν τιμούν τους πραγματικούς ήρωες -εσάς- αλλά τους αγνοούν και συχνά τους σπιλώνουν. Μιλάμε συχνά για το έπος του 40 ή, εσφαλμένα, για το έπος της Αλβανίας. Και λέγω εσφαλμένα διότι το έπος δεν ήταν αλβανικό· ελληνικό ήταν και μάλιστα κατά και των Αλβανών που επολέμησαν στο πλευρό των Ιταλών.

Είναι, όμως, ιστορική αδικία να λησμονούμε την μάχη των Οχυρών, που θα ήταν ίσως περισσότερο δαφνοστεφής, αν η Γιουγκοσλαβία δεν γονάτιζε από την πρώτη στιγμή και αν ο ελληνικός στρατός δεν είχε πλευροκοπηθεί και στα δύο μέτωπα, αντιμετωπίζοντας το ενδεχόμενο μιας επιθέσεως από τα νώτα. Κάποιοι, που ποτέ δεν γνώρισαν τον τυφώνα μιας πολεμικής κρίσης, ξέρουν post factum, δηλαδή εκ των υστέρων, να εκφέρουν αρνητικές απόψεις για την τότε δράση της παραζαλισμένης απ' τα αλλεπάλληλα πλήγματα πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας μας. Ένα θα πώ: ο τότε Έλλην πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής δεν ήταν πολιτικός. Τραπεζικός ήταν.

Κι όμως προέβη σε ενέργεια πολιτική, που κανείς άλλος ευρωπαίος ηγέτης, μετά την υποταγή της χώρας του στον Άξονα, δεν ετόλμησε να πράξει. Ο Κορυζής αυτοκτόνησε. Η αυτοκτονία αυτή είναι μέγιστη πολιτική πράξη. Η Ελλάς πεθαίνει αλλά δεν παραδίδεται. Δεν ήταν μια πράξη απογνώσεως· ήταν πράξη φιλοτιμίας, πράξη αντιστάσεως στην ατιμία. Αλλά την πρώτη σελίδα της αντίστασης την έγραψαν οι νεκροί ευέλπιδες που αυτόβουλα έφθασαν μέχρι Κρήτη και Αίγυπτο. Βεβαίως υπήρξε ανακωχή -και έπρεπε να υπάρξει-, για να σωθούν οι μαχόμενες στην Ήπειρο και στη Μακεδονία δυνάμεις. Αλλά η ανακωχή δεν είχε επίσημο χαρακτήρα. Η Ελλάς -και το τονίζω αυτό- επισήμως δεν σταμάτησε ποτέ τον πόλεμο.

Τον συνέχισε στην Κρήτη, όπου αφανίστηκε το άνθος του γερμανικού στρατού, τον συνέχισε στις ερήμους της Αφρικής, στο τρισένδοξο Έλ-Αλαμέιν, τον συνέχισε στην Ιταλία, και στο Ρίμινι έγραψε μια νέα χρυσή πολεμική σελίδα. Κάθε χρόνο τα μέλη της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών, της οποίας έχω την τιμή να είμαι αντιπρόεδρος, κατά το πνευματικό πολυήμερο ταξίδι που πραγματοποιούμε στην Δυτική Ευρώπη, περνάμε από το μνημείο των Ριμινιτών και καταθέτουμε λίγα άνθη ευλαβείας στους τάφους των υπερόχων νεκρών. Πεδίο μαχών, όμως, δεν ήταν μόνον η ξηρά, ήταν και ο αέρας, ήταν και η θάλασσα. Οι αεροπόροι μας, που στο σύνολο τους έφθασαν στην Μέση Ανατολή, δόξασαν τα φτερά του Ικάρου, αντιπαλεύοντας με Ιταλούς και σκληροτράχηλους Γερμανούς πιλότους.

Η κάλυψη νηοπομπών, η ρίψη αλεξιπτωτιστών στα ελληνικά βουνά και νησιά, η συμμετοχή σε βομβαρδιστικές επιχειρήσεις έδωσαν στην αεροπορία μας μια ποιότητα υπεροχής που διατηρείται ακμαία ως σήμερα. Αλλά και ο στόλος -παρά το τραγικό για τις συνέπειές του κίνημα- είχε κι' αυτός ανάλογο μεράδι στη δόξα. Το ν' αναφερθώ στη «Βασίλισσα Όλγα», στον «Αδρία», στα υποβρύχια «Πρωτεύς», «Παπανικολής» και «Κατσώνης» για να δείξω την αξία και την ανδρεία των ναυτικών μας, θα έμοιαζε σαν να άνοιγα ανοιχτές πόρτες. Τούτο μόνο θα πω: ο γηραιός «Αβέρωφ» ως πλοίο συνοδείας, έφθασε ως τον Ινδικό. Πρόσφατα σε εφημερίδα των Πατρών δημοσίευσα άρθρο για ένα λησμονημένο περιστατικό που συνέβη προ του λιμανιού των Πατρών: πρόκειται για τον ηρωισμό δύο σκαφών μας, ενός νοσοκομειακού, που λεγόταν «Ελληνίς» και ενός πλοίου της φαροφυλακής που λεγόταν «Πλειάς». Κι ας μη λησμονούμε τη συμμετοχή ελληνικών πολεμικών στην απόβαση της Νορμανδίας.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο τίμημα θυσίας προσέφερε στον πόλεμο η ελληνική εμπορική ναυτιλία. Χάθηκε όλος σχεδόν από τις τορπίλες των Γερμανών ο εμπορικός μας στόλος και το άνθος του ναυτικού μας κόσμου. Υπάρχει, όμως, και ο άγνωστος στους πολλούς πόλεμος των αλιευτικών και μικρών εμπορικών πλοίων, που μετέφεραν χιλιάδες Άγγλους, Καναδούς, Αυστραλούς, Νεοζηλανδούς και Έλληνες εθελοντές στα Μικρασιατικά παράλια. Υπάρχει ακόμη και η χρυσή σελίδα των ειδικά διασκευασμένων μικρών σκαφών, που σαν θαλάσσιες σφήκες όργωναν το Αιγαίο και το Ιόνιο κι έλαβαν μέρος σε πολυάριθμες επιχειρήσεις. Έχω τη χαρά να με τιμά με την φιλία του ένας από τους επιζώντες Κανάρηδες του καιρού εκείνου, ο αειθαλής Ρήγας Ρηγόπουλος και ξέρω από τα βιβλία του και τις ομιλίες του τη ναυτική εκείνη «Ιλιάδα».

