ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΝΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 153-157, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΝΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Σας άρεσαν οι μετάνοιες... Και καλώς σας άρεσαν. Μην ξεχνάτε όμως ότι πίσω από τις μετάνοιες πρέπει να ακολουθεί η προσευχή από την καρδιά: από την καρδιά να δοξάζετε τον Θεό, από την καρδιά να Τον ευγνωμονείτε, από την καρδιά να απευθύνετε τα αιτήματά σας είτε με δικά σας λόγια -πράγμα που είναι και το καλύτερο- είτε με λόγια που έχετε απομνημονεύσει καλά, αρκεί παντού να υπάρχει η καρδιακή προσευχή. Σχετικά με τις μετάνοιες -το να κάνετε δηλαδή τις μικρές ή τις μεγάλες (εδαφιαίες)- τι να σας εξηγήσω; Μα, όπως τις κάντε, έχει καλώς: 10 μικρές και 1 μεγάλη. Μπορείτε και ελεύθερα να τις κάνετε, πότε μικρές και πότε εδαφιαίες. Μετάνοιες και μετάνοιες, αλλά το σημαντικότερο είναι ο βίος ο επιμελής. Ο βίος ο επιμελής συμβαδίζει με τον φόβο και το δέος και ξεκινά από την σταθερά παρούσα και συνοδεύουσα κάθε μας βήμα μνήμη Θεού. Από εδώ γεννιέται η νήψη, αλλά πάνω απ' όλα ο ζήλος ισχυρός και ανυποχώρητος. Σχετικά με τις μετάνοιες και τον φόβο Θεού: Βάζετε πολλές μετάνοιες. Καλό είναι αυτό, αλλά να προσπαθείτε, ώστε στη διάρκεια αυτών και η στραμμένη προς τον Κύριο προσοχή και το συναίσθημα να είναι παρόντα. Το πιο υπέροχο για την ψυχή μας συναίσθημα είναι η συντριβή: <<πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει>> Ψαλ. ν' [50] 19. Η συντριβή εκπορεύεται από τον φόβο Θεού, ο δε φόβος Θεού αναζωπυρώνεται από τη μνήμη του θανάτου και της θεϊκής Κρίσεως. Κάθε φορά που ξεκινάτε την προσευχή, πρώτα να αποκαθιστάτε μέσα σας τον φόβο Θεού και τη συντριβή και μετά να προσεύχεστε χωρίς να επιτρέπετε σε αυτά τα συναισθήματα να εξασθενήσουν. Το καταλληλότερο είναι να βρίσκεται κανείς στην εκκλησία με φόβο Θεού και με συντριβή. Φροντίστε να είστε πάντα με αυτά τα συναισθήματα στην εκκλησία και στη συνέχεια θα σας συνοδεύουν και στο σπίτι. Κάθε καλό σ' εσάς! (Επιστολή 899, τόμος 5, σελ. 170). Πόσες μετάνοιες να κάνουμε: Μετάνοιες να κάνε σύμφωνα με την επιθυμία σας. Αν δεν έχετε κάποιον κανόνα σχετικά με αυτό, τότε να κάνετε πριν από την έναρξη της πρωινής και της βραδινής ανάγνωσης της προσευχής από 50 μικρές μετάνοιες και από 5 εδαφιαίες (μεγάλες): περνώντας τα δάκτυλά σας ανάμεσα στους μεγάλους κόμπους στο κομποσκοίνι βάζετε και μία μεγάλη μετάνοια. Το ίδιο και στο τέλος του κανόνα. Κατά τις μετάνοιες να λέτε σύντομες προσευχούλες. Η κυριότερη είναι η προσευχή του Ιησού. Μετά η προσευχή στη Θεοτόκο, στην Αγία σας και στους υπόλοιπους Αγίους που ευλαβείστε. Καθορίστε μόνη σας πόσες μετάνοιες θα κάνετε για κάθε πρόσωπο, ώστε συνολικά να ανέρχονται στις 50. Επί παραδείγματι: 30 για τον Σωτήρα Χριστό, 15 για τη Θεοτόκο και 15 για τους άλλους Αγίους. (Επιστολή 487, τόμος 3, σελ. 154). Σχετικά με τις μετάνοιες: Οι μετάνοιες πρέπει να συνοδεύουν απαραιτήτως την προσευχή του Ιησού και όσο περισσότερες, τόσο το καλύτερο. Αν είσαι μόνος σου στο κελί, τότε να κάνεις μετάνοιες πιο συχνά και όσες θέλεις, μαζί με την προσευχή του Ιησού. Περισσότερες να κάνεις το πρωί και το βράδυ. (Επιστολή 241, τόμος 2, σελ. 58). Σχετικά με τις γονυκλισίες και το πλήθος των προσευχών: Αν το κεφάλι εμποδίζει εσάς τον ίδιο να κάνετε μετάνοιες προσευχηθείτε χωρίς μετάνοιες: οι μετάνοιες είναι βοηθητικό εξάρτημα της προσευχής και όχι η ίδια η προσευχή. Προσευχή είναι αυτό που έχουν ο νους και η καρδιά για τον Θεό. Από καιρού εις καιρόν να κάνετε μετάνοιες. Όταν μάλιστα προσεύχεστε, άλλοτε να στέκεστε όρθιος, άλλοτε στα γόνατα. Αν κάνετε την προσευχή του Ιησού, τότε να ξεκινήσετε όχι από τις 3.000, αλλά από τις 1.000 ακόμη και από τις 500 επαναλήψεις και στη συνέχεια να προσθέτετε κι άλλες. Μην ξεπεράσετε τις 3.000, εκτός αν παραστεί ανάγκη. Καλύτερα όμως να κάνετε μονομιάς τον προκαθορισμένο αριθμό επαναλήψεων -και τη νύχτα. Την ημέρα το ίδιο, με διαδοχικές επαναλήψεις να λέτε συχνά την ίδια προσευχή. (Επιστολή 1337, τόμος 8, σελ. 92-93).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 153-157.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.