ΣΤΑΡΕΤΣ ΙΩΣΗΦ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (14ο ΜΕΡΟΣ) ΤΕΛΟΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση: <<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>, β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 179-182.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
<<Υπάρχουν μεγάλες μορφές στην ιστορία της Εκκλησίας μας που αγνοήθηκαν ή ακούστηκαν πολύ λίγο, σε σχέση με την αξία τους,
επειδή έτυχε να ζήσουν κοντά σε κάποιον μεγάλο άγιο ή σε ονομαστό ασκητή.
Είναι εκείνοι που έζησαν για να διακονήσουν, κατά το παράδειγμα του Σωτήρα μας, αυτοί που προτίμησαν να παραμείνουν έσχατοι σ' αυτόν τον κόσμο,
για να είναι πρώτοι στη βασιλεία των ουρανών.
Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέψουμε το γεγονός, πως σ' αυτό θα συνετέλεσε σίγουρα κι η προσπάθεια που καταβάλλουν οι άγιοι άνθρωποι
για να ζήσουν στην αφάνεια και στην άγνοια, που 'ναι το προσφιλές καταφύγιο της αγιότητας. [...]
(Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

Εξομολόγος της αδελφότητας και προϊστάμενος της σκήτης

Στα τέλη του 1893 ο προϊστάμενος της σκήτης κι εξομολόγος της αδελφότητας, ο γέροντας Ανατόλιος ο ιερομόναχος, έπεσε στο κρεββάτι από μιαν αρρώστια, από την οποία και πέθανε.

Όλοι οι αδελφοί, σε συμφωνία και με τον ηγούμενο, αρχιμανδρίτη Ισαάκιο, διάλεξαν τον ιερομόναχο Ιωσήφ για εξομολόγο. Για το λόγο αυτό βγήκε διάταγμα από τη σύνοδο. Ο γέροντας Ιωσήφ ήταν ένα λαμπρό αστέρι, καλά προετοιμασμένο, που ως τότε ήταν κρυμμένο.

Ανέλαβε το βαρύ και δύσκολο αυτό ποιμαντικό έργο απλά και ταπεινά, όπως άλλωστε κι όλα τα πράγματα, <<ζητών ου τα εαυτού, αλλά τα του πλησίον>> (πρβλ. Α' Κορ. ι' 24). Οι μοναχοί της Όπτινα του ανάθεσαν τις ψυχές τους με απόλυτη εμπιστοσύνη και με υική αγάπη και αφοσίωση.

Πολλοί από τους γεροντότερους ιερομονάχους, ανάμεσά τους κι ο ηγούμενος, εξομολογούνταν ήδη σ' αυτόν, πολύ καιρό πριν. Τώρα όλοι στράφηκαν προς αυτόν το θαυμάσιο άνθρωπο. Κανένας δεν έφυγε από κοντά του με άδεια χέρια κι αθεράπευτος.

Θα πάρουμε ένα μικρό παράδειγμα, ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο ενός επιμελούς μοναχού, για να δούμε την πνευματική σχέση που είχε ανάμεσα στο Γέροντα και τον εξομολογούμενο.

Έγραφε λοιπόν ο μοναχός: <<Κύριε, δι' ευχών του γέροντα Ιωσήφ, βοήθησέ με να καταγράψω τα λόγια του για ωφέλεια της ψυχής μου>>. Μια φορά μου είπε ο Μπάτιουσκα: <<Φρόντιζε τον εαυτό σου' αυτό φτάνει>>.

Έλεγε επίσης πως πρέπει νά' χουμε αυτομεμψία, να κάνουμε υπομονή σε όλα και να δοξολογούμε συνέχεια το Θεό. Μετά ο Γέροντας, για να με ωφελήσει, μου διηγήθηκε τ' ακόλουθα:

<<Ένας από τους αγίους πατέρες άκουσε κάποτε ένα ζητιάνο να κατηγορεί τον εαυτό του. Ήταν χειμώνας κι αυτός ημίγυμνος, μόλις που προσπαθούσε να σκεπαστεί με μια ψάθα, κειτόταν πάνω σ' ένα σωρό κοπριά, έτρεμε από το κρύο και μονολογούσε:

<<Δε θέλεις να υποφέρεις, ελεεινέ, ε; Οι άγιοι μάρτυρες υπόφεραν χειρότερα. Ήταν γυμνοί στο καταχείμωνο, περνούσαν τον καιρό τους στη φυλακή και τα πόδια τους ήταν σφηνωμένα στο ξύλο. Ενώ εσύ μπορείς ν' απλώνεις τις αρίδες σου και είσαι σκεπασμένος με την ψάθα>>. 

Η ιστορία αυτή με ωφέλησε πολύ. <<Μπάτιουσκα>>, του είπα, μ' έχει καταλάβει η ακηδία. Το ξέρω πως δεν είναι καλό αλλά δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Εκείνος μου αποκρίθηκε: -Στο Ευαγγέλιο αναφέρεται πως <<βιασταί αρπάζουσι την βασιλείαν του Θεού>> (Ματθ. ια' 12).

Γι' αυτό πρέπει να βιάζουμε τον εαυτό μας πάντα. Πρέπει να κόβουμε τα πάθη μας στην αρχή, όταν είναι ακόμα μικρά, γιατί μοιάζουν με τα μικρά σκυλάκια που γαβγίζουν. Μόλις τα φοβερίσεις, απομακρύνονται.

Αν όμως τ' αφήσεις να δυναμώσουν και να μπουν μέσα σου, τότε θα σταθούν μπροστά σου σαν λιοντάρια. Δε θά' χεις την αντοχή να τα πολεμήσεις. -Πού πρέπει να βιάζει κανείς τον εαυτό του, τον ρώτησα, και ποια πράγματα πρέπει ν' αποφεύγει;

-Στον ύπνο, στο φαγητό στο ποτό, στη συζήτηση. Περισσότερο πρέπει να προσέχει να μη μιλάει κανείς στην εκκλησία. -Μπάτιουσκα, συνέχισα, μερικές φορές έχω πολύ μεγάλο ζήλο για κάθε καλό, έπειτα όμως με πιάνει αμέλεια και ακηδία και δεν έχω διάθεση να κάνω τίποτα. Κοιμάμαι και τρώω χωρίς όριο. Δε θέλω να προσευχηθώ, αμελώ τον ατομικό μου κανόνα. Τί πρέπει να κάνει κανείς σε τέτοιες περιπτώσεις;

-Σ' αυτές τις περιπτώσεις πρέπει ο άνθρωπος να βιάζει τον εαυτό του σε κάθε καλό έργο κι ιδιαίτερα στην προσευχή. Εξαρτάται από σένα να πιέσεις τον εαυτό σου να προσεύχεται σε καιρούς ακηδίας κι αμέλειας. Κι όταν έχεις ζήλο για κάθε καλό έργο, να ξέρεις πως αυτό έρχεται από το Θεό.

-Μπάτιουσκα, από που ν' αρχίσω για να για να προοδεύσω λίγο στην πνευματική ζωή; Ίσως δε θα πρέπει να να βγαίνω έξω χωρίς απόλυτη ανάγκη;

-Άκου από που πρέπει ν' αρχίσεις. Κάθησε στο κελλί σου κι αυτό θα σε διδάξει. Κάνε υπομονή. Θα σ' ενοχλήσουν λογισμοί φυγής, μη τους δίνεις σημασία. Βλέπεις, όλοι οι άγιοι τον ίδιο δρόμο βάδισαν.

Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης λέει πως όταν φεύγουμε από την εκκλησία, δεν πρέπει να συζητάμε. Αυτό αναφέρεται και στους κανόνες. Εμείς όμως έχουμε διαστρέψει την τάξη της μοναχικής ζωής, τα έχουμε αναποδογυρίσει όλα.

Ο Γέροντας ανέφερε επίσης τα λόγια του γέροντα Λεωνίδα προς μια πνευματική του θυγατέρα: <<Πρόσεξε, τρία όπλα έχεις για τον πνευματικό πόλεμο: την ταπείνωση, την υπομονή και την αυτομεμψία. Μ' αυτά θα πολεμήσεις και θα νικήσεις>>.

Ρώτησα το Γέροντα αν θα μπορούσα να δώσω πράγματα σε άλλους και κείνος μου είπε: -Μπορείς να δώσεις, αν έχεις κάτι που δε σου χρειάζεται. Πράγματα του μοναστηριού όμως να μη δώσεις χωρίς ευλογία.

-Όταν μου προσφέρουν κάτι, επιτρέπεται να το δεχτώ; -Να δέχεσαι, γιατί είναι ένδειξη ταπείνωσης, όπως λέει ο αββάς Δωρόθεος. Αν όμως δεν το χρειάζεσαι, είναι καλύτερα να μην το πάρεις.

-Μπάτιουσκα, εδώ και πολύ καιρό μου λέει ένας λογισμός να μην κατέχω τίποτα, όπως διδάσκουν οι άγιοι πατέρες. -Να κρατάς ό,τι χρειάζεσαι και σου είναι απαραίτητο, μη μαζεύεις άχρηστα πράγματα. Αν δεν έχεις τίποτα αλλά εξακολουθείς να λυπάσαι, ποιο το όφελος;

Είναι καλύτερα ν' ακολουθείς τη μέση οδό. Μπορείς νά' χεις μερικά πράγματα, φτάνει να μην προσκολλάσαι σε τίποτα, να φέρεσαι σα να μην έχεις τίποτα. Έτσι συμπεριφέρονταν οι άγιοι.

Τ Ε Λ Ο Σ

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση:
<<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>,
β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 179-182.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.