ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΣΧΑΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ 9ο ΜΕΡΟΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 67-73.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Ο άγιος μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος Ντροζντώφ ήταν σύγχρονος του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ και συνέπεσε ν' αναπαυτεί την ίδια με κείνον χρονιά. Υπηρέτησε ως προκαθήμενος τη Ρωσική Εκκλησία για μισόν αιώνα σχεδόν, από το 1821 ως τις 1867 Νοεμβρίου του 1867, σε μια περίοδο πνευματικής αναγέννησης στη Ρωσία. Χρημάτισε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ακαδημίας και έγραψε σπουδαία θεολογικά έργα για την εποχή του. Το σημαντικότερο από τα έργα του ήταν η Κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, που κυκλοφόρησε σε σύντομη και σε εκτενή μορφή και επηρέασε βαθύτατα την ορθόδοξη δογματική θεολογία. Ήταν γόνιμος και χαρισματικός συγγραφέας. Οι κατηχήσεις του είναι ακόμα κλασσικές στη Ρωσία κι οι ομιλίες του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συμμετέσχε επίσης ως μέλος της Βιβλικής Εταιρίας στη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Ρωσική και κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του στη Μόσχα αντιμετωπίστηκαν σοβαρά εκκλησιαστικά ζητήματα, οι δε αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά εκδόθηκαν σε τρεις τόμους (1903-1906).
Εκ του προλόγου
ΜΕΡΟΣ Α'
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ Ν ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
του Μητροπολίτου Μόσχας Φιλαρέτου (+1867)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Για να βεβαιωθούμε εμπειρικά ότι οι επαγγελίες αυτές της χαράς που μας έδωσε είναι αληθινές, ας παρατηρήσουμε εκείνους τους πρώτους και εγγύτερους μέτοχους της χαράς του αναστημένου Κυρίου. Οι άνθρωποι αυτοί μας δίνουν τους διάφορους τρόπους της δικής τους εμπειρίας. Μας παραδίδουν την ορθή διδασκαλία που είναι απαραίτητη για μια σωστική κι ευλογημένη εμπειρία της χαράς αυτής.
Η χαρά της Ανάστασης που γνώρισαν εμπειρικά, συνδέεται απαραίτητα με τη θέαση του αναστημένου Χριστού; Αν δεν είχαν τη θέαση αυτή, θα δικαιολογούσε αυτό μια μείωση της χαράς τους; Η δική τους εμπειρία για το γεγονός της Αναστάσεως δεν είναι απόδειξη ότι υπάρχει χαρά χωρίς τη θέαση; Ίσως μου θυμίσεις τα λόγια του ευαγγελιστού ότι «εχάρησαν ουν οι μαθηταί ιδόντες τον Κύριον».
Έτσι είναι σ' αυτήν την περίπτωση. Δεν είχαν χαρεί οι μυροφόρες όμως χαράν μεγάλην, χωρίς να τον έχουν δει; «Και εξελθούσαι ταχύ από του μνημείου μετά φόβου κααι χαράς μεγάλης έδραμον επαγγείλαι τοις μαθηταίς αυτού» (Ματθ. κη' 8). Ο Θωμάς σκέφτηκε πως είναι δικαιολογημένος ν' απαιτήσει να δει τον αναστημένο Κύριο και κατόρθωσε να πραγματωθεί η απαίτησή του. Είναι αλήθεια ότι η θέαση του Κυρίου δεν του έδωσε μόνο χαρά και έκσταση.
Μπορούμε όμως να ισχυριστούμε πως η θέαση αυτή τον έκανε περισσότερο χαρούμενο, μ' έναν μοναδικό τρόπο; Εκείνος που δέχτηκε να χαρίσει τη θέαση αυτή μας βεβαιώνει για το ακριβώς αντίθετο. Επιτίμησε το Θωμά για την απαίτησή του και μακάρισε εκείνους που πίστεψαν χωρίς να δουν. «Ότι εώρακάς με, πεπίστευκας' μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιωάν. κ' 29). Το να είναι κανείς μακάριος είναι πραγματικά ανώτερο από μια στιγμιαία έκσταση, πιο τέλειο από τη χαρά.
Ο απόστολος Πέτρος ήταν αυτόπτης μάρτυρας της Ανάστασης, αλλά γνώριζε ότι ο μέγιστος βαθμός χαράς παρέχεται σ' εκείνους που δεν είδαν, στους μη ιδόντας: «Ον ουκ ειδότες αγαπάτε, εις ον άρτι μη ορώντες, πιστεύοντες δε αγαλλιάσθε χαρά ανεκλαλήτω και δεδοξασμένη, κομιζόμενοι το τέλος υμών, σωτηρίαν ψυχών» (Α' Πέτρ. α' 8,9). Ελπίζω ότι ως τώρα έχω αποδείξει πως η αρχή του εσωτερικού φωτός και της πνευματικής χαράς που συνεχίζεται στην Ανάσταση του Χριστού, μπορεί να ενεργήσει πάνω σε μας που δεν είδαμε τον Κύριο στην πληρότητα της δύναμής της, με τον ίδιο τρόπο που ενεργούσε στους αυτόπτες μάρτυρες και υπηρέτες του Λόγου.
Η εμπειρία των πρώτων αυτοπτών μαρτύρων μας αποδείχνει πως η χαρά της Ανάστασης που ένιωσαν εκείνοι, κανένας δεν μπορούσε να τους την αφαιρέσει. Μπορούμε να κλείσουμε λέγοντας πως δε θα 'ταν άπρεπο να εκφράσουμε την επιθυμία και την απαίτηση η χαρά αυτή να μη μειωθεί καθόλου σε μας, αλλά ν' αυξάνεται συνέχεια όπως το φως του πρωινού, ωσότου φωτιστούμε τελείως από το Άγιο Πνεύμα, μέχρι την ανέσπερη μέρα της Βασιλείας του Χριστού.
Τώρα ας σταθούμε πάλι στην εμπειρία των αυτοπτών μαρτύρων της Ανάστασης του Χριστού. Όταν διαβάζουμε στο ευαγγέλιο πως εχάρησαν οι μαθηταί ιδόντες τον Κύριο, καταλαβαίνουμε πως η χαρά αυτή δεν ήταν στην ύψιστη μορφή της ούτε στην τελειότητά της, γιατί σ' ένα άλλο σημείου του ευαγγελίου διαβάζουμε πως στην αρχή η χαρά ήταν ανάμικτη με την αμφιβολία κι είχε περισσότερη την ανάγκη πιο φυσικής απόδειξης της Ανάστασης. «Έτι δε απιστούντων αυτών από της χαράς και θαυμαζόντων είπεν αυτοίς' έχετέ τι βρώσιμον ενθάδε»; (Λουκ. κδ' 41-43).
Μπορείτε να δείτε πως η χαρά των αποστόλων έγινε ακόμη μεγαλύτερη, πιο δυνατή και πιο υψηλή, όταν είδαν τον Κύριο να αναλαμβάνεται στον ουρανό (Λουκ. κδ' 52); Εδώ βλέπουμε ότι ο χωρισμός από την Πηγή της χαράς δεν μείωσε τη χαρά, αλλά την έκανε πιο ισχυρή από πριν. Προσέξτε πως αργότερα οι απόστολοι «επορεύοντο χαίροντες από προσώπου του συνεδρίου (των Ιουδαίων), ότι υπέρ του ονόματος αυτού κατηξιώθησαν ατιμασθήναι» (Πράξ. ε' 41).
Εδώ βλέπουμε πως η χαρά τους ήταν πιο μεγάλη, πιο δυνατή, πραγματικά αναφαίρετη, αφού ούτε η κακία, ούτε ο διωγμός, ούτε η ατίμωση, ούτε οι πληγές δεν ήταν ικανές να την φθείρουν. Ας γυρίσουμε τώρα σ' αυτό που επιθυμώ για σας. Ας μπορούσε η πασχαλινή χαρά να διαρκέσει σ' όλη σας τη ζωή και ν' αυξάνεται συνέχεια όπως η ζωή της νεότητας, χωρίς να «ενηλικιώνεται» ποτέ όπως η ουράνια ζωή! Ίσως ρωτήσετε, πως μπορεί να φτάσει κανείς σε τέτοια κατάσταση;
Πως μπορεί η αιώνια χαρά να μην μετατραπεί σε σύντομη, μετά την έναρξή της; Πως μπορεί η αεριόριστη κι ατέρμονη χαρά να συνεχίσει ν' αναπτύσσεται και να επεκτείνεται καθ' οδόν προς το απεριόριστο και το άπειρο; Νομίζω πως η δυσκολία δεν έγκειται στην απόκτηση αυτής της κατάκτησης, αλλά στην αποτυχία της απόκτησης. Το μυστικό δεν είναι να παρέμβουμε στο έργο της θεϊκής χαράς, ούτε να την αποδιώξουμε ούτε να την πιέσουμε' από μόνη της θα συνεχίσει ν' αναπτύσσεται και να τελειοποιείται, ωσότου μεταλλαχθεί σε μακαριότητα.
Στον προφήτη Ιωήλ συναντάμε ένα ιδιαίτερο χωρίο, όπου μιλάμε για τον τρόπο που οι άνθρωποι χάνουν τη χαρά και πέφτουν σε θλίψεις και δυστυχίες: «Η άμπελος εξηράνθη, και αι συκαί ωλιγώθησαν' ρόα και φοίνιξ και μήλον και πάντα τα ξύλα του αγρού εξηράνθησαν, ότι ήσχυναν χαράν οι υιοί των ανθρώπων» (Ιωήλ, α' 12).
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 67-73.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου