ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ: «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» - ΛΟΓΟΣ Ε': ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΣΘΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Γ')

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 37-39.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

 

Χάριτι Θεού προβαίνουμε στην ηλεκτρονική μεταφορά αποσπασματικών αναρτήσεων, από το πασίγνωστο έργο του αγίου αββά Ισαάκ του Σύρου «ΑΣΚΗΤΙΚΑ», από φωτοτυπική ανατύπωση του 1871, που επιμελήθηκαν οι εκδόσεις «Ρηγοπούλου». Το βιβλίο μπορεί να αναγνωσθεί στο διαδίκτυο σε μορφή PDF, ωστόσο θεωρήσαμε, πως για την αποτελεσματικότερη ανάγνωσή του, θα ήταν, ίσως, καλύτερα να αναγνωσθεί σε τακτικές αποσπασματικές αναρτήσεις, ίσως για να γίνει πιο κατανοήσιμο.  Τα «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» ήταν και το βιβλίο που συνιστούσε συνεχώς και επιμόνως ο αγαπημένος μας Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, λέγοντας: «Να διαβάζετε καθημερινά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο. Εγώ πολύ ωφελήθηκα από αυτά που γράφει. Ένα μικρό κομμάτι κάθε μέρα...». Ο όσιος καταγόταν από γονείς Σύρους. Γεννήθηκε στη Νινευΐ της Μεσοποταμίας ή κατά τη γνώμη άλλων κοντά στην Έδεσσα της Συρίας. Ενώ ήταν στο απόγειο της νεότητός του, άφησε τον κόσμο και εγκαταστάθηκε μαζί με τον αδελφό του σε ένα κοινόβιο της περιοχής. Εκεί φόρεσε το αγγελικό σχήμα του μοναχού και ασκήθηκε με κοπιώδεις αγώνες στις αρετές της μοναχικής ζωής. Αργότερα, πλέον ώριμος πνευματικά, αποχώρησε σε ένα ερημικό και ήσυχο μέρος, όπου κατοίκησε μόνος με μόνο τον Θεό. Επιδόθηκε με ζήλο στη νοερή προσευχή και αξιώθηκε από το Θεό μεγάλων χαρισμάτων. Στα κείμενά του σημειώνει πως για μεγάλο χρονικό διάστημα δέχθηκε πολλούς πειρασμούς στο ερημητήριό του και πληγές από τα πονηρά πνεύματα, αλλά πάντοτε με τη βοήθεια της θείας Χάριτος τα υπερκερούσε και ενδυνάμωνε πνευματικά και ψυχικά.  Ο «Ευεργετινός» είναι γεμάτος από αποσπάσματα των Λόγων του. Σ' αυτόν άλλωστε παραπέμπει ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός στα έργα του, που δημοσιεύονται στην «Φιλοκαλία», ο 'Οσιος Νικηφόρος ο Μονάζων, διδάσκαλος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο οποίος συνιστά στους Ησυχαστές την μελέτη των Λόγων του. Ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς άλλωστε σημειώνει: «...καρπόν της προσευχής ο 'Αγιος Ισαάκ προσηγόρευσε τον φωτισμόν· φησί γαρ [ο ῞Αγιος Ισαάκ], «καθαρότης εστί νοός, εφ' η διαυγάζει εν τω καιρώ της προσευχής το φως της Αγίας Τριάδος· και τότε ο νους υπεράνω της προσευχής γίνεται και ου δεί καλείν ταύτην προσευχήν, αλλά τοκετόν της καθαράς προσευχής, της διά του Πνεύματος καταπεμπομένης» και πάλι «προσευχή εστί καθαρότης νοός, ήτις μόνη εκ του φωτός της Αγίας Τριάδος μετ' εκπλήξεως τέμνεται...». Ευχόμαστε στους αναγνώστες μας την καλή και εποικοδομητική ανάγνωση, προς πνευματική τέρψη και καρποφορία των λόγων που δίδαξε ο ουρανοπολίτης αυτός, παραδομένος πλήρως στον Θεό, ερημίτης.

Γ. Δ.

ΛΟΓΟΣ Ε': ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΣΘΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΚΑΙ ΕΞ ΟΛΩΝ, ΟΣΑ ΘΟΛΩΝΟΥΣΙ ΚΑΙ ΣΚΟΤΙΖΟΥΣΙ ΤΟΝ ΝΟΥΝ

Εξευτέλησον σεαυτόν, και θέλεις ιδεί την δόξαν του Θεού εις εαυτόν' διότι όπου πλημμυρεί η ταπείνωσις, εκεί ακμάζει και ανθεί η δόξα του Θεού.
Εάν αγωνίζησαι να καταφρονής αναφανδόν υφ' όλων των ανθρώπων, θέλει σε κάμει ο Θεός την δόξαν αυτού.
Γίνου ευκαταφρόνητος εν τη μεγαλωσύνη σου, και όχι μέγας εν τη σμικρότητί σου.
Σπούδασον να καταφρονηθής υπό των ανθρώπων,
όπως χορτασθής εκ της δόξης του Θεού.
Μη ζήτει να τιμηθής παρά τοις ανθρώποις, ενώ υπάρχης πλήρης ψυχικών πληγών.

