ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΚΑΡΓΑΚΟΥ: ΜΟΝΗ ΣΕΚΟΥ - ΣΚΟΥΛΕΝΙ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 68-70.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Μονή Σέκου - Σκουλένι

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος ήταν η πιο επιβλητική στρατιωτική φυσιογνωμία απ' όλους τους οπλαρχηγούς που πλαισίωσαν τον Υψηλάντη στην ολιγόμηνη πολεμική δράση του στις Ηγεμονίες. Γεννήθηλκε στο Βλαχολίβαδο του Ολύμπου και ήταν γόνος της παλαιάς κλεφταρματολικής οικογενείας των Λαζαίων. Σε ηλικία 27 ετών με τους άνδρες του, κυνηγημένος από τον Αλή, κατέφυγε στη Σερβία και απέκτησε περιουσία. Το 1803, σε συνεννόηση με τον ηγεμόνα της Βλαχίας Κωνσταντίνο Υψηλάντη, πατέρα του Αρχηγού του, κατάρτισε σώμα ενόπλων και εντάχτηκε στον ρωσικό στρατό υπό τον Κουτούζωφ, που πολεμούσε κατά των Γάλλων του Ναπολέοντος. Επανήλθε στη Σερβία και συμπολέμησε με τους Σέρβους για να αποκτήσουν τη δική τους ανεξαρτησία. Όταν ο Μίλος Οβρένοβιτς νέτρεψε τον φίλο του, Καραγεώργη, ο Ολύμπιος εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και από τη θέση που κατείχε βολιδοσκόπησε τον Θεόδ. Βλαδιμηρέσκου για τη σύμπραξή του στο ετοιμαζόμενο κίνημα. Τον Ιούλιο του 1820 ο Υψηλάντης διόρισε τον Ολύμπιο αρχιστράτηγο των δυνάμεων που θα σχηματίζονταν στις Ηγεμονίες μετά την έκρηξη του κινήματος. Ο Ολύμπιος ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του Αρχηγού, και έτσι, όταν στις 22 Φεβρουαρίου 1821 <<ο κύβος ερρίφθη>> και ο Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο, βρήκε να τον περιμένουν ένας ετοιμοπόλεμος στρατός και ένας πεπειραμένος οπλαρχηγός. Όμως, μετά το Δραγατσάνι τα πάντα κατέρρευσαν. Ο Υψηλάντης εγκατέλειψε τον αγώνα και μόνο ο Ολύμπιος και ο Ιωάννης Φαρμάκης με τους άνδρες τους συνέχισαν, διαρκώς καταδιωκόμενοι, τον αγώνα στα βουνά της Μολδαβίας. Ο Ιωάννης Φαρμάκης (1750-1821) καταγόταν κι αυτός από το ιστορικό Μπλάτσι (σήμερα Βλάστη. Δεν είχε εμπειρίες πολεμικές. Ήταν ένας πλούσιος κτηνοτρόφος που, λόγω της καταπιεστικής και αρπακτικής πολιτικής των Τούρκων, αναγκάστηκε να σχηματίσει στρατιωτικό σώμα και να μετάσχει στα Ορλωφικά (βλ. Μαθήματα νεότερης ιστορίας, τ. Α', σσ. 316-320) και πολύ αργότερα να συμπολεμήσει με τον θρυλικό παπα-Θύμιο Βλαχάβα που έπεσε θύμα της θηριωδίας του Αλή πασά. Για να μην έχει κι αυτός την ίδια τύχη, ξενιτεύθηκε: Πήγε στη Οδησσό και από εκεί στη Μόσχα. Στην παλιά ρωσική πρωτεύουσα έγινε μέλος της Φιλικής και κατόπιν εντολής ήλθε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και εργάστηκε με τον Ολύμπιο για την οργάνωση των εκεί στρατιωτικών δυνάμεων. Οι δύο αυτοί <<κοντοπατριώτες>> καταδιώκονταν όλο το θέρος του 1821. Ο Ολύμπιος μάλιστα ασθένησε για ένα διάστημα σοβαρά. Τελικά, αναγκάστηκαν να οχυρωθούν στη Μονή του Σέκου με 450 παλληκάρια. Κυκλώθηκαν από μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις Τούρκων και έγραψαν σελίδες δόξας. Οι Τούρκοι, όμως, βρήκαν την πηγή από την οποία γινόταν η ύδρευση της μονής κι έτσι οι αγωνιστές δεν είχαν νερό, ούτε όσο χρειαζόταν για να βρέξουν τα τουφέκια τους, όταν υπερθερμαίνονταν. Θα μπορούσαν να είχαν διαφύγει ενωρίτερα από εκεί, αλλ' ο Ρουμάνος επίσκοπος της περιοχής τους ξεγέλασε με μια επιστολή, με την οποία τους παρακαλούσε να μείνουν και να υπερασπίσουν τα τιμαλφή της μονής. Ο Ολύμπιος στις 5 Σεπτεμβρίου έσκαψε τάφρο προ αυτής και οργάνωσε την άμυνα. Στις 8 Σεπτεμβρίου έφθασαν οι τουρκικές δυνάμεις κι άρχισε μια πεισματώδης μάχη. Όμως, μπροστά στον όγκο των διαρκώς ανανεούμενων τουρκικών δυνάμεων, πολλά παλληκάρια τρόμαξαν και σκόρπισαν. Ο Γ. Ολύμπιος με 11 παλληκάρια τραβήχτηκαν πίσω και οχυρώθηκαν στο κωδωνοστάσιο, όπου ήταν κι η πυριτιδαποθήκη. Όταν πια οι Τούρκοι, παρά τις απώλειες, ανέβαιναν σιγά - σιγά τα σκαλιά, ο Ολύμπιος για να μην αιχμαλωτιστούν αυτός και οι άνδρες του, πυροβόλησε ένα βαρέλι με μπαρούτι κι έγινε ολοκαύτωμα μαζί με τα παλληκάρια του και τους ανερχόμενους Τούρκους (8 Σεπτεμβρίου 1821). Ο Φαρμάκης, μη έχοντας νερό και εφόδια, δέχτηκε τις προτάσεις των Τούρκων για έξοδο, υπό τον όρο να μείνουν ελεύθεροι, αρκεί να παραδώσουν τα όπλα τους. Οι Τούρκοι, όμως, τους γέλασαν. Μόλις παρέδωσαν τα όπλα, τους συνέλαβαν. Γλύτωσαν μόνο 33 που με γυμνά σπαθιά σπάσανε τον κλοιό και ξέφυγαν στην Τρανσυλβανία. Οι στρατιώτες του Φαρμάκη εσφάγησαν επιτόπου. Ο ίδιος μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου βασανίστηκε κι αποκεφαλίστηκε. Η θυσία του Γ. Ολυμπίου  είχε τεράστια σημασία για το ελληνικό κίνημα. Όχι μόνο γιατί ήταν το πρώτο στη σειρά των ολοκαυτωμάτων, αλλά κυρίως γιατί, καθώς ήταν σχεδόν στο κέντρο της Ευρώπης, το παρακολούθησαν πολλοί ξένοι παρατηρητές και οι ευρωπαϊκές εφημερίδες γέμισαν με περιγραφές της ηρωϊκής πράξεως.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 68-70.