ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΣΧΑΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ 3ο ΜΕΡΟΣ

 

Τοιχογραφία Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Ανιάδας» Ευρυτανίας

Αύγουστος 2023

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 30-35.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο άγιος μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος Ντροζντώφ ήταν σύγχρονος του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ και συνέπεσε ν' αναπαυτεί την ίδια με κείνον χρονιά. Υπηρέτησε ως προκαθήμενος τη Ρωσική Εκκλησία για μισόν αιώνα σχεδόν, από το 1821 ως τις 1867 Νοεμβρίου του 1867, σε μια περίοδο πνευματικής αναγέννησης στη Ρωσία. Χρημάτισε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ακαδημίας και έγραψε σπουδαία θεολογικά έργα για την εποχή του. Το σημαντικότερο από τα έργα του ήταν η Κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, που κυκλοφόρησε σε σύντομη και σε εκτενή μορφή και επηρέασε βαθύτατα την ορθόδοξη δογματική θεολογία. Ήταν γόνιμος και χαρισματικός συγγραφέας. Οι κατηχήσεις του είναι ακόμα κλασσικές στη Ρωσία κι οι ομιλίες του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συμμετέσχε επίσης ως μέλος της Βιβλικής Εταιρίας στη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Ρωσική και κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του στη Μόσχα αντιμετωπίστηκαν σοβαρά εκκλησιαστικά ζητήματα, οι δε αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά εκδόθηκαν σε τρεις τόμους (1903-1906).

Εκ του προλόγου

ΜΕΡΟΣ Α'

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'

Η ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Με συντομία, από τη στιγμή που οι υιοί του Αδάμ δεν έχουν καθαριστεί απ' όλα όσα υπάρχουν μέσα τους, ή μάλλον δεν έχουν ανακαινιστεί «εν Χριστώ», είναι υποκείμενοι σε εμπαθείς ενοχλήσεις. Εκείνος που θέλει να γίνει αληθινός και πιστός ακόλουθος του Χριστού, πρέπει να εγκαταλείψει όλα εκείνα που αγαπά κι έχει συνηθίσει, όχι επειδή η χρήση τους είναι κακή, αλλά λόγω της προσκόλλησής του σ' αυτά. Όλ' αυτά ο Κύριος τα συμπύκνωσε με τη φράση, απαρνησάσθω εαυτόν.
Το άλλο που απαιτεί ο Κύριος από τους πιστούς Του είναι ν' αναλάβουν το σταυρό Του. Τί είναι ο σταυρός του; Έχω αναφέρει ήδη ότι η μνεία του σταυρού του Χριστού από τους ακολούθους Του, προϋποθέτει το Σταυρό του ίδιου του Χριστού. Ο σταυρός μας έτσι είναι κατά κάποιο τρόπο ίδιος μ' αυτό που αποκαλείται Σταυρός του Χριστού. Και με τ' όνομα του Σταυρού του Χριστού αντιλαμβανόμαστε πρώτ' απ' όλα, το μέσον του πάθους και του θανάτου Του.
Δεύτερο, το πραγματικό πάθος και το σταυρικό θάνατο. Και τρίτο, με μια ευρύτερη έννοια, όλα τα περιστατικά και τις διάφορες όψεις των παθών Του, δηλαδή τον εμπαιγμό και το θάνατό Του, τον εσωτερικό σταυρό των θλίψεών Του και, νωρίτερα, την αίσθηση της θέας του ορατού Σταυρού και των παθών. Έπειτα, στο όνομα του δικού μας σταυρού πρέπει να κατανοήσουμε κάθε θλίψη, στέρηση, εμπαιγμό, βάσανα και στενοχώριες από επώδυνους θανάτους.
Μερικοί θα πουν: είναι απαραίτητο ο χριστιανός να τ' αναλάβει όλ' αυτά; Η εντολή του Χριστού δεν εκφράζεται με τόση αυστηρότητα. Δεν είναι δική μας δουλειά να προβλέψουμε ή να ορίσουμε το μέλλον μας. Είναι δικό μας καθήκον όμως να δεχτούμε αυτό που ο Κύριος επέτρεψε για μας. Ακόμα και ο Χριστός δε διάλεξε και δεν αύξησε τα πάθη Του, αλλά τα δέχτηκε στην πληρότητά τους, όσο και όπως όρισε με τη σοφία, τη δικαιοσύνη και την κρίση του Πατέρα Του και τηρήθηκαν από τους υιούς των ανθρώπων, χωρίς να γνωρίζουν αυτό που έκαναν.
Πόσο ασύνετο και αβέβαιο θα ήταν το θράσος ν' αναλάβουμε κάτι που είναι δύσκολο στη φύση μας, που είναι αδύναμη να υποφέρει έστω και το παραμικρό κι ελαφρύ πειρασμό, χωρίς την «άνωθεν» βοήθεια! Γι' αυτό κι ο Κύριος με την εντολή Του δεν είπε στον ακόλουθό Του, «ας αυξήσει τα βάσανά του, ας σταυρωθεί», αλλά πιο συγκαταβατικά: «αράτω τον σταυρόν αυτού».
Τί σημαίνει ν' αναλάβει κανείς το σταυρό του: Όχι ν' αποφύγει την επίσκεψη της θλίψης, όχι να της αντισταθεί με πείσμα, αλλά να είναι έτοιμος να τη δεχτεί όταν αυτή κάνει την εμφάνισή της' να τη δεχτεί αγόγγυστα και με υπακοή όταν έρθει πραγματικά' ν' αφήσει να οδηγηθεί «ως πρόβατον επί σφαγήν», ακολουθώντας το παράδειγμα του Αμνού και Ποιμένα Χριστού'
αν είναι απαραίτητο, να υποφέρει «υπέρ δικαιοσύνης»' να κουβαλήσει πρόθυμα και χωρίς αντίρρηση τα καυσόξυλα για τη δική του θυσία όπως ο Ισαάκ, αν αυτό είναι το θέλημα του Ουράνιου Πατέρα για την κάθαρσή του και για να οδηγηθεί στην πνευματική του αναγέννηση. Αυτές είναι οι προϋποθέσεις, που αν τις τηρήσει κανείς θα μπορέσει ν' ακολουθήσει το Χριστό χωρίς να παρεκκλίνει: θα προσκολληθεί κοντά Του όχι εξωτερικά, αλλά εσωτερικά, όχι σωματικά αλλά πνευματικά, για να γίνει με πίστη και αγάπη μέτοχος των σωτήριων παθών και του θανάτου Του, με την ελπίδα πως θα γίνει μέτοχος και της Ανάστασης και της δόξης Του.

Χριστιανοί μου! Ας εξετάσουμε τον εαυτό μας κι ας απαρνηθούμε οτιδήποτε μας κρατάει δεσμευμένους στα πάθη, στη σάρκα και στον κόσμο. Ας ελευθερωθούμε, για να μπορέσουμε ν' ακολουθήσουμε το Χριστό. Ας δεχτούμε υπάκουα κι αγόγγυστα το σταυρό μας, δηλαδή το μέτρο των θλίψεων και των βασάνων, που χωρίς αμφιβολία μας αναλογεί και παραχωρεί σε όλους μας η θεία πρόνοια, την κάθαρση και την τελείωσή μας. Ας ακολουθήσουμε πιστά το Χριστό στο δρόμο της αυταπάρνησης και του Σταυρού' κι ας εισέλθουμε πιστά στη χαρά του Κυρίου μας. Αμήν.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 30-35.