ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 46-49, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Τι είναι βασικό στην προσευχή

Να θυμάστε ότι ο Κύριος είναι πλησίον. Το σημαντικό είναι να προσπαθείτε να θυμάστε πάντα ότι ο Κύριος βρίσκεται πλησίον και ότι όλα τα βλέπει. Σύμφωνα με αυτό να ρυθμίζετε τη στάση σας και εξωτερικά και εσωτερικά. Η νηπιακή αγνότητα κατά την προσευχή. Η νηπιακή αγνότητα κατά την προσευχή, όπως και γενικά σε κάθε πνευματική κατάσταση, είναι η καλύτερη διάθεση. Γι' αυτό και να τη διαφυλάσσετε και να ζητείτε από τον Κύριο να μην επιτρέψει να απολέσετε αυτό το συναίσθημα. Τα παιδιά προσεγγίζουν τον πατέρα ή τη μητέρα και δεν λένε τίποτα, μόνο τριγυρνούν γύρω τους επειδή τους είναι γλυκιά η παρουσία τους... Σε αυτή την κατάσταση να βρίσκεστε κι εσείς, ώστε με απλότητα καρδίας πάντα να περιφέρεστε γύρω από τον Κύριο (Επιστολή 256, τόμος 2, σελ. 89). Η ισχύς δεν βρίσκεται στους τύπους. Η ισχύς δεν βρίσκεται στους τύπους, αλλά στο προσευχητικό πνεύμα. Αυτό που προσπαθείτε να βιώσετε συναισθηματικά κατά την προσευχή είναι το πιο ωφέλιμο για την προσευχή. Το να νιώθεις σαν κατάδικος την ώρα της προσευχής, κάποιος από τους Πατέρες το είχε αναγάγει στο ουσιωδέστερο στοιχείο της προσευχής. Κάπου, δεν θυμάμαι που, είναι γραμμένο το ερώτημα: <<Πως είναι καλύτερο να στεκόμαστε κατά την προσευχή;>> Και η απάντηση: <<Στάσου όπως κατά την Κρίση, προσηλώνοντας το βλέμμα στα χείλη του Κυρίου, από τα οποία είναι έτοιμη να εξέλθει η τελευταία κρίση για σένα: <<Ελθέ>> ή <<Άπελθε>> (Ματθ. κε' 34,41). Και αναφώνησε: <<Κύριε, ελέησον>>! Πράγμα το οποίο συμβαίνει και μ' εσάς. Μου φαίνεται επιπλέον ότι οποιονδήποτε κανόνα μπορείτε να τον τελέσετε με μία μόνο προσευχή του Ιησού, αρκεί αυτή να μη βρίσκεται μόνο στα λόγια, αλλά και στην πράξη (στον νου και την καρδιά) (Επιστολή 1, τόμος 1, σελ. 7). Σχετικά με τη συνήθεια του να ευαρεστούμε τον Θεό. Η προσευχή είναι υπόθεση εσωτερική. Όλα όσα κατά τη διάρκειά της γίνονται εξωτερικά δεν ανήκουν στην ουσία της υπόθεσης αυτής, αλλά αποτελούν μία εξωτερική συνθήκη. Όλα όσα συνηθίζεται να θεωρούνται δήθεν καλά απ' αυτό το φαίνεσθαι, μοιάζουν μόνο καλά, αλλά δεν είναι. Γι' αυτό δεν πρέπει να δίνετε σε αυτά καμιά προσοχή. Αυτό που κάνετε καλύτερα να το εγκαταλείψετε. Το κυριότερο, στο οποίο πρέπει να εξασκηθείτε, είναι η μνήμη του Θεού ή αλλιώς το να ζείτε σαν να βρίσκεστε ενώπιον του Θεού. Προσπαθήστε να αποκτήσετε τη συνήθεια να έχετε πάντα τη συνείδηση και την αίσθηση ότι βρίσκεστε υπό τον οφθαλμό του Θεού, ο Οποίος διεισδύει σε όλο το βάθος της καρδιάς σας και εποπτεύει όλες τις εσωτερικές σας κινήσεις. Η προσευχή του Ιησού συγκαταλέγεται στα μάτια που οδηγούν στην επιτυχή κατάκτηση της συνήθειας να ευαρεστούμε τον Θεό. Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τη διαδικασία της προσευχής αυτής, βρίσκονται στο βιβλίο για τον αόρατο πόλεμο. Εκεί θα τα δείτε. Το κυριότερο βρίσκεται εδώ: να προσεύχεστε με την προσευχή στραμμένη στην καρδιά και να επικαλείστε τον απανταχού παρόντα Κύριο. Καλύτερα να στέκεστε, παρά να κάθεστε. Σχετικά με την αναπνοή, τη θέση της κεφαλής και τα λοιπά, καλύτερα να μη σκέφτεστε καθόλου, αλλά να στρέψετε την προσοχή στην εσωτερική κατάσταση. Η ρίζα της καλής εσωτερικής κατάστασης είναι ο φόβος του Θεού. Πρέπει να τον κάνετε αναπόσπαστο κομμάτι σας. Αυτός όλα θα τα κρατάει σε εγρήγορση και δεν θα επιτρέπει να χαλαρώσουν ούτε τα μέλη ούτε οι σκέψεις, οικοδομώντας καρδιά ρωμαλέα και <<γρήγορον νουν>>. Πάντα όμως πρέπει να θυμάστε και να αισθάνεστε ότι η επιτυχία στην πνευματική ζωή και σε όλες τις εκδηλώσεις της αποτελεί καρπό της θείας Χάρης. Η πνευματική ζωή στο σύνολό της εκπορεύεται από το Υπεράγιο Πνεύμα του Θεού. Κι εμείς έχουμε το δικό μας πνεύμα, μόνο που αυτό είναι αδύναμο. Αποκτά ισχύ όταν το φωτίζει η Χάρη (Επιστολή 895, τόμος 5, σελ. 162-163).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 46-49.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.