ΣΤΑΡΕΤΣ ΙΩΣΗΦ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (3ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση: <<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>, β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 57-62.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
<<Υπάρχουν μεγάλες μορφές στην ιστορία της Εκκλησίας μας που αγνοήθηκαν ή ακούστηκαν πολύ λίγο, σε σχέση με την αξία τους,
επειδή έτυχε να ζήσουν κοντά σε κάποιον μεγάλο άγιο ή σε ονομαστό ασκητή.
Είναι εκείνοι που έζησαν για να διακονήσουν, κατά το παράδειγμα του Σωτήρα μας, αυτοί που προτίμησαν να παραμείνουν έσχατοι σ' αυτόν τον κόσμο,
για να είναι πρώτοι στη βασιλεία των ουρανών.
Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέψουμε το γεγονός, πως σ' αυτό θα συνετέλεσε σίγουρα κι η προσπάθεια που καταβάλλουν οι άγιοι άνθρωποι
για να ζήσουν στην αφάνεια και στην άγνοια, που 'ναι το προσφιλές καταφύγιο της αγιότητας. [...]
(Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς για την εσωτερική ζωή του Γέροντα. Αυτή ήταν άγνωστη στους ανθρώπους. Μόνο ο Θεός κι ο ίδιος την γνώριζαν. Απ' όσα μπορούσε να διακρίνει κανείς, ήταν άνθρωπος με βαθειά, εσωτερική εργασία. Διατηρούσε πάντα την ηρεμία του και η προσευχή του ήταν αδιάλειπτη. Το ότι εργαζόταν την προσευχή του Ιησού μαρτυρείται από τις πολλές διδαχές του σ' αυτό το θέμα.

Οι διδαχές του αυτές καταγράφηκαν λέξη προς λέξη από τα πνευματικά του παιδιά. Όπως είναι δύσκολο να κρύψει κανείς ένα δοχείο με άρωμα, έτσι κι οι αρετές της αγνής αυτής ψυχής δεν μπορούσαν παρά ν' αποκαλυφθούν. Η μεγάλη του ταπείνωση κι η ακτινοβολία της εσωτερικής προσευχής του μαγνήτιζαν τις καρδιές των ανθρώπων και τις τραβούσαν κοντά του.

Ο γέροντας Αμβρόσιος διέβλεπε σ' αυτόν το μελλοντικό διάδοχό του και τον άφηνε να συζητάει με τους επισκέπτες. Μάλιστα έδωσε ευλογία σε μερικούς να εξομολογούνται τα προβλήματά τους στον π. Ιωσήφ. Πολλές φορές όταν τον ρωτούσαν κάτι, απαντούσε: <<Ρωτήστε τον π. Ιωσήφ>>. Εκείνο που είναι θαυμαστό, είναι ότι οι απαντήσεις πού' δινε ο π. Ιωσήφ ήταν πάντα πανομοιότυπες με κείνες του Γέροντα στο ίδιο θέμα.

Αυτό το είχαν διαπιστώσει πολλοί και τον πρώτο καιρό θέλησαν να το δοκιμάσουν, για περισσότερη σιγουριά. Ρωτούσαν κάτι τον π. Ιωσήφ. Αφού έπαιρναν την απάντηση, πήγαιναν κι έκαναν την ίδια ερώτηση στον γέροντα Αμβρόσιο. Εκείνος απαντούσε με τα ίδια ακριβώς λόγια που είχε χρησιμοποιήσει ο π. Ιωσήφ. Μετά χαμογελούσε με νόημα, δείχνοντας πως τα γνώριζε όλα. Σίγουρα ο Γέροντας τό' κανε αυτό για να τονώσει την πίστη τους στο μαθητή του.

Αργότερα, που τα πνευματικά χαρίσματα του π. Ιωσήφ είχαν γίνει γνωστά σ' όλους, ο Γέροντας είπε αυστηρά σε μια γυναίκα: -Μη τον δοκιμάζετε άλλο πια.

Μια μοναχή ήταν αφοσιωμένη μ' όλη της την ψυχή στο γέροντα Αμβρόσιο. Δεν έκανε τίποτα, ούτε στην καθημερινή της ζωή, χωρίς να πάρει την ευλογία του. Μια φορά τον ρώτησε αν θα μπορούσε να επισκεφτεί μια κυρία που έμενε στο αρχονταρίκι της Όπτινα και την είχε προσκαλέσει. Ο Γέροντας απάντησε: -Όχι, δεν είναι απαραίτητο. Μην πας. Πέρασε αρκετός καιρός.