Καταφρόνησον την τιμήν του κόσμου, ίνα τιμηθής παρά του Θεού' και μη αγαπήσης την κοσμικήν τιμήν, ίνα μη ατιμασθής υπό του Θεού. Όστις ζητεί την τιμήν, φεύγει εξ' αυτού η τιμή' και όστις φεύγει την τιμήν, η τιμή ακολουθεί αυτόν, και γίνεται κήρυξ της ταπεινώσεως αυτού εις πάντας τους ανθρώπους. Εάν καταφρονής σεαυτόν, ίνα μη τιμηθής, ο Θεός θέλει να σε φανερώσει' εάν δε καταφρονήσης συ ο ίδιος σεαυτόν διά την αγάπην του Θεού, ο Θεός συγχωρεί εις όλα αυτού τα κτίσματα να σ' επαινώσι, και θέλει ανοιγή έμπροσθέν σου η θύρα της δόξης εκείνου, όστις σ' έπλασε' διότι συ εν αληθεία υπάρχεις κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν αυτού. Τις είδεν άνθρωπον, όστις να διαλάμπη διά των αρετών, και να φαίνηται ευτελής και ουτιδανός εις τους ανθρώπους, και να ήναι μεν φωτεινός, εις την ζωήν, σοφός δε κατά την γνώσιν, και ταπεινός κατά το φρόνημα; Μακάριος λοιπόν, όστις ταπεινοί εαυτόν εις πάντα' διότι ο τοιούτος θέλει υψηθή' επειδή όστις ταπεινοί εαυτόν εις πάντα διά την αγάπην του Θεού, ο Θεός δοξάζει αυτόν' και όστις πεινή και διψή διά τον Θεόν, ο Θεός θέλει μεθύσει αυτόν από των αγαθών αυτού' και όστις γυμνητεύσει διά τον Θεόν, ο Θεός θέλει ενδύσει αυτόν στολήν αφθαρσίας και δόξης' και όστις πτωχεύει διά τον Θεόν, ο Θεός παρηγορεί αυτόν διά του αληθινού αυτού πλούτου. Καταφρόνησον σεαυτόν διά την αγάπην του Θεού, και ο Θεός θέλει αυξήσει την δόξαν σου καθ' όλην σου την ζωήν, χωρίς συ να γνωρίζης. Έχε σεαυτόν αμαρτωλόν, ίνα δικαιωθής εν όλη σου τη ζωή. Γίνου αμαθής και ιδιώτης εν τη σοφία σου, και όχι σοφός εν τη αμαθεία σου' και αν η ταπείνωσις υψοί τον απλού και αμαθή, πόσης άραγε τιμής γεννήσεται πρόξενος εις τους τιμίους και σοφούς ανθρώπους; Φεύγε την κενοδοξίαν, και θέλεις δοξασθή' φοβήθητι την υπερηφάνειαν, και θέλεις μεγαλυνθή' διότι ούτε η κενοδοξία ούτε η υψηλοφροσύνη διενημήθη εις το γένος των ανθρώπων. Εάν ακουσίως απαρνήθης όλα του κόσμου, μη θέλε να φιλονεικής μετά τινος δι' ελάχιστόν τι πράγμα. Εάν απεστράφης την κενοδοξίαν, φεύγε τους κενοδόξους' φεύγε τους αγαπώντες τα πολλά κτήματα, ως και την απόκτησιν αυτών. Απομάκρυνον σεαυτόν εκ των ασώτων ανθρώπων, ως και εκ της ασωτείας. Φεύγε τους ακολάστους, ως και την ακολασίαν' καθότι εάν και μόνη η ψιλή ενθύμησις των ειρημένων κακών ταράττει τον νουν του ανθρώπου, πόσω μάλλον η θεωρία αυτών, και το μετά των τοιούτων ανθρώπων συζήν; Προσέγγισον εις τους δικαίους, και δι' αυτών θέλεις πλησιάσει εις τον Θεόν' Συναναστρέφου μετά των εχόντων ταπείνωσιν' και θέλεις μάθει τους τρόπους αυτών' διότι εάν και μόνη η θεωρία των τοιούτων ήναι ωφέλιμος, πόσω μάλλον η διδασκαλία αυτών; Αγάπησον τους πτωχούς, ίνα δι' εαυτών επιτύχης το έλεος του Θεού. Μη πλησιάσης εις τους φιλονείκους ανθρώπους, όπως μη αναγκασθής να εξέλθης και συ εκ της γαλήνης και αταραξίας του νοός σου. Μη αηδιάσης τας δυσωδίας των αρρώστων, και μάλιστα των πτωχών' επειδή και συ περίκεισαι σώμα ως και αυτοί. Μη απελπίσης τους θλιβομένους κατά την καρδίαν, ίνα μη τιμωρηθής και συ υπό του Θεού, και ζητήσης παρηγορίαν εξ αυτών, και δεν θέλεις εύρει. Μη χλευάσης ποτέ μυσαρόν άνθρωπον' διότι πάντες ίσοι εις τον άδην θέλομεν πορευθή. Αγάπησον τους αμαρτωλούς, μίσησον όμως τα έργα αυτών, ίνα μη εμπέσης εις τα αυτά πάθη, εις τα οποία αυτοί ευρίσκονται. Ενθυμήθητι, ότι υπάρχεις κοινωνός της ενύλου φύσεως, και κάμε τον καλόν εις πάντας. Μη επιπλήττης τους έχοντας χρείαν της ευχής σου, μήτε αποστέρη αυτούς των παρηγορητικών σου λόγων, ίνα μη απελπισθώσι, και ζητήση ο Θεός τας ψυχάς αυτών εκ των χειρών σου' αλλά μιμού τους ψυχικούς  εκείνους ιατρούς, οίτινες διά των πλέον ψυχροτέρων φαρμάκων του λόγου προσπαθούσι να θεραπεύωσι τα θερμότερα πάθη, και τα ψυχρότερα πάλιν των παθών διά των εναντίων.

ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΛΟΓΟΙ:

Α'. Περί αποταγής και μοναχικής πολιτείας
Β'. Περί απαρνήσεως κόσμου και αποχής της προς τους ανθρώπους παρρησίας
Γ'. Περί αναχωρήσεως, και ότι δεν πρέπει να δειλιώμεν και να φοβώμεθα, αλλά να στηρίζωμεν την καρδίαν εις την προς Θεόν πεποίθησιν, και να έχωμεν θάρρος και αδίστακτον πίστιν, ως έχοντες φρουρόν και φύλακα τον Θεόν
Δ'. Περί του πόθου του κόσμου
Ε'. Περί του απομακρύνεσθαι εκ του κόσμου, και εξ όλων, όσα θολώνουσι και σκοτίζουσι τον νουν
ς'. Περί της ωφελείας της προερχομένης εκ της φυγής του κόσμου
Ζ'. Περί τάξεως και καταστάσεως των αρχαρίων, και όσα άλλα ανήκουσιν εις αυτούς
Η'. Περί λεπτής τάξεως της διακρίσεως
Θ'. Περί τάξεως της μοναχικής πολιτείας συντομίας τε και διαφοράς και πώς, και τίνι τρόπω γεννώνται αι αρεταί η μία από την άλλην
Ι'. Περί του δια τίνος τρόπου φυλάττεται το κάλλος της μοναχικής πολιτείας, και τις είναι ο τρόπος της δοξολογίας του Θεού
ΙΑ'. Περί του ότι δεν πρέπει ο δούλος του Θεού, όστις επτώχευσεν από τα του κόσμου, και εξήλθεν εις αναζήτησιν του Θεού, επειδή δεν έφθασεν εις την επίγνωσιν της αληθείας, να φοβηθή και να παύση πλέον από την αναζήτησιν του Θεού, και να ψυχράνη την θέρμην αυτού, την γεννωμένην από τον θείον πόθον και την έρευναν των θείων μυστηρίων, από τα οποία αίτια του φόβου αυτού συμβαίνει να ταράττηται ο νους δια της ενθυμήσεως των παθών
ΙΒ'. Περί του πώς οφείλει να κάθηται ο διακριτικός εις την ησυχίαν
ΙΓ'. Περί του ότι είναι ωφέλιμος εις τους ησυχαστάς η αργία από τας φροντίδας, και επιζήμιος η είσοδος και η έξοδος εκ του κελλίου αυτών
ΙΔ'. Περί αλλαγής και τροπής, της γινομένης εις τους οδεύοντας την οδόν της ησυχίας, ήτις είναι ωρισμένη υπό του Θεού
ΙΕ'. Περί των ησυχαστών, πότε άρχονται να γνωρίζωσι, που έφθασαν δια των πνευματικών αυτών κόπων, πλέοντες την απέραντον θάλασσαν της ησυχαστικής ζωής, και πότε δύνανται να ελπίσωσιν ολίγον, ότι οι κόποι αυτών ήρχισαν να δίδωσιν εις αυτούς καρπούς
Ις'. Περί των τρόπων των αρετών
ΙΖ'. Περί ερμηνείας των τρόπων της αρετής, και ποία είναι η δύναμις και η διαφορά εκάστου
ΙΗ'. Περί του πόσον γίνεται το μέτρον της γνώσεως, και τα μέτρα τα περί της πίστεως
ΙΘ'. Περί πίστεως και ταπεινοφροσύνης
Κ'. Περί του, πόσην τιμήν έχει η ταπεινοφροσύνη, και πόσον ο βαθμός αυτής είναι ανώτερος [...]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 37-39.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»