Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (α')

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 206-208.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Ο Εμφύλιος και ο Κολοκοτρώνης

Η κυβέρνηση τίμησε δεόντως -και δικαίως- τον Σταϊκόπουλο, αλλά <<λησμόνησε>> να μνημονεύσει την προσφορά του Κολοκοτρώνη, που πάντως στρατιωτικά είχε γίνει πανίσχυρος και κρατούσε ως έρεισμα το Ναύπλιο, με διοικητή τον γιο του, Πάνο. Στη Β' Εθνοσυνέλευση του Άστρους (Μάρτιος 1823) η παράταξη των Στρατιωτικών, λόγω των κατορθωμάτων της, είχε περισσότερο κύρος, ενώ η παράταξη των Πολιτικών, λόγω της αποτυχίας του Μαυροκορδάτου στο Πέτα (20 Ιουλίου 1822), είχε μειωμένη αίγλη. Οι εκπρόσωποι των δύο παρατάξεων, που ήλθαν στο Άστρος, ήσαν έτοιμοι να συγκρουστούν (ένα ρέμα τους χώριζε). Ο Ανδρούτσος, καθώς ήταν αμείλικτος, πρότεινε στον Κολοκοτρώνη την εξόντωση των Πολιτικών, προτού προλάβουν αυτοί να εξοντώσουν τους Στρατιωτικούς. Ο Κολοκοτρώνης αρνήθηκε να βάψει τα χέρια του με αίμα ελληνικό. Η Εθνοσυνέλευση, για λόγους δημοκρατικής ισορροπίας (βλ. κεφάλαιο περί Πετρόμπεη), του αφαίρεσε την αρχιστρατηγία και -το χειρότερο- τον ενέπλεξε στην πολιτική, κάνοντάς τον αντιπρόεδρο του Νομοτελειακού. Την εξέλιξη της πρώτης ρήξεως την έχουμε ήδη περιγράψει. Αλλ' η δοθείσα αμνηστία δεν εξομάλυνε τις αντιθέσεις, δε διέλυε τα μίση, δεν επράυνε τα πάθη. Κατά πρώτον, απέκλειε τους αμνηστευμένους από δημόσια αξιώματα. Τους εξουδετέρωνε έτσι πολιτικά, αφού δεν μπόρεσαν να εκλεγούν ούτε μέλη του Βουλευτικού ούτε του Νομοτελεστικού. Και το χειρότερο: Η κυβέρνηση Γεωργ. Κουντουριώτη αντιμετώπιζε τον Μοριά σαν εχθρικό χώρο. Το μίσος των Κουντουριωταίων δεν στρεφόταν μόνο κατά των Στρατιωτικών, αλλά και κατά των προκρίτων. Έτσι, στον Κολοκοτρώνη δεν επέτρεψαν να εισέλθει ούτε στην Τριπολιτσά! Τους δύο πολεμικότατους γιους του, τον Πάνο και τον Γενναίο, μαζί με τον Ανδρ. Ζαϊμη, τον Ανδρ. Λόντο, τους αδελφούς Δεληγιάννη και τον Γιάννη Νοταρά, τους έστειλαν στην Πάτρα σ' έναν πόλεμο φθοράς, ενώ οι ειδήσεις από την Αλεξάνδρεια έρχονταν απανωτά για την επικείμενη επιδρομή του Ιμπραήμ, που ήδη από το 1823, με τον φοβερό Αλβανό Χουσεϊν και με ναύαρχο τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ, είχε αρχίσει τις επιχειρήσεις στην Κρήτη. Το ελάχιστο μέρος του αγγλικού δανείου που έφθασε στην Ελλάδα (από τις 800.000 λίρες έφθασαν 300.000 και 10.000 σε πολεμοφόδια) χρησιμοποιήθηκε για την εξαγορά οπλαρχηγών και για την κάλυψη των αναγκών της Ύδρας (πάλι καλά!). Χρήματα πολλά έλαβε και ο Μαυροκορδάτος που είχε εξελιχτεί στη Δυτ. Στερεά σ' έναν μικρό σουλτάνο, <<αγοράζοντας>> σχεδόν αγωνιστές ή ωθώντας άλλους στην προδοσία, ψεύτικη ή πραγματική (Γώγο Μπακόλα, Βαρνακιώτη). Για προδοσία καταδικάστηκε και ο Καραϊσκάκης, που επί ένα χρόνο ήταν υπό καταδίωξη μέχρι που αναγκάστηκε κι αυτός, άρρωστος βαριά και εξαντλημένος, να υποταχτεί στην κυβέρνηση και να συμμετάσχει στο πλευρό της στον Εμφύλιο. Στη δεύτερη αυτή φάση διακρίθηκε ξεχωριστά ο Ιω. Κωλέττης, από το Συράκο της Ηπείρου, γιατρός παλιά του Αλή πασά, μορφωμένος αλλά ιδιαίτερα ασκημένος στη ραδιουργία. Πήρε μαζί του τους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς, προβάλλοντας το φόβο πως οι Μοραϊτες πολιτικοί και στρατιωτικοί ενδιαφέρονται μόνο για την απελευθέρωση του Μοριά. Φυσικά, διέθετε και το χρήμα του αγγλικού δανείου. Τα πνεύματα γενικά ήσαν οξυμμένα. Χρειαζόταν μια σπίθα για την ανάφλεξη. Και η σπίθα αυτή ήταν η άρνηση των κατοίκων της ορεινής Αρκαδίας και των <<Ντρέδων>> της Μεσσηνίας (Κάτοικοι των Σουλιμοχωρίων της Τριφυλίας) προς καταβολή φόρου. Το Εκτελεστικό, από το οποίο είχαν απομακρυνθεί ο Ανδρ. Ζαϊμης και ο Νικ. Λόντος, είχε συμπληρωθεί από τον Ασημάκη Φωτήλα και τον Αναγν. Σπηλιωτάκη. Ο Παπαφλέσσας ήταν τότε υπουργός Εσωτερικών' Στρατιωτικών ο Αναγνωσταράς. Αυτοί πήραν την απόφαση να συντρίψουν το δήθεν κίνημα δυναμικά, με δυνάμεις που έφερε ο Κωλέττης από τη Ρούμελη. Έτσι, την ώρα που οι στόλοι Τουρκίας και Αιγύπτου κατέπνιγαν το επαναστατικό κίνημα στην Κρήτη και κατέστρεφαν την Κάσο και τα Ψαρά, στην Πελοπόννησο άρχιζε ο δεύτερος και πιο φρικτός Εμφύλιος πόλεμος. ( Σ υ ν ε χ ί ζ ε τ α ι )

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 206-208.