''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'' (ΜΕΡΟΣ 6ον)

 Απόστολος Μακράκης (1831-1905)

Ο κοσμοκαλόγερος της λογοτεχνίας μας 

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 

απορρίπτει τον μακρακισμό 

με την οργίλη αποστροφή: 

"Τί καινοτομίαι, τί ξενισμοί, 

τί λεσχηνείαι είναι αυτά; 

Προτεστάνται είμεθα υμείς εδώ;"

Το βιογραφικό βιβλίο του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών, υπό τον τίτλο ''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'' Τόμος Α', αναφέρεται σε μία μεγάλη, πνευματική προσωπικότητα των καιρών μας, που κόσμισε θεάρεστα το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων από το 1924, έως σήμερα.

Επιλέξαμε -αποσπασματικά και μόνο- να μεταφέρουμε κάποιες παραθέσεις του βιβλίου, προς πνευματική ωφέλεια ημών και των αναγνωστών μας, χωρίς να αλλοιώνεται ή και να παρερμηνεύεται ο σκοπός και το πνεύμα του συγγράμματος. Αντί ημετέρων σχολίων, καταγράφουμε από τον πρόλογο της έκδοσης, τα λόγια του κ. Ιωάννη Πολέμη, καθηγητή Βυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, που μας εισάγει στην ορθόδοξη πνευματικότητα του σύγχρονου αυτού ομολογητή της Εκκλησίας μας.

''Στην εκατόχρονη μαρτυρική πορεία του το Κίνημα των Γνησίων Ορθοδόξων δεν αναζωογόνησε μόνο το τοπίο της καθόλου ορθοδοξίας, τόσο στην χώρα μας όσο και στην αλλοδαπή, αλλά ανέδειξε και μαρτυρικές και ομολογιακές μορφές, εφάμιλλες των παλαιών πατέρων, που αγωνίσθηκαν τον αγώνα τον καλό υπέρ της πατρώας πίστεως. Ανάμεσά τους αναμφίβολα ξεχωρίζει ο Μαγνησίας Χρυσόστομος, του οποίου την βιογράφηση ανέλαβε με ζήλο και ευσυνειδησία ο θεοφιλέστατος επίσκοπος ΓΟΧ Γαρδικίου κ. Κλήμης.

Πρόκειται για μία απόλυτα τεκμηριωμένη και αξιόπιστη εργασία, η οποία με γλαφυρότητα αποτυπώνει τον βίο ενός ομολογητού των ημερών μας. Σε κάθε σελίδα του βιβλίου ο αναγνώστης μπορεί να οσφρανθεί το πολύτιμο μύρο της αγίας πίστεώς μας, το οποίο τόσο γενναιόδωρα σκόρπισε στο πέρασμά του από την εφήμερη τούτη ζωή ο Χρυσόστομος Νασλίμης.

Ο θεοφιλέστατος Γαρδικίου προβάλλει τον ταπεινό ομολογητή επίσκοπο Μαγνησίας ως πρότυπο αγωνιστού και για τις ημέρες μας και για τους σκοτεινούς καιρούς που έρχονται. Είθε ο Κύριος να τον αξιώσει να μας δώσει σύντομα και τον δεύτερο τόμο της βιογραφίας αυτής, η οποία ίσως λειτουργήσει και ως παρότρυνση σε άλλους ερευνητές να καταγράψουν την αγία βιοτή και άλλων μορφών της αγωνιζομένης ορθοδοξίας.

Κάποιοι πρέπει να διασώσουν όποια στοιχεία υπάρχουν ακόμη για τον παπα-Γιάννη Φλώρο, τον παπα-Ευγένιο Λεμονή, τον Κυκλάδων Παρθένιο, τον Φυλής Κυπριανό και τόσους άλλους. Έτσι θα δημιουργηθεί σταδιακά ο νέος Συναξαριστής της πραγματικής ορθοδοξίας και της γνήσιας αγιότητος στον ταραγμένο εικοστό αιώνα''.

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η.4. Το ζήτημα της συνεχούς Θ. Μεταλήψεως

Ο συγγραφέας μας (π.Χρ.Ν.) γράφει εν συνεχεία, ότι ο Μακράκης και οι οπαδοί του κατηγορήθησαν για πέντε άλλα ζητήματα, ήτοι για κακοδοξίες περί συστάσεως του ανθρώπου (''τρισύνθετον''), περί της ψυχής του Ιησού, περί Εξομολογήσεως, περί Θείας Κοινωνίας και περί Μνημονεύσεως. Από αυτά, διευκρινίζει ότι ενασχολείται με τα δύο πρώτα ως σοβαρότατα, για την απόδειξη της δεινής πτώσεως του ταλαιπώρου εκείνου ανθρώπου13.

Πριν όμως να παρακολουθήσουμε την ενδιαφέρουσα κριτική ανάλυση περί των βασικών κακοδοξιών του Μακράκη, σύμφωνα με την αναίρεση που πραγματοποιεί ο βιογραφούμενός μας, θεωρούμε καλό και αναγκαίο να κάνουμε αναφορά στο περί Θείας Κοινωνίας θέμα, στο οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα μία εμμονή, χωρίς ίσως να είναι καλώς και επαρκώς εξηγημένο το θέμα της αναφοράς του Μακράκη εν σχέσει προς αυτό.

