ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΣΧΑΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ 8ο ΜΕΡΟΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 57-62.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο άγιος μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος Ντροζντώφ ήταν σύγχρονος του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ και συνέπεσε ν' αναπαυτεί την ίδια με κείνον χρονιά. Υπηρέτησε ως προκαθήμενος τη Ρωσική Εκκλησία για μισόν αιώνα σχεδόν, από το 1821 ως τις 1867 Νοεμβρίου του 1867, σε μια περίοδο πνευματικής αναγέννησης στη Ρωσία. Χρημάτισε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ακαδημίας και έγραψε σπουδαία θεολογικά έργα για την εποχή του. Το σημαντικότερο από τα έργα του ήταν η Κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, που κυκλοφόρησε σε σύντομη και σε εκτενή μορφή και επηρέασε βαθύτατα την ορθόδοξη δογματική θεολογία. Ήταν γόνιμος και χαρισματικός συγγραφέας. Οι κατηχήσεις του είναι ακόμα κλασσικές στη Ρωσία κι οι ομιλίες του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συμμετέσχε επίσης ως μέλος της Βιβλικής Εταιρίας στη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Ρωσική και κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του στη Μόσχα αντιμετωπίστηκαν σοβαρά εκκλησιαστικά ζητήματα, οι δε αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά εκδόθηκαν σε τρεις τόμους (1903-1906).

Εκ του προλόγου

ΜΕΡΟΣ Α'

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ Ν ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

του Μητροπολίτου Μόσχας Φιλαρέτου (+1867)

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Φτάσαμε για μια ακόμα φορά στη μεγάλη μέρα, στην εορτή των εορτών. Νά 'ναι ευλογημένος ο Θεός που εξουσιάζει τους χρόνους και τους καιρούς! Η ημέρα της Ανάστασης του Χριστού είναι πραγματικά ο βασιλιάς των ημερών. Όπως οι υποτελείς νιώθουν ασφάλεια, ειρήνη κι αξιοπρέπεια με την καλή ηγεσία του βασιλιά, έτσι κι από την ευεργετική δύναμη της Ανάστασης του Χριστού απολαμβάνουν την ασφάλεια και την ειρήνη. Αν δεν ήταν έτσι τα πράγματα, τότε  «όσοι (όλοι εμείς) φόβω θανάτου διά παντός του ζην ένοχοι ήσαν (θα είμαστε) δουλείας» (Εβρ. β' 15).

Αν δεν υπήρχε η Ανάσταση, τότε όλες οι μέρες της ζωής μας, όπως κι η μέρα της γέννησης και του θανάτου μας, θα ήταν όλες καταραμένες μέρες, εφόσον δε θα είχαν ευλογηθεί από την ημέρα της Ανάστασης του Χριστού. Λόγω της Ανάστασης του Χριστού το φως όλων αυτών των καταραμένων ημερών του παρελθόντος έσβησε τη στιγμή του θανάτου του Χριστού, ώστε με το φως του θανάτου και της Ανάστασης να λάμψει το νέο κι ευλογημένο φως που θα φωτίσει θαυματουργικά όλες τις εποχές, του παρελθόντος και του μέλλοντος. 

Μιλάω για παρελθόντα χρόνο επειδή ο Αβραάμ, αν και έζησε τόσο χρόνο πριν από την ημέρα της Ανάστασης, δεν ένιωσε αγαλλίαση με το φως που υπήρχε στα δικά του χρόνια, αλλά με το φως που περίμενε με πίστη, όπως είπε ο ίδιος ο Κύριος στους Ιουδαίους:  «Αβραάμ ο πατήρ υμών ηγαλλιάσατο ίνα ίδη την ημέραν την εμήν, και είδε και εχάρη» (Ιωάν. η' 56).

Ο Αβραάμ είδε με πολλά καθαρότητα τη μεγάλη ημέρα της Ανάστασης, τη στιγμή που ατένισε μπροστά του πάλι ζωντανό τον Ισαάκ, αφού για τρεις μήνες είχε αποφασίσει μέσα του να θυσιάσει το γιο του. Αυτή ήταν μια πραγματικότητα για τον Αβραάμ, γιατί ο Ισαάκ βρισκόταν ήδη στο θυσιαστήριο, τα ξύλα ήταν αναμμένα και το μαχαίρι ήταν σηκωμένο για να δώσει το τελειωτικό χτύπημα, όπως αναφέρει ο απόστολος Παύλος:

«Λογισάμενος ότι και εκ νεκρών εγείρειν δυνατός ο Θεός' όθεν αυτόν και εν παραβολή εκομίστο» (Εβρ. ιγ' 19). Το γεγονός αυτό ο Αβραάμ το είδε ως σημείο της μέλλουσας Ανάστασης του Χριστού εκ νεκρών, μετά την τριήμερη ταφή, τη φανερή νέκρωσή Του στο Σταυρό και την αυτοθυσία που ο ίδιος πρόσφερε. Για να φωτίσεις όλες τις μελλούμενες γενεές το φως της Ανάστασης του Χριστού, ας παρατηρήσουμε πως ο ίδιος ο Ήλιος της Δικαιοσύνης, ο Ιησούς Χριστός, χαρίζει το ανέσπερο φως Του και στο μέλλον, όταν μιλάει στα τέκνα του φωτός, δηλαδή τους αγίους αποστόλους:

