Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας συνδέεται άρρηκτα με τις πρώτες διαχριστιανικές κινήσεις στην Ευρώπη και στην Αμερική τις πρώτες δύο δεκαετίες του 1900, πριν από το ημερολογιακό σχίσμα του 1924.
Το Πατριαρχείο υπηρέτησαν -δυστηχώς- κληρικοί και θεολόγοι εμπνευσμένοι και διαποτισμένοι από το όραμα της Ένωσης των Εκκλησιών. Ο Πατριάρχης Φώτιος Πέρογλου (1900-1925) γνωστός ήδη για τις διαχριστιανικές του ''ευαισθησίες'' και την συμμετοχή του σε παγκόσμια συνέδρια, την συσσώρευση σκανδάλων και γενικότερα της άστατης, κοσμικής ζωής του1, υπήρξε πολέμιος εχθρός του μετέπειτα Πατριάρχη Μελετίου Μεταξάκη, που εκείνη την περίοδο βρίσκεται επικεφαλής της Μητρόπολης Αθηνών.
Την ίδια περίοδο ο ''αρχιερέας'' του ημερολογιακού σχίσματος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ως αρχιμανδρίτης στην Αρχιεπισκοπής Αθηνών είναι τακτικός αρθρογράφος στα περιοδικά ''Πάνταινος'' και ''Εκκλησιαστικός Φάρος'' του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας2, συγγράφοντας άρθρα υπέρ της Ένωσης των Εκκλησιών. Στα ίδια περιοδικά συγγράφει και ο -αρχιμανδρίτης τότε και μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας- Νικόλαος ο Ε΄, πρώην Μητροπολίτης Νουμίας Νικόλαος (1876 - 1939), από τον οποίο δημοσιεύουμε ένα άρθρο του υπό τον τίτλο ''ΣΤ'ον ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ'' που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό
του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας ''ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ''3.
Σε αυτό βρίσκουμε εμπεριστατωμένες και λεπτομερείς πληροφορίες για την ενωτική κίνηση των ''Εκκλησιών'' στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πριν από την ημερολογιακή καινοτομία, όπως και μια -εκ των πολλών- πτωτική και... αιρετική στάση του ''πληθωρικού'' εις όλα Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου, που αξίζει -πραγματικά- κανείς να την αναγνώσει. Πριν το άρθρο που προαναφέραμε, θεωρήσαμε ενδεδειγμένο, να καταγράψουμε ένα μικρό απόσπασμα από βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γερασίμου Κονιδιάρη4 σχετικά με τα έργα και ημέρες ενός άλλου, ήδη γνωστού, πανοικουμενιστή θεολόγου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, του κ. Αμίλκα Αλιβιζάτου5, στον οποίο η Καινοτόμος Εκκλησία, αλλά και η Τεκτονική Στοά της οδού Αχαρνών οφείλουν... πολλά για τον μετασχηματισμό της διοικούσης Εκκλησίας σε ένα οικουμενιστικό παράρτημα του Π.Σ.Ε.!
Γράφει: {...} Κατά την αυτήν βραχυτάτην εποχήν5 ο καθηγητής Αλιβιζάτος αναπτύσσει έξοχον δραστηριότητα. Μετέχει ως κανονικός και αγγλομαθής σύμβουλος της υπό τον Αθηνών Μελέτιον αποστολής της γενομένης υπό Κυβερνήσεως Βενιζέλου (μετέχοντας και του καθηγητού αρχιμ. Χρυσοστ. Παπαδοπούλου) εις Αμερικήν, εχούσης τον σπουδαίον σκοπόν να επιφέρη την ειρήνευσίν του υπό την επίδρασιν του ελληνικού διχασμού και των πολιτικών παθών τελούντος Ελληνισμού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το τότε αρξάμενον έργον διεκόπη, αλλ΄αι τεθείσαι κανονικοί βάσεις εχρησιμοποιήθησαν βραδύτερον επί των Πατριαρχών Μελετίου, Βασιλείου Γ' και Φωτίου του Β', ότε εστάλη ο αείμνηστος Δαμασκηνός και ο νυν Οικ. Π/χης Αθηναγόρας, ο από Κερκύρας.
