ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (8ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>, έκδοση ογδόη, σελ. 128-133, Ωρωπός Αττικής 2004.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένων
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Η λέξις "στάρετς", που ερμηνεύεται "γέροντας", αναφέρεται σε χαρισματούχους άνδρες του ρώσικου μοναχισμού. Πρόκειται για τους ιερομονάχους εκείνους, οι οποίοι με αυστηρή μοναχική άσκησι ανέβηκαν σε ύψη αρετής και κατέκτησαν πλούσια την χάρι, την σοφία και την δύναμι του Αγίου Πνεύματος,
για να αναλάβουν εν συνεχεία το έργο του πνευματικού πατρός και καθοδηγητού.
Τον περασμένο αιώνα η Ρωσική Εκκλησία παρουσίασε εκλεκτούς και δυναμικούς στάρετς. Ήταν για να ενισχυθή η φλόγα της πίστεως και να αντέξη στην επερχόμενη δοκιμασία. Ανάμεσά τους σπουδαία θέσι κατέχει ο περίφημος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα, ο "μέγας φωστήρ της Ρωσίας", όπως χαρακτηρίσθηκε, ο οποίος ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος τον Ιούνιο του 1988 από την Ιερά Τοπική Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Η παρουσίασις στο ελληνικό κοινό της μεγάλης αυτής οσιακής μορφής αποτελεί μια συμβολή στην προσπάθεια ν' αποκαλυφθούν τα περίλαμπρα αστέρια που κρύβει ο ουράνιος θόλος της Ορθοδοξίας. Έτσι θα μπορή ο αναγνώστης να θαυμάση το φως, την λάμψι, την δόξα και την ωραιότητα που περιέχει η Εκκλησία του.
Μαζί με την μορφή του βιογραφούμένου οσίου προβάλλονται στο παρόν βιβλίο και άλλες ιερές μορφές -εκλεκτά άνθη από τον οσιακό κήπο της Όπτινα- όπως του στάρετς Λέοντος, του στάρετς Μακαρίου, του ηγουμένου Μωϋσή, του ερημίτου Ελισσαίου κ.ά. Όλοι τους -σύγχρονοι του οσίου Αμβροσίου- ήσαν θεοφόροι Πατέρες,
"άνδρες πλούσιοι, κεχορηγημένοι ισχύϊ" (Σ. Σειράχ μδ' 6). [...]
(Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Μέσα στο δάσος

Διαρκώς το έργο του στάρετς Αμβροσίου έπαιρνε μεγάλες διαστάσεις. Μερικοί διακονηταί του ήταν τώρα απαραίτητοι πιο πολύ από κάθε άλλο. Για ένα διάστημα ο μοναχός που τον υπηρετούσε έλειψε από κοντά του γιατί έτυχε να αρρωστήση. Την περίοδο αυτή ακριβώς παρουσιάσθηκαν δύο καινούργιοι δόκιμοι στην Σκήτη.

Ήταν εκλεκτοί σε όλα τους, και τους προσέλαβε ο στάρετς στο κελλί του. Χρόνια πολλά στάθηκαν πλάϊ του και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους. Ο ένας μάλιστα εξ αυτών, ο π. Ιωσήφ, έμελλε να τον διαδεχθή στο στάρτσεστβο. Ανάμεσα σ' εκείνους που βοηθούσαν στο κελλί του στάρετς ανήκε και ο Κωνσταντίνος Ζέντεργολμ, που τότε είχε ασπασθή τον μοναχισμό και ωνομάσθηκε Κλήμης.

Δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Είχε σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, σημείωσε μεγάλη επίδοσι στην αρχαία ελληνική φιλολογία και ήταν ονομαστός ανάμεσα στους κύκλους των επιστημόνων. Ο στάρετς δεν απαντούσε να βρη ικανώτερο γραμματέα απ' αυτόν. Έλεγε κάποιος Πατήρ:

<<Εάν μη εψηθώμεν διά των πειρασμών, Θεώ ηδύτατος άρτος γενέσθαι ου δυνάμεθα>> (Όσιος Ανδρέας ο διά Χριστόν Σαλός).

Τον στάρετς Αμβρόσιο στην ηλικία των πενηνταέξι ετών και εξής τον ταλαιπώρησαν υπερβολικοί πειρασμοί ασθενειών. Κυριολεκτικά τον έψησαν στον κλίβανο του πόνου. Από την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου του 1868, μέχρι την αρχή του Οκτωβρίου υπέφερε από συνεχείς αιμορραγίες.

Ήταν η πρώτη εμφάνισις της μάστιγος αυτής, η οποία κατά διαλείμματα τον επισκεπτόταν και στα επόμενα έτη. Στις αρχές του Νοεμβρίου από τις συνεχιζόμενες αιμορραγίες και ένα δυνατό κρυολόγημα έπαθε φλεγμονή στο δεξιό του του μάτι, πράγμα που τον υποχρέωσε επί δύο μήνες να μην διαβάζη τίποτε. Πολλά δεινά παρουσιάσθηκαν.

Στις όχθες του ποταμού Ζίζντρι, δύο ώρες μακρυά από την Όπτινα, υπήρχε μία περιοχή που ανήκε στο Μοναστήρι. Προσφερόταν και για ψάρεμα. Ο στάρετς Αμβρόσιος και παλαιότερα επισκεπτόταν το μέρος αυτό τα καλοκαίρια' τώρα δε με τις καινούργιες δοκιμασίες της υγείας του ήταν επιτακτική ανάγκη να μεταφερθή σ' αυτήν την εξοχή. Εκτός από τον ποταμό και την πεδιάδα συναντούσες εκεί και πυκνό δάσος. 

Μέσα σ' αυτό υπήρχε ένα ερημικό κελλί που ανήκε επίσης στην Μονή, ωνομαζόταν Αριστάρχοβοϊ -ο πρώτος του μοναχός ήταν κάποιος π. Αρίσταρχος. Άρεσε πολύ στον στάρετς το κελλί αυτό και δεν άργισε να γίνη ένοικός του. Για ένα ένα - δύο άτομα ήταν ό,τι έπρεπε. Άρχισαν όμως να καταφθάνουν πολλοί επισκέπτες, οπότε η στενότης του χώρου δημιουργούσε προβλήματα.

Κάτι έπρεπε να γίνη. Να δοθή μία λύσις. Πιο μακρυά, σε απόστασι εξακοσίων μέτρων περίπου, υπήρχε χώρος ιδεώδης. Αν μπορούσε να κτισθή εκεί ένα ευρύχωρο ερημητήριο!... Τοποθεσία εξαιρετική! Γύρω - γύρω δάσος πυκνότατο και στην μέση ένα μικρό λιβάδι. Και ησυχία άκρα! Σωστό βασίλειο της γαλήνης.

Τα αφωσιωμένα πνευματικά τέκνα του στάρετς ανέλαβαν να πραγματοποιήσουν την ιδέα του. <<Εμπρός>>, έλεγαν, <<να ξεκουράσουμε τον μπάτουσκα. Να φτιάξουμε ένα καλό κελλί. Να βοηθήσουμε να αναλάβη η υγεία του. Αν μας λείψη, αν τον χάσουμε, πού αλλού θα βρούμε τέτοιον πνευματικό πατέρα; Μέσα σε λίγους μήνες η περιοχή έγινε αγνώριστη.

Στο άλλοτε ερημικό λιβάδι πρόβαλε ένα ζηλευτό ησυχαστήριο. Με όλα τα απαραίτητα κτίσματα, με μάνδρα, με μικρό κήπο, με ενυδρείο. Έξω από την μάνδρα φυτεύθηκαν συκιές, φραγκοσταφυλιές και χαμοκερασιές. Όλα τακτοποιημένα και καλλωπισμένα. Ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνη, μέσα στα πλαίσια βέβαια τα μοναχικά.

Στα μέσα του Ιουλίου του 187ο, ο π. Αμβρόσιος μαζί με τους διακονητάς του εγκατέλειψε το Αριστάρχοβοϊ και εγκαταστάθηκε εδώ. Στα εγκαίνια της νέας του κατοικίας ήρθαν μερικοί Πατέρες από την Όπτινα, έγινε αγιασμός, διαβάσθηκαν οι σχετικές ευχές από το Μέγα Ευχολόγιο, προσφέρθηκε ένα κέρασμα και όλοι ευχήθηκαν καλή διαμονή.

Ο στάρετς εζήτησε ιδιαίτερα στις προσευχές του την προστασία της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Αμβροσίου. Στην περίοδο που σχεδιαζόταν -ένα χρόνο ενωρίτερα- το νέο αυτό οίκημα, αναφέρεται το επόμενο χαριτωμένο περιστατικό.