Μια άλλη γυναίκα που έμενε στο ίδιο μέρος την κάλεσε και κείνη να την επισκεφτεί. Θυμήθηκε πως ο Γέροντας δεν της είχε δώσει ευλογία την πρώτη φορά κι αποφάσισε να μην πάει ούτε σ' αυτήν. Επειδή όμως είχε τη συνήθεια να ρωτάει για όλα, κάλεσε τον π. Ιωσήφ και του ζήτησε να πει στον Γέροντα ότι η τάδε την είχε προσκαλέσει να την επισκεφτεί. Πριν προφτάσει να ολοκληρώσει την πρότασή της, ο π. Ιωσήφ της απάντησε: -Ωραία, γιατί όχι; Πήγαινε, πήγαινε, πήγαινε την δεις.

Η μοναχή ήρθε σε αμηχανία μ' αυτήν την απάντηση. Πρώτ' απ' όλα δεν είχε ρωτήσει τον π. Ιωσήφ. Του ζήτησε απλά να μεταφέρει την ερώτησή της στο Γέροντα. Δεύτερο, η απάντησή του ήταν τελείως αντίθετη με τη γνώμη του γέροντα Αμβροσίου. Ο π. Ιωσήφ στο μεταξύ βγήκε έξω. Η μοναχή εξακολουθούσε να είναι σε αμηχανία και τον περίμενε να γυρίσει. Ξαφνικά βγήκε έξω ο Γέροντας, να δώσει ευλογία σ' όσους ήταν εκεί. 

Βλέποντας το ανήσυχο πρόσωπο της μοναχής ο Γέροντας την ρώτησε: -Γιατί στέκεσαι έτσι; Η μοναχή δεν ήθελε να εξηγήσει την αιτία μπροστά σε όλους κι είπε: -Η τάδε με κάλεσε να την επισκεφτώ. -Ωραία, γιατί όχι; Πήγαινε, πήγαινε, πήγαινε να την δεις, απάντησε ο Γέροντας μ' ένα χαμόγελο. Λέξη προς λέξη η ίδια απάντηση! Η μοναχή τότε παρατήρησε πως ο Γέροντας κοίταζε προσεχτικά κάποιον χαμογελώντας.

Γύρισε κι είδε πως πίσω της στεκόταν ο π. Ιωσήφ, επίσης χαμογελώντας... Η μοναχή ξαφνιάστηκε μ' αυτή τη σύμπτωση. Από τότε πίστεψε πως ο π. Ιωσήφ είχε την ίδια χάρη με το Γέροντά του. Ο Γέροντας προετοίμαζε σιγά σιγά τον π. Ιωσήφ για να τον διαδεχτεί. Τον δίδασκε τόσο με το λόγο του όσο και με το παράδειγμά του. Τον αγαπούσε πολύ και τον εμπιστευόταν σε όλα. Ήταν το δεξί του χέρι, όπως έλεγε κι ο ίδιος. Για τριάντα ολόκληρα χρόνια, ως ότου μετακόμισε στο Σαμορντίνο, δε χωρίστηκε ποτέ από κοντά του.

Έπρεπε να δει κανείς τι χαρά ένιωθε και πόσο φωτιζόταν το πρόσωπό του σαν άκουγε τα πνευματικά του παιδιά να του διηγούνται για τον π. Ιωσήφ, πόσο όμορφα μιλούσε, πως είχε γαληνέψει κάποιον και πόσο ταπεινός και καλός ήταν. Κάποτε, για ν' αποφύγει την πρόωρη δόξα του π. Ιωσήφ, είπε ο Γέροντας: -Περιμένετε λίγο, ησυχάστε μ' αυτό το θέμα προς το παρόν. Σε μια άλλη περίπτωση όμως υπενθύμισε σε κάποιον: -Το θυμάσαι; Ο π. Ιωσήφ σου είπε την αλήθεια.

Η στοργική και πατρική καρδιά του ένιωθε αγαλλίαση και παρηγοριά. Έβλεπε πως στο πρόσωπο του π. Ιωσήφ ανάτειλε ένα νέο αστέρι. Αν κι ο π. Ιωσήφ δεν το συνειδητοποιούσε, ο Γέροντας προσπαθούσε σιγά σιγά να τον προβάλει και ν' αποκαλύψει τα πνευματικά του χαρίσματα αυτού του εκλεκτού σκεύους του Θεού. 

Κάποτε δύο μοναχές έφεραν στο Γέροντα μια εικόνα της Παναγίας για να την δει. Την είχε ζωγραφίσει η μια απ' αυτές. Αργότερα εξομολογήθηκαν πως είχαν συμφωνήσει να δοκιμάσουν το Γέροντα. Αφού του έδειξαν την εικόνα, του είπαν: -Τί λες, Μπάτιουσκα, μοιάζει η εικόνα αυτή με τη Βασίλισσα των Ουρανών; Ο Γέροντας απάντησε σοβαρά: Ας ρωτήσουμε τον π. Ιωσήφ. Και τον κάλεσε μέσα.

Μόλις μπήκε ο π. Ιωσήφ, ο Γέροντας τον ρώτησε: -Τώρα πες τους αν το πρόσωπο αυτό μοιάζει με της Παναγίας. Ο π. Ιωσήφ γέλασε, μ' εκείνο το αγγελικό του χαμόγελο, κι έσκυψε ταπεινά το κεφάλι. Ο Γέροντας τον άφησε να φύγει. Μια άλλη μοναχή, κάποτε που μιλούσε με το Γέροντα, τον ρώτησε πως να ήταν η Παναγία άραγε στα τελευταία χρόνια της ζωής της. Ο Γέροντας της είπε: -Πήγαινε στον π. Ιωσήφ και ρώτησέ τον, πως να ήταν η Παναγία όταν έφτασε στην ηλικία των εξήντα ετών;

Ο ταπεινός π. Ιωσήφ, βέβαια, απάντησε πως δεν ήξερε. Μ' αυτές τις ενέργειες ο Γέροντας σίγουρα ήθελε να δείξει πως ο π. Ιωσήφ είχε αξιωθεί να δει ουράνιες οπτασίες. Ένας από κείνους που πήγαιναν στον π. Ιωσήφ με την ευλογία του Γέροντα, έβλεπε την αδύνατη κράση του και κάποτε είπε στο Γέροντα: -Αν ο π. Ιωσήφ γίνει Γέροντας, σίγουρα θα γίνει σαν και σένα, καχεκτικός κι αδύνατος.

-Λοιπόν; Και τι μ' αυτό; Δεν είναι τίποτα. Αυτό θα τον κάνει πιο ταπεινό. Ο π. Ιωσήφ έχει κληρονομήσει όλες τις αδυναμίες μου. Τα λόγια αυτά από τη μια έδειχναν τη βαθειά ταπείνωση του γέροντα Αμβροσίου, που θεωρούσε τον εαυτό του ένα αδύνατο δοχείο, κι από την άλλη φανέρωναν πως ο π. Ιωσήφ θα γινόταν ο μελλοντικός Γέροντας στη θέση του.

Στο μοναστήρι της Όπτινα ζούσε ένας ηλικιωμένος και προορατικός Γέροντας, ο π. Παχώμιος. Είχε διαλέξει τη σκληρή άσκηση του διά Χριστόν Σαλού. Τον π. Ιωσήφ τον αγαπούσε πάρα πολύ. Από τότε που ήταν ακόμα απλός μοναχός, κάθε φορά που τον συναντούσε, ζητούσε οπωσδήποτε την ευχή του. Ο π. Ιωσήφ τού' λεγε με χαμόγελο: -Μα, π. Παχώμιε, δεν είμαι ιερομόναχος.

Κι ο π. Παχώμιος απαντούσε: -Περίεργο! Ο π. Ιωσήφ είναι ολόιδιος με τον π. Αμβρόσιο.

Κάποια γυναίκα του Θεού, διά Χριστόν Σαλή, ήρθε κάποτε να επισκεφτεί τον π. Αμβρόσιο. Όταν είδε τον π. Ιωσήφ, του είπε: -Ένας Γέροντας είχε δύο υποτακτικούς' ο ένας απ' αυτούς τον διαδέχτηκε στη θέση του. Έτσι λοιπόν, μ' αυτά τα διάφορα σημεία, η Θεία Πρόνοια έδειξε από νωρίς πως ήταν προορισμένος από το Θεό να γίνει Γέροντας.

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση:
<<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>,
β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 57-62.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.