Ο ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 124-127.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Ο Πετρόμπεης και η Επανάσταση - Απελευθέρωση Καλαμάτας

Ο Πετρόμπεης κάπως αναθάρρησε, όταν, επιτέλους έλαβε επιστολή από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, που του έγραψε με την ιδιότητα του Αρχηγού. Το μεγάλο όνομα και η σημαντική θέση κοντά στον τσάρο έκαναν τον Μαυρομιχάλη να πιστέψει πως πίσω από την Εταιρεία ήταν όντως η η Ρωσία. Αλλά υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα προσωπικού χαρακτήρα: Δυο γιοι του, ο Γεωργάκης και ο Αναστάσης, ήσαν όμηροι στην Κωνσταντινούπολη ως εγγύηση για τον τίτλο του μπέη, που είχε λάβει. Αλλά τα γεγονότα έτρεχαν με μεγαλύτερη ταχύτητα από τους εύλογους ενδοιασμούς ενός πατέρα. Ο Παπαφλέσσας είχε φθάσει στον Μοριά και είχε κάνει <<άνω κάτω>> τα χωριά της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας, που γειτονίαζαν με τις βόρειες περιοχές της Μάνης. Ο Κολοκοτρώνης είχε έλθει στη Μάνη, στον πύργο του Μούρτζινου -όχι βέβαια για επίσκεψη αβροφροσύνης-, ενώ οι δυο γιοι του Πετρόμπεη με τη βοήθεια των Φιλικών είχαν διαφύγει. Και τότε ο Πετρόμπεης πήρε τη μεγάλη απόφαση: Συγκέντρωσε στις 17 Μαρτίου 1821 -σύμφωνα με μαρτυρία του Γενναίου Κολοκοτρώνη- τους αρχηγούς των Μανιατών και ύψωσε -πρώτος αρχηγός αυτός- την επαναστατική σημαία στην κυρίως Ελλάδα, στην Αρεόπολη. Αλλά τούτο θα ήταν μια θρυαλίδα, που δεν θα είχε καμία σημασία, αν δεν υπήρχε στρατηγικό σχέδιο. Ο Πετρόμπεης έστειλε στις 19 Μαρτίου 1821 τον γιο του Ηλία, προς την Καλαμάτα με 150 Μανιάτες. Ο Ηλίας ξεγέλασε τον Τούρκο βοεβόδα Αρναούτογλου (άσχετο προς αυτόν των Καλαβρύτων) λέγοντάς του πως κινδυνεύει από τη συγκέντρωση ληστών στα πέριξ και ότι τον συμφέρει να θέσει τον εαυτό του και την πόλη υπό την προστασία των Μανιατών. Ο περίφοβος Τούρκος δέχτηκε κι έτσι, στις 23 Μαρτίου, ο Πετρόμπεης, συνοδευόμενος από τον Κολοκοτρώνη (ο Παπαφλέσσας και ο Νικηταράς ήσαν στα πέριξ) και όλους τους Μανιάτες αρχηγούς, με πλήθη λαού μπήκαν αμαχητί στην Καλαμάτα. Ο Σουλεϊμάν αγάς ή Αρναούτογλου με 150 Τούρκους παραδόθηκαν στους Μανιάτες. Αυτοί τους μοίρασαν στα γύρω χωριά ως αιχμαλώτους πολέμου, αλλά μέσα σε λίγο καιρό, όπως έλεγαν χαρακτηριστικά, <<τους έφαγε το φεγγάρι>>. Στην πραγματικότητα, τους έφαγε το σκοτάδι. Οι επαναστάτες σπάνια έχουν την πολυτέλεια να κρατούν αιχμαλώτους. Η σημαντικότερη από διπλωματική άποψη ενέργεια που προσγράφεται στο ενεργητικό του Μαυρομιχάλη είναι ο σχηματισμός ενός εμβρυακής μορφής πολιτικού σώματος, της <<Μεσσηνιακής Γερουσίας>>, η οποία, με δική του υπογραφή, απέστειλε προς τις ευρωπαϊκές Αυλές την περίφημη Προειδοποίησιν, δηλαδή μια προκήρυξη στην οποία εκτίθενται με σαφήνεια οι σκοποί του Αγώνα, καταγγέλεται η τουρκική τυραννία και ζητείται η συνδρομή των πάντων για την ελληνική ανεξαρτησία. Η Καλαμάτα είναι η πρώτη σημαντική πόλη που απελευθερώθηκε από τους Έλληνες και στην αρχή του Αγώνα ήταν βάση εξορμήσεως των επαναστατικών στρατευμάτων προς διάφορες κατευθύνσεις του Μοριά. Δεν είναι τυχαίο ότι στην πόλη αυτή την 1η Αυγούστου 1821 εκδόθηκε η πρώτη ελληνική εφημερίδα επί ελληνικού εδάφους, η Σάλπιγξ Ελληνική, από τον λογιότατο αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Φαρμακίδη. Επίσης, ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός που συνδέεται με την Καλαμάτα κατά το πρώτο έτος του Αγώνα, είναι η απόπειρα του Τούρκου ναυάρχου Καρά-Αλή (του καταστροφέα της Χίου) να βγάλει τμήματα τουρκικού στρατού στην παραλία της πόλης. Η έγκαιρη παρέμβαση του Φιλέλληνα Βαλέστ, που οργάνωσε στην πόλη αυτή μονάδα ελληνικού τακτικού στρατού, έσωσε την πόλη από την καταστροφή. Όσο για τον Πετρόμπεη, που υπέγραψε την Προειδοποίησιν και την υπέγραψε ως <<Ηγεμών και αρχιστράτηγος>> για περισσότερο εντυπωσιασμό, τον πρώτο καιρό ήταν η η δεσπόζουσα προσωπικότητα στο Μοριά. Το όνομά του, χάρη στην προκήρυξη που είχε μεγάλη απήχηση επειδή δεσμεύτηκε σε εφημερίδες της Ευρώπης και της Αμερικής, έγινε παντού γνωστό. Δεν ήταν όμως ο ενδεδειγμένος για την ολική διεύθυνση του ελληνικού Αγώνα αρχηγός. Για τον λόγο αυτό ο Κολοκοτρώνης, εις πείσμα πολλών, άρχισε να εφαρμόζει, βοηθούμενος από τον Μούρτζινο που του έδωσε 200 Μανιάτες πολεμιστές, το δικό του στρατηγικό σχέδιο, δηλαδή να κατευθυνθεί προς την Αρκαδία και να χτυπήσει την Τριπολιτσά, που ήταν η καρδιά του Μοριά. Τον ακολούθησαν ο Νικηταράς, ο Παπαφλέσσας αλλά και οι Μαυρομιχαλαίοι, με στρατιωτικούς αρχηγούς τους γενναιότατους  Ηλία και Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (γιο και αδελφό του Πετρόμπεη). Επίσης, ένα εκλεκτός τμήμα Μανιατών, που ήταν στην υπηρεσία του Πετρόμπεη, το διηύθυνε μια αγνοημένη μορφή, ο Ηλίας Τσαλαφατίνος από το Οίτυλο, ο αγωνιστής που έλαβε μέρος στις περισσότερες μάχες του Αγώνα και υπήρξε υπόδειγμα ανιδιοτελείας.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 124-127.