Η ΑΔΙΑΛΕΙΠΤΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΕΙΝΑΙ ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΧΑΡΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 94-98, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η αδιάλειπτη προσευχή είναι δώρο της χάρης του Θεού

Υπάρχει όμως η αδιάλειπτη προσευχή, η οποία ασταμάτητα ανέρχεται απ' την καρδιά στον Θεό. Αυτό αποτελεί δώρο της θείας Χάρης. Ο άγιος Μακάριος ο Μέγας λέει: Να προσεύχεσαι και να κουράζεις τον εαυτό σου με την προσευχή και ο Θεός, βλέποντας πόσο ένθερμα επιθυμείς να προσεύχεσαι, θα δώσει την προσευχή>>. Στη σλαβική <<Φιλοκαλία>> ο γέροντας Μάξιμος Καυσοκαλυβίτης λέει σχετικά με τον εαυτό του ότι επί δύο χρόνια παρακαλούσε τη Θεοτόκο να του δώσει ή να ζητήσει για χάρη του την προσευχή. <<Μια φορά>>, λέει, <<καθώς ασπάστηκα την εικόνα της Θεοτόκου μετά το πέρας της προσευχής, ακαριαία στάλαξε η γλυκιά φλόγα μέσα στην καρδιά μου και από τότε καίει εκεί μέσα>>. Ιδού το δώρο της προσευχής! Αναζητείστε το κι εσείς και στην προσευχή σας τούτο να εκφράζετε με λόγια, συγκρατώντας στη σκέψη σας αυτή την προσευχή περί της οποίας κάνει λόγο ο Μάξιμος. Μερικές φορές συμβαίνει αυτή η φλόγα να κατέλθει στην καρδιά τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει τη συγχωρητική ευχή κατά την Εξομολόγηση, άλλες φορές όταν κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων. Με κάθε τρόπο να την αναζητείτε. Διατηρήστε τον προσευχητικό αγώνα σας όπως έχει, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να αναθερμάνετε το συναίσθημά σας για τον Θεό. (Επιστολή 516, τόμος 3, σελ. 205-206). Καθαρή συνείδηση και αγώνας χρειάζεται. Γιατί κλαυθμηρίζετε; Στην προσευχητική σας τάξη όλα είναι εντάξει; Δεν υπάρχει κάτι να προσθέσετε; Διατηρήστε τη σύμφωνα με τα καθιερωμένα και να αναμένετε τη θεία εύνοια. Η βαθιά, αδιάλειπτη προσευχή και οι άλλες εκδηλώσεις της προσευχητικής ευλογίας είναι στο σύνολό του προϊόντα της θείας Χάρης. Δικός μας είναι ο αγώνας, ο ανάλογος με τις δυνάμεις μας πλην όμως ολόθερμος και αδιάκοπος. Η ζητούμενη προσευχή είναι η Χάρη. Θα έλθει καιρός που θα δοθεί. Χρειάζεται μονάχα να μην ολιγωρούμε, να ερευνούμε πλήρεις ζήλου και να χρησιμοποιούμε όλα τα δυνατά μέσα. Το βασικό όμως είναι η καθαρή συνείδηση. Διότι η Χάρη της προσευχής είναι η Χάρη της ειλικρινέστατης επικοινωνίας με τον Θεό. Με τον Θεό όμως τίποτα ακάθαρτο δεν μπορεί να έλθει σε κοινωνία. Προετοιμαζόμενος και αγωνιζόμενος έτσι όπως αγωνίζεστε, να περιμένετε και θα έρθει η ζητούμενη προσευχή. Αλλά πότε; Όταν έρθει, θα έρθει. Υποψιάζομαι ότι δεν έχετε τα έργα του Μεγάλου Μακαρίου. Προμηθευτείτε τα. Θ σας βοηθήσει πολύ αναφορικά με τη διευκρίνηση αυτού του σημείου, ότι δηλαδή όλα προέρχονται από τον Θεό, αλλά μέσω των δικών μας αγώνων. Αν δεν υπάρχουν αγώνες, δεν θα προκύψει κανένα όφελος. Αλλά και οι αγώνες από μόνοι τους είναι ένα τίποτα. Χρειάζεται κι το ένα και το άλλο. Είναι το ίδιο πράγμα όπως ο αέρας με τα πνευμόνια. Βάλτε τα πνευμόνια σε λειτουργία και ο αέρας θα εισέλθει. Σταματήστε τα και ο αέρας δεν θα εισέλθει. (Επιστολή 775, τόμος 5, σελ. 35). Σχετικά με τις μετάνοιες, την προσοχή και τη Θεία Λειτουργία. <<Να καθορίσω ένα συγκεκριμένο πλήθος προσευχών και μετανοιών ή να φροντίζω περισσότερο το ζήτημα της προσευχής;>> Χωρίς την προσοχή η προσευχή δεν είναι προσευχή. Κατά συνέπεια, η προσοχή είναι το βασικό σημείο. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να καθορίσετε με κανόνα ένα συγκεκριμένο αριθμό προσευχών και γονυκλισιών. Αυτό αφορά στις δεήσεις που τελούνται κατ' οίκον. Για να επιτύχει η προσευχή, το καλύτερο απ' όλα είναι να πηγαίνεις στην εκκλησία σε όλες τις Λειτουργίες και εκεί να προσπαθείς να προσεύχεσαι με ευλάβεια. Να κοιτάξεις στη σλαβική <<Φιλοκαλία>> τη διήγηση σχετικά με τον Μάξιμο Καυσοκαλυβίτη και να τον μιμηθείς. Μόλις λάβεις αυτό που έλαβε εκείνος, τότε η προσευχή σου θα είναι αληθινή. Με σταυρωμένα χέρια τίποτε δεν θα καταφέρεις. (Επιστολή 898, τόμος 5, σελ. 168-169).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 94-98.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.