ΟΣΙΟΣ ΣΤΑΡΕΤΣ ΙΣΑΑΚΙΟΣ Ο Β' - Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (Β)

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση
«Πατερικό της Όπτινα»,
β' έκδοση, Αθήνα 2006, σελ. 187-189.
«Στο βιβλίο αυτό, το «Πατερικό της Όπτινα», καταχωρήσαμε όσα στοιχεία διασώθηκαν, εκείνα που εμείς μπορέσαμε να βρούμε από τους βίους και τα κατορθώματα των οσίων εκείνων πατέρων. Η ύλη κατανεμήθηκε σε τέσσερα κεφάλαια ως εξής:
Στο Α' κεφάλαιο αναφερόμαστε στην ιστορία της Όπτινα και το θεσμό των γερόντων, όπως εγκαθιδρύθηκε στο μοναστήρι και τη σκήτη. Στο Β' κεφάλαιο παραθέτουμε τις βιογραφίες των δεκατεσσάρων στάρετς που έχουν ήδη ανακηρυχτεί άγιοι. Μολονότι, όπως προαναφέραμε, οι βιογραφίες των έξι από τους οσίους αυτούς έχουν κυκλοφορήσει ήδη στην ελληνική, τους συμπεριλάβαμε κι εκείνους με σύντομες περιλήψεις των βίων τους, γιατί φρονούμε πως χωρίς αυτούς δε θά' ταν ολοκληρωμένο το «Πατερικό».
Η σειρά με την οποία κατατάσσονται στο βιβλίο όλοι οι όσιοι, είναι χρονολογική κι όχι αξιολογική, αναφέρονται δηλαδή με τη σειρά προσέλευσης και διαμονής τους στο μοναστήρι. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως, εκτός από τα βιβλία των έξι στάρετς που ήδη κυκλοφορούν στην ελληνική, για τους περισσότερους υπάρχουν πλήρεις και λεπτομερείς βιογραφίες (στη ρωσική ή στην αγγλική γλώσσα). Οι ανάγκες όμως κι ο σκοπός του βιβλίου αυτού μας περιορίζει στη σύντομη παρουσίασή τους. Στο ίδιο κεφάλαιο, σε παράρτημα, έχουμε παραθέσει τις σύντομες βιογραφίες πέντε άλλων οσίων στάρετς, των οποίων η αγιότητα δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί από την Εκκλησία. Στο Γ' κεφάλαιο υπάρχουν οι βιογραφίες 19 οσίων και γερόντων που σχετίζονταν άμεσα με το μοναστήρι και τους γέροντες της Όπτινα.
Οι γέροντες αυτοί είτε προέρχονταν άμεσα από την Όπτινα κι αναγκάστηκαν για διάφορους λόγους ν' απομακρυνθούν απ' αυτήν, είτε ζούσαν σε κοντινά μοναστήρια κάτω από την απόλυτη καθοδήγηση των γερόντων. Αν και μερικές από τις βιογραφίες αυτές είναι πολύ σύντομες, θα συναντήσει κανείς περιστατικά θαυμαστά, γεμάτα δύναμη σημαντική. Στο Δ' Κεφάλαιο τέλος θεωρήσαμε σκόπιμο να παρουσιάσουμε έξι από τους σπουδαιότερους συγγραφείς που επηρεάστηκαν άμεσα από τους γέροντες της Όπτινα (Γκόγκολ, Ντοστογιέφσκυ, Τολστόϊ κλπ.). Αναφερόμαστε με συντομία στα βιογραφικά τους στοιχεία και δώσαμε περισσότερο χώρο και έμφαση στην παρουσίαση των περιστατικών εκείνων που φανερώνουν την καταλυτική σε πολλές περιπτώσεις επίδραση που είχε πάνω τους η συνάντηση κι η συναναστροφή τους με τους γέροντες.
Σε πολλούς από τους βίους των στάρετς ίσως να μη συναντήσει κανείς τη σοφία του κόσμου τούτου. Θα συναντήσει όμως, ακόμα και στην πιο σύντομη βιογραφία, την αύρα του Αγίου Πνεύματος, μια σοφία θεϊκή. Η χάρη του Θεού είναι ολοφάνερη και στους απλοϊκότερους των μοναχών, σ' αυτούς ίσως περισσότερο, γιατί «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη». Το μοναστήρι της Όπτινα για έναν αιώνα, από το 1821 που επανιδρύθηκε ως το 1923 που το έκλεισαν οι μπολσεβίκοι, αναδείχτηκε σε ορμητήριο αναβάσεων πνευματικών. Με την επιρροή των μεγάλων μορφών των στάρετς, αυτών των ανυπέρβλητων καθοδηγητών των ψυχών, η Όπτινα έγινε φυτώριο αγίων, τόπος παραμυθίας, προσευχής και αγιότητας. Και όπως λέει ο Γκόγκολ, επίδρασή της δεν περιορίστηκε μόνο στους μοναχούς κι όσους εργάζονταν στο μοναστήρι και τη σκήτη.
Όλη η γύρω περιοχή είχε υποστεί την αγαθή επιρροή του σπουδαίου αυτού μοναστηριού. Είναι ευχάριστο και πολύ παρήγορο το γεγονός ότι στις μέρες μας, μετά από μερικές δεκαετίες σκληρής δοκιμασίας και ερήμωσης, στην Όπτινα άρχισαν πάλι να καλλιεργούνται τα θαυμαστά άνθη της ερήμου. Οι μοναχοί που ζουν σήμερα εκεί και που αγγίζουν ήδη τους εκατό, επιθυμούν κι ελπίζουν, όπως και όλοι μας, ν' αποκτήσει ξανά το άγιο αυτό μοναστήρι την παλιά της πνευματική δόξα και λαμπρότητα. Ν' αναστηθούν ξανά αναστήματα του μεγέθους των οσίων αυτών πατέρων, για να οικοδομήσουν τώρα την πίστη και την ευλάβεια στο δοκιμασμένο και βασανισμένο λαό».
Πέτρος Μπότσης - Ιανουάριος 2002.
(Απόσπασμα εκ του προλόγου).
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

ΠΕΤΡΟΥ ΜΠΟΤΣΗ: ΠΑΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ

(Μέρος 6ον)

ΟΙ ΟΣΙΟΙ ΓΕΡΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ

14. ΟΣΙΟΣ ΣΤΑΡΕΤΣ ΙΣΑΑΚΙΟΣ Ο Β' - Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ

Ο π. Ισαάκιος κι άλλοι γεροντότεροι μοναχοί έφυγαν με μεγάλη θλίψη από την Όπτινα και πήγαν να ζήσουν στο Κόζελσκ. Σύντομα γύρω τους μαζεύτηκε αρκετός κόσμος που διψούσε για πνευματική βοήθεια και καθοδήγηση. Έτσι σχηματίστηκε ένα μικρό είδος αδελφότητας κοντά τους. Στην Όπτινα οι αρχές έκλεισαν το καθολικό και την εκκλησία της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Για λίγο διάστημα, ωσότου ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της περιουσίας του μοναστηριού στο μουσείο, άφηναν να γίνονται λειτουργίες στην εκκλησία της Παναγίας του Καζάν. Έτσι οι μοναχοί της Όπτινα που ζούσαν στο Κόζελσκ και τα γειτονικά χωριά μαζεύονταν εκεί και λειτουργούνταν. Στις 6 Αυγούστου του 1923 όμως, ανήμερα της Μεταμορφώσεως, την ώρα που τέλειωσε το συλλείτουργο έκλεισαν και σφράγισαν και την εκκλησία της Παναγίας του Καζάν. Οι λειτουργίες στην Όπτινα σταμάτησαν οριστικά. Οι πατέρες από κει και πέρα μαζεύονταν για να λειτουργηθούν στην εκκλησία του αγίου Γεωργίου στο Κόζελσκ. Και προς τα τέλη του 1924 πήγε στο Κόζελσκ κι ο π. Νίκων κι άρχισε να λειτουργεί στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το 1929 οι αρχές έκλεισαν και τις επτά εκκλησίες του Κόζελσκ ταυτόχρονα. Την ίδια χρονιά σ' όλη τη χώρα εξαπολύθηκε ένα νέο κύμα διωγμών και συλλήψεων. Τον Αύγουστο, μετά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως, συνέλαβαν όλους τους ιερωμένους της Όπτινα, και τον π. Ισαάκιο μαζί, και τους έκλεισαν στη φυλακή στο Κόζελσκ. Μετά τους μετέφεραν όλους μαζί στο Σμόλενσκ. Τον Ιανουάριο του 1930 ολοκληρώθηκαν οι ανακρίσεις και τους εξόρισαν όλους. Ο στάρετς Ισαάκιος πήγε στην πόλη Μπέλεφ, στην επαρχία της Τούλας, για νά ΄ναι κοντά στις πνευματικές του θυγατέρες, τις μοναχές της μονής της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, που το είχαν κλείσει κι αυτό. Οι διωγμένες μοναχές καθώς κι οι μοναχοί από το Κόζελσκ ζούσαν στο Μπέλεφ πια κι έρχονταν στον στάρετς Ισαάκιο για πνευματική παρηγοριά και καθοδήγηση. Τη θεία λειτουργία την παρακολουθούσαν όλοι μαζί στο ναό του Αγίου Νικολάου, στη συνοικία των Κοζάκων. Ως τον Ιανουάριο του 1938 όλοι σχεδόν αυτοί οι μοναχοί κι οι μονάζουσες