ΟΣΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ (9ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Μακάριος της Όπτινα>>, Σεπτέμβριος 2009, σελ. 93-98.
Ο στάρετς Μακάριος ανακηρύχτηκε άγιος
μαζί με τους υπόλοιπους στάρετς της Όπτινα. Όπως γράφει η Έλενα Κόντζεβιτς, η θεωρία και το φρόνημα του στάρετς Μακαρίου, ήταν θεωρία και φρόνημα της Όπτινα.
Έτσι οι επιστολές του μπορούν άριστα να θεωρηθούν και να διαβαστούν ως μέρος της πνευματικής κληρονομιάς του περίφημου αυτού μοναστηριού.
Η Όπτινα ήταν από πολλές όψεις το πνευματικό κέντρο της Αγίας Ρωσίας μέχρι την επανάσταση, αλλά και μετά απ' αυτήν.
Προσκυνητές ταξίδευαν από τα πέρατα της αυτοκρατορίας για να συμβουλευτούν τους άγιους στάρετς της Όπτινα,
που η απλότητα, η ταπείνωση
και η βαθιά πνευματικότητά τους, απηχούσαν τη σοφία των πατέρων της ερήμου των παλιότερων αιώνων.
Διαβάζοντας τα κείμενά τους σήμερα, είναι σα να πίνουμε από την ίδια πηγή πνευματικής σοφίας, που έχει ξεδιψάσει τους χριστιανούς για αιώνες.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

3. Εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού

Άκουσε! Ο ίδιος ο Κύριος λέει για τον άνθρωπο που εμπιστεύεται τον εαυτό του στη θεία πρόνοια: <<Επ' εμέ ήλπισε, και ρύσομαι αυτόν' σκεπάσω αυτόν, ότι έγνω το όνομά μου. Κεκράξεται προς με, και επακούσομαι αυτού, μετ' αυτού είμι εν θλίψει' εξελούμαι αυτόν και δοξάσω αυτόν>> (Ψαλμ. 90:14-15).

Οι θλίψεις και τα βάσανα εδραιώνουν την πίστη μέσα μας, και μας διδάσκουν να περιφρονούμε τον κόσμο και τη δόξα του. Πίστευε πάντοτε ότι κανένα κακό, καμιά λύπη δεν μπορεί να μας βρει -ούτε μια τρίχα δεν μπορεί να να πέσει από το κεφάλι μας- χωρίς να το παραχωρήσει ο Θεός.

Τίποτα δεν γίνεται, λέει ο αββάς Δωρόθεος, χωρίς την πρόνοια του Θεού. Και όπου υπάρχει η πρόνοια του Θεού, οπωσδήποτε αυτό που συμβαίνει, όσο πικρό κι αν είναι, θα φέρει ωφέλεια στην ψυχή. Μην λυπάσαι λοιπόν και μη μικροψυχείς για τους πειρασμούς σου. Να τους δέχεσαι ατάραχα, με ταπεινοφροσύνη και ελπίδα στο Θεό. Πίστεψέ το: Ποτέ δεν είναι δυνατό να πάρουν τα πράγματα καλύτερη εξέλιξη, παρά μόνο έτσι όπως τα επιτρέπει ο Θεός μέσα στο έλεός Του.

Γι' αυτό δόξασέ Τον για όλα. Και μη ρίχνεις τις ευθύνες, για ό,τι σου συμβαίνει, σε άλλους ανθρώπους. Αν και έχουμε πάντα την τάση ν' αποδίδουμε τα προβλήματά μας στους άλλους, στην κακία ή στην ανικανότητά τους, στην πραγματικότητα αυτοί δεν είναι παρά εργαλεία στα χέρια του Θεού. Εργαλεία, που τα χρησιμοποιεί για να οικονομήσει τη σωτηρία μας.

