Η ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΟΥ 1924 ΜΕΡΟΣ 4ον

Πρόλογος

Στη συνέχεια της έρευνάς μας για την οικουμενική κίνηση -πριν από την ημερολογιακή καινοτομία του 1924-παρουσιάζουμε ένα μεγάλο απόσπασμα από το βιβλίο του Παναγιώτη Γ. Βαφειάδη, ιδιοκτήτη και διευθυντή του περιοδικού ''Πανάγιος Τάφος'' υπό τον τίτλο ''Βίος και Πολιτεία του Μελετίου Μεταξάκη'', που εκδόθηκε στο Κάιρο στα 1931.

 Για τον συγγραφέα του βιβλίου δυστηχώς δεν έχουμε περισσότερες πληροφορίες, όμως αυτό που εξυφαίνεται από την ανάγνωση του συγγράματος προκύπτει, ότι ο ίδιος ήταν φίλα προσκείμενος προς τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δαμιανό, με τον οποίο ο Μελέτιος Μεταξάκης ήταν σφοδρός πολέμιός του. 

Το βιβλίο εκτός του ότι δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την ιδιοσυγκρασία, την ψυχοσύνθεση και τις κατά βίον πρακτικές και μεθοδεύσεις του Μελετίου, ωστόσο -και αυτό μας απασχολεί στην έρευνά μας αυτή- παρέχει στοιχεία για την φιλενωτική, οικουμενική πορεία του καθηρημένου, ως Μητροπολιτικού μοιχεπιβάτη Αθηνών κ. Μεταξάκη. 

Άλλωστε η εποχή που αναφερόμαστε είναι εξόχως ανατρεπτική εξαιτίας του σφοδρού, πολιτικού διχασμού βασιλικών - βενιζελικών (1915 - 1927)και των αλεπάλληλων αλλαγών αρχιεπισκόπων, που ακολουθούσαν τις αλλαγές κυβερνήσεων. 

Ο βασιλόφρων Θεόκλητος Μηνόπουλος πρωτοστατεί στο γνωστό ''Ανάθεμα'' του Ελευθερίου Βενιζέλου (1916) και, όταν ο Βενιζέλος επιστρέφει στην Αθήνα, καθαιρείται και φυλακίζεται και στη θέση του εκλέγεται από ''Αριστίνδην Σύνοδο'' ο βενιζελικός Μελέτιος Μεταξάκης (αρχές 1918). Το 1920 η ιστορία επαναλήφθηκε με αντεστραμμένους τους ρόλους. 

Ο Μεταξάκης απολύθηκε με ένα απλό κυβερνητικό έγγραφο και στον θρόνο επανήλθε ο Θεόκλητος, για να απολυθεί και αυτός με τη σειρά του ­ οριστικά αυτή τη φορά ­ μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ''Επανάσταση'' του '22. 

Τον Θεόκλητο διαδέχθηκε ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Παπαδόπουλος και μαζί μ' αυτόν κατέλαβαν μητροπολιτικούς θρόνους νεαροί ιερωμένοι, μέλη της φίλα προσκείμενης στη βενιζελική παράταξη ''Παγκληρικής Ενώσεως'' (ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός Παπανδρέου, ο μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης 

Αθηναγόρας Σπύρου κ.ά.). 

Η απόφαση για τις αλλαγές στην Εκκλησία ελήφθη σε σύσκεψη στο γραφείο του αρχηγού της ''Επανάστασης'' Ν. Πλαστήρα με τη συμμετοχή των μελών του προεδρείου της ''Παγκληρικής Ενώσεως'' και υπουργών (Γονατάς, Σιώτης, Σιδέρης, Ρέντης). 

Εύχεσθε!

Γ. Δ.