έλαβαν μαρτυρικό πόλεμο. Το 1932 τον π. Ισαάκιο τον συλλάβανε για μια ακόμη φορά και τον φυλάκισαν για πέντε μήνες. Όταν οι αρχές είπαν στον ηλικιωμένο αρχιμανδρίτη να φύγει κάπου μακριά, εκείνος απάντησε ήρεμα. -Δε θ' αρνηθώ το σταυρό μου. (Πέντε χρόνια αργότερα ο Κύριος τον αξίωσε να λάβει μαρτυρικό στέφανο). Τον στάρετς Ισαάκιο τον έμπλεξαν τελικά στην υπόθεση του επισκόπου του Μπέλεφ Νικήτα (Πριμπύτκωφ), που ήταν κιόλας 96 χρονών. Ο σεβσμιώτατος Νικήτας είχε κατηγορηθεί ότι μάζευε τάχα τους μοναχούς και τις μοναχές που ήταν αντίθετοι στην επανάσταση και ξεσήκωναν τον τοπικό πληθυσμό. Η αλήθεια όμως ήταν πως ο σεβασμιώτατος Νικήτας και οι άλλοι μοναχοί δεν μνημόνευαν τον εκλεκτό της νομενκλατούρας μητροπολίτη Σέργιο. Το 1937 συνέλαβαν εκατό άτομα και τα εκτέλεσαν όλα με τυφεκισμό. Ο επίσκοπος Νικήτας συκοφαντήθηκε πως καθοδηγούσε ένα μοναστήρι σε κατακόμβες. Στις 16 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου συνέλαβαν άλλα είκοσι άτομα που, εκτός από έναν, ήταν όλοι μοναχοί. Για δυο βδομάδες τους ανέκριναν διαδοχικά διάφοροι ανακριτές, ενώ όλο αυτό το διάστημα τους είχαν όρθιους, δεν τους άφηναν ούτε να ξαπλώσουν μα ούτε και να καθήσουν. Κι αν κάποιος τους λιποθυμούσε, του έριχναν παγωμένο νερό για να συνέλθει. Οι απαντήσεις του στάρετς Ισαακίου στους ανακριτές, του ήταν ήρεμες, σταθερές και συγκεκριμένες, λακωνικές. -Εγώ προσωπικά δεν κατευθύνω κανένα μοναστήρι σε κατακόμβες ούτε και ανακατεύομαι σε αντισοβιετικές ενέργειες. Στις 25 Δεκεμβρίου του 1937 οι αρχές του Μπέλεφ μήνυσαν όλους τους φυλακισμένους. Τους μετέφεραν στην Τούλα, όπου βρισκόταν το δικαστήριο της «τρόικας» και στις 30 Δεκεμβρίου τους καταδίκασαν όλους σε θάνατο με τυφεκισμό. Η εκτέλεση έγινε στις 8 Ιανουαρίου του 1938, 26 Δεκεμβρίου με το π. η. που ακολουθούν στη Ρωσία, τη μέρα που εορτάζεται η σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου. Τους μάρτυρες έθαψαν κρυφά στο 162ο χιλιόμετρο προς τη Συμφερούπολη. Αυτό ήταν το τέλος του τελευταίου ηγούμενου και στάρετς στην Όπτινα. Την οσία ζωή του την επισφράγισε με το μαρτυρικό θάνατό του. Δίκαια η Υπερόριος Ρωσική Σύνοδος της Διασποράς τον κατέταξε στο χορό των αγίων, μαζί με τους άλλους δεκατρείς οσίους στάρετς της Όπτινα. Όσιοι πατέρες και μάρτυρες της Όπτινα, πρεσβεύσατε υπέρ ημών!

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση:
«Πατερικό της Όπτινα», β' έκδοση,
Αθήνα 2006, σελ. 187-189.