Σάββατο 26 Αυγούστου 2023

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΗΡΩΙΔΑΣ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ




Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου ΚαργάκουΝεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 388-390.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ





ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΗΡΩΙΔΑΣ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ


Κατά τον 20ό αιώνα, όταν πλέον έγιναν γνωστά τα βιβλία του Ζινουβιέ και του Μπλανκάρ, τα φώτα των ιστορικών έπεσαν πάνω στη Μαντώ. Έπεσαν, όμως, μαζί με αυτά και συγγραφέων λαϊκών αναγνωσμάτων. Έτσι, το ειδύλλιο των δύο ηρώων έγινε αναγνωστικό <<σήριαλ>>, ακόμα και θεατρικό έργο. Δεν το υποτιμώ ως θέμα. Αυτό, όμως, που δεν πρέπει να παραβλέπεται είναι τούτο: η ερωτική τραγωδία να μην καλύπτει την ιστορική μεγαλοσύνη. Και δε θα αναφερθώ σε κάποιο κατόρθωμα πολεμικό της Μυκονιάτισσας ηρωίδας, αλλά σε μια ανθρώπινη πράξη. Βρισκόταν ακόμα στο Ναύπλιο, όταν έφθασαν τα λείψανα των Μεσολογγιτών μετά την ηρωική έξοδο. Δυο χιλιάδες πολεμιστές, ανθρώπινα ράκη, που δε ζητούσαν τίποτε άλλο παρά μια οικονομική ενίσχυση, για να αποκτήσουν δυνάμεις (η πολύμηνη πείνα τους είχε εξαντλήσει), να ενδυθούν, να επανεξοπλιστούν και να επανέλθουν στον Αγώνα. Ο Γάλλος ιστορικός Α. Φαμπρ (A. Fabre) στην Ιστορία της πολιορκίας του Μεσολογγίου (μεταφράστηκε προ ετών στα ελληνικά από τον Α. Κορδόση γράφει για την πρόθυμη συνδρομή των γυναικών του Ναυπλίου: <<...Εντός ολίγων ωρών εις την αγοράν της πόλεως συνελέγη το ήμισυ του ποσού. Την επομένην όλαι αι Ελληνίδες του Ναυπλίου, μεταξύ των οποίων διεκρίνετο η πολεμίστρια Μαντώ Μαυρογένους [Ia guerriere Modena Mavrogeni], επώλησαν τα κοσμήματά των και ό,τι πολύτιμον είχον, διά να συμπληρώσουν το ποσόν...196>>. Η προσφορά αυτή ήταν η τελευταία που μπορούσε να κάνει, διότι, ό,τι είχε και δεν είχε, η Μαντώ το είχε <<ξεκάνει>> για τις ανάγκες του Αγώνα. Έμεινε στο νησί της, οργανώνοντας μια δραστήρια κίνηση φιλανθρωπίας. Όταν έφθασε ο Καποδίστριας στο Ναύπλιο στις 6 Ιανουαρίου 1828 με το αγγλικό πλοίο <<Warspit>> ως Κυβερνήτης της Ελλάδος, η Μαντώ έσπευσε να τον χαιρετήσει και να του χαρίσει ένα σπάνιο κειμήλιο: ένα αρχαίο σπαθί, πιθανώς δώρο της Μεγάλης Αικατερίνης προς τον πατέρα της ή προς τον θείο της, ηγεμόνα Ν. Μαυρογένη. Κατά τον Ν. Δραγούμη, <<η σπάθη αυτή εχρονολογείτο από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου>>. Η Σωτηρία Αλιμπέρτη πιθανολογεί ότι ήταν μάλλον της εποχής του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Η Μαντώ έμεινε πιστή στον Καποδίστρια και, κατά τον βιογράφο της, τον είχε ειδοποιήσει για την επικείμενη εκτέλεσή του. Αλλ' αυτό ήταν πια κοινό <<μυστικό>>. Κατά τα επόμενα χρόνια η Μαντώ έζησε στη Μύκονο και σε διάφορα Κυκλαδονήσια σε μέτρια οικονομική κατάσταση. Όταν μάλιστα έμεινε στη Σύρο, ήλθε σε διάσταση με τη μητέρα της λόγω των μεγάλων δαπανών της για τις ανάγκες του Αγώνα. Είχε αρχίσει να λησμονείται' η πενία κτυπούσε την πόρτα της. Αναγκάστηκε τότε να υποβάλει υπόμνημα προς μία εξωτερική Επιτροπή, που είχε συσταθεί στο Ναύπλιο, και να ζητήσει τη συνδρομή του κράτους έναντι της προσφορά της για τη δημιουργία του. Η Επιτροπή αναγνώρισε τις <<εκδουλεύσεις>> και ότι της αξίζει <<ικανή χρηματική ποσότης>>, αλλά αυτό που της χορηγήθηκε ήταν μικρή σύνταξη που δινόταν στους απομάχους. Με αυτό το γλίσχρο ποσό έζησε η Μαντώ από το 1834 ως το 1840. Το έτος αυτό, 1840, ήλθε στην Αθήνα και υπέβαλε προς τον Όθωνα αναφορά στις 30 Μαρτίου (υπογράφει ως <<Μαδώ>>), με την οποία ζητεί να της δοθεί το Αριστείο για τις πολεμικές της υπηρεσίες, καθώς <<και μια προικοδότησις>>, καθώς εδόθη εις τους αξιωματικούς, διά να μη ευρίσκωμαι μόνη εγώ παραπονεμένη μεταξύ των αγωνιστών της πατρίδος>>. Άγνωστο παραμένει το ποια συνέχεια είχε το θέμα. Γνωστό όμως είναι ότι στη μόλις σχηματιζόμενη, υπό ανθυγιεινές συνθήκες Αθήνα, η Μαντώ προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό. Γύρισε στις Κυκλάδες και στην Πάρο, στην Παροικιά. Ο συγγενής της, δήμαρχος Μάρκος Μάτσας Μαυρογένης, της έκανε λαμπρή ταφή. Επικεφαλής της πομπής, που συνόδεψε την ηρωίδα στον τάφο, ήταν ο ίδιος. Το φέρετρο, με φροντίδα της συζύγου του, είχε επενδυθεί με χρυσοϋφαντο ύφασμα και το προσκεφάλι της είχε πλούσα κεντήματα. Ήταν η τελευταία πολυτέλεια που απόλαυσε η ηρωίδα της Μυκόνου. (Η Σωτηρία Αλιμπέρτη τοποθετεί τον θάνατό της το έτος 1840. Ο Μπλανκάρ σε υποσημείωση του βιβλίου του γράφει: <<Η ακριβής ημερομηνία του θανάτου της μας διαφεύγει, αλλά γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι ζούσε μέχρι το 1846>>. Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, ο θάνατός της τοποθετείται το 1848).



Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 388-390.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου