ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ: «ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ» (7ον)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Γεωργίου Δ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Συμεών του Μεταφραστού: Το Μαρτύριον του Αγίου Γεωργίου»,
Αθήνα 1994, έκδοση «Αποστολικής Διακονίας», σελ. 55-58.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

ΣΥΜΕΩΝ Ο ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗΣ

Ο Συμεών ο Μεταφραστής έζησε κατά τον Ι' αιώνα μ.Χ. και διετέλεσε λογοθέτης (υπουργός) από τους αυτοκράτορες Κωνσταντίνο Ζ΄τον Πορφυρογέννητο (913-959 μ. Χ.), Νικηφόρο Β' το Φωκά (963-969 μ.Χ.), Ιωάννη Α΄τον Τσιμισκή (969-976 μ.Χ.) και Βασίλειο Β' τον Βουλγαροκτόνο (976-1025 μ.Χ.). Το κοσμικό του, όνομα κατά πάσα πιθανότητα, ήταν Νικήτας. Το όνομα Συμεών το πήρε όταν εκάρη μοναχός. Ο Συμεών υπήρξε από τους πλέον λόγιους μοναχούς της Εκκλησίας και ένα μεγάλο μέρος της ζωής του το αφιέρωσε στο συγγραφικό έργο. Προκειμένου δε να φέρει σε πέρας το έργο αυτό, διέθεσε όλο του τον πλούτο και την κοσμική του δύναμη, αφού διακαής του πόθος ήταν να προσφέρει πνευματική και ηθική βοήθεια στο λαό του Θεού. Ο Συμεών διακρινόταν για την αρετή και τη σοφία των λόγων του. Η Εκκλησία μας τον έχει ανακηρύξει Άγιο και τιμά τη μνήμη του στις 9 Νοεμβρίου. Στο Μέγα Συναξαριστή (9 Νοεμβρίου) μεταξύ των άλλων, σημειώνονται και τα εξής για τον άγιο Συμεών: «Ούτως οσίως και εναρέτως πολιτευσάμενος ο Όσιος και πλείστους όσους ωφελήσας και ωφελών καθ' εκάστων  διά του λίαν διδακτικού και γλαφυρωτάτου περιεχομένου των υπ' αυτού συγγραφέντων βίων των Αγίων, απήλθε προς Κύριον, ίνα συναγάλεται αιωνίως μετά των Αγίων Αυτού, πρεσβεύων απαύστως υπέρ πάντων ημών». [...] Ο Συμεών προκειμένου να γράψει το έργο αυτό, στηρίχτηκε σε πολλές και παλαιές πηγές. Ως κύρια όμως και βασική πηγή χρησιμοποίησε το «Μαρτύριο», το οποίο συνέγραψε ένας από τους υπηρέτες του Αγίου, ο Πασικράτης, ο οποίος παρακολουθούσε με τα ίδια του τα μάτια τις διάφορες φάσεις και τα είδη των βασανιστηρίων του Μεγαλομάρτυρος (σχετικά βλ. Εισαγωγή Α', β', 1). Το έργο αυτό του Συμεών σώζεται σε χειρόγραφα στις ιερές Μονές Μεγίστης Λαύρας, Ιβήρων και άλλες του Αγίου Όρους. Έχει εκδοθεί πολλές φορές και συμπεριλαμβάνεται στον 115ο τόμο της Ελληνικής Πατρολογίας του J.- P. Migne.

Απόσπασμα εκ του προλόγου του βιβλίου σε μετάφραση, σχολιασμό και επιμέλεια του
Θεολόγου - Φιλολόγου Γεωργίου Δ. Παπαδημητρακόπουλου

ΣΥΜΕΩΝ, ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ, ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ
ΚΑΙ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Υποσχέσεις

ΚΒ. Ο αυτοκράτορας, μόλις πληροφορήθηκε ότι πλήθη λαού συγκεντρώνονταν στη φυλακή του Μεγαλομάρτυρος και ο αριθμός των πιστευόντων στο Χριστό αυξανόταν, δεν μπορούσε να υποφέρει αυτή την κατάσταση. Έστειλε λοιπόν να του φέρουν ενώπιόν του τον Άγιο, χωρίς βέβαια, στην περίπτωση αυτή, να εξωτερικεύσει την οργή και την αυστηρότητά του. Αλλά, επειδή δεν κατόρθωσε τίποτε με τη λεοντή, χρησιμοποίησε την πονηρία της αλεπούς.

Δηλαδή, την πικρία και αγριότητά του την κάλυψε με το πρόσχημα της φιλανθρωπίας και, έτσι, μίλησε πάλι με ηρεμία και ηπιότητα στον Άγιο, όπως του είχε μιλήσει αρχικά, όταν προσπάθησε με κολακευτικά λόγια και κάποια «λογικά» επιχειρήματα να τον πείσει να αρνηθεί την πίστη του στο Χριστό. Είπε λοιπόν στο Μεγαλομάρτυρα τα εξής: «Μα τους Θεούς, Γεώργιε, θα βρεις αγαθά επί αγαθών, θα αποκτήσεις πολλά χρήματα και, το σπουδαιότερο, μετά από εμένα δεν θα έχεις άλλον ανώτερό σου σε τιμή και δόξα.

Και πραγματικά, φροντίζω σαν άλλος σπλαχνικός πατέρας για την ωραία ηλικία, στην οποία είσαι, και έχω πολλή συμπάθεια για τη νεότητά σου. Θέλω λοιπόν και επιθυμώ να ζεις και να χαίρεσαι τη ζωή, παρά να καταστραφείς με πικρό θάνατο». Αυτά τα λόγια είπε ο αυτοκράτορας στον Άγιο, αφού πείστηκε σε σύσταση του Μαγνεντίου, ο οποίος του είπε να κάνει αυτή την ομιλία πιστεύοντας πως θα είχε μάλλον αποτέλεσμα. Ο δε Γεώργιος, σαν να άκουσε στ' αλήθεια ευχαρίστως τη γνώμη του αυτοκράτορα, είπε προς αυτόν:  «Αν αυτά τα έλεγες καθαρά και ξεκάθαρα από την αρχή, θα είχαν κάποια θέση.

Τώρα όμως, ύστερα από τόσα βασανιστήρια, στην περίπτωση που θα πειθόμουν σ' εσένα, με ποιες σου συγκεκριμένες ενέργειες  και πράξεις θα αντισταθμίσεις τα λυπηρά που μου προξένησες»; Ο Διοκλητιανός αρπάχτηκε από τα απροσδόκητα αυτά λόγια του Μεγαλομάρτυρα, και μάλιστα με πολλή ευχαρίστηση, αφού υποδήλωναν κάποια ελπίδα να πεισθεί, και είπε: «Γεώργιε, σε αγαπάω, σαν να είμαι πατέρας σου. Άφησέ τα αυτά σ' εμένα και έλα να προσφέρεις θυσία στους θεούς. Έτσι, πράγματι, και την ευμένεια αυτών θα έχεις και τα πιο υπέροχα και ωραία θα προσφέρεις στον εαυτό σου». Ο Άγιος τότε είπε προς αυτόν: «Αν αυτή είναι η γνώμη σου, βασιλιά μου, είναι ώρα πλέον να πάμε στους θεούς».

Δραπέτευση των δαιμόνων και συντριβή των ειδώλων

ΚΓ. Μόλις άκουσε τα λόγια αυτά ο Διοκλητιανός, εξαπέστειλε αμέσως διάταγμα, με το οποίο πρόσταζε να συγκεντρωθούν στο ναό των ειδώλων όλοι οι άρχοντες, ο λαός και οι στρατιώτες που βρίσκονταν στην πόλη. Πρόσταξε μάλιστα τον κήρυκα να διαλαλεί με χαρούμενη και δυνατή τη φωνή του ότι ο Γεώργιος που έχει περίβλεπτη θέση ανάμεσα στους Γαλιλαίους (δηλαδή τους χριστιανούς), προσέρχεται να προσφέρει θυσία στον Απόλλωνα.

Αμέσως τότε όλοι οι ειδωλολάτρες πανηγυρίζοντας με κροτίδες και παιάνες, επευφημούσαν και τον αυτοκράτορα και το θεό εκείνου, τον Απόλλωνα, ως νικητή. Όταν λοιπόν συγκεντρώθηκαν οι πάντες μέσα στο ναό και επικράτησε απόλυτη σιωπή, ο Μεγαλομάρτυς προχώρησε μπροστά, πλησίασε το άγαλμα του Απόλλωνα και, αφού έριξε το βλέμμα του πάνω σ' αυτό, είπε: «Είσαι θεός εσύ και πρέπει να σε προσκυνούν οι άνθρωποι»;

Τότε το πονηρό πνεύμα, που κατοικούσε στο άγαλμα, καίτοι από τη φύση του αγαπούσε το ψεύδος και την απάτη, σαν να απέκτησε ειλικρίνεια, από φόβο προς τον Άγιο, κήρυξε την αλήθεια παρά τη θέλησή του, απαντώντας: «Δεν είμαι θεός εγώ, όπως ακριβώς δεν είναι θεοί και αυτοί που κατοικούν μαζί μου στο ναό αυτό Ένας είναι ο αληθινός Θεός, ο Χριστός». Ακολούθως ο Μεγαλομάρτυς είπε: «Και αφού δεν είστε θεοί, τι πάθατε και εξαπατάτε τους ανθρώπους να σας προσέχουν και να σας λατρεύουν ως θεούς;

Πώς τολμήστε και μείνατε στον τόπο αυτό, ενώ είμαι παρών εδώ εγώ, ο δούλος του Χριστού»; Μόλις είπε τα λόγια αυτά ο Μεγαλομάρτυς και επέσεισε εναντίον των πονηρών πνευμάτων, σαν άλλο ακαταμάχητο όπλο, το σημείο του Σταυρού, άρχισε να ακούγεται στο ναό ταραχή, βουητό και θρήνος από τους δαίμονες που δραπέτευαν. Τα ίδια δε τα είδωλα, σαν να τα αποσπούσε κραταιό χέρι από τη βάση τους, έπεφταν το ένα πάνω στο άλλο και μεταβάλλονταν σε σκόνη.

Ο Διοκλητιανός έξω φρενών. Ο Γεώργιος κρίνει τα είδωλα.

ΚΔ. Τί έγινε λοιπόν στη συνέχεια: Μεγάλη αθυμία κατέλαβε τον αυτοκράτορα και τους περί αυτόν αξιωματούχους, ενώ οι πιστοί ένιωσαν απέραντη ευφροσύνη και στερέωναν ακόμη περισσότερο την πίστη τους στο Χριστό. Και βέβαια πριν από τους άλλους η βασίλισσα Αλεξάνδρα, η οποία πήρε ακόμη μεγαλύτερο θάρρος εξαιτίας του θαυμαστού αυτού γεγονότος, ένιωθε μεγάλη ευχαρίστηση και απόλαυση για τη δραπέτευση των δαιμόνων και τη συντριβή των αγαλμάτων.

Την ευφρόσυνη δε αυτή ψυχική της κατάσταση την εκδήλωνε με τα ασυγκράτητα γέλια της. Ο αυτοκράτορας όμως, ύστερα από τα γεγονότα αυτά, δεν ήταν πλέον σε θέση να συγκρατήσει την οργή του. Άλλωστε έβλεπε και τα πλήθη των πιστών να ενισχύονται ακόμη περισσότερο στην πίστη τους στο Χριστό. Εγκατέλειψε λοιπόν εκείνη την επίπλαστη και υποκριτική καλοσύνη και έδειξε τον πραγματικό του εαυτό, το ανήμερο δηλαδή θηρίο που έφερε το όνομα Διοκλητιανός. Το θηρίο λοιπόν αυτό, αφού με αυστηρό και μανιακό βλέμμα κοίταξε το Μεγαλομάρτυρα, είπε προς αυτόν:

«Με τέτοιες θυσίες, ανόσιε άνθρωπε, μου υποσχέθηκες ότι θα τιμήσεις τους σωτήρες θεούς και θα αποδώσεις χάριτες σ' αυτούς; Αλλά πρόσεξε, δεν θα μπορέσεις να χαίρεσαι επί πολύ χρόνο, ούτε να καταειρωνεύεσαι τους ανίκητους θεούς, ούτε να αντλείς δύναμη από τα μαγικά σου τεχνάσματα». Μόλις τελείωσε τα λόγια του ο αυτοκράτορας, ο Μεγαλομάρτυς με πολλή ευπρέπεια και σύνεση του είπε τα εξής: «Εγώ βασιλιά, δεν είπα κανένα ψέμα, αλλά εκείνο που ήταν πρόθεσή μου εξαρχής, αυτό ακριβώς έσπευσα να τηρήσω και στον τόπο αυτό.

Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο, παρά το να λατρεύω το δικό μου Θεό και να προσφέρω σ' Αυτόν (καθώς λέγει ο απόστολος Παύλος) θυσία ζωντανή, άγια και ευάρεστη. Τί λοιπόν; Δεν βοούν και τα ίδια τα πράγματα, ότι δηλαδή εκείνα που εσείς προσκυνάτε και λατρεύετε δεν είναι τίποτε άλλο, παρά πλάνη και ψεύδος και κενά μόνον ονόματα»;

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Γεωργίου Δ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Συμεών του Μεταφραστού: Το Μαρτύριον του Αγίου Γεωργίου»,
Αθήνα 1994, έκδοση «Αποστολικής Διακονίας», σελ. 55-58.