Πάρε λοιπόν θάρρος και προσευχήσου. Προσευχήσου θερμά στον Κύριο, που πάντοτε εργάζεται για την σωτηρία μας, χρησιμοποιώντας γι' αυτό το σκοπό και τα δυο μέσα: Και ό,τι εμείς αποκαλούμε ευτυχία, και ό,τι εμείς αποκαλούμε δυστυχία. Αφού ο πόθος σου να συμμετέχεις στις ακολουθίες της εκκλησίας είναι καλός και άγιος, αυτή η ακατανίκητη ανησυχία -μήπως δηλαδή συμβεί κάτι κακό στα παιδιά, όσο θα είσαι μακριά από το σπίτι- δεν μπορεί να είναι παρά ένας ύπουλος πειρασμός.

Η παρουσία του πατέρα στο σπίτι είναι, φυσικά, μια μεγάλη ασφάλεια και σιγουριά για όλα τα μέλη της οικογένειας. Αφού όμως ο προφήτης Δαβίδ λέει ότι ο Κύριος φυλάει και προστατεύει τα νήπια (Ψαλμ. 114:6), είναι δυνατό να πιστεύεις ότι η παρουσία σου μόνο, χωρίς τη δική Του βοήθεια, έχει καμμιά σημασία γι' αυτά; Από την άλλη πλευρά, η φροντίδα του Θεού είναι ή δεν είναι επαρκής χωρίς τη δική σου παρουσία;

Και αν ο Θεός επέτρεπε να τους συμβεί κάποιο ατύχημα, θα μπορούσες εσύ να το αποτρέψεις, ακόμα κι αν βρισκόσουν την ώρα εκείνη δίπλα τους; Όταν φεύγεις από το σπίτι για την εκκλησία, ν' αναθέτεις και να εμπιστεύεσαι τα παιδιά σου στην Κυρία Θεοτόκο και στους φύλακές τους αγγέλους. Και στην εκκλησία να προσεύχεσαι γι' αυτά. Αλλά μην αποφεύγεις να πηγαίνεις εκεί εξαιτίας τέτοιων αβάσιμων ενδοιασμών, ανησυχιών και φόβων.

Για μας, που σταθερά και ακλόνητα πιστεύουμε στην πρόνοια του Θεού, ακόμα και η χειρότερη αναποδιά δεν είναι παρά μια κίνηση του χεριού Εκείνου, του Κυρίου μας, που δεν κουράζεται ποτέ να ελκύει τον άνθρωπο στο δικό Του δρόμο προς την αιωνιότητα. Και δεν κουράζεται ποτέ να δείχνει αυτό το δρόμο. Αλλά γι' αυτούς που δεν έχουν την πίστη μας, οι θλίψεις αυτού του κόσμου είναι πραγματικά πικρές, πικρότατες.

Τους λείπει, βλέπεις, η ελπίδα. Η ελπίδα που, όπως είπε κάποιος άγιος, γεννιέται από τη γεύση και την εμπειρία των δώρων του Κυρίου. Είναι μετά ν' απορεί κανείς, όταν ο θάνατος κάποιου αγαπημένου τους προσώπου τους αφήνει απαρηγόρητους και τους γεμίζει απελπισία. Μη λιποψυχείς και μη λυπάσαι τόσο πολύ, που η αρρώστια σ' εμποδίζει να πηγαίνεις στην εκκλησία.

Ο απόστολος μας έχει διαβεβαιώσει ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε ναοί του ζωντανού Θεού (Β' Κορ. 6:16). Για σένα είναι αρκετός αυτός ο ναός. Εσύ ιδιαίτερα, που υποστηρίζεις ότι δέχεσαι ειδικές επισκέψεις της χάριτος μέσα στην εκκλησία, πρέπει να φυλάγεσαι από την <<οίηση της αγιότητος>>, και ν' αναγνωρίζεις ότι τώρα τις στερήθηκες επειδή δεν είσαι άξιος γι' αυτές.