Ο επίσης επικριτικώς τοποθετηθείς στην ίδια εκείνη εποχή εναντίον του Μακράκη προαναφερθείς Μοναχός Αντώνιος Μουστάκας από το Άγιον Όρος, αναφέρει σε σχετικό άρθρο του14, ότι ο Σύλλογος του Μακράκη ''Ιωάννης ο Βαπτιστής'' εις αντιμετώπισιν των επικρίσεων κατά του ιδρυτού αυτού Απ. Μακράκη, δημοσίευσε βιογραφία του, μέσω της οποία υποστήριζε ότι ο Μακράκης ήταν κατά πάντα Ορθόοξος, αλλά διώχθηκε αδίκως μόνον διότι δίδασκε περί της συνεχούς Θείας Μεταλήψεως. Όμως, κατά τον π. Αντώνιο, τούτο αποτελεί ''θόλωμα των νερών''. Γι' αυτό και αποτεινόμενος προς τους Μακρακιστές, αναφωνεί:

''Όχι, κύριοι΄ μη ψεύδεσθε! Διότι ο Μακράκης δεν κατεδικάσθη υπό της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου διά την διδασκαλίαν του περί της συνεχούς Μεταλήψεως''14. Και συνεχίζει: ''Διότι περί της υποθέσεως ταύτης εάν γνωρίζη πας Χριστιανός έχων στοιχειώδη μόνον γνώσιν περί της πίστεώς του, ότι η συνεχής Μετάληψις είναι παράδοσις ιερά και θεσμός της Εκκλησίας από συστάσεως αυτής, αρχήν έχων εκ του 9ου Κανόνος των Αγίων Αποστόλων, συνιστώμενος υπό του 96ου Κανόνος της ΣΤ' Οικουμενικής Συνόδου, του 2ου της εν Αντιοχεία, και υπό πλείστων κατά μέρος Αγίων Πατέρων...

Δεν κατεδιώχθη λοιπόν ούτε κατεδικάσθη διά τα αιρετικά του φρονήματα, του Τρισυνθέτου, περί της ατελείας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού προ το εν Ιορδάνη Βαπτίσματος αυτού, διά την παραφροσύνην του και το υβρεολόγιον προς πάντας τους Αγίους Πατέρας και διά την κατάργησιν του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως΄

διότι εδίδασκε τους οπαδούς του ''να κοινωνώσι κατά πάσαν Κυριακήν (αφού την προηγουμένην φάγωσιν έως διαρρήξεως, εφόσον νηστείαν δεν παρεδέχετο), εξομολογούμενοι αλλήλοις τα παραπτώματα αυτών δημοσία λαικοί προς λαικούς, ή κληρικοί προς κληρικούς, και τανάπαλιν'', καθ' α βεβαιοί η φέρουσα αριθμόν 2496 και ημερομηνίαν 21 Δεκεμβρίου 1878 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος''15.

Άρα λοιπόν ο Μακράκης ψέγεται όχι διότι ήταν υπέρ της συνεχούς Μεταλήψεως, αλλά διότι περιφρονούσε πλήρως την προετοιμασία και διά σωματικής νηστείας το κατά δύναμιν προ της Θ. Κοινωνίας, με την απολυτότητα και αυτοπεποίθηση που τον χαρακτήριζε.

Και επίσης, προέτρεπε ταυτόχρονα σε νέου είδους εξομολόγηση αμαρτιών εις κατάργησιν του Μυστηρίου της Εξομολογήσεως. Αν και -ως γνωστόν- εκτός από τις περιόδους νηστείας, ''ευχαριστιακή νηστεία'' πριν από την Θ. Κοινωνία δεν είναι αυστηρά καθορισμένη από την Κανονική παράδοση της Εκκλησίας, όμως η όλη ασκητική - εγκρατική αγωγή του Ορθοδόξου Ήθους της Εκκλησίας μας,

εν όψει μάλιστα του φρικτού Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, απαιτεί την από πλευράς ανθρώπου - Λειτουργού του Μυστηρίου ή απλού πιστού - νηστευτική προσέγγιση συμμετοχής στο Μυστήριο της Κοινωνίας και Αγάπης του Θεού. 

Μακρακισμός λοιπόν επί του σημείου τούτου (αν βέβαια είναι επιτρεπτό και νόμιμο να διαχωρίζεται ένα σύνθετο φαινόμενο κακοδοξίας και πλάνης σε επί μέρους ξεχωριστές περιοχές και από αυτές να χαρακτηρίζεται το όλον), σημαίνει θεσμοποίηση/επιβολή καταργήσεως της Νηστείας προ της Θείας Κοινωνίας,

όπως και της Μυστηριακής Εξομολογήσεως, και όχι βεβαίως συνεχή μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων με κατά δύναμιν εγκράτεια και νηστεία, κατόπιν ρυθμίσεως του θέματος με τον Πνευματικό πατέρα εκάστου, εντός των εκκλησιαστικών πλαισίων και θεσμίων της Ορθοδόξου Παραδόσεώς μας.

13. ''Αι πλάναι...'' (δ'), στην Εφημερ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ. φ. 64/6.9.1937, σελ. 1.

14. ''Ιδού ποίος ήτο ο Μακράκης'' (α'), στην Εφημερ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ. φ. 77/6.12.1937, σελ. 4.

15. ''Ιδού ποίος ήτο ο Μακράκης'' (α'), στην Εφημερ. ''Η Φωνή της Ορθοδοξίας'', αρ. φ. 78/13.12.1937, σελ. 4.15. 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια και παρουσίαση κειμένου 

ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Σειρά αποσπασμάτων από το βιβλίο του 

Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος 

της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών 

''ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΝΑΣΛΙΜΗΣ (1910-1973) 

ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΟΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ'', 

τόμος Α', σελ. 201-204, Αθήνα 2019.