Ήταν 2 Σεπτεμβρίου, ημέρα σημαντική, γιατί εώρταζε η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Καλούγας. Ο στάρετς βρισκόταν στον χώρο αυτόν περιστοιχισμένος από τον π. Ιωσήφ, τον π. Κλήμη, τον π. Μιχαήλ Στρούκωφ και τον μικρό Ευγένιο, γιο του τελευταίου -πατέρας και παιδί εγκατέλειψαν τον κόσμο και ασπάσθηκαν την μοναχική ζωή.

-Εδώ, αδελφοί μου, τους λέει, αν θέλη ο Θεός θα κτίσουμε ένα ερημητήριο. Ας ευλογήση κάποιος, παρακαλώ, το μέρος. Όλοι απόρησαν. Τί ήταν αυτοί μπροστά στον στάρετς για να δίνουν ευλογίες; Ποιός θα τολμούσε να προβή σε  τέτοια ενέργεια; Αλλά και εκείνος δεν άργησε να βρη λύσι. Πιάνει το δεξί χέρι του μικρού Ευγενίου το υψώνει και ευλογεί τρεις φορές τον τόπο, ενώ συγχρόνως τον έβαλε να επαναλαμβάνη την φράσι:

<<Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν. Ο Θεός ας ευλογήση την διαμονή μας εδώ>>. Στην καρδιά του στάρετς έλαμπε το φως της ταπεινοφροσύνης, της υψοποιού αυτής αρετής, η οποία χαριτώνει τον άνθρωπο. Μία λάμψι από το φως αυτό, την διακρίνουμε και στο περιστατικό που διηγηθήκαμε:

Αφού δεν υπήρχαν μεγαλύτεροί του να δώσουν την ευλογία, κατέφυγε στους υποτακτικούς του' και αφού αυτοί αρνήθηκαν, στράφηκε στον μικρό Ευγένιο. Πίστευε πως ο Θεός θα πρόσεχε τα λόγια του αθώου αυτού παιδιού.

Την περίοδο του καλοκαιριού ο π. Αμβρόσιος παρέμενε κατά κανόνα στο ερημητήριο. Μόνο μερικές Κυριακές ή μεγάλες εορτές επέστρεφε στην Σκήτη, γιατί έπρεπε, εκτός των άλλων, να εξομολογήση τον Προϊστάμενο, τους Ιερείς και τους Διακόνους που θα λειτουργούσαν.

Συν τω χρόνω το μονοπάτι που οδηγούσε στο κελλί του άρχισαν να το συχνοδιαβαίνουν πολλοί.

Ήταν έτοιμοι να αναζητήσουν παντού τον στάρετς χωρίς να υπολογίσουν την απόστασι ή τον κόπο. Αρκεί να τον έβλεπαν, να έπαιρναν την ευλογία του, να άκουγαν τις συμβουλές του, και όλη η κούραση θα ελησμονείτο.

<<Υπετέμνετο γαρ την επί τοις αλγεινοίς αίσθησιν ο πόθος της αρετής του ανδρός>>, όπως θα έλεγε ο Όσιος Νείλος για κάποια αντίστοιχη περίπτωσι. Ο π. Κλήμης βρισκόταν συχνά στο ερημητήριο. Βοηθούσε τον πνευματικό του πατέρα σε γραφικές εργασίες.

Στις ελεύθερες ώρες εισχωρούσε στο δάσος και βυθιζόταν εκεί στην ανάγνωσι κάποιου πατερικού βιβλίου. Είχε πάντοτε μαζί του κι ένα πρωτότυπο ραβδί που δίπλωνε και γινόταν κάθισμα. Την σιγή του δάσους την διατάρασσαν μόνο τα βήματα των πολυαρίθμων επισκεπτών που βάδιζαν προς το κελλί του στάρετς.

Η νεκρά και στείρα έρημος άρχισε να ζωντανεύη. Συνεπαρμένος από το γεγονός αυτό ο λόγιος μοναχός αναφωνούσε κάθε τόσο με ενθουσιασμό: <<Εξήνθησεν η έρημος ωσεί κρίνα>>.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου:
<<Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα>>,
έκδοση ογδόη, σελ. 128-133, Ωρωπός Αττικής 2004.