Όσο πιο ταπεινοί γινόμαστε, τόσο πιο σταθερή και ασφαλής γίνεται η πνευματική μας ζωή. Να βρίσκεσαι, βέβαια, σε εγρήγορση. Σε συνεχή εγρήγορση και αγώνα. Αλλά μην ελπίζεις πως θα κατορθώσεις πολλά για τη σωτηρία σου είτε με τα έργα σου είτε με την αξία και τα προσόντα σου. Μόνο το έλεος του Θεού μας σώζει. Η βασιλεία των ουρανών δεν είναι μισθός έργων, αλλά χάρη του Κυρίου, που είπε:

<<Όταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα υμίν, λέγεται ότι δούλοι αχρείοι έσμεν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν>> (Λουκ. 17:10). Μη γογγύζεις λοιπόν και μη μεμψιμοιρείς για την αρρώστιά σου. Ο όσιος Μάρκος γράφει, ότι όποιος αντιστέκεται στα λυπηρά συμβάντα, πολεμάει χωρίς να το ξέρει τη διαταγή του Θεού.

Και όποιος τα υπομένει, γνωρίζει καλά γιατί έρχονται και από πού: από το θέλημα του Θεού.

Στις ακούσιες θλίψεις είναι κρυμμένο το θείο έλεος, που οδηγεί σε μετάνοια όποιον δείχνει υπομονή, και τον γλυτώνει από την αιώνια κόλαση. Άκουσα για τη συμφορά που σε βρήκε και για τους πειρασμούς που σε τριγυρίζουν.

Βιάστηκα λοιπόν να σου γράφω μερικές συμβουλές και δυο λόγια παρηγοριάς. Υπήρξε ποτέ κανένας άνθρωπος, που να μη χρειάστηκε και να μη ζήτησε τη βοήθεια του Θεού και των φίλων του, σε στιγμές μεγάλου πόνου; Σε τέτοιες στιγμές, αλλοίμονο, ακόμα και των πιο σοφών το μυαλό σκοτίζεται και η καρδιά ταράζεται...

Σε τέτοιες στιγμές ο προφήτης Δαβίδ κραύγαζε περίλυπος: <<Ελέησόν με, Κύριε, ότι ασθενής είμι' ίασαί με, Κύριε, ότι εταράχθη τα οστά μου, και η ψυχή μου εταράχθη σφόδρα' και συ, Κύριε, έως πότε;...>> (Ψαλμ. 6:3-4).

Αφού δεν είσαι ένοχος, και αφού σε καμμιά περίπτωση δεν μπορείς να θεωρήσεις τον εαυτό σου ένοχο για το έγκλημα που σου αποδίδουν δέξου αυτή την <<επίσκεψη>> σαν τιμωρία για άλλα σφάλματα, που όντως έχεις διαπράξει. <<Εν άλλοις πταίομεν, και εν άλλοις παιδευόμεθα>>...

Όλα όσα συμβαίνουν στον καθένα μας, παραχωρούνται από το Θεό. Έτσι, πρέπει ν' αναγνωρίσεις, ότι ακόμα κι αυτό έχει παραχωρηθεί από Εκείνον. Για το καλό σου. Για να ξεπλυθούν μερικές από τις αμαρτίες σου. Προσπάθησε ήρεμα να ελέγξεις, να κριτικάρεις και ν' αναθεωρήσεις το σύνολο της ζωής σου, προσπαθώντας να τη δεις με τον τρόπο που τη βλέπει κι Εκείνος.

Ύστερα ξερίζωσε σχολαστικά κάθε κακό, που αναπόφευκτα θα σου αποκαλύψει μια τέτοια έρευνα. Και απόφευγε να κατακρίνεις τους άλλους ακόμα με τους πιο μυστικούς λογισμούς σου. Οι λογισμοί της κατακρίσεως σκοτώνουν την εσωτερική μας γαλήνη, χωρίς να εξυπηρετούν κάτι άλλο.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
της Ι. Μ. Παρακλήτου: <<Όσιος Μακάριος της Όπτινα>>, Σεπτέμβριος 2009, σελ. 93-98.