ΠΟΤΕ ΜΗΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΣΤΕ ΣΤΟΝ ΘΕΟ ΟΠΩΣ - ΟΠΩΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 68-72, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Ποτέ μην απευθύνεστε στον Θεό όπως - όπως

Όταν οι εργασίες δεν σας επιτρέπουν να τελέσετε πλήρως τον προσευχητικό κανόνα, κάντε τον συντομευμένο. Ποτέ όμως δεν πρέπει να βιάζεστε. Ο Θεός είναι παντού. Εκφράστε Του το πρωϊ την ευχαριστία σας και ζητήστε ευλογία με δικά σας λόγια, μερικές γονυκλισίες κι αυτό αρκεί! Ποτέ μην απευθύνεστε στον Θεό όπως - όπως. Πάντα με μεγάλη ευλάβεια. Δεν Του χρειάζονται ούτε οι γονυκλισίες μας ούτε οι εκτενείς προσευχές μας. Μία σύντομη και ισχυρή εκ βαθέων κραυγή, να τι είναι αρκετό! Κι αυτό μπορείτε να το κάνετε βαδίζοντας. Ακολούθως και να προσευχηθείτε ακατάπαυστα. Γι' αυτό να μεριμνάτε και προς αυτό να κατευθύνετε όλο σας τον αγώνα. Ρωτούσαν τον άγιο Επιφάνιο: <<Πώς να προγραμματίζουμε τις ώρες>>; Ώρες; Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες ώρες για την προσευχή' αυτή μπορεί να γίνεται κάθε ώρα και κάθε λεπτό. <<Πώς να προσευχόμαστε αδιαλείπτως>>; Αυτός απαντούσε: <<Έχε στην καρδιά σου την προσευχητική διάθεση και θα προσεύχεσαι αδιαλείπτως. Με τα χέρια δούλευε, αλλά τον νου ανέβαζέ τον στον Θεό>>. Οι Απόστολοι γύρισαν τη γη ολόκληρη, πόσα έργα! Όμως, στο μεταξύ προσεύχονταν αδιαλείπτως. Και την εντολή αυτή εκείνοι την έγραψαν. Πνεύμα πίστης, ελπίδας και παράδοσης στο θέλημα του Θεού, να τι πρέπει να αναθερμαίνουμε στην καρδιά. Η δοκιμή για την κάθε προσευχή αναφορικά με την εσωτερική σας κατάσταση, δεν βλέπω σε αυτή κάτι το μεμπτό. Το γεγονός ότι εδώ υπάρχει η γλυκύτητα και η θέρμη, η επιθυμία να αποτραβηχτείτε από τα πάντα και ο φόβος για οτιδήποτε δύναται να διαταράξει την κατάσταση αυτή, όλα αυτά είναι εντάξει. Φοβάστε μήπως περιπέσετε σε πνευματική ηδυπάθεια; Μα πως να βρεθεί αυτή μέσα σας; Άλλωστε, η προσευχή δεν γίνεται για την γλυκύτητα, αλλά επειδή υπάρχει χρέος να υπηρετήσουμε με τον τρόπο αυτό τον Θεό. Η γλυκύτητα είναι αναγκαίο παρελκόμενο της αληθινής υπηρεσίας προς τον Θεό. Επιπλέον, το σημαντικό στην προσευχή είναι να στεκόμαστε ενώπιον του Θεού με τον νου βουτηγμένο στην καρδιά, με την ευλάβεια και τον φόβο που φρονηματίζει, που απωθεί οποιαδήποτε ιδιοτροπία και εμφυτεύει στην καρδιά τη γεμάτη πόνο αγάπη για τον Θεό. Αυτά τα συναισθήματα: ο φόβος Θεού και η γεμάτη πόνο αγάπη ή αλλιώς <<η συντετριμμένη και τεταπεινωμένη καρδία>> είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της αληθινής εσωτερικής προσευχής και η δοκιμή για κάθε προσευχή. Σύμφωνα με αυτά τα χαρακτηριστικά οφείλουμε να κρίνουμε αν η προσευχή μας ακολουθεί την πρέπουσα τάξη ή όχι. Όταν αυτά υπάρχουν, η προσευχή είναι εντάξει. Όταν δεν υπάρχουν, η προσευχή δεν είναι εντάξει και πρέπει να την επαναφέρουμε στη θέση που της αρμόζει. Αν αυτά απουσιάζουν, η γλυκύτητα κι η θέρμη μπορεί να γεννήσουν την οίηση, πράγμα το οποίο συνιστά πνευματική αλαζονεία και τούτο με τη σειρά του θα αποτελέσει ολέθρια πνευματική πλάνη. Τότε η γλυκύτητα και η θέρμη θα απομακρυνθούν, θα απομείνει μόνο η θύμησή τους, αλλά η ψυχή θα συνεχίσει να νομίζει ότι τις έχει. Αυτό να φοβάστε και να αναθερμαίνετε περισσότερο τον φόβο Θεού, την ταπείνωση και τη γεμάτη πόνο διάθεση να <<γείρετε>> προς τον Θεό ζώντας πάντα ως κατ' ενώπιόν Του. Αυτό είναι το βασικό! (Επιστολή 291, τόμος 2, σελ. 145-146). Τί πρέπει να αναζητούμε μέσω της προσευχής Εκείνο που πρέπει να αναζητούμε μέσω της προσευχής είναι να στερεώνουμε στην καρδιά ένα ήρεμο, αλλά θερμό, αμετακίνητο συναίσθημα προς τον Θεό. Να μην αξιώνουμε επίμονα τις πνευματικές εκστάσεις και τις ιδιαίτερες κινήσεις (ενν. τις εσωτερικές κινήσεις της ψυχής), αλλά μόλις ο Θεός αποστείλει τα ιδιαίτερα προσευχητικά συναισθήματα, να ευχαριστούμε γι' αυτά και να μην τα πιστώνουμε στον εαυτό μας, να μη λυπάστε μόλις αυτά απομακρυνθούν, σαν να πρόκειται για κάποια μεγάλη απώλεια, αλλά πάντα με αυτά ως αφετηρία να κατερχόμαστε ταπεινά στο ήρεμο συναίσθημα προς τον Θεό. (Επιστολή 929, τόμος 5, σελ. 216).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 68-72.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.