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ

Ο Μ. ΜΕΤΑΚΗΣ ΕΙΣ ΑΘΗΝΑΣ

Το 1917 κληθείς εκ Κύπρου υπό της τότε, και νυν, Ελληνικής Κυβερνήσεως, ο Μελέτιος Μεταξάκης μετέβη εις Αθήνας, διορισθείς αντικανονικώς και αντορθοδόξως Μητροπολίτης Αθηνών. Κατά τον ενθρονιστήριον λόγον ελάλησε περί της ανάγκης του γάμου των Αρχιερέων, ποθήσας φαίνεται, να έλθη εις γάμου κοινωνίαν, μετ΄εκλεκτής της καρδιάς του, ως και περί άλλων πολλών της φαντασίας του αποκυημάτων. Εξέδιδεν εν Αθήναις τον ''Εκκλησιαστικόν Κήρυκα'', περιέχοντα τους ανουσίους και ανίερους λόγους του, και τας αντιχριστιανικάς και αντιορθοδόξους αρχάς του, και προς κερδοσκοπικόν και ιεροκαπηλίαν επέβαλεν εις πάντας τους κληρικούς των εκκλησιών και των Μοναστηρίων να γίνωσι συνδρομηταί του οργάνου τούτου, τουθ΄όπερ ποιεί και εν τη Αλεξανδρινή Εκκλησία διά το όργανόν του ''Πάνταινον'', χωρίς να διτίθητε ουδ΄οβολός υπέρ φιλανθρωπικού τίνος σκοπού, ευεγεργετικού τίνος ιδρύματος. Επέβαλε χρηματικάς διατιμήσεις και διαβαθμίσεις επί λειτουργιών, κηδειών, μνημοσύνων, βαπτίσεων, γάμων, και εφ΄όλων των λοιπών μυστηρίων, ως τούτο εποίησε και διά την Αλεξανδρινήν Εκκλησίαν, μεταβαλών τον οίκον του Θεού εις οίκον εμπορίου προς χρηματισμόν. Εχρέωσε το εκκλησιαστικόν ταμείον διά δαπάνας επιπλώσεως και διακοσμίσεως της Μητροπόλεως Αθηνών. Διά την σαρδαναπαλικήν του ζωήν εθυσίαζεν αφειδώς κατά τα εν Μητροπόλει εις τους φίλους του παρατιθέμενα γεύματα και δείπνα. Έθεσεν επί της θύρας της Μητροπόλεως τα κεφαλαία πρώτα γράμματα του ονόματός του, και εν νυκτί ηλεκτρικώ ρεύματι να διακρίνωνται ταύτα, ότι η Ιερά Μητρόπολις καθίστατο μέγαρον Μελετίου Μεταξάκη. 

Μη απολαύσας εν τη νεότητι πραγμάτων και θεαμάτων, επεθύμει τούτων εν τω γήρατι, διό και έκαμε το 1920 το διασκεδαστικόν της εις Ευρώπην και Αμερικήν αποδημείας του μετά μεγάλης συνοδείας και διά ν΄αργυρολογή.

 Διήλθεν δι΄Ιταλίας επισκεφθείς το Βατικανόν και γενόμενος επισήμως δεκτός υπό του Πάπα, υποβάλων τας σκέψεις του διά τας εν τη Ορθοδόξω εκκλησία μελετωμένας μεταρρυθμίσεις, ενώ πρότερον είχε κηρύξει τον πόλεμον εναντίον της Ρωμαικής εκκλησίας και του Πάπα. 

Κατά την εις Λονδίνον επίσκεψίν του συννενοήθη μετ΄ Άγγλων κληρικών περί συγκροτήσεως ψευδοοικουμενικής Συνόδου προς Ένωσιν της Ορθοδόξου μετά της Αγγλικανικής Εκκλησίας. 

Ότι είχε σκοπόν διασκεδαστικόν το ταξίδιον του Μεταξάκη, κατεδείχθη εκ της μεταμορφώσεώς του, κείρας την κόμην, περικόψας τον πώγωνα επί το νεανικώτερον, περιβληθείς στολήν νεανίσκου μετά πίλου νεανικού και ράβδου νεανικής  μετ΄άνθους επί της κομβοδόχης, φωτογραφούμενος εν τη τοιαύτη στολή εν Ευρώπη και Αμερική και δη μετά γυναικός (ίδε Ριζοσπάστη 25 Μαρτίου 1920). 

Εν Ιερουσαλήμ, ως Αρχιμανδρίτης και Αρχιγραμματεύς είχε φωτογραφηθή με περιβολήν Μπετουβίνου. Χαρακτηριστικόν του Μελετίου να φωτογραφίζηται με διαφόρους στάσεις. 

Κατά την εις Αμερικήν επίσκεψιν αυτού η ''Ατλαντίς'' εν τω φύλλω της 24 Δεκεμβρίου 1920 εδημοσίευσεν: ''εάν ο κ. Καρολίδης ήτο εδώ κατά την επίσκεψιν του Μελετίου θα ηδύνατο να γράψη πολλά ωραία πράγματα διά την διαγωγήν του. Τα όργια τα οποία διέπραξεν εδώ ο Μεταξάκης εις βάρος του γοήτρου της Εκκλησίας, εγένετο καταλλήλως γνωστά εις τας Αθήνας!'' Κατά την εις Αμερικήν διαμονήν του συνεζήτησε μετά μεγάλης μορφώσεως θεολόγων, Αμερικανών, ομολογήσας, ότι δεν κατέχει την θεολογικήν επιστήμην εν οίω βαθμώ εκείνοι, διότι ούτε εις ανωτέρας σχολάς Θεολογικάς εφοίτησεν, ούε καιρόν έλαβεν προς μελέτας θεολογικάς, αναγνωρίσας ούτω την αδυναμίαν του και την ορθότητα των υπ΄εκείνων λεγομένων. Προς εξευτελισμόν της ορθοδόξου εκκλησίας εδικαιολόγησε δε την αδυναμίαν του διά του μεγάλου ψεύδους ειπών, ότι δεν έλαβε καιρό ν΄ασχοληθή περί τα θεολογικά ζητήματα, διότι άμα απολυθείς της Θεολογικής Σχολής του Σταυρού ηγωνίζετο πως να σώση το χριστιανικόν ποίμνιόν του από του ξίφους των Τούρκων, ψευσθείς αναισχύντως, διότι εν Κύπρω υπό την Αγγλικήν διοίκησιν ο χριστιανικός λαός ουδένα διέτρεχε κίνδυνον, εν Αθήναις δε είχε Ελληνικόν λαόν. 

Διά τούτων και άλλων ψευδών επιχειρημάτων εγένετο καταγέλαστος τόσον εν Αγγλία, όσον και εν Αμερική, και εν τη αφροσύνη του και αγραμματοσύνη του εξέθεσε την ημετέραν Εκκλησίαν, ειπών περί του Ευσεβίου, Μητροπολίτου Καισαρείας της Παλαιστίνης προς τους Αγγλικανούς Επισκόπους, ότι άλλα εφρόνει περί του δόγματος του ομοουσίου και άλλα υπέγραψεν εν τη Α΄Οικουμενική Συνόδω των 318 Θεοφόρων Πατέρων, φοβούμενος την οργήν του Ορθοδόξου λαού της επαρχίας του, συγχέων τον Ευσέβειον Καισαρείας 

προς τον Ευσέβιον Μητροπολίτην Νικομηδείας. 

Όστις ήτο εκ των Ιεραρχών εκείνων της Α΄Οικουμενικής Συνόδου, οίτινες εζήτουν να φανώσιν επιικείς προς τον μετάνοιαν δεικνύοντα Άρειον, διά τούτο ο Ευσέβιος Νικομηδείας αφού υπέγραψε μετά των λοιπών Θεοφόρων Πατέρων τον περί πίστεως όρον, δεν υπέγραψε και τον γενόμενον αναθεματισμόν 

εναντίον του Αρείου. 

Διά των ανωτέρω ο Μεταξάκης έδειξε προς τους ετεροδόξους Επισκόπους και την μέχρις αθείας χωρούσαν ασέβειαν και αθρησκείαν.

Απεφήνατο, ότι όταν ήταν η υπ΄αυτού μετά των Αγγλικανών επισκόπων μελετωμένη  έ ν ω σ ι ς  π α σ ώ ν  τ ω ν  Ε κ κ λ η σ ι ώ ν επέλθη, τότε τα Σύμβολα των Εκκλησιών θ΄ανήκωσιν εις την Ιστορίαν!! Είπεν ο Μελέτιος ή ή Ορθόδοξος να προσθέση εν τω Συμβόλω ''και εκ του Υιού'', ή η Αγγλικανική Εκκλησία ν΄αφαιρέση τούτο, τονίσας όπως γίνει το δεύτερον, διότι η εντύπωσις εκ της μεταβολής έσται μάλλον ισχυράν εις τους Έλληνας και εις τους Ανατολίτας καθόλου Χριστιανούς, ή εκ της αφαιρέσεως εις τους Αγγλικανούς, θέλων να είπη, ότι δεν πρόκειται περί της αληθείας και ορθότητος του ενός ή του ετέρου δόγματος, αλλά περί του τις λαός είναι ολιγώτερον προσκεκολλημένος εις δογματικάς αντιλήψεις. Αλλ΄οι Αγγλικανοί θεολόγοι απήντησαν ότι, ούτω ποιούντες θα ηρνούντο την καλήν πίστον των ερμηνευόντων το δόγμα αυτών, ήτοι θα εφαίνοντο άπιστοι και ασεβείς προς την εκκλησίαν των, ως ο Μελέτιος. Η απάντησις ήτο φοβερόν ράπισμα διά τον Μεταξάκην. Επιστρέψας εις Αθήνας εδημοσίευσε πολλά τα ψεύδη, και μεταξύ των άλλων, ότι έλαβεν υπόσχεσιν των Άγγλων και Αμερικανών επισκόπων υπέρ της εις τους Έλληνας αποδόσεως του Ναού της Αγίας Σοφίας, και ο ελληνικός λαός περιμένει ακόμη να λειτουργήση εις την Αγίαν Σοφίαν με τον μαρμαρωμένον Βασιλιά του Κωνσταντίνον τον Παλαιολόγον, υπό τον Παναγιώτατον Μελέτιον Μεταξάκην!!

Ο Μελέτιος προέβη εις νεωτερισμούς εν ταις ιεροτελεστίες, εις τα κατανυκτικά άσμα τα του εσπερινού και του όρθρου, ιδία κατά την Μ. Εβδομάδα.

Συνέδεσε τον νάρθηκα μετά του ιερού διά τηλεφώνου, ίνα τηλεφωνικώς μεταδίδονται εις αυτόν λειτουργούντα αι εκ του πεδίου των μαχών καταφθάνουσαι τηλεγραφικαί ειδήσεις και οι διδόμεναι διαταγαί εν πάση στιγμή διά να πολιτικολογή από του Θρόνου περί της στρατιάς της Σμύρνης και περί των όσα έμελλον να τελεσθώσι στρατιωτικώς και πολιτικών έργων. 

Και ενώ ούτω διήρχετο τον βίον ο Μελέτιος συνεταράχθη εν καιρώ νυκτός εκ τηλεγραφήματος, ότι ο ζωοκλόπος Ιωάννης Μεταξάκης, αδερφός του Μητροπολίτου, εφονεύθη εν τη διαπράξει εγκλήματος και ότι πάσα η υπαίθριος εν τη Νήσω χώρα ανέπεμψε δόξαν τω Θεώ, απαλλαγείσα φοβερού κακούργου, μέγα δε πένθος ενέσκηψεν εν τη Μητροπόλει. 

Οι φονεύσαντες τον διαβόητον κακούργον Ιωάννην Μεταξάκην νυκτοφύλακες πανηγυρικώς και εν ευφημίαις ηθωθούντο.

Ιεράρχαι γεραροί και σεβάσμιοι καταδιωκόμενοι ερρίπτοντο, ως ο γεραρός κανονικός Μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος, εις ειρκτάς κακούργων, κλειόμενοι εντός τρωγλών ζοφερών μετά λωποδυτών και χασισοποτών και άλλοι εξωρίζοντο εν μέσω χειμώνος εις νήσους και χιονώδη βουνά, προς χαράν του επιβάτου του Μητροπολιτικού Θρόνου Αθηνών. Εξέδιδεν εντάλματα συλλήψεως εναντίον των φευγόντων τον απηνή διωγμόν αυτού Αρχιερέων, πέμπων αστυνόμους και χωροφύλακας και κατασκόπους πανταχού. Ελέχθη, ότι επανελθών εξ Ευρώπης είχε μεθ΄αυτού φορτία ολόκληρα χιλιάδων αντιτύπων ευαγγελίων μετεφρασμένων εν Αγγλία χάριν βιβλιοκαπηλίας, αλλα κατασχέθησαν εν τω Τελωνείω Πειραιώς, του νόμου μη επιτρέποντος την κυκλοφορίαν μεταφράσεων ευαγγελίου εν τη γλώσση των Μαλλιαρών. 

Κατεδίωξεν αμειλίκτως διά πολιτικά φρονήματα τον εν Αθήναις ενδημούντα Μητροπολίτην Κρήτης Ευμένιον, τον πεφωτισμένον και κεκοσμημένον αρεταίς χριστιανικού ιεράρχου, μεγάλας δε και περιφανείς εις τον εθνικόν αγώνα της Κρήτης παρασχόντα υπηρεσίας, τον ουκ ολίγα ακούσαντα παρά του Μεταξάκη, εν τη Μητροπόλει κληθέντα, και εκβιασθέντα να δώση την από του Αρχιερατικού αξιώματος 

παραίτησίν του. 

Ο Πρωθιεράρης της Κρήτης διετάχθη από τον Μεταξάκην να προβή είς παραίτησιν ήτοι εις αυτοκτονίαν ηθικήν και ψυχικήν εθελουσίαν.

 Ο Μητροπολίτης Ευμένιος απήντησεν ότι υπάγεται εις την δικαιοδοσίαν του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του μόνου αρμοδίου να δικάση αυτόν. 

Εξαφθείς ο νέος Καιάφας απέπεψεν αυτόν, ειπών:

 ''Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον είναι εδώ τώρα, κι εγώ είμαι ο Οικουμενικός Πατριάρχης, και τούτο θα εννοήσεις αμέσως''. 

Μετά δύο ημέρας ο μάρτυς Ιεράρχης ασθενών, εξωρίζετο εν μέσω χειμώνος, ίνα έρημος φίλων και συγγενών, ξένος εν ξένη, τελευτήση τον βίον ως μάρτυς προς δόξαν και κλέος του αδόξου και ακλεούς Μανώλη Μεταξάκη!! 

Εν τοιαύτη καταστάσει διατελών ο σεβάσμιος εκείνος της Κρήτης Πρωθιεράρχης επωνόμασε τον Μεταξάκη Μελέτιον ''σατανά''! {...}

Συνεχίζεται...

Γιώργος  Δ. Δημακόπουλος

Δημοσιογράφος