Η ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 365-367.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η Μπουμπουλίνα χάρη στο νέο της πλοίο και σε τρία παλαιότερα συγκαταλεγόταν στις σημαίνουσες ναυτικές προσωπικότητες του νησιού. Όταν πλέον ήλθε ο καιρός και οι πρώτοι <<Απόστολοι>> της Φιλικής πέρασαν από το νησί, άρχισε ο οργασμός για την επαναστατική δράση. Ένας δισταγμός υπήρξε από τη μεριά του πλουσιότερου Σπετσιώτη πλοιοκτήτη Χατζηγιάννη Μέξη και άλλων προκρίτων, οι οποίοι δεν λησμονούσαν τη συμφορά που είχε υποστεί το νησί τους λόγω της συμμετοχής του στα Ορλωφικά. Αλλά το σημαντικότερο στέλεχος της Φιλικής στο νησί, ο πλοίαρχος Γεώργιος Πάνου, έχοντας στο πλευρό του την άλλη ισχυρή οικογένεια των Μποτασαίων, δεν μπορούσε να περιμένει. Το τουφέκι είχε ανάψει στον Μοριά, και η Επανάσταση χρειαζόταν τη συνδρομή του στόλου. Έτσι, το ξημέρωμα της Κυριακής των Βαϊων (2 προς 3 Απριλίου 1821) ο Γ. Πάνου και οι οπαδοί του κατέλαβαν το Διοικητήριο, κατέβασαν την τουρκική σημαία και ύψωσαν την επαναστατική που έφερε την επιγραφή <<ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ>>. Οι Σπέτσες λοιπόν, είναι το πρώτο νησί που μπήκε στον Αγώνα, πρώτο και στην αθανασία, όπως έχει γραφεί σε κείμενο της εποχής. Ο Γ. Πάνου, με άλλα σπετσιώτικα πλοία, έσπευσε προς το πολιορκούμενο φρούριο της Μονεμβασιάς, με το πλοίο του <<Σόλων>>. Η Μπουμπουλίνα με τα δικά της πλοία και με άλλους Σπετσιώτες ναυτικούς κατευθύνθηκαν προς τον μυχό του Αργολικού κι έκαναν θαλάσσιο αποκλεισμό του Αναπλιού, όπως λεγόταν τότε το Ναύπλιο. Είχε ήδη αρχίσει η πρώτη του πολιορκία, χωρίς όμως καμία επιτυχία. Ατρόμητη η Μπουμπουλίνα βγήκε στους Μύλους αρματωμένη και με το επιβλητικό παράστημά της, κυρίως όμως με το γενναίο παράδειγμά της, εμψύχωσε τους πολιορκητές. Με δικά της χρήματα αγόρασε τρόφιμα από το Άργος για την τροφοδοσία των αγωνιστών. Σε ένα σώμα νησιωτών αρχηγός ήταν ο γιος της, Γιάννης Γιάννουζας, που ανέλαβε την υπεράσπιση του Άργους κατά την κάθοδο του Μουσταφάμπεη στον Μοριά. Σκοτώθηκε έξω από το Άργος πολεμώντας ηρωικά. Το νέο αυτό πένθος, αντί να κάμψει, ατσάλωσε περισσότερο την Μπουμπουλίνα. Απτόητη συμμετέσχε στον αποκλεισμό της Μονεμβασιάς και στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Η παρουσία της γέμιζε ενθουσιασμό τα παλληκάρια. Όταν έπεσε η πόλη στα χέρια των Ελλήνων στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, η Μπουμπουλίνα <<τιμής ένεκεν>> μπήκε στην πόλη σε λευκό άλογο, πλαισιωμένη από τον Πλαπούτα και τον Κολοκοτρώνη. Σε αυτήν ανατέθηκε η φύλαξη του χαρεμιού του Χουρσίτ. Ο Βλαχογιάννης, με το τοπικιστικό του μένος, γράφει με τρόπο ελάχιστα τιμητικό γι' αυτόν ότι οι αγριότητες και οι αρπαγές που έγιναν εκ μέρους των παλληκαριών και χωρικών οφείλονταν στο κακό παράδειγμα των αρχηγών. Στηριζόμενος στον Βλαχογιάννη και σε ξένους ιστορικούς, ο Γ. Κορδάτος με ελαφρά συνείδηση γράφει: ...Όσο για τις ομαδικές σφαγές της Τριπολιτζάς, δεν πρέπει να ξεχνούμε και την ενοχή του Κολοκοτρώνη. Αυτός με την Μπουμπουλίνα όχι μοναχά αρπάξανε από τις Τουρκάλες και τις Εβραίισες τα πιο πολύτιμα χρυσαφικά, αλλά και διατάξανε γενική σφαγή, για να μπορέσουν να πλιατσικολογήσουν και με την ησυχία τους... (ο. π. τ. Β', σ. 560). Ωσάν να μην μπορούσαν να πράξουν το ίδιο και χωρίς σφαγή!. Έχουμε εξηγήσει ήδη και θα εξηγήσουμε πιο εκτενώς μελλοντικά το τι έγινε και το πως έγινε στην Τριπολιτσά. Και τα οποία από κάθε άποψη ήσαν φρικτά. Αυτό δεν το αποκρύπτει κανείς από τους απομνημονευματογράφους του Αγώνα, και μάλιστα, από αυτούς οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα. Όσο για τις διαπαργές, πρέπει να σημειωθεί τούτο: Δεν υπήρχε οργανωμένος τακτικός στρατός, ούτε, φυσικά, επιμελητεία. Κάθε καπετάνιος, τουλάχιστον στην αρχή του Αγώνα, οφείλει να συντηρεί τα παλληκάρια του <<ιδίοις εξόδοις>>. Η λεία, δηλαδή τα λάφυρα που έπεφταν στα χέρια τους, ήταν το προσφορότερο μέσο για να συντηρηθεί ο επαναστατικός στρατός. Ο καλοπροαίρετος ιστορικός -χωρίς να παραβλέπει τις μικρότητες- πρέπει να βλέπει, προκειμένου περί της Μπουμπουλίνας, τούτο το απλό: Τι κόστιζε ημερησίως στην ίδια μόνο το πλοίο <<Αγαμέμνων>> για τη συντήρησή του; Ασφαλώς, η Μπουμπουλίνα αλλά και ο Κολοκοτρώνης φρόντισαν να εξασφαλίσουν ένα σεβαστό μέρος των λαφύρων. Αλλ' αυτό έκαναν τότε οι πάντες' δεν υπήρχε άλλος τρόπος για να συντηρηθούν.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 365-367.