Κ. Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: «ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ» (ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟΝ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 48-53.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Πρόλογος

Οι δοκιμασίες και οι θλίψεις, μας επισκέπτονται όλους! Άλλους λίγο και άλλους πολύ. Άλλους συχνά κι άλλους σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Κάποτε μοιάζουν δυσβάστακτες, ακόμη δε και ανυπόφορες! Πολλές φορές δε αιφνιδιαζόμαστε μ' αυτές, σαστίζουμε, τα χάνουμε, απογοητευόμαστε, απελπιζόμαστε, χανόμαστε! Σε κάθε περίπτωση λυπούμαστε, αλλάζει η ψυχική μας διάθεση, χάνουμε την ηρεμία μας, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, ενώ χίλιες δυο σκέψεις περνούν απ' το μυαλό μας! Να σαν κι αυτές: Γιατι να μου συμβεί αυτό; Καλά δεν ήταν όλα στη ζωή μου μέχρι τώρα; Δεν μ' αγαπάει πια ο Θεός; Γιατι με τιμωρεί; Γιατι μου στερεί αυτό ή εκείνο; Μα εγώ είμαι καλός άνθρωπος. Του το ζητούσα αυτό ή Του έλεγα να μη μου το στερήσει, κι όμως δεν με άκουσε! Και γιατι τόσοι άλλοι τα έχουν όλα, ευτυχούν, ιδιαίτερα δε εκείνοι που δεν είναι ευλαβείς και καλοί άνθρωποι; Κι ακόμη! Χίλιοι είναι οι προβληματισμοί στο «τι κάνω τώρα»; Πως να αντιμετωπίσω την κατάσταση που με βρήκε; Σε ποιους να καταφύγω; Ποια μέσα και τρόπους να χρησιμοποιήσω; Ανθρώπινα όλα τους! Κι ο καθένας θα μας πει το κάθε τι, οι φίλοι μας και πρόσωπα που μας αγαπούν θα μας συμβουλεύσουν για το ένα ή το άλλο, ως και αντικρουόμενα πράγματα ενδέχεται να ακούσουμε, ή θα προσπαθήσουν όπως-όπως να μας παρηγορήσουν, ή και να μας δώσουν πράγματι ένα χέρι βοήθειας. Ωστόσο όλα αυτά, μπορεί σε κάποιο βαθμό να μας ανακουφίζουν, όμως σε ποιο βαθμό πράγματι μας βοηθούν και μας οικοδομούν; Κι έτσι σκεφθήκαμε τους Πατέρες! Αυτούς που οικοδόμησαν και στήριξαν μοναδικά την Εκκλησία. Αυτούς που τόσο πολύ υπέφεραν ο καθένας τους προσωπικά, από ένα πλήθος δοκιμασιών και θλίψεων, όπως και ο Κύριός μας Τον οποίο τόσο πολύ αγάπησαν και υπηρέτησαν, στον οποίο τόσο πολύ αφιερώθηκαν. Λοιπόν, στ' αλήθεια, τι λένε οι Πατέρες επί όλων αυτών; Ποια είναι η θέση τους για το μεγάλο αυτό θέμα, πως οι ίδιοι το αντιμετώπιζαν, πως οικοδομούσαν τους πιστούς της εποχής τους, αλλά κι όλους τους πιστούς έκτοτε; Ενσκήψαμε στα συγγράμματά τους, την αποκαλούμενη Πατρολογία, σταχυολογήσαμε ό,τι βρήκαμε γραμμένο σ' αυτήν κατά το δυνατόν, το ταξινομήσαμε σε ενότητες, το χωρίσαμε σε κεφάλαια και πολλές παραγράφους, προβήκαμε σε πλήθος υπογραμμίσεων και γενικά σε ό,τι κρίναμε πρακτικό και χρήσιμο προκειμένου το κείμενο να είναι απλό, άνετο στη μελέτη και εύληπτο, ώστε καθένας μας -ακόμη δε και ο ολιγογράμματος- να χαρεί τα αναγραφόμενα, να παρηγορηθεί, να οικοδομηθεί και να πάρει τις αποφάσεις που πρέπει, στις δύσκολες εκείνες ώρες των δοκιμασιών και των θλίψεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πατέρες περισσότερο χρησιμοποιούν τον ευρύτερο όρο «θλίψεις» στον οποίο περιλαμβάνουν τα πάντα. Δηλαδή τις κάθε είδους δοκιμασίες, τις ασθένειες, τις όποιες συμφορές, ακόμη δε και το πένθος! Είναι, πράγματι, εντυπωσιακή η σοφία τους, η έμπνευσή τους, το πλήθος των παραδειγμάτων που χρησιμοποιούν, αλλά και οι αναφορές τους στην Αγία Γραφή απ' όπου αντλούν τα πάντα, προκειμένου να βοηθήσουν τον κάθε πιστό. Στ' αλήθεια η μελέτη των κειμένων τους είναι απολαυστική, δίνει πολύ ενθουσιασμό κι ελπίδα, κατατοπίζει απολύτως, οπωσδήποτε οικοδομεί. Αλλά και αν κάποια σημεία είναι δύσκολα για κάποιον, ας τα μελετήσει πάλι και πάλι, ας μην απογοητευθεί, κι ας συνεχίσει με τα επόμενα. Δεν είναι καλό να αφήσει την τόσο εποικοδομητική μελέτη του βιβλίου, για μια δύσκολη παράγραφο, ας πούμε. Ελπίζουμε ότι ο φίλος αναγνώστης, πράγματι θα βρει χρήσιμη αυτή την προσπάθεια και θα ωφεληθεί πολύ. Όπως ωφεληθήκαμε κι εμείς κι απ' αυτήν ακόμη την συγγραφή του κι ενώ βρισκόμαστε σε καιρό δοκιμασίας...

Κ.Γ.Π.

ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

 ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τα αίτια και η αναγκαιότητά τους

ε. Τις επιτρέπει ο Θεός σαφώς για το καλό μας!

Αναφέρει υπέροχα ο Άγ. Ιω. Χρυσόστομος:

«Όταν δεις να αυξάνονται οι συμφορές, μη χάνεις το θάρρος σου, αλλά να αγρυπνείς περισσότερο. Γι' αυτό ο Θεός τις αφήνει και αυξάνονται, για να αποτινάξει την αδιαφορία σου, για να σε ξυπνήσει που κοιμάσαι»! Γιατί τότε όλα τα περιττά απορρίπτονται, τότε όλα τα κοσμικά διασκορπίζονται, τότε δείχνει κανείς μεγαλύτερο ενδιαφέρον για προσευχή, τότε γίνεται προθυμότερος για ελεημοσύνη, τότε περιφρονεί την κοιλιά και κάθε πάθος πολεμείται ευκολότερα, γιατί φυγαδεύονται όλ' αυτά και απομακρύνονται απ' τη θλίψη. Άλλωστε και στην αρχή μας συνέδεσε με δοκιμασίες, όχι θέλοντας να μας τιμωρήσει, αν και παρουσίασε την απόφασή Του με τη μορφή τιμωρίας, αλλά για να μας σωφρονίσει και να μας κάνει καλύτερους. Γιατί αν, μολονότι και λύπη υπάρχει και η ζωή είναι γεμάτη από δοκιμασίες, επικρατεί τόση κακία, αν δεν υπήρχε τελικά τίποτε απ' αυτά. που θα έφθαναν τα πράγματα της κακίας»;

[Απ' την Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΟΝ ΡΜΑ' ΨΑΛΜΟΝ»]

Και αλλού πάλι θα τονίσει ο Μεγάλος αυτός Πατέρας της Εκκλησίας για τη σκοπιμότητα ακόμη και αυτής της εγκατάλειψης του Θεού:

«Αναφέρει, ο Ψαλμωδός: «Έως πότε θα υψώνεται πάνω από εμένα ισχυρότερος ο εχθρός μου; Ρίψε το βλέμμα Σου πάνω μου, εισάκουσε την προσευχή μου, Κύριε ο Θεός μου. Φώτισε του οφθαλμούς μου, μην τυχόν κυριευθώ απ' τον ύπνο της αμαρτίας». Γιατί, όπως ακριβώς, όταν ο Θεός είναι πλησίον μας και μας βοηθάει τότε όλα τα δυσάρεστα εξαφανίζονται, έτσι κι όταν φύγει από κοντά μας και μας λησμονήσει, τότε και η ψυχή υποφέρει και η καρδιά θλίβεται και αυτοί που μας λυπούν επεμβαίνουν και παντού προβάλλονται κρημνοί και σκόπελοι. Επιτρέπονται δε όλα αυτά προς το συμφέρον μας, ώστε αυτοί που είναι περισσότερο ράθυμοι, πληγωμένοι μ' όλα αυτά, να επιστρέψουν εκεί απ' όπου εξέπεσαν. Γιατί λέγει: «Η αποστασία σου από Εμένα θα σε τιμωρήσει και η κακία σου θα σε ελέγξει» (Ιερ. 2,19). Ώστε και η εγκατάλειψη είναι ένα είδος Πρόνοιας! Γιατί όταν, ενώ προνοεί και φροντίζει για μας, καταφρονείται, τότε μας αφήνει για λίγο και μας εγκαταλείπει, ώστε, αφού απομακρυνθεί από μας η ραθυμία, να γίνουμε σπουδαιότεροι».

[Απ' την Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΟΝ ΙΒ' ΨΑΛΜΟΝ»]

Αλλ' ας δούμε και τούτο το λόγο του Μ. Βασιλείου:

«Την αρρώστια και τη φτώχεια και την ασημότητα και τον θάνατο, κι όσα άλλα είναι λυπηρά για τους ανθρώπους, δεν πρέπει να τα καταλογίζουμε ως κακά, γιατί ούτε και τα αντίθετα απ' αυτά τα συγκαταλέγουμε μεταξύ των μεγίστων αγαθών. Απ' αυτά άλλα μεν υπάρχουν εκ φύσεως, άλλα δε αποδεικνύεται ότι βρίσκουν πολλούς προς το (πνευματικό) συμφέρον τους».

[Απ' την Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΑΗΜΕΡΟΝ»]

Κατατοπιστικότατος είναι με όσα επιγραμματικά αναφέρει ο Άγ. Διονύσιος Αρεοπαγίτης:

«Τίποτε απ' όσα συμβαίνουν δεν πρέπει να νομίζουμε ότι το παθαίνουμε χωρίς τον Θεό. Κι αν είναι όλα όσα δεχόμαστε απ' Αυτόν αγαθά, έστω κι αν κάποια είναι οδυνηρά».

στ. Είναι καλό να αναζητούμε τις αιτίες.

Γράφει ο Άγ. Αναστάσιος Σιναϊτης, αφού πρώτα κάνει την απαραίτητη εισαγωγή στο θέμα, που επιπλέον είναι και το επιστέγασμα όσων αναφέρθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια, τα εξής υπέροχα:

«Οι τρόποι της εγκατάλειψης (του Θεού) είναι πολλοί και διάφοροι, όλες όμως οι εγκαταλείψεις του Θεού γίνονται για δυο σκοπούς: Ή για επιστροφή και σωφρονισμό, όπως κάνει ο πατέρας στο γιο του. Ή από επιστροφή, όπως κάνει ο βασιλιάς στον εχθρό. Τέτοια ήταν η εγκατάλειψη του Ιούδα απ' τον Χριστό στο τέλος. Εγκαταλείφθηκε και ο παραλυτικός, για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες του.  Γιατί λέγει: «Ορίστε, θεραπεύτηκες. Μην ξανααμαρτήσεις ποτέ πια»! (Ιω. 5,14).

Υποβλήθηκε σε δοκιμασία και ο Παύλος, εξ αιτίας των κατορθωμάτων του «για να μην υπερηφανεύεται», λέγει. (β' Κορ. 12,7). Δοκιμάστηκε ο Ιώβ, για να γίνει πιο δίκαιος, όπως λέγει ο Θεός στον ίδιο: «Μην αρνείσαι τη δίκαιη απόφασή μου. Ή νομίζεις ότι για άλλο λόγο ενήργησα έτσι για σένα, κι όχι για να φανεί ότι είσαι δίκαιος»; (Ιώβ 40,8). Επίσης και οι προφήτες παραδόθηκαν σε αιχμαλωσία, για παραδειγματισμό και ωφέλεια του λαού. Πρέπει, λοιπόν, αυτός που εγκαταλείπεται να αναζητά μέσα στον εαυτό του την αιτία της εγκατάλειψης, και να διορθώνει την αιτία για την οποία ή καταδυναστεύεται από εχθρούς, ή γίνονται σκευωρίες από φίλους εναντίον του, ή εξευτελίζεται και ατιμάζεται από κατώτερους και ταπεινής καταγωγής, ή παραδίδεται σε πάθη ατιμίας και θλίψεις και αρρώστιες, με την δίκαιη απόφαση του Θεού.

Γιατί πολλές φορές ή από υπερηφάνεια και καύχηση, ή επειδή κατακρίνουμε άλλους, ή κρατάμε μίσος, ή επειδή δεν κατηγορούμε και δεν κατακρίνουμε τον εαυτό μας, ή εξ αιτίας αμαρτιών που είχαμε διαπράξει στο παρελθόν, παραδινόμαστε σε ψυχικά και σωματικά πάθη. Γιατί λέγει: «Εάν κρίναμε τους εαυτούς μας, δεν θα κρινόμασταν. Και κρινόμενοι απ' τον Κύριο, παιδαγωγούμαστε, για να κριθούμε μαζί με τον κόσμο» (Α' Κορ. 11,31). Καθ' όσον αυτόν που αμαρτάνει και δεν μετανοεί τον βάζει ο Θεός σε δοκιμασίες και θλίψεις, και με τις δοκιμασίες έρχεται σε επίγνωση... Και η παιδαγωγία απ' τον Θεό και η δοκιμασία, ερχόμενα για το συμφέρον του ανθρώπου, ποτέ δεν κόβουν την καλή ελπίδα απ' την ψυχή, όπως ήταν ο Ιώβ που έλεγε στον Θεό:

«Θα περιμένω με υπομονή, μέχρι που να γίνω καλά και να μου ορίσεις χρόνο κατά τον οποίο θα με θυμηθείς». (Ιώβ 14,13). Και πάλι: «Ευτυχισμένος ο άνθρωπος που τον έλεγξε και τον τιμώρησε ο Κύριος, και την παιδαγωγία του Παντοκράτορα Κυρίου σου να μην την αποστρέφεσαι. Γιατί Αυτός μας κάνει να πονάμε, και πάλι μας επαναφέρει στην αρχική κατάσταση. Μας χτυπά και τα χέρια Του μας θεραπεύουν. Έξι φορές με γλίτωσε απ' τις ανάγκες, και την έβδομη δεν θα με αγγίξει το κακό». (Ιώβ 5,17). Ο πειρασμός πάλι που έρχεται απ' τον διάβολο, κατά παραχώρηση του Θεού, γεμίζει την ψυχή με λιποψυχία, οργή και απελπισία. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά πολλές φορές, και από δική μας αδιακρισία και αυθάδεια, πέφτουμε σε συμφορές και πειρασμούς και αρρώστιες, όπως για παράδειγμα, πεθαίνουν εκείνοι που παρατηρούν τη χειμερινή μεταβολή του ανέμου και βγάζουν απ' το λιμάνι το πλοίο, και βάζουν τον εαυτό τους σίγουρα σε πολλούς κινδύνους και πειρασμούς».

[Απ' το έργο του «ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΡΣΕΙΣ»]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 48-53.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»