Κ. Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (ΕΝΑΤΟ ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακοπούλου:
 «Η Κατάθλιψη κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις  «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 62-64.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
 «ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Πρόλογος

Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας το 5 ο/ο του πληθυσμού στην Ευρώπη υποφέρει από κατάθλιψη, το 10 ο/ο των ανδρών και το 20 ο/ο των γυναικών βιώνουν καταθλιπτικά γεγονότα, ενώ 340 εκατ. άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο υποφέρουν από τέτοιες διαταραχές! Δυστυχώς η κατάσταση αυτή συνεχώς επιδεινώνεται και εξελίσσεται σε μάστιγα του αιώνα μας... Και οι ιδικοί ψάχνουν για τις λύσεις! Τα ψυχοφάρμακα δίνουν και παίρνουν. Οι ψυχολόγοι (ακόμη δε και οι παιδοψυχολόγοι) και οι ψυχίατροι έγιναν το καταφύγιο των πολλών... Λύπη, μελαγχολία, κατάθλιψη! Οι Πατέρες χρησιμοποιούν τον γενικότερο όρο «αθυμία», όταν αναφέρονται σ' αυτή την κατάσταση. Και πόσα δεν έχουν να πουν! Ο Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος είχε δύο ανθρώπους του περιβάλλοντός του, τον φίλο του Σταγείριο και την συνεργάτιδά του Οσία Ολυμπιάδα, οι οποίοι, αν και ήταν ενάρετοι όπως ο ίδιος αναφέρει, έπασχαν απ' την αθυμία, τους απηύθυνε δε πλήθος μακροσκελών επιστολών προκειμένου να τους βοηθήσει. Συνεπώς το πρόβλημα αγγίζει κάποτε και τους εναρέτους! Οι Πατέρες μας εξηγούν με σαφήνεια ποιά είναι τα είδη της λύπης, και πώς μόνο για την αμαρτία, τη δική μας και των άλλων, πρέπει να λυπάται κανείς και για τίποτε άλλο! Πρόκειται για την αποκαλούμενη «κατά Θεόν λύπη» η οποία οδηγεί στη μετάνοια και τη σωτηρία μας. Αυτή είναι και η λύπη των Αγίων, αναφέροντας επ' αυτού πλήθος από παραδείγματα και χωρία της Αγίας Γραφής. Την αθυμία την περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα, την θεωρούν (όπως και είναι!) αφόρητη κατάσταση, τη χειρότερη απ' όλες τις δοκιμασίες, ακόμα δε και τον θάνατο που είναι το κορύφωμα όλων των δοκιμασιών! Την αποκαλούν νέφος πυκνό και ζοφερό, σκοτάδι, βαρύ φορτίο, τυραννίδα, μανιακό πέλαγος, φοβερό βασανιστήριο κ.λπ. Τονίζουν ακόμα πως ο δαίμονας αυτούς που εξουσιάζει, το κατορθώνει αυτό μέσα απ' την υπερβολική αθυμία! Γι' αυτό και την χαρακτηρίζουν «πονηρό πνεύμα της λύπης»! Μας εξηγούν αναλυτικά τις αιτίες που μας συμβαίνουν αυτά, τις οποίες αξίζει να προσέξουμε πάρα πολύ, γιατί μέσα απ' αυτές μπορούμε μπορούμε να καθρεφτίσουμε τον εαυτό μας και να εντοπίσουμε το πρόβλημά μας. Και απ' τον εντοπισμό του προβλήματος μπορούμε ευκολότερα να οδηγηθούμε στην θεραπεία και την απαλλαγή μας απ' αυτήν. Μας περιγράφουν ποιές είναι οι συνέπειες της αθυμίας στη ζωή μας και γιατί την επιτρέπει ο Θεός. Επιπλέον στέκονται πολύ στην αντιμετώπισή της. Τονίζουν πως σαφώς η αθυμία θεραπεύεται και προτείνουν τις λύσεις, οι οποίες είναι κυρίως πνευματικές. Ας τις εφαρμόσουμε με ακρίβεια και επιμέλεια στη ζωή μας, για να βρούμε την ίαση που τόσο ποθούμε. Αλλά πόσο υπέροχα εξηγούν και τα δάκρυα του Κυρίου, τόσο για τον φίλο του τον Λάζαρο εκεί λίγο πριν τον αναστήσει, όσο και για την κατάντια της Ιερουσαλήμ που θα γινόταν σύντομα κυριολεκτικά βορά των εχθρών της! Όλα αυτά τα θαυμάσια τα παραθέτουν με τον δικό τους χαρακτηριστικό τρόπο, με πλήθος παραδειγμάτων και σοφίας, που οικοδομούν οπωσδήποτε καθένα που θέλει να τους ακούσει. Ή έστω που επιθυμεί να ακούσει και μία άλλη άποψη! Αξίζει να αναφερθεί ότι το βιβλίο αυτό προήλθε μετά από μελέτη των συγγραμμάτων τους, την αποκαλουμένη Πατρολογία, απ' την οποία σταχυολογήσαμε κατά το δυνατόν ό,τι βρήκαμε γραμμένο σ' αυτήν, το ταξινομήσαμε σε ενότητες, το χωρίσαμε σε κεφάλαια κι πολλές παραγράφους, προβήκαμε σε πλήθος υπογραμμίσεων και γενικά σε ό,τι κρίναμε πρακτικό και χρήσιμο προκειμένου το κείμενο να είναι απλό, άνετο στη μελέτη και εύληπτο, ακόμη δε και για τον ολιγογράμματο. Ελπίζουμε ότι ο φίλος αναγνώστης θα βρει πραγματικά χρήσιμη αυτή την προσπάθεια και θα ωφεληθεί πολύ. Κι όπως γράφει ο Άγ. Ισίδωρος Πηλουσιώτης «αν το έργο αυτό είναι καλό, ας το αποδώσει στον Θεό. Αν, όμως, ότι είναι γραμμένο με ελλείψεις, ας συγχωρήσει την ανθρώπινη αδυναμία, που δεν μπορεί να εκφράσει αυτό που θέλει»...