«Και υμείς ουν λύπην μεν νυν έχετε' πάλιν δε όψομαι υμάς και χαρήσεσθαι υμών η καρδία, και την χαράν υμών ουδείς αίρει εξ υμών» (Ιωάν. ιστ' 22). Αν κανένας δεν μπορεί ν' αφαιρέσει τη χαρά αυτή, τότε είναι φανερό πως θα λάμπει και στο μέλλον και στους αιώνες των αιώνων. Χριστιανοί μου! Ας μπορούσαμε κι εμείς να συναριθμηθούμε με τα τέκνα του φωτός! Η ημέρα αυτή που είδε ο Αβραάμ κι ευφράνθηκε και που πρόσφερε στους αποστόλους χαρά ανέκφραστη, ας μπορούσε σε κάθε ετήσια ανάμνησή της να μας χαρίζει το πνευματικό φως και τη νέα επιβεβαίωση της χαράς που προσφέρει η σωτηρία!

Ίσως ισχυριστούν κάποιοι πως ζητάω πολλά όταν επιμένω ότι το φως κι η χαρά της Ανάστασης του Χριστού πρέπει να βασιλεύουν πάντα μέσα μας. Μερικοί ίσως πουν πως στην αρχή το αποτέλεσμα που είχαν αυτό το φως κι αυτή η χαρά, είναι ίδια σ' όλους τους ανθρώπους, η ενέργεια που έχουν σήμερα το φως αυτό κι η χαρά δεν είναι τόσο ισχυρή σ' εμάς όσο στους αποστόλους. Οι απόστολοι άκουσαν την επαγγελία της χαράς κι είδαν οι ίδιοι τον αναστημένο Χριστό, που επιβεβαίωσε την επαγγελία Του.

Ακούστε τώρα τι έχω να σας πω για να δικαιολογήσω την άποψή μου ότι πρέπει το φως κι η χαρά να παραμένουν πάντα μαζί μας. Ελπίζω πως σύντομα θα κατορθώσω να το αποδείξω αυτό. Ακούστε πιο προσεχτικά την επαγγελία της χαράς που δόθηκε στους αποστόλους και μέσω εκείνων σ' όλους εμάς: «Πάλιν δε όψομαι υμάς και χαρήσεται υμών η καρδία» (Ιωάν. ιστ' 22).

Σύμφωνα με τη δική μας αντίληψη, ο Ισούς θά 'πρεπε να είχε πει όψεσθέ με, δηλ. εσείς θα με δείτε και θα χαρεί η καρδιά σας, αφού χαιρόμαστε όταν βλέπουμε κάποιον που αγαπάμε. Το γεγονός ότι κάποιο πρόσωπο μας βλέπει, μπορεί να μην επηρεάζει εμάς, γιατί εμείς όταν δεν τον βλέπουμε, τότε η καρδιά μας δεν έχει κανένα λόγο να χαρεί. Ο Κύριος όμως είπε, όψομαι υμάς και χαρήσεται υμών η καρδία. Αυτό σημαίνει πως εφόσον όλη η υπόθεση εξαρτάται από το αν ο Κύριος βλέπει τους μαθητές Του, τότε δεν υπήρχε ειδικός λόγος να χαρούν οι μαθητές είτε είδαν τον Κύριο είτε δεν τον είδαν, αρκεί να τους είχε δει Εκείνος. 

Τι ακριβώς θέλει να μας πει με την πρόταση αυτή η Σοφία του Θεού; Πως όπως το φως του ορατού κόσμου προέρχεται από τον ήλιο, που είναι το μάτι του κόσμου ολόκληρου, έτσι και το φως στις καρδιές και τις ψυχές μας προέρχεται από τα μάτια του Υιού του Θεού, του Ιησού Χριστού, που είναι το Φως του αόρατου κόσμου. Όπως ο ορατός ήλιος ανατέλλει στον κόσμο και χαρίζει το ευεργετικό φως του στα αγαθά της γης, στο βαθμό που το καθένα τους μπορεί να το δεχτεί, έτσι κι ο Θεάνθρωπος Ιησούς χαρίζει το ζωογόνο φως Του στις ψυχές και τη χαρά Του στις καρδιές, στο μέτρο που είναι πνευματικά ικανές να το λάβουν, δηλαδή, σύμφωνα με το επίπεδο της πίστης και της αγάπης τους.

Η χαρά προέκυψε όταν Εκείνος είδε τις ψυχές και τις καρδιές τους και κυρίως όταν αναστήθηκε, όταν φώτισε τη γη η καινούργια άνοιξη και το καινούργιο πρωινό του κόσμου, με τη μόλις δοξασμένη ανθρωπότητα, που είχε ανορθωθεί από τα βάσανα κι είχε γίνει κατά κάποιον τρόπο διάφανη, λόγω της πληρότητας της θεότητας που κατοικεί σ' αυτήν. Οι πληγές του Σώματός Του είναι σαν ανοιχτές πόρτες του θεϊκού φωτός.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 57-62.