ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΝΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥΣ

Πρώτα, λοιπόν, ας ξέρουμε, ότι οι δαίμονες, όχι γιατί λέγονται δαίμονες,

αλλά έτσι κι' έγιναν.

Διότι ο Θεός δεν έκαμε τίποτα κακό.

Καλοί πλάσθηκαν κι' αυτοί.

Επειδή όμως ξέπεσαν από το ουράνιο φρόνημα

 (από την αγαθή πνευματική προαίρεση) 

και του λοιπού κυλιούνται γύρω από τη γη 

(διαρκώς ασχολούνται περί τα γήινα), 

τους μεν Έλληνες εξαπάτησαν με τις (μυθολογικές) φαντασίες των,

από φθόνο δε προς εμάς τους Χριστιανούς,

κινούν τα πάντα εναντίον μας,θέλοντας να μας εμποδίσουν την άνοδό μας προς τους ουρανούς,

για να μην ανεβούμε εμείς εκεί, 

απ' όπου έπεσαν αυτοί.

Γι' αυτό, 

είναι ανάγκη πολλής προσευχής και ασκήσεως, ώστε ο καθένας,

λαβαίνοντας δια του Αγίου Πνεύματος 

χάρισμα διακρίσεως πνευμάτων,

να μπορέσει να γνωρίσει τις πανουργίες τους.

Ποιοι π.χ. είναι λιγότερο φαύλοι, ποιοι είναι φαυλότεροι,σε τι επιτηδεύεται με ιδιαίτερη φροντίδα κι επιμέλεια και πως ανατρέπεται και διώχνεται ο καθένας τους. Γιατί είναι πολλές οι πανουργίες τους και τα κινήματα της επιβουλής των εναντίον μας. Ο μακάριος Παύλος κι' οι μαθητές του,τα είχαν μάθει τα τεχνάσματα αυτά και έλεγαν: «Διότι δεν αγνοούμε τα νοήματά του» (τις μηχανορραφίες του) Β` ΚΟΡ Β,11. εμείς δε οφείλομε, βάσει της πείρας που έχομε απ' αυτά,να διορθώνομε ο ένας του άλλου τις ζημιές,που τυχόν έπαθε απ' αυτούς. Γι' αυτό, λοιπόν,κι' εγώ,μιας κι' έχω μερική πείρα από αυτά,θα σας τα ειπώ, γιατί είστε τέκνα μου πνευματικά. Λοιπόν, αν δουν οι δαίμονες και όλους τους άλλους, βέβαια, Χριστιανούς, μα περισσότερο τους μοναχούς, να δείχνουν φιλοπονία στην άσκηση και να προκόβουν, πρώτα μεν επιτίθενται και πειράζουν, βάζοντας αλλεπάλληλα εμπόδια στο δρόμο τους.

Τέτοια διαβολικά σκάνδαλα είναι οι πονηρές σκέψεις —οι πονηροί διαλογισμοί. Αλλά δεν πρέπει εμείς να φοβόμαστε τις ύπουλες αυτές ενέργειές τους. Διότι, με προσευχές και νηστείες και με πίστη προς τον Κύριο, πέφτουν αμέσως μόνοι τους. Αλλά και αφού πέσουν,δεν παύουν,αλλά και πάλιν έρχονται πανούργα και δόλια. Όταν δεν κατορθώσουν στα φανερά να εξαπατήσουν την καρδιά με βρώμικους, μα ηδονικούς λογισμούς,επιτίθενται πάλιν με άλλον τρόπο. Πλάθουν φαντάσματα και προσπαθούν να μας εκφοβίσουν, υποκρινόμενοι διάφορες μορφές και εμφανίσεις. Μιμούνται γυναίκες, θηρία, ερπετά, και πλήθος στρατιωτών ή αλλάζουν τα μεγέθη των πραγμάτων. Αλλ' ούτε και τότε πρέπει να δειλιάζουμε με τα φαντάσματά τους αυτά. Γιατί δεν είναι τίποτε και γρήγορα εξαφανίζονται, εάν μάλιστα ο καθένας μας οχυρώνει τον εαυτό του με την πίστη και το σημείον του Σταυρού.

Είναι και τολμηροί και πολύ αναιδείς, γιατί ακόμη κι' αν νικηθούν μ' αυτόν τον τρόπο και πάλιν επιτίθενται με άλλον τρόπο. Προσποιούνται ότι μαντεύουν και προλέγουν τα μέλλοντα και παρουσιάζονται ψηλοί ως τη στέγη και με φαρδιές πλάτες, ώστε όσους δεν μπορέσουν ν' απατήσουν με τους λογισμούς,μήπως τους παρασύρουν με τέτοιες τρομερές φαντασίες. Εάν όμως βρουν την ψυχή ασφαλισμένη στην πίστη και την ελπίδα της διανοίας, προσκαλούν του λοιπού τους αρχηγούς των. Έλεγε, πως πολλές φορές φαίνονται, όπως φανέρωσε ο Κύριος τον διάβολο εις τον Ιώβ,λέγοντας του: «Λάμπουν τα μάτια του ως είδος εωσφόρου —σαν ήλιος χαραυγής. Από το στόμα του πηδούν λαμπάδες αναμμένες κι' εκσφενδονίζονται φωτιάς κομμάτια,απ' τα ρουθούνια του βγαίνει καπνός,όπως από καμίνι που σιγοκαίγεται με πυρακτωμένα κάρβουνα. 

Είναι η ψυχή του θράκα αναμμένη και φλόγα βγαίνει απ' το στόμα του» ΙΩΒ ΜΑ, 9-12. Έτσι εμφανιζόμενος ο άρχοντας των δαιμόνων φοβερίζει, όπως προείπα, γιατί καυχιέται για μεγάλα πράγματα ο πανούργος, όπως τον απέδειξε ο Κύριος και πάλι στον Ιώβ, λέγοντας: «Θωρεί το σίδερο για άχυρο και το χαλκό σαν σάπιο ξύλο και θεωρεί τη θάλασσα σαν φιαλίδιο του με αρωματάκι, πως έχει στην ιδιοκτησία του σαν λάφυρα τα Τάρταρα της Αβύσσου και την ίδια την Άβυσσο, την λογαριάζει για περίπατο του». ΙΩΒ ΜΑ, 18-24.Αλλά και μέσω του Προφήτου μας απεκάλυψε ο Κύριος τις πανουργίες του διαβόλου,λέγοντας πως: «Είπεν ο εχθρός:Αδιάκοπα θα το επιδιώξω και δεν μπορεί παρά να κυριέψω τον άνθρωπο» ΕΞΟΔΟΣ ΙΕ, 9. Και με άλλον Προφήτη μας αποκαλύπτει πως μεγαλοκαυχιέται ο διάβολος, λέγοντας: «θα καταλάβω με το χέρι μου την οικουμένη όλη, σαν μια φωλιά πουλιού και θα τη σηκώσω όπως παίρνω τα εγκαταλειμμένα αυγά» ΗΣ. 1,14. Και γενικά, με τέτοια επιχειρήματα κομπάζουν και τέτοια υπόσχονται, για να απατήσουν τους θεοσεβείς. Αλλά εμείς και πάλιν οι πιστοί,ούτε μ' αυτά πρέπει να φοβόμαστε τις φαντασίες του διαβόλου και να προσέχουμε τις φωνές του, γιατί ψεύδεται και δεν λέει ολωσδιόλου τίποτε το αληθινό.

Μη σε μέλει που,τέτοια λέγοντας, αποθρασύνεται τόσο,γιατί σύρεται σαν το θαλάσσιο κήτος (τον καρχαρία) με το αγκίστρι από τον Σωτήρα και του έχει βάλει γύρω στη μύτη χαλινάρια (γκέμια,καπίστρια), όπως στο κτήνος, είναι δεμένος απ' το ρουθούνι με κρίκους σαν τους δραπέτες κι' έχει στα χείλη περάσει δακτυλίδι (όπως στους ταύρους)». Έχει δεθεί από τον Κύριο σαν (ασήμαντο) σπουργίτι,για να τον περιπαίζουμε εξευτελιστικά εμείς. Ακόμη, είναι ριγμένος κατά γης, κι' αυτός και όλα τα δαιμόνια της παρέας του,όπως τα φίδια κι' οι σκορπιοί, για να καταπατιούνται από μας τους χριστιανούς ΛΟΥΚ, 1,19. Γνώρισμα της αδυναμίας του αυτής είναι ότι εμείς τώρα, πολιτευόμαστε εναντίον του. Γιατί αν και δηλώνει πως αφανίζει τη θάλασσα και κατέχει την οικουμένη, να τώρα, που δεν μπορεί να εμποδίσει την ασκητική ζωή σας, ούτε κι' εμένα, που σας μιλάω εναντίον του.

Ας μη προσέχομε λοιπόν σ' ότι λέει, γιατί ψεύδεται,μήτε και να δειλιάζουμε με τα φαντάσματά του, μιας κι είναι ψεύτικα κι' αυτά. Γιατί δεν είναι φως αληθινό,αυτό που φαίνεται με τα τεχνάσματα αυτά, αλλά είναι μάλλον τα προοίμια και οι εικόνες του πυρός εκείνου,που έχει προετοιμασθεί γι' αυτούς (στη Δευτέρα Παρουσία). Ακόμη γιατί προσπαθούν να εκφοβίζουν τους ανθρώπους μ' αυτά,για τα οποία μέλλουν να κατακριθούν. Έτσι φαίνονται και παρ' όλα αυτά εξαφανίζονται χωρίς να βλάψουνε κανέναν από τους πιστούς, παίρνοντας μάλιστα τη μορφή του πυρός,που μέλλει να τους δεχτή. Ούτε γι' αυτά λοιπόν,είναι σωστό να τους φοβούμεθα,διότι όλα τους τα τεχνάσματα για τίποτα δεν λογαριάζονται, από τη χάρη του Χριστού. Είναι και δόλιοι και έτοιμοι να μεταβάλλονται και μετασχηματίζονται σε όλα. Πολλές φορές κάνουν πως ψάλλουν μουσικά, χωρίς να φαίνονται και χρησιμοποιούν λέξεις από τις Γραφές. Και μερικές φορές,όταν εμείς διαβάζουμε,ευθύς αυτοί επαναλαμβάνουν σαν ηχώ πολλές φορές τα ίδια που έχουν διαβαστεί. Και σαν κοιμόμαστε μας σηκώνουν για προσευχές. Κι' αυτό το κάνουν συνεχώς, ώστε σχεδόν δεν μας αφήνουν ούτε να κοιμηθούμε. 

Κάποτε - κάποτε, όταν μεταμορφώνονται σε μοναχούς, προσποιούνται να μιλούν σαν ευλαβείς, για να μας πλανήσουν με το σχήμα μας κι' έπειτα να τραβήξουν όπου θέλουν αυτούς που εξαπάτησαν. Αλλά δεν πρέπει να τους προσέχομε,έστω κι' αν μας ξυπνούν για προσευχή και αν μας συμβουλεύουν να μη τρώμε καθόλου ή αν προσποιούνται πως μας κατηγορούν και μας κοροϊδεύουν για κείνα που κάποτε μας έκαμαν συγκατάβαση. Διότι δεν τα κάνουν αυτά από ευλάβεια ή για την αλήθεια,αλλά για να φέρουν σε απελπισία τους ακέραιους και να ειπούν πως είναι ανώφελη η ασκητική ζωή,να κάμουν τους ανθρώπους να τη σιχαθούν, διότι δήθεν η μοναχική ζωή είναι φορτική και βαρύτατη και να εμποδίσουν όσους πολιτεύονται εναντίον τους. Ό Προφήτης Αββακούμ σταλμένος από τον Κύριο, κάτι τέτοιους δαίμονες ελεεινολογούσε,λέγοντας τα εξής: «Αλίμονο σ' εκείνον που ποτίζει τον πλησίον του με το ποτήρι της οργής του,που φέρνει θολερή καταστροφή».ΑΒΒΑΚΟΥΜ Β,15. Διότι τα τέτοια τεχνάσματα και ενθυμήματα μεταστρέφουν τον άνθρωπο που παίρνει το δρόμο για την αρετή. Αλλά και ο ίδιος ο Κύριος και για τον εαυτό του, παρ' όλον ότι έλεγαν την αλήθεια οι δαίμονες (γιατί στ' αλήθεια το έλεγαν: Συ είσαι ο Υιός του Θεού), όμως τους φίμωνε και τους εμπόδιζε να το διαλαλούν,μήπως,καμιά φορά,μαζί με την αλήθεια,σπείρουν από πάνω και τη δική τους την κακία και για να μας συνηθίσει κι' εμάς,ποτέ να μην τους προσέχομε,έστω κι' αν φαίνονται πως λένε την αλήθεια.

Διότι, ενώ έχομε τις Άγιες Γραφές και την ελευθερία από τον Σωτήρα, είναι απρεπές να διδασκώμεθα από το διάβολο, ο οποίος δεν φύλαξε το δικό του αξίωμα, που του όρισε ο Θεός, αλλά θέλησε άλλα άντ' άλλων. Δια τούτο κι' όταν ακόμη λέει λέξεις από τις Γραφές τον εμποδίζει (ο Θεός) λέγοντας: «Και στον αμαρτωλό είπε ο Θεός, διατί διηγείσαι εσύ τα δικαιώματά μου (τους νόμους μου) και πιάνεις τη διαθήκη μου με το στόμα σου;» ΨΑΛΜΟΙ ΜΘ16. Όλα τα κάνουν τα δαιμόνια και φωνάζουν και θορυβούν και υποκρίνονται και ταράζουν το περιβάλλον για ν' απατήσουν τους ακέραιους (τους σταθερούς στην πίστη). Ακόμη κάνουν και χτύπους και γελούν ανόητα και σφυρίζουν. Κι' αν δεν τους προσέχει κανείς,αρχίζουν να κλαίνε και θρηνούν γιατί νικήθηκαν. Ο Κύριος λοιπόν, ως Θεός φίμωσε τους δαίμονας κι' εμείς που μάθαμε πολλά από τους Αγίους, πρέπει να ενεργούμε σύμφωνα μ' εκείνους και να μιμούμεθα την ανδρεία τους.

Διότι κι' εκείνοι, παρατηρώντας όλα αυτά, έλεγαν:

«Ενώ συνάγεται ο αμαρτωλός εναντίον μου,

κουφαίνομαι και ταπεινώνομαι και σιωπώ 

(από αγαθά ελατήρια και όχι από ανάγκη») ΨΑΛΜΟΣ ΜΗ 2-3.

Και πάλιν:

«Εγώ δε, σαν τον κουφό, δεν άκουγα (τα λόγια τους) και σαν να ήμουν άλαλος,

δεν έβγαζα μιλιά απ' το στόμα μου,

κι' έκανα πως δεν ακούω και πως δεν προσέχω τους άδικους ελέγχους των» ΨΑΛΜΟΣ ΛΖ 14-15.

Κι' εμείς λοιπόν, ας μην τους ακούμε, σαν ξένοι που μας είναι, μήτε να τους υπακούμε,

έστω κι' αν μας ξεσηκώνουν για προσευχή ή αν φωνάζουν για νηστείες,

 αλλά να προσέχουμε στην πρόθεσή μας να ασκηθούμε μάλλον και να μην απατόμεθα απ' αυτούς,

που όλα τα κάνουνε με δόλο.

Δεν πρέπει δε να τους φοβούμεθα,

έστω κι' αν φαίνονται ότι μας επιτίθενται ή κι' αν μας απειλούν με θάνατο,

διότι είναι ανίκανοι και δεν μπορούν τίποτα να κάμουν,

παρά μόνο να φοβερίζουν.

Απόσπασμα κειμένου του Μεγάλου Αντωνίου,
από το ιστολόγιο ''ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ''.
Επιμέλεια ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Άγιος Αντώνιος