Κ.Γ.Π.

Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

3. ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ;

α. Σκοτίζει τον νου!

Αναφέρει ο Άγιος Ιω. Χρυσόστομος: «Και κανείς δεν συλλογίζεται ότι και μία στιγμιαία αθυμία και αγωνία και φροντίδα, πολλές φορές δε και θυμός, σκοτίζουν τη διαύγεια του νου και δεν αφήνουν να γεννηθούν απ' αυτόν λογικές σκέψεις...» [Απ' τον «Ε' ΛΟΓΟΝ ΠΕΡΙ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ»] Γράφει ο Άγιος Νείλος ο Ασκητής: «Η συνεχής χώνευση μειώνει το μολύβι, και η λύπη του κόσμου ελαττώνει την διάνοια. Η νέφωση σκοτεινιάζει την ενέργεια των ματιών, και η λύπη ελαττώνει τον θεωρητικό νου. Τον βυθό του νερού δεν τον διαπερνάει το ηλιακό φως, και την καταλυπημένη καρδιά δεν τη φωτίζει η θεωρία του φωτός. Η ανατολή του ηλίου είναι ευχάριστη σε όλους τους ανθρώπους, όμως η λυπημένη ψυχή και μ' αυτήν δυσαρεστείται». [Απ' το έργο του «ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΟΝΗΡΙΑΣ»] Και αλλού γράφει πάλι ο ίδιος: «Αυτός που έχει πυρετό, δεν γνωρίζει τι γεύση έχει το μέλι, ούτε ο λυπημένος την πνευματική ηδονή. Η λύπη είναι σαράκι της καρδιάς, που σύρει προς τον εαυτό της και περισπά τον νου. Ο λυπημένος δεν κινεί τον νου του στη θεωρία, ούτε αναπέμπει καθαρή προσευχή. Γιατί η λύπη είναι εμπόδιο κάθε καλού» [Απ' το έργο του «ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ ΛΟΓΙΣΜΩΝ» Είναι πολύ χαρακτηριστικά και άξια πολλής προσοχής αυτά που αναφέρει ο Άγ. Ιω. Χρυσόστομος στον φίλο του Σταγείριο, στον οποίο ο δαίμονας του έβαζε μέσα απ' την μεγάλη του λύπη και την αθυμία, σκέψεις αυτοκαταστροφής (αυτοκτονίας): «Πολλοί άνθρωποι που δεν είναι δαιμονισμένοι, κάνουν παρόμοιες σκέψεις εξ αιτίας της λύπης τους μόνο. Τη λύπη, λοιπόν, αυτή, εκδίωξέ την και απομάκρυνέ την απ' την ψυχή σου και δεν θα έχει πλέον εκείνος καμία δύναμη, όχι μόνο για να σε πείθει να κάνεις παρόμοια πράγματα, αλλ' αρχικά ούτε και να σε συμβουλεύει! Γιατί τώρα μεν, όπως ακριβώς οι κλέφτες, αφού το σκοτάδι της νύχτας σκεπάσει τα πάντα κι αφού σβήσουν τα φώτα, και μπορούν με μεγάλη ευκολία να κλέψουν τα διάφορα πράγματα και τους κυρίους των πραγμάτων αυτών να τους σκοτώσουν, έτσι κι αυτός, αντί της νύχτας και του σκότους, αφού διασκόρπισε παντού την λιποψυχία, προσπαθεί να εξαλείψει όλες τις σκέψεις που παρέχουν στον άνθρωπο την ασφάλεια, ώστε, αφού βρει την ψυχή έρημη κι αβοήθητη, να την πληγώσει με αμέτρητες πληγές. Όταν όμως κάποιος, αφού διασκορπίσει αυτό το σκοτάδι με την ελπίδα προς τον Θεό και καταφεύγοντας στον Ήλιο της Δικαιοσύνης, σπεύσει να αποθέσει μέσα στην ψυχή του εκείνες τις ακτίνες, τότε θα μεταβιβάσει τον θόρυβο και την ανησυχία απ' τις δικιές του σκέψεις στον ληστή. Καθ' όσον αυτοί που διαπράττουν αυτά τα κακουργήματα, όταν κάποιος τους ελέγξει και τους παρουσιάσει το φως, τρέμουν, ζαλίζονται και καταλαμβάνονται από ταραχή» [Απ' τον «Β' ΛΟΓΟΝ ΠΡΟΣ ΣΤΑΓΕΙΡΙΟΝ»]

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακοπούλου:
«Η Κατάθλιψη κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 62-64.