Όλη αυτή η επιβλητική συμμετοχή των ενόπλων μας δυνάμεων στο πλευρό της προμαχούσας Αγγλίας και Αμερικής, έδωσε το σθένος στην ελληνική κυβέρνηση να διεκδικεί και να απαιτεί. Όταν την 11η Δεκεμβρίου 1941 η βρετανική κυβέρνηση απροσχημάτιστα ανακοίνωσε την απόφασή της για αναγνώριση, μετά τον πόλεμο, της αλβανικής ανεξαρτησίας, η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, τρείς ημέρες μετά, απαντούσε με εκτενές υπόμνημα στο οποίο μεταξύ των άλλων αναφέρονταν τα εξής: «Εν τω μέσω των δεινών του υπό τον αξονικόν ζυγόν, ο ελληνικός λαός δεν είναι δυνατόν να κατανοήσει εν διάβημα αποδόσεως της ανεξαρτησίας της εις την Αλβανίαν, χωρίς ταυτόχρονον ρητήν αναγνώρισην των ελληνικών δικαίων επι της Β. Ηπείρου. Δεν είναι δυνατόν άδηλα οφέλη εκ της συμπράξεως ενός κλάσματος του αλβανικού λαού προς τα Ηνωμένα Έθνη να εξουδετερώσουν την σημασίαν της υπερόχου αντιστάσεως του ελληνικού λαού».

Ασφαλώς, κανείς το 1944 και μετά, όταν η δόξα της Ελλάδος, χάρη και εις την εσωτερική εθνική αντίσταση, είχε φθάσει στο ζενίθ και έκανε την Οικουμένη να παραληρεί, κανείς λέγω δεν θα μπορούσε να παραβλέψει τα εθνικά δίκαια της Ελλάδος, αν η δολερή διχόνοια, όπως την λέγει ο Σολωμός, δεν έδειχνε το σκήπτρο με την «ωραία θωριά», ώστε να μας ρίξει εις σε δάκρυα θλιβερά. Ο λόγος του Πλάτωνος επαληθεύτηκε για ακόμη μια φορά: «Ημείς δε αυτοί ημάς αυτούς και ενικήσαμεν και ηττήθημεν». (Μενέξενος ΧΙΙΙ 2420). Και μόλις έκλεισε ο κύκλος του αίματος στη δική μας χώρα, νέος κύκλος αίματος άνοιξε στη μακρινή Κορέα. Από το 1950 ως το 1953 ένας αδυσώπητος πόλεμος, που κατά βάθος ήταν μια έμμεση αναμέτρηση ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και στις ΗΠΑ, χώρισε την ιστορική αυτή χερσόνησο σε δυο τμήματα με σημείο τομής τον 38ο παράλληλο.

Η Ελλάς συμμετείχε στον πόλεμο αυτό με ένα τάγμα αυξημένης δυνάμεως, με ένα σμήνος μεταγωγικών αεροπλάνων και με μικρά βοηθητικά κλιμάκια. Οι απώλειές μας ήσαν βαρύτατες. Από τις αρχές του 1951 ως το Σεπτέμβριο είχαμε 187 νεκρούς (εκ των οποίων οι 21 αξιωματικοί) και 614 τραυματίες. Είχα την τιμή να γνωρίσω τον στρατηγό «Αρμπούζη» που ηγήθηκε του εκστρατευτικού τάγματος και πρόσφατα είχα τη μεγάλη τιμή να εκφωνήσω τον επικήδειο λόγο σ' ένα σπάνιο για τη σεμνότητά του άνδρα, τον Αντώνη Τσακίρη, που τον διαπέρασε βλήμα όλμου και σκότωσε τον όπισθεν αυτού ερχόμενο στρατιώτη. Μαυροφόρεσαν και τότε πολλές οικογένειες. Η παραμονή του ελληνικού τάγματος συνεχίσθηκε μέχρι το 1958, όταν πια αποσύρθηκαν τα κινεζικά στρατεύματα.

Η συμμετοχή μας στον πόλεμο αυτό, όπως κι εκείνη στην Κριμαία, έχει επικριθεί. Αλλά ας μην είμαστε βιαστικοί. Η αποστολή στρατιωτικής μονάδος στην Κορέα μπορεί να έγινε για λόγους εξαρτήσεως από τις ΗΠΑ, μπορεί να έγινε για λόγους ιδεολογικούς, ωστόσο δεν ήταν άμοιρη πολιτικού ρεαλισμού. Η Ελλάς έβγαινε ράκος από τον εσωτερικό πόλεμο. Έπρεπε για την ανόρθωσή της να στηριχθεί στις ΗΠΑ. Ο στρατός της, κυρίως το ναυτικό και η αεροπορία, χρειάζονταν ριζική ανανέωση. Κάτι που έγινε. Κυρίως, όμως η Ελλάς είχε τότε στόχους εθνικούς: διεκδικούσε την ένωση με την Κύπρο, την αυτονομία της Β. Ηπείρου και την αναδιευθέτηση των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Οι πολιτικοί μας -ίσως αφελώς- πίστευαν στη βοήθεια των Αμερικανών.

Αν τώρα αποτύχαμε στους στόχους μας, αν απατηθήκαμε στις προσδοκίες μας, αυτό δεν μειώνει σε τίποτα την ανδρεία των Ελλήνων μαχητών που σε όλη τη μακρά περίοδο των επιχειρήσεων υπήρξαν απαράμιλλοι, έτσι ώστε κάποιοι Αμερικανοί ηγήτορες να προσγράφουν επιτεύγματα των Ελλήνων στο ενεργητικό των Τούρκων, με την ευτελή δικαιολογία: «Σεις έχετε τρόπαια πολλά, ας γράψουμε και στους Τούρκους μερικά». Από τα δικά μας φυσικά. Δεν κατοικούμε σε γειτονιά αγγέλων. Όλοι γύρω μας έχουν επίβουλες βλέψεις. Γι' αυτό πρέπει να έχουμε υψηλό μαχητικό φρόνημα και ισχυρό στρατό, για να μη χρειασθεί να τον χρησιμοποιήσουμε ποτέ. Τιμώντας σήμερα τους παλαιμάχους της περιόδου 1940-1958 είναι σαν να δίνει ο σύγχρονος Ελληνικός στρατός όρκο-υπόσχεση ως οι άλκιμοι νεανίες της αρχαίας Σπάρτης: «Άμμες δε γ' εσόμεθα πολλώ κάρονες». Στην Κρήτη, κύριε Υπουργέ, λένε μια παροιμία: «Των μπροστινών πατήματα των πισινών γιοφύργια». Οι δρόμοι της δόξας των παλαιμάχων, είναι γεφύρια των σημερινών πολεμάρχων.

Σαράντος Ι. Καργάκος

Ιστορικός - Συγγραφέας

ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ κ. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ: Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΤΩΧΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ (2006)

Επίσκοπος Γαρδικίου κ. Κλήμης
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών

ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ: ''ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΙΡΕΣΙΣ'' (ΜΕΡΟΝ 14ον)

 

Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του αειμνήστου
πατρός Θεοδωρήτου Μαύρου:
''ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΙΡΕΣΙΣ''
<<Άρθρα και σχόλια αναφερόμενα εις την σύγχρονον αίρεσιν του Οικουμενισμού
και την μεγάλην ευθύνην
των κοινωνούντων αμέσως ή εμμέσως μετ' αυτής>>.
Έκδοση του περιοδικού <<Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ>>,
Αθήνα 1982. σελ. 62-65.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Ο Απόστολος των εθνών αποστέλλων προς Φιλιππησίους την ομώνυμον επιστολήν του και επιθυμών να ενισχύση αυτούς εις την κατά Χριστόν ζωήν, η ο οποία τον καιρόν εκείνον εσήμαινε καθημερινόν μαρτύριον, τονίζει εν ενθουσιασμώ και πίστει πολλή: <<Ότι ημίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού, ου μόνον το εις αυτόν πιστεύειν, αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν>>! Αυτό δε <<το υπέρ Χριστού>> ερμηνεύων ένας μεγάλος ομολογητής και εραστής των ιερών της Εκκλησίας Παραδόσεων, ο μέγας Θεόδωρος ο Στουδίτης, γράφει: <<Υπέρ Χριστού γαρ και διά Χριστόν, υπέρ ου το πάσχειν πάσχα>>! Όντως ωραίος λόγος εξ ωραίων και οσιακών χειλέων προφερόμενος! Το πάσχειν υπέρ Χριστού, σημαίνει διά την πάσχουσαν υπέρ αυτού ψυχήν, Πάσχα! Μήπως τα ίδια δεν έψαλλε και ένας άλλος μιμητής του αγίου Θεοδώρου, ο πολύς Μελέτιος ο Γαλησιώτης μερικούς αιώνες αργότερα; <<Υπέρ γαρ λόγον αληθώς έστιν η θυμηδεία / ην ο Χριστός τοις δι' αυτόν πανθάνουσι παρέχει' / καν τις συγκρίνειεν αυτήν προς την των προπατόρων, / και προ της παραβάσεως, εύρη διπλήν και πλείω>>. Μακάριαι όντως ψυχαί, ελευθερωθείσαι των γηίνων και μόνον των ουρανίων επιποθούσαι διηνεκώς. Πού σήμερον οι μιμηταί των ουρανοφρόνων εκείνων ανδρών, οι οποίοι έζων και ανέπνεον διά τον Χριστόν και την Εκκλησίαν του; Ελάχιστοι και σπανιώτατοι οι τοιούτοι, καθάπερ οάσεις εν ερήμω... Το τραγικώτερον εν προκειμένω είναι, ότι ενώ οι υιού του φωτός, τα υποτιθέμενα <<φωτόμορφα τέκνα της Εκκλησίας>> παρουσιάζουν την ανωτέρω θλιβεράν εικόνα, αντιθέτως οι υιοί του <<αιώνος τούτου>>, οι άνθρωποι δηλαδή που δεν έχουν ουδεμίαν σχέσιν προς την Εκκλησίαν και την ζωήν του πνεύματος, παρουσιάζονται ολοπρόθυμοι και ζέοντες διά να επαληθεύση ο λόγος του Κυρίου: <<οι υιοί του αιώνος τούτου φρονιμώτεροι υπέρ τους υιούς του φωτός εις την γενεάν την εαυτών εισίν>> (Λουκ. 16. 8). Και όντως! Αναρίθμητοι τυγχάνουν οι εξ αυτών καθημερινώς <<αποθνήσκοντες>> εις διαφόρους επικινδύνους αποστολάς, προκειμένου να προστατεύσουν την εδαφικήν ακεραιότητα της προσκαίρου πατρίδος των, ή το και συχνότερον, να επιβουλευθούν την ανεξαρτησίαν ετέρας πατρίδος! Αι μυστικαί υπηρεσίαι των διαφόρων Κρατών ομιλούν σαφέστατα εν προκειμένω. Η ανωτέρω σύγκρισις προκαλεί, πρέπει να προκαλή, το ερύθημα εις τας παρειάς όλων των ρασοφόρων, των ορθοδόξων ρασοφόρων της εποχής μας. Διότι δεν είναι μικρόν πράγμα να θυσιάζη ο άλλος την μίαν και μοναδικήν ζωήν του, προκειμένου να επιτύχη την δολοφονίαν του α' ή β' πολιτικού αντιπάλου, ή την ποικίλην κατασκόπευσιν της οιασδήποτε χώρας, οι δε μοναχοί και κληρικοί, οι της Εκκλησίας στρατιώται και αξιωματικοί, να μη τολμούν ν' ανοίξουν το στόμα των εναντίον των συγχρόνων υπονομευτών των ιερών δογμάτων και Παραδόσεών της! Αλλά η τραγικότης των ημερών δεν σταματά ενταύθα. Οι ανωτέρω <<υιοί του φωτός>> ουχί μόνον παραμένουν αδρανείς και αδιάφοοι ενώπιον της κηρυττομένης κακοδοξίας των ημερών μας, της παναιρέσεως του Ο ι κ ο υ μ ε ν ι σ μ ο ύ, αλλά ζωηρεύουν και ενεργοποιούνται μόνον όταν πρόκειται να ελέγξουν συναδέλφους των, μοναχούς και κληρικούς, που ετόλμησαν να σπάσουν το φράγμα της σιωπής και να διεκδικήσουν νομίμως τα δικαιώματα της ορθοδόξου συνειδήσεως, αγωνιζόμενοι υπέρ των ιερών και οσίων της πίστεώς μας.Τα γεγονότα της Ι. Μ. Εσφιγμένου και αι ποικίλαι καταπιέσεις των Αγιορειτών Ζηλωτών αποτελούν ανάγλυφον έκφρασιν των ανωτέρω, διά τον Αγιορειτικόν τουλάχιστον χώρον. Εις το αυτό, δυστυχώς, επίπεδον κινείται και η δραστηριότης της ακαδημαϊκής θεολογίας! Ούτε ίχνος παρουσίας της εις τον στίβον της καλής ομολογίας' αντιθέτως μάλιστα τυγχάνουν πλείσται αι περιπτώσεις της πλήρους συμπορεύσεώς της με την οικουμενιστικήν αποστασίαν των ημερών μας, πλην μιας - δυο περιπτώσεων, και αυτών εντός του στεγανού χώρου της αβροφροσύνης και της μονομερείας κινουμένων... Και ενώ είναι αληθές ότι διά τον ορθόδοξον Σλαβικόν κόσμον ο εκκλησιαστικός ιστορικός του μέλλοντος θα εύρη ικανούς και διαφόρους λόγους να τον δικαιολογήση διά την σημερινήν του αντικανονικήν στάσιν, διά την Ελλαδικήν Εκκλησίαν όμως ποίον δικαιολογητικόν θα προσκομίση; Το μόνον ίσως που θα του απομένη να σημειώση είναι, ότι η αλλοτρίωσίς της εκ των Παραδόσεων και της γραμμής των Πατέρων, ωφείλετο εις την φθοράν που υπέστη αύτη εκ της σπουδής και επιμορφώσεως πλείστων εκ των στελεχών της εις την αιρετικήν Δύσιν - προσόν απαραίτητον διά τους υποψηφίους Καθηγητάς των Θεολογικών Σχολών! - και την διαστροφήν εν συνεχεία του παραδοσιακού φρονήματος του Λαού εκ των ανωτέρω λογάδων, τη επικουρία δυστυχώς και των Θρησκευτικών Οργανώσεων. Το τελευταίον το σημειούμεν μετά μεγάλης πικρίας, διότι γνωρίζομεν πολύ καλώς οποίαν θλιβεράν και αξιοκατάκριτον στάσιν ετήρησαν από της ενάρξεως ήδη του ημερολογιακού σχίσματος μέχρι της σήμερον! Τα παρόμοια συμβαίνουν δυστυχώς και εις αυτήν την <<Ακρόπολιν της Ορθοδοξίας>>, το Άγιον Όρος, το Οποίον, ενώ από την μια μεριά διακηρύσσει τολμηρώς ότι ακολουθεί <<την ακραιφνώς ορθόδοξον γραμμήν>>, από την άλλην αδιαφορεί πλήρως και σιγά σκανδαλωδώς ενώπιον της <<γυμνή τη κεφαλή>> κηρυττομένης κακοδοξίας υπό του οικείου επισκόπου του, του Οικ. Πατριάρχου Δημητρίου, διώκων συγχρόνως ποικίλως τους διαφωνούντας προς την ανωτέρω πορείαν του αγιορείας πατέρας! Είθε η ανάγνωσις των επομένων σελίδων να εξυπνίση ωρισμένας εκλεκτάς κατά τα άλλα ψυχάς, αι οποίαι καλή τη πίστει παραμένουν εισέτι εν κοινωνία μετά της αιρέσεως, ώστε και την ενδεκάτην <<αποτειχίζουσαι εαυτάς την προς τον καλούμενον επίσκοπον κοινωνίας>> εξιωθώμεν της πρεπούσης εις ορθοδόξους τιμής, παρά του δικαιοκρίτου Θεού. Αμήν.

( Ε κ  τ ο υ  π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο υ )

<<Άπαντες της Εκκλησίας διδάσκαλοι, πάσαι αι Σύνοδοι, πάσαι αι θείαι Γραφαί, φεύγειν τους ετερόφρονας παραινούσι και της αυτών κοινωνίας διϊστασθαι. Και συμπληροί ο μέγας Θεόδωρος ο Στουδίτης: <<Εχθρούς γαρ Θεού ο Χρυσόστομος, ου μόνον τους αιρετικούς, αλλά και τους τοις τοιούτοις κοινωνούντας μεγάλη και πολλή τη φωνή απεφήνατο>>.

Αι ανωτέρω αντιδράσεις του καλός αγωνιζομένου επισκόπου δεν θα πρέπη να διακοπούν μέχρι συνοδικής καταδίκης του αιρετικού. Εν εναντία περιπτώσει, η αντίδρασις θα πρέπη να συνεχισθή άχρι θανάτου, δεσμών και φυλακής, εις περίπτωσιν δηλ. που ο κακοδοξών διαθέτει πολιτικήν ή εκκλ. ισχύν υπέρ αυτού, ως πολλάκις τούτο συνέβη εν τη ιστορία της Εκκλησίας.

Εννοείται ότι την θέσιν του ορθοδόξως αντιδρώντος επισκόπου δύναται να έχη κληρικός τις ή μοναχός, εφ' όσον δεν ήθελε αντιδράση εγκαίρως ή αποτελεσματικώς ουδείς επίσκοπος. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Βασικώτατον και πρωτεύοντα ρόλον διά πάντα τα ανωτέρω θα παίζουν πάντοτε οι παράγοντες χρόνος και γνώσις, ήτοι επί πόσον χρόνον κηρύσσεται η κακοδοξία και κατά πόσον εγένετο αύτη γνωστή εις το πλήρωμα της Εκκλησίας.

Δέον όμως να σημειωθή, ότι ο παράγων γνώσις εις τας ημέρας μας έχει μηδενισθή, λόγω των υπαρχόντων μέσων αναμεταδόσεως ομιλιών και γεγονότων, ενώ ο παράγων χρόνος, καίτοι κατά πολύ συντετμημένος, εν συγκρίσει προς το παρελθόν, εν τούτοις συνεχίζει και θα συνεχίζη να παίζη βασικόν ρόλον ένεκα της απαιτουμένης μεθοδεύσεως της αντιδράσεως άχρι της Συνοδικής καταδίκης.

Κλασσική πάντως περίπτωσις εν προκειμένω, προς την οποίαν δύναται να προσβλέπουν πάντες οι καλοί ποιμένες, τυγχάνει η καταδίκη του αιρετικού Νεστορίου, πατριάρχου Κων)λεως, υπό της Γ' Οικ. Συνόδου, με πρωταγωνιστάς της καθαιρέσεώς του ουχί τινάς εκ των συνεπισκόπων του αιρετικού, αλλά τους μακράν σφόδρα κειμένους πατριάρχας Αλεξανδρείας και Ρώμης!

Προ <<Συνοδικής Διαγνώμης>>

Γεννάται όμως ακολούθως το εξής ερώτημα: Ευ και καλώς διά τους ούτω αντιδράσαντας και καθελόντας τον αιρετικόν' τιμή και έπαινος τους ανήκει συμφώνως προς τους λόγους των ι. Κανόνων. Αλλ' οι άλλοι, οι μη διακόψαντες την μετά του αιρετικού κοινωνίαν και μέχρι της συνοδικής του καταδίκης κοινωνούντες αυτώ, πώς πρέπει να θεωρώνται, αφού ουδέν περί αυτών αναφέρουν οι σχετικοί ιεροί Κανόνες; 

Εάν οι ι. Κανόνες δεν ομιλούν περί της της τύχης των συνεχισάντων και μέχρι της συνοδικής καταδίκης αυτού, αυτό δεν σημαίνει ότι η φύσις των ανωτέρων κανόνων τυγχάνει  δ υ ν η τ ι κ ή  και κατ' ακολουθίαν και η μετά του αιρετικού κοινωνία ακατάκριτος ή αδιάφορος' παν τουναντίον!

Απόδειξις τα Πρακτικά των ιερών Συνόδων, η Ιερά δηλ. Παράδοσις της Ορθοδοξίας, εκ των οποίων περιτράνως πιστοποιείται το κατάκριτον, υπόλογον και κολάσιμον της διαγωγής των τοιούτων επισκόπων και κληρικών γενικώτερον. Το ακριβώς αντίθετον ετόλμησε να ισχυρισθή μόνον ο αρχιμ. π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, αδιαφορών πλήρως διά την τολμουμένην παραποίησιν της αληθείας.

Γράφει λοιπόν: <<Αλλ' η διακοπή του μνημοσύνου <<προ συνοδικης διαγνώσεως>> και καταδίκης, δεν έχει την έννοιαν του μολυσμού εκ της κηρυττομένης αιρέσεως! Όχι, αδελφέ μου! Αν είχεν αυτήν την έννοιαν, τότε οι Κανόνες δεν θα παρείχαν απλώς δικαίωμα παύσεως μνημοσύνου δι' αίρεσιν <<προ συνοδικής διαγνώμης>>, αλλά θα εθέσπιζον ρητήν και σαφή υποχρέωσιν μετ' απειλής βαρυτάτων ποινών εν εναντία περιπτώσει...

Δεν υπάρχει λοιπόν κίνδυνος να... μολυνθώμεν, ούτε μνημονεύοντες του Πατριάρχου εφ΄όσον ακόμη δεν κατεδικάσθη, ούτε πολλώ μάλλον δεχόμενοι εις κοινωνίαν τους μνημονεύοντας αυτού>>... <<Ο κανών είναι δυνητικός και ουχί υποχρεωτικός>>... <<Ότι τούτο είναι αληθές>>, συνεχίζει ο Πανοσιολογιώτατος, <<πείθει και το γεγονός ότι ενώ εν τη μακρά ιστορία της Εκκλησίας καθηρέθησαν αναρίθμητοι επίσκοποι επί αιρέσει, ουδέποτε ετιμωρήθη κληρικός τις ή καν απλώς επετιμήθη διά τον λόγον ότι δεν έσπευσε να αποσχισθή πάραυτα από του αιρετικού επισκόπου, αλλ' ανέμενε την υπό Συνόδου καταδίκην αυτού...>>. <<Τα αντιθέτως λεγόμενα είναι ανόητοι ζηλωτισμοί>>.

Διατί εν τοιαύτη περιπτώσει ο αγιώτατος πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύριλλος προέτρεπε, αντιθέτως προς τον π. Επιφάνιον, τους πιστούς της Κων)λεως, κληρικούς και λαϊκούς, να απέχουν της κοινωνίας του αιρετικά κηρύσσοντος Νεστορίου, καίτοι δεν είχε συνέλθη ακόμη Σύνοδος προς καταδίκην του;

Σημειωτέον δε ότι όταν έγραφε τα ανωτέρω ο θείος Κύριλλος, οι πλείστοι των πιστών και των κληρικών της Κων)λεως είχον ήδη διακόψει κοινωνίαν προς τον κακόδοξον ποιμενάρχη των πλην ολίγων ελαφροτέρων και των κολακευόντων αυτόν>>. Διατί ο άγιος Υπάτιος, μόλις επληροφορήθη την κακοδοξίαν του Νεστορίου, διέκοψε το μνημόσυνόν του, πριν καν συνέλθη η Σύνοδος προς καταδίκην του κακοδόξου;

Διατί ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής διέκοψε πάσαν εκκλησιαστικήν κοινωνίαν προς <<συνοδικής διαγνώμης>>, μεθ' όλων σχεδόν των θρόνων Ανατολής και Δύσεως, ένεκα της αιρέσεως του μονοθελητισμού, ώστε να θεωρήται υπό των αντιπάλων του <<εκτός Εκκλησίας>>; Διατί οι προ της Ζ' Οικ. Συνόδου αθλήσαντες εικονόφιλοι, κληρικοί και λαϊκοί, διετέλεσαν εν ακοινωνησία προς τους εικονομάχους επί δεκαετίας ολοκλήρους, εν φυλακαίς και όρεσι, και σπηλαίοις υπάρχοντες διά την καλήν ομολογίαν;

<<Ανόητος ζηλωτής>> ήτο και ο πρωταγωνιστής της μερίδος των εικονοφίλων Θεόδωρος ο Στουδίτης, όστις έγραφε: <<ότι  μ ο λ υ σ μ ό ν  έχει η κοινωνία εκ μόνου του αναφέρειν αυτόν (τον εικονομάχον δηλ. επίσκοπον), καν ορθόδοξος είη ο αναφέρων; Ή όταν διά πολύ κατώτερον της εικονομαχίας θέμα, τον παράνομον ήτοι γάμον του αυτοκράτορος, μετά αφθάστου παρρησίας διεκήρυσσεν;

<<Πάντα ημίν φορητά μέχρι θανάτου, ή μετασχείν της εκείνου κοινωνίας (ιερέως Ιωσήφ) και των εκείνω συλλειτουργούντων>>; (PG. 99, 972). Οποία όμως αναλήθεια, έλλειψις λογικής και σοβαρότητος και ιδιαιτέρως αντορθόδοξον πνεύμα υπάρχει εις τους λόγους του ανωτέρω αρχιμανδρίτου, θα δειχθή λεπτομερέστερον κατωτέρω.

( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του αειμνήστου
πατρός Θεοδωρήτου Μαύρου:
''ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΑΙΡΕΣΙΣ''
<<Άρθρα και σχόλια αναφερόμενα εις την σύγχρονον αίρεσιν του Οικουμενισμού
και την μεγάλην ευθύνην
των κοινωνούντων αμέσως ή εμμέσως μετ' αυτής>>.
Έκδοση του περιοδικού <<Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ>>,
Αθήνα 1982, σελ. 62-65.

Μακαριστός Ιερομόναχος π. Θεοδώρητος Μαύρος

ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ: ''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ'' (ΜΕΡΟΝ 13ον)

Φωτογραφία από τον περίβολο της Ιεράς Μονής Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλής Αττικής

 

Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894):
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 78-83.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος αποτελεί μια σημαντική μορφή της ρωσικής Ορθοδοξίας, ιδιαίτερα γνωστή για την πλούσια συγγραφική προσφορά και τον ηρωϊσμό της. Ο ηρωϊσμός αυτός εκδηλώθηκε κυρίως με δύο παράλογες για το ορθολογιστικό πνεύμα της εποχής μας πράξεις: Πρώτον, παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα, για να ζήση ασκητικά. Και δεύτερον, αυτοφυλακίσθηκε και παρέμεινε επί εικοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σ' ένα κελλί της ερήμου Βισένσκ! Ενώ όμως εγκατέλειψε χάριν της ησυχαστικής ζωής την αρχιερατική του διακονία, ο Κύριος του Αμπελώνος του ανέθεσε μια άλλη ποιμαντική, την <<ταχυδρομική ποιμαντική>>. Δεχόταν καθημερινά από είκοσι μέχρι σαράντα επιστολές, από διάφορα πρόσωπα και μέρη, με ερωτήματα επί ποικίλων θεμάτων. Και συνήθως απαντούσε σε όλες. Έτσι στο διάστημα των εικοσιοκτώ ετών της έγκλειστης ζωής του έγραψε χιλιάδες επιστολές που διακρίνονται για την απλότητα, την φυσικότητα και τη ζωντάνια τους. Οι επιστολές αυτές πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν καθοδήγησι και παρηγορία σε αναρίθμητες ψυχές. Πολλές είχαν εκδοθή σε τόμους ενώ ακόμα ζούσε. Μια δειγματοληπτική επιλογή απ' αυτές προσφέρουμε κι εμείς στο ελληνικό κοινό, μέσα από τις σελίδες του παρόντος βιβλίου. Το περιεχόμενο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Το πρώτο αναφέρεται κυρίως σε θέματα απλά, πρακτικά, της καθημερινής πνευματικής ζωής, σαν απαντήσεις σε αντίστοιχα ερωτήματα των πιστών. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται κυρίως σε θέματα πίστεως. Η σύντομη βιογραφία του οσίου που ακολουθεί, είχε συμπεριληφθή και στην προγενέστερη έκδοσί μας <<Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Προς τις αδελφές Μοναχές>>. Κρίναμε όμως σκόπιμο να τη συμπεριλάβουμε και στην παρούσα έκδοσι, που είναι γενικωτέρου ενδιαφέροντος.

( Ε κ  τ ο υ  π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ο υ )

<<Είναι πολύ παρήγορο να υπάρχη μέσα σας η φροντίδα να ζήτε, μέσα στον κόσμο, όπως θέλει ο Θεός. Είθε να έχετε την θεία Του βοήθεια. Επιμεληθήτε αυτή την φροντίδα με θερμό ζήλο, σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου: <<Ζητείτε και ευρήσετε>> (Ματθ. 7, 7). Ο Κύριος είναι κοντά σας.

Δεν σας παρακολουθεί αδιάφορα, αλλά με κάθε τρόπο οικονομεί την συντήρησι και την σωτηρία σας. Όποιος εμπιστεύεται ολόψυχα τον Θεό, ουδέποτε εγκαταλείπεται. Πάντοτε φωτίζεται και καθοδηγείται απ' Αυτόν. Ας παραδώσουμε λοιπόν τον εαυτό μας αποκλειστικά στον Κύριο, χωρίς καμιά επιφύλαξι ή ολιγοψυχία>>.

<<Καθημερινά να διαβάζετε την Αγία Γραφή, τον Λόγο του Θεού. Και όχι μόνο να την διαβάζετε αλλά και να εμβαθύνετε, να μελετάτε το κομμάτι που διαλέξατε. Έτσι θα τρέφετε πνευματικά την ψυχή σας>>. <<Γιατί να μελαγχολούμε; Ο Κύριος είναι μαζί μας. Είναι το ίδιο μαζί μας όπου κι αν βρισκωμαστε, είτε στον κόσμο αυτό είτε στον άλλο. Αρκεί να είμαστε καθαροί εξωτερικά και εσωτερικά από όλα τ' ανεπιθύμητα σ' Αυτόν.

Η ντροπή των ανθρώπων μας βοηθεί να διορθωνώμαστε στην εξωτερική συμπεριφορά. Εσωτερικά όμως είναι δυνατόν να υπάρχη αφοβία του Θεού, ηθικός βόρβορος, ακάθαρτες σκέψεις και πονηρές επιθυμίες>>. <<Επιθυμείτε ν' ακολουθήσετε την στενή και τεθλιμμένη οδό; Πολύ καλά κάνετε.

Διατηρήστε την επιθυμία σας αυτή άσβηστη και ασχοληθήτε με ανάλογα έργα. Αποφεύγετε τις ανέσεις και τις αναπαύσεις. Μ' αυτές είναι συνδεδεμένα τα γραφικά λόγια: <<Επαχύνθη, επλατύνθη και εγκατέλιπε τον Θεό>> (Δευτ. 32, 15). Εσείς βρίσκεσθε πλέον στον σωστό δρόμο. Ζητάτε από τον Θεό και θα τα λάβετε όλα. Είναι ανθρώπινο να κάνετε και μερικά λάθη.

Μην αδιαφορήτε όμως γι' αυτά, αλλά κάθε φορά που σφάλλετε να προσεύχεσθε ταπεινά στον Κύριο να σας συγχωρήση. Παρακαλέστε Τον να σας απαλλάξη από τις αδυναμίες σας. Μερικές φορές αφήνει ωρισμένες αδυναμίες του χαρακτήρος μας για να ταπεινώσουμε τον εαυτό μας. Χωρίς αυτές θα κενοδοξούσαμε, θα υψώναμε τον εαυτό μας πάνω από τα σύννεφα και εκεί θα στήναμε τον θρόνο μας.

Αυτό όμως θ' αποτελούσε και την καταστροφή μας. Ποτέ δεν μου γράψατε πώς πάει η προσευχή σας. Η προσευχή είναι το πνευματικό σας βαρόμετρο. Να έχετε συνεχώς την μνήμη και τον φόβο του Θεού, που θα σας προφυλάσση από κάθε αμαρτία>>. <<Το αίσθημα του ανδρός για την γυναίκα και της γυναικός για τον άνδρα είναι πολύ φυσικό. Πάντοτε όμως χρειάζετε προσοχή και χαλιναγώγισι για να μην κλονίζη σωστές και άγιες αποφάσεις.

Εάν προετοιμάζεσθε για τις συναντήσεις με άτομα του ετέρου φύλου, δεν θα κινδυνεύετε. Η άσκησις σ' αυτή την προετοιμασία θα σας οδηγήση σε τέτοιο σημείο που θα συναντάτε οποιονδήποτε άνδρα, χωρίς να σας απασχολή ότι είναι άνδρας... Ο απόστολος Παύλος γράφει ότι <<εν Χριστώ Ιησού ουκ ένι άρσεν και θήλυ>> (Γαλ. 3, 28). Προσεύχεσθε και ο Θεός θα ευλογήση τους αγώνες σας>>.

<<Όταν πλησιάζουμε τον Κύριο, μας πλησιάζει κι Εκείνος. Όλα τότε γίνονται φωτεινά. Όταν ανοίγουμε όλα τα παράθυρα ενός δωματίου και από παντού μπαίνη ο ήλιος, γίνεται ολοφώτεινο. Όταν αρχίσουμε να τα κλείνουμε, τότε βαθμιαία σκοτεινιάζει. Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή. Όταν στρέφεται με όλες τις δυνάμεις προς τον Κύριο, όλα μέσα της γίνονται φωτεινά, όλα χαρούμενα, όλα ειρηνκά.

Όταν όμως αρχίζη να ελκύεται και από κάτι άλλο, η φωτεινότης λιγοστεύει. Εάν ελκυσθή περισσότερο, περισσότερο σκοτάδι την καλύπτει... Οι απρεπείς σκέψεις δεν την σκοτίζουν τόσο, όσο τα απρεπή αισθήματα. Και πάλι τα αισθήματα δεν την μολύνουν τόσο, όσο η εμπαθής προσκόλλησις σε κάτι. Περισότερο όμως ρυπαίνεται με την αμαρτωλή πράξι>>.

<<Μα τί φοβερό προτραίο ζωγραφίσατε για τον εαυτό σας! Εξωτερικά όλα εμφανίζονται ωραία, ενώ εσωτερικά όλα ειπώθηκαν! Πρέπει να μπη μέσα ο αρχιτέκτων για να τ' ανακαινίση. Άλλα να συντηρήση, άλλα να επιδιορθώση, άλλα να οικοδομήση από την αρχή. Όλα χρειάζονται την επέμβασί Του. Από τα θεμέλια μέχρι την οροφή. Ποιός είναι ο αρχιτέκτων; Ο σωτήρας Χριστός.

Ο ίδιος ζητεί να μπη μέσα. Στέκεται στην πόρτα και κτυπά. Πρέπει κάποιος να Του ανοίξη. Το κλειδί είναι ο φλογερός ζήλος για την σωτηρία και η αυταπάρνησις. Σιδηρουργός που κατασκευάζει το κλειδί είναι ο φόβος και ο τρόμος για την μέλλουσα Κρίσι. Μόλις ο Κύριος εισέλθη, όλα θ' αλλάξουν: Στην θέσι της σύντομης και επιπόλαιας προσευχής, θα έλθη η αδιάλειπτη και προσεκτική.

Στην θέσι των ματαίων απασχολήσεων, θα έλθη η συνεχής μέριμνα για την σωτηρία. Στην θέσι του θυμού και της οργής, θα έλθη η πραότητα και η ειρήνη. Είθε να σας χαρίζη ο Κύριος κάθε ευλογία. Η ψυχή που εμπιστεύεται σ' Αυτόν, απολαμβάνει το έλεός Του. Η ταπείνωσις και η καρτερία όλα τα οικοδομούν, ενώ η κενοδοξία και η υπερηφάνεια όλα τα γκρεμίζουν>>.

<<Σας δημιουργεί σύγχυσι η προσευχή σας προς τους αγίους και φοβάστε μην κατακριθήτε ως ειδωλολάτρης. Μη διστάζετε. Η προσευχή μας προς τους αγίους και η τιμή που τους προσφέρουμε δεν έχει καμμιά σχέσι με την ειδωλολατρία. Θα ήταν ειδωλολατρία εάν τους θεωρούσαμε Θεούς.

Εμείς όμως τους τιμάμε σαν υπηρέτες του Θεού. Όταν απευθυνώμαστε σ' έναν άγιο λέμε: <<Άγιε του Θεού, προσευχήσου για μας. Παρακάλεσέ τον Κύριο να μας δώση το τάδε αγαθό>>. Μεταξύ μας οι χριστιανοί παρακαλούμε ο ένας τον άλλο να προσευχηθή για μας και κανείς δεν θεωρεί ότι εδώ υπάρχει κάτι το ειδωλολατρικό. Εάν λοιπόν παρακαλούμε τους ανθρώπους που είναι εδώ στην γη να προσεύχωνται για μας, θα δυσκολευθούμε να παρακαλέσουμε τους αγίους που βρίσκονται στον ουρανό;

Οι αδελφοί μας που βρίσκονται στον ουρανό βρίσκονται σε άμεση σχέσι και επικοινωνία μαζί μας. Μπορούμε λοιπόν να ζητούμε την βοήθειά τους, όπως και όταν θα ζούσαν ακόμη πάνω στην γη>>. <<Με ρώτησε παλαιότερα κάποιος: <<Γιατί τιμάμε τόσο πολύ την Υπεραγία Θεοτόκο;

Γιατί την τιμάμε όχι μόνο περισσότερο απ' όλο τους αγίους, αλλά και από τους αγγέλουςκαι τους αρχαγγέλους>>; Του απάντησα ότι ούτε οι άγγελοι, ούτε τα Χερουβείμ ούτε τα Σεραφείμ είχαν τόσο στενή και ουσιαστική συμμετοχή στο έργο της σωτηρίας μας, όσο η Μητέρα του Θεού.

( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Συνακόλουθες αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου:
''ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ''.
Έκδοση Ι. Μ. Παρακλήτου, Αθήνα 1993, έκδοση εβδόμη, σελ. 78-83.

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

ΕΘΝΙΚΗ ΝΤΡΟΠΗ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΗ ΠΑΣΑ!

Επιστολή-κόλαφος από τον τρισέγγονο του Σουλιώτη αγωνιστή του 1821 και ιστοριογράφου Λάμπρου Κουτσονίκα.

Με μία σκληρή επιστολή προς τους διοργανωτές του συνεδρίου της ντροπής για τον Αλή Πασά απαντά ο Νικόλαος Λάμπρου Κουτσονίκας, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Το Σούλι», τρισέγγονος του Σουλιώτη αγωνιστή του 1821 και ιστοριογράφου Λάμπρου Κουτσονίκα.

Ο κ. Κουτσονίκας τοποθετεί ορθά όλα τα ιστορικά γεγονότα για τον Πασά δυνάστη της Ηπείρου και διαμαρτύρεται έντονα για την προσπάθεια αλλοίωσης των πραγματικών γεγονότων. Αναλυτικά αναφέρει:

«Μαθαίνοντας προ ολίγων ημερών ότι στις 22-24/10/2021 θα πραγματοποιηθεί στα Ιωάννινα το διεθνές συνέδριο με θέμα “Ο Αλή Πασάς και η εποχή του”, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, συνεκλονίσθην και έμεινα ενεός.

Κατ’ αρχήν, ως Ελληνας πολίτης και ύστερα ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου “Το Σούλι”, κι ως τρισέγγονος του Σουλιώτη ιστοριογράφου Λάμπρου Κουτσονίκα, επιτελούς του Καραϊσκάκη και των Μποτσαραίων κατά τον Αγώνα, νιώθω το χρέος προς τους προγόνους μας που έπεσαν για τη Λευτεριά ιδιαίτερα ισχυρό. Ως εκ τούτου, επεξηγώ πιο αναλυτικά παρακάτω τους λόγους για τους οποίους εμείς οι Σουλιώτες είμαστε αντίθετοι με την πρωτοβουλία του δημάρχου Ιωαννίνων.

Κατ’ αρχήν, τα Ιωάννινα αποτελούσαν πάντα ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και στρατηγικό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να μη χάνουν ποτέ τη σημασία τους. Επομένως, ο Αλή Πασάς βρήκε τα προϋπάρχοντα θεμέλια και δεν δημιούργησε κάτι εξαρχής. Στη συνέχεια, οι κτίσεις εκκλησιών και συναγωγών επί Αλή Πασά δεν απετέλεσαν κάτι το ιδιαίτερο, καθότι ενετάσσοντο στην ευρύτερη πολιτική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς εξευμενισμό των υποδούλων λαών της, ούτως ώστε να μην επαναστατήσουν.

Επίσης, ο Αλή Πασάς δεν αποτελεί έναν φωτισμένο ηγέτη, αλλά έναν τύραννο, ο οποίος καταδυνάστευσε άμεσα τις περιοχές από τη Χειμάρρα και τη Δυτική Μακεδονία, ως τη Θεσσαλία, την Αιτωλοακαρνανία και τη Φθιωτοφωκίδα, είτε δολοφονώντας όσους ανθίσταντο μαζί με τις οικογένειές τους είτε δημεύοντας τη γη προς προσωπικό του πλουτισμό.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα αυτής της τακτικής. Πέρα από εμάς τους Σουλιώτες, τους οποίους κατέστρεψε στο Κούγκι, στο Ζάλογγο και το Σέλτσο την περίοδο 1803-1804, μπορούμε να αναφέρουμε την καταστροφή του Βουθρωτού στη Βόρειο Ηπειρο το 1798 (η οποία είχε ως αποτέλεσμα να μην ξανακατοικηθεί, ενώ ήταν συνεχώς κατοικούμενο από την αρχαιότητα), τη σφαγή της Πρέβεζας την ίδια περίοδο, κατά την οποία σφαγιάστηκαν και Γάλλοι αιχμάλωτοι πολέμου, εκθέτοντας έτσι και την Ηπειρο διεθνώς, την καταστροφή του Χορμόβου (χωριό της Βορείου Ηπείρου, το οποίο ανέδειξε ήρωες, όπως ο Κώστας Λαγουμιτζής) το 1813,

τη δήμευση της περιουσίας του κλεφταρματολού και προκρίτου Ασπροποτάμου Τρικάλων Γεωργίου Χατζηπέτρου, ο οποίος ήταν προστάτης των αγωνιστών για την ελευθερία, την ύπουλη σφαγή της οικογενείας των αγωνιστών της Πιερίας (και εξαδέλφων του συνεργάτη του Υψηλάντη Γεωργάκη Ολυμπίου) Λαζαίων τον Απρίλιο του 1813, μέσω του συνεργάτη του Αλή Πασά Βλαχοθόδωρου, τη φυγή των Παργίων στα Επτάνησα το 1819, καθώς και σωρεία άλλων περιστατικών, τα οποία ο χώρος δεν ευνοεί να αναφερθούν εδώ.

Απλά μόνο να πούμε ότι οι σπουδαίοι εθνικοί ευεργέτες εξ Ιωαννίνων, όπως ο Ζώης Καπλάνης, οι Αδελφοί Ζωσιμά, ο Γεώργιος Χατζηκώστας και ο Γεώργιος Ριζάρης, έφυγαν στη Ρωσία επί Αλή Πασά, ούτως ώστε να νιώσουν ελεύθεροι, ενώ ακόμη και συνεργάτες του Αλή Πασά, όπως ο διδάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Ψαλίδας, οι θησαυροφύλακες Αθανάσιος Λιδωρίκης και Αθανάσιος Βάγιας (γαμπρός του Σουλιώτη ηγήτορα Νικολάου Κουτσονίκα ή γερο-Κουτσονίκα,

προ-προ-προ-προπάππου τού γράφοντος και ηρωικού πεσόντος στο Σέλτσο τον Απρίλιο του 1804) κ.ά., με την έκρηξη της Ελληνικής Επαναστάσεως, είτε κατόρθωσαν να διαφύγουν στα Επτάνησα είτε να δραπετεύσουν προς τη Ρούμελη (όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος) και να διαδραματίσουν πολιτικοστρατιωτικό ρόλο στο πλευρό των ομοφύλων τους Ελλήνων, ακριβώς εξαιτίας της αυταρχικότητας και της βίας του αληπασαλικού περιβάλλοντος.

Τέλος, η πολιτική του Αλή Πασά οδήγησε μακροπρόθεσμα στον μαρασμό των Ιωαννίνων. Και τούτο διότι, όταν το 1788 ανέλαβε ο Αλή Πασάς, τα Ιωάννινα ήταν ακμάζουσα πόλη. Όμως, όταν κηρύχθηκε το 1820 φιρμανλής (προδότης), και εν συνδυασμώ με την πολιτική του και την εισβολή του Χουρσίτ Πασά στην Ηπειρο προς καθαίρεσιν και εκτέλεσή του, τα Ιωάννινα είχαν μαραζώσει πληθυσμιακά και στη συνέχεια βομβαρδίστηκαν άγρια από τα οθωμανικά στρατεύματα, με αποτέλεσμα ο κεντρικός πυρήνας της πόλης να έχει καταστραφεί σε σημαντικό βαθμό και το 1867, 46 έτη από τον Αγώνα, να υπάρχει στην πόλη μόνο το 1/3 του πληθυσμού τής προ Αλή Πασά περιόδου.

Χώρια πως ο τίτλος του συνεδρίου είναι απατηλός και χειραγωγεί το κοινό, ιδιαίτερα τους νέους, καθότι δείχνει ως μοναδικό πρωταγωνιστή τον Αλή Πασά με θετική δράση, κάτι που δεν ισχύει.

Είναι σαν να λέμε πως γίνεται συνέδριο στο Τελ Αβίβ με τίτλο “Ο Χίτλερ και ο καιρός του”, με θετική παρουσίαση του Χίτλερ ως δημιουργού του ισραηλινού κράτους, ο οποίος προκάλεσε το Ολοκαύτωμα, πέραν των λοιπών εγκλημάτων στην πατρίδα μας».

Εφημερίδα <<δημοκρατία>>