Η συμμετοχή του κ. Αλιβιζάτου εγένετο αφορμή σπουδαίας επιστημονικής και εκκλ. δράσεώς του εν τω Εξωτερικώ και αφετηρία νέων σημαντικών κατευθύνσεων εργασίας. {...} Η ανασύνδεσις των σχέσεών μας μετά της Αγγλικανικής Εκκλησίας και της θεολογίας και η δημιουργία των σχέσεων προς Αμερικανούς και Άγγλους θεολόγους εν Λονδίνω, εν Οξφόρδη και Ν. Υόρκη, υπήρξεν ο καρπός της γονίμου αυτής αποστολής. Αι τότε αρξάμεναι ιστορικαί συζητήσεις Ελλήνων και ξένων θεολόγων διεθνούς φήμης, συνεχίσθησαν εις τας μεγάλας Οικουμενικάς συσκέψεις των γνωστών οργανώσεων ''Πίστεως και τάξεως'' (Faith and Order), ''Ζωής και Εργασίας» (Life and W ork) και της προαγωγής της Διεθνούς φιλίας διά των Εκκλησιών (ο κ. Αλιβ. μέλος ταύτης από του 1914). Εν τέλει εις το εν έτει 1948 προκύψαν: εκ της συγχωνεύσεως των δύο πρώτων οργανώσεων, Παγκόσμιον Συμβούλων των Εκκλησιών και όλα τα όργανα αυτού ο καθηγητής Αλιβιζάτος κατέλαβεν εξέχουσαν θέσιν'' {...}
Το πρώτο Παγκόσμιο διαχριστιανικό Συνέδριο Ιεραποστολής που έγινε στις 13 - 24 Ιουνίου του 1910 στο Εδιμβούργο της Σκωτίας -μεταξύ των άλλων- μετέφερε και ένα οικουμενικό μήνυμα για την ανεξαρτησία των Εβραίων, ως μια αρχική κίνηση για την στερέωση του παγκοσμίου χριστιανικού οικοδομήματος!
Η γρήγορη ανάπτυξη των liberal Προτεσταντών στις ΗΠΑ δημιούργησε προβληματισμούς, συζητήσεις και υπόνοιες για την ενδεχόμενη δημιουργία αργότερα και μιας Παγκόσμιας Θρησκείας!...
Πριν ακόμη όμως και από το Εδιμβούργο το 1910, οι Μεθοδιστές, οι Πρεσβυτεριανοί, οι Προτεστάντες και οι Αγγλικανοί είχαν συχνά διαβουλεύσεις για την προώθηση της χριστιανικής ενότητας.
Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας συνδέεται άρρηκτα με τις πρώτες διαχριστιανικές κινήσεις στην Ευρώπη και στην Αμερική τις πρώτες δύο δεκαετίες του 1900, πριν από το ημερολογιακό σχίσμα του 1924.
Το Πατριαρχείο υπηρέτησαν -δυστηχώς- κληρικοί και θεολόγοι εμπνευσμένοι και διαποτισμένοι από το όραμα της Ένωσης των Εκκλησιών. Ο Πατριάρχης Φώτιος Πέρογλου (1900-1925) γνωστός ήδη για τις διαχριστιανικές του ''ευαισθησίες'' και την συμμετοχή του σε παγκόσμια συνέδρια, την συσσώρευση σκανδάλων και γενικότερα της άστατης, κοσμικής ζωής του1, υπήρξε πολέμιος εχθρός του μετέπειτα Πατριάρχη Μελετίου Μεταξάκη, που εκείνη την περίοδο βρίσκεται επικεφαλής της Μητρόπολης Αθηνών.
Την ίδια περίοδο ο ''αρχιερέας'' του ημερολογιακού σχίσματος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ως αρχιμανδρίτης στην Αρχιεπισκοπής Αθηνών είναι τακτικός αρθρογράφος στα περιοδικά ''Πάνταινος'' και ''Εκκλησιαστικός Φάρος'' του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας2, συγγράφοντας άρθρα υπέρ της Ένωσης των Εκκλησιών. Στα ίδια περιοδικά συγγράφει και ο -αρχιμανδρίτης τότε και μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας- Νικόλαος ο Ε΄, πρώην Μητροπολίτης Νουμίας Νικόλαος (1876 - 1939), από τον οποίο δημοσιεύουμε ένα άρθρο του υπό τον τίτλο ''ΣΤ'ον ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ'' που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό
του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας ''ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ''3.
Σε αυτό βρίσκουμε εμπεριστατωμένες και λεπτομερείς πληροφορίες για την ενωτική κίνηση των ''Εκκλησιών'' στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ πριν από την ημερολογιακή καινοτομία, όπως και μια -εκ των πολλών- πτωτική και... αιρετική στάση του ''πληθωρικού'' εις όλα Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου, που αξίζει -πραγματικά- κανείς να την αναγνώσει. Πριν το άρθρο που προαναφέραμε, θεωρήσαμε ενδεδειγμένο, να καταγράψουμε ένα μικρό απόσπασμα από βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Γερασίμου Κονιδιάρη4 σχετικά με τα έργα και ημέρες ενός άλλου, ήδη γνωστού, πανοικουμενιστή θεολόγου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, του κ. Αμίλκα Αλιβιζάτου5, στον οποίο η Καινοτόμος Εκκλησία, αλλά και η Τεκτονική Στοά της οδού Αχαρνών οφείλουν... πολλά για τον μετασχηματισμό της διοικούσης Εκκλησίας σε ένα οικουμενιστικό παράρτημα του Π.Σ.Ε.!
Γράφει: {...} Κατά την αυτήν βραχυτάτην εποχήν5 ο καθηγητής Αλιβιζάτος αναπτύσσει έξοχον δραστηριότητα. Μετέχει ως κανονικός και αγγλομαθής σύμβουλος της υπό τον Αθηνών Μελέτιον αποστολής της γενομένης υπό Κυβερνήσεως Βενιζέλου (μετέχοντας και του καθηγητού αρχιμ. Χρυσοστ. Παπαδοπούλου) εις Αμερικήν, εχούσης τον σπουδαίον σκοπόν να επιφέρη την ειρήνευσίν του υπό την επίδρασιν του ελληνικού διχασμού και των πολιτικών παθών τελούντος Ελληνισμού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το τότε αρξάμενον έργον διεκόπη, αλλ΄αι τεθείσαι κανονικοί βάσεις εχρησιμοποιήθησαν βραδύτερον επί των Πατριαρχών Μελετίου, Βασιλείου Γ' και Φωτίου του Β', ότε εστάλη ο αείμνηστος Δαμασκηνός και ο νυν Οικ. Π/χης Αθηναγόρας, ο από Κερκύρας.
Η συμμετοχή του κ. Αλιβιζάτου εγένετο αφορμή σπουδαίας επιστημονικής και εκκλ. δράσεώς του εν τω Εξωτερικώ και αφετηρία νέων σημαντικών κατευθύνσεων εργασίας. {...} Η ανασύνδεσις των σχέσεών μας μετά της Αγγλικανικής Εκκλησίας και της θεολογίας και η δημιουργία των σχέσεων προς Αμερικανούς και Άγγλους θεολόγους εν Λονδίνω, εν Οξφόρδη και Ν. Υόρκη, υπήρξεν ο καρπός της γονίμου αυτής αποστολής. Αι τότε αρξάμεναι ιστορικαί συζητήσεις Ελλήνων και ξένων θεολόγων διεθνούς φήμης, συνεχίσθησαν εις τας μεγάλας Οικουμενικάς συσκέψεις των γνωστών οργανώσεων ''Πίστεως και τάξεως'' (Faith and Order), ''Ζωής και Εργασίας» (Life and W ork) και της προαγωγής της Διεθνούς φιλίας διά των Εκκλησιών (ο κ. Αλιβ. μέλος ταύτης από του 1914). Εν τέλει εις το εν έτει 1948 προκύψαν: εκ της συγχωνεύσεως των δύο πρώτων οργανώσεων, Παγκόσμιον Συμβούλων των Εκκλησιών και όλα τα όργανα αυτού ο καθηγητής Αλιβιζάτος κατέλαβεν εξέχουσαν θέσιν'' {...}
Η συμμετοχή του κ. Αλιβιζάτου εγένετο αφορμή σπουδαίας επιστημονικής και εκκλ. δράσεώς του εν τω Εξωτερικώ και αφετηρία νέων σημαντικών κατευθύνσεων εργασίας. {...} Η ανασύνδεσις των σχέσεών μας μετά της Αγγλικανικής Εκκλησίας και της θεολογίας και η δημιουργία των σχέσεων προς Αμερικανούς και Άγγλους θεολόγους εν Λονδίνω, εν Οξφόρδη και Ν. Υόρκη, υπήρξεν ο καρπός της γονίμου αυτής αποστολής. Αι τότε αρξάμεναι ιστορικαί συζητήσεις Ελλήνων και ξένων θεολόγων διεθνούς φήμης, συνεχίσθησαν εις τας μεγάλας Οικουμενικάς συσκέψεις των γνωστών οργανώσεων ''Πίστεως και τάξεως'' (Faith and Order), ''Ζωής και Εργασίας» (Life and W ork) και της προαγωγής της Διεθνούς φιλίας διά των Εκκλησιών (ο κ. Αλιβ. μέλος ταύτης από του 1914). Εν τέλει εις το εν έτει 1948 προκύψαν: εκ της συγχωνεύσεως των δύο πρώτων οργανώσεων, Παγκόσμιον Συμβούλων των Εκκλησιών και όλα τα όργανα αυτού ο καθηγητής Αλιβιζάτος κατέλαβεν εξέχουσαν θέσιν'' {...}
Το πρώτο Παγκόσμιο διαχριστιανικό Συνέδριο Ιεραποστολής που έγινε στις 13 - 24 Ιουνίου του 1910 στο Εδιμβούργο της Σκωτίας -μεταξύ των άλλων- μετέφερε και ένα οικουμενικό μήνυμα για την ανεξαρτησία των Εβραίων, ως μια αρχική κίνηση για την στερέωση του παγκοσμίου χριστιανικού οικοδομήματος!
Η γρήγορη ανάπτυξη των liberal Προτεσταντών στις ΗΠΑ δημιούργησε προβληματισμούς, συζητήσεις και υπόνοιες για την ενδεχόμενη δημιουργία αργότερα και μιας Παγκόσμιας Θρησκείας!...
Πριν ακόμη όμως και από το Εδιμβούργο το 1910, οι Μεθοδιστές, οι Πρεσβυτεριανοί, οι Προτεστάντες και οι Αγγλικανοί είχαν συχνά διαβουλεύσεις για την προώθηση της χριστιανικής ενότητας.
ΣΤ'ον ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ
ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Περί του Συνεδρίου τούτου επραγματεύθησαν εν εκστάσει εν τη εκθέσει αυτών προς τας οικείας Εκκλησιαστικάς αρχάς οι αντιπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών, ως και ημείς προς την Α.Θ.Μ τον Πατριάρχην κ. Φώτιον και την Εκκλησίαν Αλεξανδρείας. Διό αρκούμεθα ν΄αντιγράψωμεν ενταύθα χρονογραφικώς τα εξής: Εν τω Συνεδρίω τούτω (12-19 Αυγούστου ν. η.) παρέστησαν εκατόν είκοσιν αντιπρόσωποι, κληρικοί, λαικοί, αντιπροσωπεύοντες ογδοήκοντα εκκλησίας και θρησκευτικά συστήματα και δεκαέξ χώρας εξ΄όλων των Ηπείρων της υφηλίου.
Εν αυτώ αντεπροσωπεύθη επαρκώς η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία διά 14 αντιπροσώπων των Πατριαρχείων και των αυτοκεφάλων Εκκλησιών, ετιμήθη δ΄επαρκώς υπό της Συνδιασκέψεως εν τω προσώπω των απεσταλμένων αυτής και λόγοι εκτιμήσεως και σεβασμού επανειλημμένως ηκούσθησαν από του βήματος υπό τε του Προέδρου Σεβ. Επισκόπου της Δυτ. Ν. Υόρκης κ. Brent και άλλων διακεκριμένων αντιπροσώπων. Εν τω Συνεδρίω τούτω η Ορθόδοξος αντιπροσωπεία παρέστη ενιαία και ηνωμένη εις τας σκέψεις, το πρόγραμμα και τας ενεργείας αυτής, επέτυχε δε την παραδοχήν του προγράμματος, ενώ σπουδαιότατα αιτήματα, η παύσις του προσηλυτισμού μεταξύ των χριστιανικών λαών και η ανάπτυξις αλληλεγγύης και αμοιβαίου ενδιαφέροντος μεταξύ των Εκκλησιών. Το πρόγραμμα τούτον, γενόμενον δεκτόν, παρεπέμθη εις την μεγάλην εκτελεστικήν μόνιμον επιτροπήν, την α ν α λ α β ο ύ σ α ν ν α σ υ ν ε χ ί σ η τ α ς ε ρ γ α σ ί α ς κ α ι π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ η τ ο π ρ ο σ ε χ έ ς Σ υ ν έ δ ρ ι ο ν.
Ο Charles Henry Brent (1862 - 1929), για τον οποίο γίνεται αναφορά στο άρθρο, υπήρξε επίσκοπος της Επισκοπικής Εκκλησίας των ΗΠΑ, παρακολούθησε την Παγκόσμια Ιεραποστολική Διάσκεψη στο Εδιμβούργο το 1910 και ''προβληματίστηκε'' από την απουσία Ρωμαιοκαθολικών αντιπροσώπων.
Αργότερα θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή των οικουμενικών προσπαθειών στην Επισκοπική Εκκλησία. Το 1920 προήδρευσε στη διαχριστιανική Συνάντηση της Γενεύης για το σχεδιασμό της Παγκόσμιας Διάσκεψης για την ''Πίστη και την Τάξη.''
Το 1926 διορίστηκε Επίσκοπος, υπεύθυνος για τις αμερικανικές επισκοπικές εκκλησίες στην Ευρώπη και βοήθησε να οργανωθεί το πρώτο οικουμενικό, διαχριστιανικό, Παγκόσμιο Συνέδριο για την ''Πίστη και την Τάξη'', το οποίο συνήλθε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1927.
Αυτή η συνεισφορά του για την Ένωση των Εκκλησιών βοήθησε να τεθούν τα θεμέλια για το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (ΠΣΕ).
Εν τω προκειμένω Συνεδρίω διάφορα ζητήματα, εν οις η έννοια της Εκκλησίας, η αγία Γραφή και το Σύμβολον της πίστεως
ε ν τ η ι δ έ α τ η ς ε ν ώ σ ε ω ς τ ω ν Ε κ κ λ η σ ι ώ ν,
ανεπτύχθησαν υπό των διαφόρων αντιπροσώπων μετά προφανούς ζήλου και εμμονής εκάστου εις την αντίληψιν της εκκλησίας αυτού,
αλλά εν πνεύματι πραότητας.
Και ηκούσθησαν διαφορώταται γνώμαι αλληλοσυγκρουόμεναι, εξεδηλώθησαν όμως και γνώμαι ορθοδοξόταται, εν αις οι των Παλαιοκαθολικών και Αγγλικανών Επισκοπιανών, οίτινες εν πλείστοις υπερεμάχουν της ορθοδόξου αντιλήψεως και μετά συγκινήσεως και πολλής εκτιμήσεως εξεφράζοντο εν γένει
περί της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Των τελευταίων τούτων ο σεβασμός προς την ημετέραν Εκκλησίαν ακράτητος κατεδείχθη, ότε κατά πρόσκλησιν της Ορθοδόξου αντιπροσωπείας επί τη εορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού παρέστη η Συνδιάσκεψις εν τω περικαλλεί Ρωσσικώ ιερώ ναώ κατά την Ελληνιστί
γενομένην θείαν λειτουργίαν
υ π ό τ ο υ Α ρ χ ι μ. Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ο υ Π α π α δ ο π ο ύ λ ο υ,
χοροστατούντων πέντε Ορθοδόξων Αρχιερέων, των Ελλλήνων Σελευκείας Γερμανού, Πηλουσίου Πολυεύκτου, Νουβίας Νικολάου, του Ρώσσου Βολίνης Ευλογίου και του Σέρβου Τιμώκ Ειρηναίου, οι Επισκοπικοί ηκροάσαντο της θείας λειτουργίας σχεδόν γονυκλινείς
και εν κατανύξει προσευχόμενοι.
Ο διάλογος μεταξύ των χριστιανικών εκκλησιών ξεκίνησε επίσημα στη χώρα μας μ' ένα κείμενο του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ, ο οποίος απευθύνθηκε το 1902 στους αρχηγούς6 των Ορθόδοξων Εκκλησιών.
Με αυτό προέτρεπε τις Oρθόδοξες Εκκλησίες ν' αναπτύξουν διάλογο με τους ετεροδόξους.
Στην εγκύκλιο απάντησαν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες: Ιεροσολύμων, Ρωσίας, Ελλάδας, Ρουμανίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου. Όλες αυτές οι Εκκλησίες τόνισαν την ανάγκη ενότητας, αλλά επεσήμαναν και τις δυσκολίες που υπήρχαν.
Στη συνέχεια, το Οικουμενικό Πατριαρχείο απηύθυνε τον Ιανουάριο του 1920 την γνωστή εγκύκλιο επιστολή ''προς τις Εκκλησίες του Χριστού σ' όλο τον κόσμο''. Στην εγκύκλιο αυτή τονιζόταν η ανάγκη να εκλείψει κάθε δυσπιστία, ώστε να ενισχυθεί η αγάπη, που είναι προΰπόθεση για την επίτευξη της Ένωσης των χριστιανικών Εκκλησιών.
Η εγκύκλιος καλούσε όλες τις Εκκλησίες να συνεργαστούν για μία εθνική συνάντηση, προτείνοντας μάλιστα την ίδρυση μιας ''κοινωνίας'' Εκκλησιών κατά τα πρότυπα της Kοινωνίας των Εθνών!...
Με αυτή ακριβώς την πατριαρική εγκύκλιο στοχοποιήθηκε και εντέλει καταργήθηκε το εκκλησιαστικό ημερολόγιο των 16 αιώνων παράδοσης και καταλύθηκε η λατρευτική ενότητα των τοπικών Εκκλησιών απανταχού της γης.
Με αυτή ακριβώς την πατριαρική εγκύκλιο στοχοποιήθηκε και εντέλει καταργήθηκε το εκκλησιαστικό ημερολόγιο των 16 αιώνων παράδοσης και καταλύθηκε η λατρευτική ενότητα των τοπικών Εκκλησιών απανταχού της γης.
Της Συνδιασκέψεως ταύτης απέσχεν η Ρωμαική Εκκλησία, το μεν διότι η πρωτοβουλία ωφείλετο εις άλλους, το δε διότι ακολουθεί και νυν την εγωιστικήν αρχήν ως πάντοτε, του να θεωρεί τας άλλας Εκκλησίας απεσχισμένας απ΄αυτής και απεπλανημένας, εαυτήν δε μόνην εν τη ορθή οδώ και τη αληθεία, διό και αποστέργει πάσαν συζήτησιν περί ενώσεως, διακηρύττουσα ότι η ενότης υπάρχει εν μόνη τη Ρωμαική Εκκλησία. Παρά της Συνδιασκέψεως ταύτης, ήτις ιδιαιτέρως ενδιαφέρει την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, βεβαίως δε ανέμενέ τις αποφάσεις και αποτελέσματα οριστικά και τελικά, επηρεάζοντα ουσιωδώς το καθεστώς των διαφόρων Εκκλησιών και τας μεταξύ αυτών σχέσεις, άτε της Συνδιασκέψεως εχούσης προπαρασκευαστικόν μόνον χαρακτήρα, ουχ ήτον δε δύναταί τις ν' αρνηθεί το πρακτικόν και ωφέλιμον αυτής, καθότι εγένετο αφορμή να γνωρίσωσιν αλλήλας αι Εκκλησίαι καλύτερον εκ του σύνεγγυς να μελετήσωσι τας χωριζούσας απ΄αλλήλων διαφοράς και εκτιμήσωσιν αυτάς δεόντως, ώστε να κανονίσωσι την στάσιν αυτών εν τω μέλλοντι, να υψώσωσι φωνήν διαμαρτυρίας κατά των δεινοπαθημάτων των χριστιανικών λαών υπό τε των αλλοθρήσκων (Τούρκων, Κούρδων κ.λ.π) και των αθέων μπολσεβικικών φρικαλεοτήτων εν Ρωσσία, να θέσωσι τας βάσεις της αλληλεγγύης των χριστιανικών λαών και να συμφωνήσωσι κατ΄αρχήν προς παύσιν του αντιευαγγελικού προσηλυτισμού μεταξύ των Χριστιανών, εξ' ού πολλά οικογενειακά, κοινωνικά και εθνικά σκάνδαλα προκαλούνται και δαπανώνται ασκόπως ηθικά και υλικά κεφάλαια, άτινα ηδύναντο επωφελώς να χρησιμοποιηθώσιν εις την επιστροφήν εις το φως του Ευαγγελίου τοσούτων εκατομμυρίων λαών, καθημένων εν τω σκότει της ειδωλολατρείας και της αθείας.
Στον πρόλογο των Πρακτικών7 της ''πανορθοδόξου'' συνόδου του 1923 του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ο αείμνηστος θεολόγος Διονύσιος Μπατιστάτος αναφέρει μία άλλη πτώση7 του έπτωτου, πρώην Αρχιεπισκόπου Αθηνών Μελετίου Μεταξάκη που έγινε στις ΗΠΑ:
{...} ''Το 1921 απομακρύνεται του Αρχιεπισκοπικού θρόνου Αθηνών και μεταβαίνει εις την Αμερικήν. Κατά πληροφορίαν του εις Ουάσιγκτων Έλληνος Πρεσβευτού προς τον Γενικόν Διοικητήν Θεσσαλονίκης, ο Μελέτιος Μεταξάκης ευρισκόμενος εις Αμερικήν (…) έλαβε μέρος εις Λειτουργίαν Αγγλικανών, ''εις Αγγλικανικόν Ναόν, συμπροσευχηθείς γονυκλινής προ της Αγίας Τράπεζας''.
Τον Νοέμβριον του 1921 με την απροσχημάτιστον παρέμβασιν ισχυράς Πολιτικής Παρατάξεως (Βενιζελικών), με την ανεπίτρεπτον ανάμιξιν της Αγγλικανικής Εκκλησίας, και υπό δραματικάς συνθήκας Εθνικού Διχασμού ''εκλέγεται'', δι ἀσημάντων ψήφων, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.''
Εν γένει η Συνδιάσκεψις δύναται να θεωρηθεί ως ευοίωνος απαρχή άρσεως πολλών προλήψεων και παρεξηγήσεων μεταξύ των διαφόρων εκκλησιών και εν βήμα προς ενίσχυσιν και βαθμιαίαν επικράτησιν της ειρήνης και της αγάπης, υπέρ ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός απέθανεν
επί του σταυρού.
Είναι η σοβαρωτέρα συγκέντρωσις των διαφόρων εκκλησιών από των χρόνων του πολυθρηνήτου σχίσματος του ενάτου αιώνος.
Είθε ό μέγας της αγάπης και της ειρήνης χορηγός και Θεός ημών να επιδαψιλεύση πλούσιον τον φωτισμόν άνωθεν προς γνώσιν της αληθείας τοις μακράν αυτής ευρισκομένοις,
ί ν α π ά ν τ ε ς ε ν ώ σ ι ν,
ως ο Υιός εν τω Πατρί και ο Πατήρ εν τω Υιώ. Αμήν.
Ταύτα περί των εν Γενεύη διεθνών Συνεδρίων.
Ως εν παρόδω αναφέρομεν ότι και αλλαχού της Ελβετίας
σ υ ν ε κ ρ ο τ ο ύ ν τ ο κ α τ ά τ η ν α υ τ ή ν ε π ο χ ή ν
π α ρ ό μ ο ι ο ι Σ υ ν δ ι α σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι π ρ ο ς
τ ο ν α υ τ ό ν σ κ ο π ό ν.
Ούτως εν Λωζάνη συνήλθον περίπου τεσσαράκοντα αντιπρόσωποι των εν τη Αγγλία και ταις αποικίαις των εν τη Αμερική, Γαλλία, Βελγίω, Ιταλία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία και Ελβετία πρεσβυτεριανών Εκκλησιών, των επονομασθεισών ούτω, αρχικώς δε Καλβινικών Εκκλησιών.
Από τα Πρακτικά της ''πανορθοδόξου'' συνόδου του 1923, πατριαρχεύοντος του Μελετίου Μεταξάκη και διευθύνοντος την σύνοδο!...
"Προσέρχεται ο Σεβ. Ἐπίσκοπος (τέως Οξφόρδης) κ. Gore εν συνοδείᾳ και του συνοδού ιερέως Μπάξτον και καταλαμβάνει θέσιν εκ δεξιών του Πατριάρχου. Την Α. Σεβασμιότητα προσεφώνησε η Α.Θ. Παναγιότης ως ακολούθως: Σεβασμιώτατε, είμεθα πολύ ευτυχείς, πάντες ημείς οι αποτελούντες το Πανορθόδοξον Συνέδριον, διότι δεχόμεθα εν πλήρει συνεδρίᾳ την Υμετέρα Σεβασμιώτητα...! Των ζητημάτων τούτων προέχει το του ημερολογίου, συνεπείᾳ της αποφάσεως, ληφθείσης από μέρους των Βαλκανικών Κρατών, όπως δεχθώσι το Ευρωπαικόν ημερολόγιον. Μεταξύ όμως των ζητημάτων, τα οποία θα μας απασχολήσωσιν, έχομεν καταγράψη και τα αφορώντα εις την ένωσιν όλων των Εκκλησιών και ιδιαιτέρως εις την ένωσιν της Ορθοδόξου και της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Ιδού διατί χαιρετίζομεν με ιδιαιτέραν όλως χαράν την Υμ. Σεβασμιότητα ως πρόεδρον της ἐπιτροπῆς...!''
Η υπό τον τίτλον ''Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ ι ς τ η ς γ ε ν ι κ ή ς π ρ ε σ β υ τ ε ρ ι α ν ή ς ε ν ώ σ ε ω ς'', εμελέτησε και συνεζήτησε διάφορα θρησκευτικά και κοινωνικά ζητήματα, εν οις την στενωτέραν ένωσιν των απανταχού Καλβινικών Εκκλησιών, την αξιοθρήνητον κατάστασιν των ομοδόξων αυτών εν ταις εμπεριστάτοις χώραις, Βορείω Γαλλία, Βελγίω και Ουγγαρία λόγω των καταστροφών και ερημώσεων του μακρού πολέμου, εψήφισεν ομόφωνον ευχήν και απόφασιν περί εντατικής ενέργειας υπέρ της παγκοσμίου ειρήνης και καλλιεργείας του πνεύματος της χριστιανικής αγάπης και την σ ύ γ κ λ η σ ι ν π α ρ ο μ ο ί α ς Σ υ ν δ ι α σ κ έ ψ ε ω ς τ ο π ρ ο σ ε χ έ ς έ τ ο ς ε ν Π ι τ σ β ο ύ ρ γ ω. Επίσης συνήλθεν ε τ έ ρ α Σ υ ν δ ι ά σ κ ε ψ ι ς ε ν B e a t t e m b e r g τ η ς Ε λ β ε τ ί α ς προς τον αυτόν σκοπόν, εν η εκλήθησαν και μετέσχον η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως και η Εκκλησία της Ελλάδος.
''Επί της δικτατορίας ταύτης (Παγκάλου) άνευ ιδιαιτέρου λόγου και με εξαιρετικήν σπουδήν του υπουργού της Παιδείας καθιερώθη εν Ελλάδι εντός ωρών το Γρηγοριανόν ημερολόγιον8 το οποίον υπεχρεώθη βραδύτερον να ακολουθήση και η Εκκλησία της Ελλάδος, αλλ΄ η σπουδή αυτή και η πλημμελής συνενόησις μεταξύ των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών απέβη επιβλαβής τη Εκκλησία και εδημιούργησεν οχλυράς διαιρέσεις κλήρου και λαού, 9 ούω δε αντί πρακτικής ωφελείας, ην θα ηδύνατο να αποφέρη, εγένετο πρόξενος ηθικών οχλύσεων της Εκκλησίας και εμείωσε το κύρος αυτής παρά τινι μερίδι του λαού''.
Κλείοντες την σύντομον ταύτην περιγραφήν των εν Γενεύη διεθνών Συνεδρίων, παρατηρούμεν γενικώς μετ΄ευχαριστήσεως ότι η ζωηρά αυτή θρησκευτική κίνησις και έντονος προσπάθεια των διαφόρων Εκκλησιών προς θρησκευτικήν και ηθικήν βελτίωσιν
της χριστιαικής ανθρωπότητας
μαρτυρεί τον κατ΄επίγνωσιν ζήλον και την θρησκευτικήν ζωήν των διαφόρων Εκκλησιών, τον θρησκευτικόν οργασμόν αυτών προς βελτίωσιν μεν των κακώς εχόντων, προσπάθειαν δε προς μετάγγισιν των αγαθών ιδιοτήτων
της μιας Εκκλησίας εις την άλλην.
Και έρχεται η προσπάθεια αύτη ως φάρμακον ευθύς μετά τον φρικαλέον πόλεμον, ως συναίσθησις και ως μάθημα διδακτικώτατον της θείας προνοίας, προς την ανθρωπότητα, ήτις εν πολλοίς παρείδε τον προορισμόν αυτής, και εφέρετο
εις την οδόν της απωλείας.
Ας ευχηθώμεν, όπως ο Πατήρ των Φώτων και χορηγός των αγαθών χειραγωγήση και αύθις το δημιούργημα αυτού, ώστε να εύρη τον δρόμον
της αληθείας και της σωτηρίας.
Εν Γενεύη, μηνί Αυγούστω 1920
+ Ο Νουβίας Νικόλαος
Παραπομπές:
1. Εφημερίδα ''ΤΑ ΝΕΑ'' 3 Ιανουαρίου 1923.
2. Βλ. ''Ιστορική Μελέτη υπό ''Ι.Λ'' ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας κύριος Φώτιος Περόγλου.''
3. Περιοδικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας ''ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ'', εβδομαδιαίο παράρτημα του περιοδικού ''ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΦΑΡΟΣ'' της 16ης Οκτωβρίου 1920, αριθμ. 42, σελ. 822-825.
4. Βλ. Γεράσιμου Ι. Κονιδιάρη, Κοσμήτορος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών; ''ΑΜΙΛΚΑΣ Σ. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ,'' σελ. 10, 19, έκδοση 1958.
5. Ήταν μέλος διαχριστιανικής κίνησης ''Ζωή και Εργασία'', η οποία εμφανίστηκε το 1914, πριν εκραγεί ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Τον ίδιο χρόνο έγινε μέλος του ''Παγκόσμιου Συνδέσμου Διεθνούς Φιλίας μέσω των Εκκλησιών''. Η κίνηση ''Ζωή και Εργασία'' ήταν μια προσπάθεια των Προτεσταντών για συνεργασία μεταξύ τους σε πρακτικά και κοινωνικά θέματα και ενότητα, ύστερα από την πολυδιάσπασή τους σε εκατοντάδες ''εκκλησίες'', όμως από το 1917 η κίνηση ήρθε σε επαφή με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το Πατριαρχείο δέχτηκε τη συνεργασία και το 1920, με το λεγόμενο ''Πατριαρχικό Διάγγελμα'', ζήτησε να συσταθεί ''Κοινωνία των Εκκλησιών'', κατά το πρότυπο της ''Κοινωνίας των Εθνών''.
6. Εκ του Οικουμενικού Πατριαρχείου: ''Εγκύκλιος Συνοδική της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως προς τας Απανταχού Εκκλησίας του Χριστού.
7. Από το βιβλίο του αειμνήστου θεολόγου Διονυσίου Μπατιστάτου ''ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΙ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ''
10 Μαίου - 8 Ιουνίου 1923, Αθήνα 1982.
8. Κ. Παπαρρηγόπουλου: ''ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ'' τόμος έκτος, μέρος β΄ σελ. 879. Εκδόσεις ''Ελευθερουδάκη.''
9. Και μία όντως οδυνηρή και πλανεμένη σοφιστεία από το βιβλίο ενός άλλου Πανοικουμενιστή θεολόγου της Πατριαρχκής αυλής, του κ. Αριστείδη Πανώτη και στο βιβλίο του ''Διορθόδοξη Πορεία προς τη Μεγάλη Σύνοδο (1872-2016), έκδοση της Αδελφότητος Οφφικιαλίων του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Παναγία η Παμμακάριστος», Αθήνα 2017. Σημειώνει: ''Tην περίοδο 1923 - 1928 η Εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη δέχεται μαζί με την τουρκική εκδικητικότητα και τις κακεντρεχείς επιθέσεις από τους ελληνικούς ζηλωτικούς κύκλους. Διάφοροι αδέσποτοι αγιορείτες και κάποιοι τύποι εκ του κόσμου εκμεταλλεύονται την σύγχηση που επικρατούσε στα εκκλησιαστικά και πολιτειακά πράγματα και διαδίδουν φαντασιώσεις και ψεύδη για να συνασπίσουν ομοιδεάτες μέσα σε παρασυναγωγές νόθης ''ορθόδοξης γνησιότητας.''
10. Στην φωτογραφία της ανάρτησης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ΄(1834 - 1912), ο πρόδρομος του μεγάλου αιρετικού λυκοποιμένα Μελετίου Μεταξάκη, που εξέθρεψε και αυτός με τη σειρά του Αθηναγόρες, Δημητρίους κι εσχάτως Βαρθολομαίους, ως γνήσια και απόγονα παιδιά του!
11. Στην τελευταία φωτογραφία ο αρθρογράφος του κειμένου, πρώην Μητροπολίτης Νουμίας και μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας Νικόλαος ο Ε' (1876 - 1939).
Συνεχίζεται...
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου