Τρίτη 27 Ιουνίου 2023

ΤΟ ΣΤΑΡΤΣΕΣΤΒΟ, Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΓΚΛΙΝΣΚ





Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των π. Αλεξάνδρου και π. Ζηνοβίου Τσεσνοκώφ:
<<Άσκηση και Αγιότητα των Στάρετς του Γκλινσκ>>.
Πρώτη έκδοση: <<Εκδόσεις Άθως>>, Αθήνα 2015, σελ. 41-44.


<<Το να φέρουμε τώρα στη μνήμη μας τη Μονή του Γκλίνσκ και τους Γέροντές της δεν ελιναι απλώς επίκαιρο, αλλά τελείως απαραίτητο. Μιλάμε για αναγέννηση της εν Χριστώ πνευματική ζωής, ακούμε και διαβάζουμε γι' αυτήν, αλλά δεν έχουμε πάντοτε σαφή εικόνα για το τι περιλαμβάνει αυτή η έννοια. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να στρέψουμε την προσοχή μας σε εκείνους τους πολύτιμους θησαυρούς, οι οποίοι παρελήφθησαν από τους Αγίους Πατέρες και διαφυλάχθηκαν με ζήλο στα μοναστήρια. Ένας από αυτούς τους θησαυρούς είναι το στάρτσεστβο (Στάρτσεστβο στα Ρωσικά λέγεται η άσκηση πνευματικής καθοδηγήσεως των μοναχών και του λαού από τους αγίους Γέροντες (στάρετς: ο Γέρων, στάρτσι: οι Γέροντες). Παντού είναι γνωστοί οι στάρετς της Όπτινα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η ρωσική γη είναι γεμάτη από διάφορα κοινόβια, που διαφυλάττουν την πνευματική πείρα του στάρτσεστβο, πείρα την οποία πρέπει να σπουδάσουμε προσεκτικά. Ανάμεσα στα κοινόβια αυτά χωρίς αμφιβολία ανήκει και η Μονή του Γκλινσκ. Στο βιβλίο αυτό προσπαθούμε να περιγράψουμε τη ζωή των στάρετς στα δύσκολα για την Εκκλησία χρόνια των διωγμών, που συνεχίσθηκαν κατά τη διάρκεια σχεδόν όλου του 20ού αιώνος. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες ήδη στις αρχές του είχε συγκεντρωθεί υλικό για την κατάταξη στο αγιολόγιο κάποιων ασκητών της Μονής του Γκλινσκ: του ηγουμένου Φιλαρέτου Ντανιλέφσκυ (1817-1841) και κάποιων άλλων, αλλά τα αιματηρά γεγονότα της επαναστάσεως του 1917 και οι διωγμοί της Εκκλησίας, που ακολούθησαν, δεν επέτρεψαν την αγιοκατάταξη. Κατά Θεία Πρόνοια αυτή η κατάσταση παρατάθηκε για ολόκληρο τον αιώνα και στους Γέροντες αυτούς προστέθηκαν και άλλοι, οι οποίοι έζησαν όχι μόνο τον 18ο και τον 19ο αιώνα, αλλά και τον 20ό και σήκωσαν πάνω τους το βάρος της θεομάχου πολιτικής και των φρικτών διωγμών>>.


Απόσπασμα εκ του προλόγου του βιβλίου.
Μετάφραση: Πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Φωτόπουλος
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ









Το στάρτσεστβο, η πνευματική καθοδήγηση στη Μονή του Γκλινσκ


Παραδείγματα παραινέσεων από τη ζωή
των ασκούμενων μοναχών στη Μονή του Γκλινσκ.
Ο ακάματος στάρετς Φιλάρετος.


Η αναγέννηση της πνευματικής ζωής επί της ηγουμενίας του στάρετς Φιλαρέτου τράβηξε το ενδιαφέρον των προσκυνητών στη Μονή του Γκλινσκ. Αυξήθηκε ο αριθμός όσων επιθυμούσαν την άσκηση. Τί βοήθησε όμως τον πατέρα Φιλάρετο σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα να ανακαινίσει τη ζωή του κοινοβίου; Πρώτα απ' όλα η προσωπική τεράστια πείρα της πνευματικής ζωής. Ενεργητικός από τον χαρακτήρα του και μαζί μ' αυτό ήπιος, ανοιχτός, με καλή διάθεση, προσπαθούσε να διδάξει όχι μόνο με τον λόγο, αλλά και με το προσωπικό του παράδειγμα. Από την εμπειρία του είχε μάθει τη δύναμη της υπακοής και γνώριζε στην πράξη, όχι μόνο από τα βιβλία, την ωφέλεια της εξαγορεύσεως των λογισμών. Ήταν ειλικρινής στη διάθεσή του να βοηθήσει όλους όσους διψούσαν να αγγίξουν την αρχή της πνευματικής ζωής εδώ, στη γη. Το στάρτσεστβο, δηλαδή η πνευματική καθοδήγηση του μαθητού από έμπειρο οδηγό, τέθηκε από τον ηγούμενο Φιλάρετο ως βάση για την πνευματική αναγέννηση του κοινοβίου. Εδώ προέχει η τακτοποίηση της εσωτερικής ζωής, γιατί η εξωτερική ευσέβεια δεν μπορεί να διδάξει την ειλικρινή ταπείνωση, την εγκάρδια σχέση με τους άλλους, δεν μπορί να ελκύσει την λιθώδη ψυχή στην προσευχή. Η καθοδήγηση του Γέροντος είναι σημαντική, γιατί περιλαμβάνει συνεχή εξομολόγηση σ' αυτόν, όχι μόνο των φανερών αμαρτιών, αλλά και των κρυπτών κινήσεων της ψυχής, αφού στις απρεπείς σκέψεις κρύβονται οι ρίζες των κακών πράξεων. Εκείνος, λοιπόν που ξεσκεπάζει την ψυχή του στον Γέροντα, μπορεί να αποσπάσει αυτές τις ρίζες και έτσι να τη λυτρώσει, έστω και σταδιακά, από τη βλαβερή επίδραση των παθών. Ο ηγούμενος Φιλάρετος εισάγοντας στο κοινόβιο την καθοδήγηση από τον Γέροντα γνώριζε ότι ούτε όλοι ούτε αμέσως θα δεχθούν κάτι τέτοιο. Για να διευκολύνει την αποδοή αυτού του θεσμού ενθάρρυνε την ανάγνωση των έργων των αγίων Πατέρων, κάτι που επέβαλε στους πιστούς σ' αυτόν μοναχούς. Στη διδασκαλία του Αββά Δωροθέου, στην Κλίμακα, στη Φιλοκαλία και σε παρόμοια κείμενα, φανερά και με σαφήνεια εκτίθεται η αναγκαιότητα της πνευματικής καθοδηγήσεως. Ευτυχώς εκείνα τα χρόνια ο ηγούμενος Φιλάρετος μπόρεσε να βρει ανάμεσα στην αδελφότητα πατέρες ικανούς για να διδαχθεί σχετικά με το ζήτημα αυτό και άλλους για τους διδάξει. Αργότερα το κοινόβιο απέκτησε φήμη περισσότερο από το γεγονός ότι ανάμεσα στους κοινοβιάτες υπήρχαν Γέροντες ικανοί να καθοδηγούν στην εν Χριστώ ζωή. Έτσι οι παραδόσεις και το <<σχολείο>> του στάρτσεστβο στη Μονή του Γκλινσκ δεν διακόπηκε στα δύσκολα χρόνια της γενικής ερημώσεως, όταν όλη η χώρα είχε πετρώσει μέσα στο σκοτάδι της καταπιέσεως και των φοβερών διωγμών για την πίστη και την Εκκλησία. Βασικό στοιχείο της αναγεννήσεως του κοινοβίου ήταν η εμπιστοσύνη στον πατέρα Φιλάρετο, ο οποίος τις νουθεσίες και τις συμβουλές του τις βάσιζε στις ευαγγελικές εντολές και την αγιοπατερική πείρα. Επέβαλε αυστηρή μοναχική τάξη. Αποάκρυνε από το μοναστήρι τις γυναίκες που πρόσεχαν τα ζώα. Πρόσεχε ώστε να μην πηγαίνουν οι μοναχοί στον χώρο φιλοξενίας, να μην αργολογούν, να μην χάνουν μάταια τον χρόνο τους, να μην αποκτούν περιττά πράγματα, και να μην γοητεύονται από πολυτελή αντικείμενα, τα οποία κάποιες φορές έπεφταν στα χέρια τους από γνωστούς και συγγενείς.


Ένα... ωραίο σερβίτσιο


Κάποιος μοναχός, ονόματι Αρσένιος, δεν μπορούσε να συνηθίσει αυτές τις απαιτήσεις του πατρός Φιλαρέτου. Κάποτε του δώρισαν ένα σερβίτσιο τσαγιού. Το χάρηκε πολύ και προσκάλεσε τον Γέροντα για τσάϊ. Ο ηγούμενος δεν βιάστηκε να πάει. Ο πατήρ Αρσένιος το κάλεσε πάλι και πάλι. Ο πατήρ Φιλάρετος πήγε και αμέσως παρατήρησε πόσο καμάρωνε για το δώρο αυτό ο πατήρ Αρσένιος. <<Πράγματι είναι ωραίο, πολύ ωραίο. Εσένα σου αρέσει>>; ρώτησε ο φιλοξενούμενος. <<Πολύ μου αρέσει>>, απάντησε πρόθυμα ο πατήρ Αρσένιος. Μα δεν πρόφθασε να πει τίποτε άλλο, καθώς ο πατήρ Φιλάρετος πέταξε τον δίσκο με το σερβίτσιο στο πάτωμα. Όλα κομματιάστηκαν. <<Μα... τί κάνατε; Γιατί>>; φώναξε ο μοναχός. <<Για να σε απαλλάξω από την προσκόλλησή σου στα γήϊνα πράγματα>>, απάντησε ο Γέροντας. Ο πατήρ Φιλάρετος γνώριζε βέβαια ότι ο μοναχός εκείνος όλα θα τα δεχθεί καλοπροαίρετα, ότι δεν θα ταραχθεί και ότι δεν θα κομματιαστεί ψυχικά, όπως το σερβίτσιο...




Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου των π. Αλεξάνδρου και π. Ζηνοβίου Τσεσνοκώφ:
<<Άσκηση και Αγιότητα των Στάρετς του Γκλινσκ>>.
Πρώτη έκδοση: <<Εκδόσεις Άθως>>, Αθήνα 2015, σελ. 41-44.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου