ΣΤΑΡΕΤΣ ΙΩΣΗΦ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ (12ο ΜΕΡΟΣ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση: <<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>, β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 168-172.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
<<Υπάρχουν μεγάλες μορφές στην ιστορία της Εκκλησίας μας που αγνοήθηκαν ή ακούστηκαν πολύ λίγο, σε σχέση με την αξία τους,
επειδή έτυχε να ζήσουν κοντά σε κάποιον μεγάλο άγιο ή σε ονομαστό ασκητή.
Είναι εκείνοι που έζησαν για να διακονήσουν, κατά το παράδειγμα του Σωτήρα μας, αυτοί που προτίμησαν να παραμείνουν έσχατοι σ' αυτόν τον κόσμο,
για να είναι πρώτοι στη βασιλεία των ουρανών.
Δεν πρέπει βέβαια να παραβλέψουμε το γεγονός, πως σ' αυτό θα συνετέλεσε σίγουρα κι η προσπάθεια που καταβάλλουν οι άγιοι άνθρωποι
για να ζήσουν στην αφάνεια και στην άγνοια, που 'ναι το προσφιλές καταφύγιο της αγιότητας. [...]
(Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

Το μεγαλείο της ταπείνωσής του

Ο γέροντας Ιωσήφ δίδασκε στους άλλους υπομονή, ταπείνωση, ειλικρίνεια και οτιδήποτε άλλο που θα βοηθούσε στην καλλιέργεια της ψυχής. Ο ίδιος ήταν ο πρώτος που έδινε το καλό παράδειγμα της επιμέλειας των αρετών αυτών. Υπόμενε όλες τις θλίψεις και τις στενοχώριες με τόση ηρεμία και καλή διάθεση, που οι άλλοι δεν μπορούσαν ούτε να φανταστούν τι δοκιμασίες αντιμετώπιζε.

Μερικές φορές του καταλόγιζαν, και μάλιστα με σκαιό τρόπο, επιζήμιες και βλαβερές πράξεις που είχαν κάνει άλλοι. Σ' αυτές τις περιπτώσεις ο Γέροντας έλεγε ταπεινά: -Τί μπορούμε να κάνουμε; Πρέπει νά' χουμε υπομονή. Αυτά δε μας βλάπτουν' αντίθετα, η ωφέλεια που θα προκύψει, αν τα υπομένουμε με ταπείνωση, θά' ναι μεγάλη.

<<Υπάρχει ζήλος <<ου κατ' επίγνωσιν>> (Ρωμ. ι' 2), συνήθιζε να λέει. Ή <<ουν είδατε ποίου πνεύματός έστε υμείς>>; (Λουκ. θ' 55). Ποτέ δεν οργιζόταν μ' αυτούς που τον στενοχωρούσαν. Φαινόταν σαν να μη πρόσεχε καθόλου τις προσβολές που του γίνονταν. 

Όταν του εξομολογιόταν κάποιος πως κατέκρινε αυτούς που δεν εκτιμούσαν το Γέροντα, εκείνος απαντούσε: -Μην κατακρίνεις. Πρέπει να ξέρουμε πως δεν φταίνε εκείνοι αλλ' ο εχθρός, που τους υποβάλλει τέτοιες σκέψεις. Γι' αυτό πρέπει να προσευχόμαστε γι' αυτούς. Είχε πολύ βαθειά ταπείνωση, αλλά και πολύ δυνατό χαρακτήρα.

Δεχόταν τόσο τις τιμές, όσο και τις προσβολές με την ίδια διάθεση. Στους επαίνους αντιδρούσε με ταπείνωση. Όταν τού' λεγαν πόσο τον επαινούσαν οι άλλοι και πόσο ικανοποιημένοι ήταν μαζί του, εκείνος αποκρινόταν: <<Τούτο φρονείσθω εν υμίν ο και εν Χριστώ Ιησού>> (Φιληπ. β' 5) κ.λ.π.

Μια φορά του είπε κάποιος: <<Μπάτουσκα, εσύ αποφεύγεις την τιμή, αυτή όμως σ' ακολουθεί>>. -Τί ωφελεί αυτό; απάντησε σοβαρά ο Γέροντας, αφήνοντας έναν αναστεναγμό. Τί την χρειάζεται ο άνθρωπος; Όπως δεν πρέπει να επιζητά κανείς την τιμή όμως, έτσι δεν πρέπει να την απορρίπτει από κείνους που ζουν στην κοινωνία, για να ωφελούνται οι άλλοι.

Αυτόν τον τιμούν οι άνθρωποι, είναι σα να τον τιμά κι ο Θεός. Όπως είπαμε και παραπάνω, την εσωτερική ζωή του Γέροντα δεν τη γνώριζε κανένας. Ένα μόνο είναι σίγουρο: πως εργαζόταν με νοερά προσευχή. Ο πιο στενός συγκελλιώτης του, με τον οποίο ένιωθε κάπως πιο άνετα, έλεγε πως οπόταν έμπαινε στο κελλί του, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, τον έβρισκε πάντα να λέει την προσευχή του Ιησού.

Όπως ήταν ξαπλωμένος στο κρεββάτι του, ο Μπάτιουσκα σιγοψιθύριζε με πολλή ευλάβεια και συντριβή την προσευχή, τονίζοντας ιδιαίτερα τα λόγια <<Κύριε Ιησού Χριστέ>>. Τα κομποσκοίνια που έκανε τα μετρούσε με κουκούτσια από ελιές, που είχε πάντα στο κρεββάτι του.

Η προσευχή αυτή του ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη και κατανυκτική όταν κοινωνούσε. Τότε ο Γέροντας ήταν γεμάτος χάρη, βυθισμένος στη θεωρία και την προσευχή. Η συγκίνησή του και το πάθος του για την προσευχή τον έκαναν να μην μπορεί να συγκρατηθεί και έλεγε την προσευχή του Ιησού δυνατά.

Κάποτε τον ρώτησαν, πότε έλαβε τη χάρη της προσευχής, αν την είχε από καιρό. Ο Γέροντας αποκρίθηκε με τη συνηθισμένη του απλότητα: -Η προσευχή διδάσκει από μόνη της. Έχει λεχθεί: <<Κάνε προσευχή γι' αυτόν που θέλει να μάθει να προσεύχεται. Όποιος έχει έφεση για προσευχή, κι ένα λόγο ν' ακούσει θα τον τηρήσει.

Έχω διαβάσει στη Φιλοκαλία πως...>> Κι ο Γέροντας δε συνέχιζε, γιατι θεωρούσε τη συνέχεια αυτονόητη. Θιασώτης και εργάτης της αδιάλειπτης προσευχής, ο Γέροντας προσπαθούσε να ενθαρρύνει και τους άλλους ν' ασκούν το θείο αυτό έργο. Δίδασκε την προσευχή αυτή πολύ καλά και πίστευε πως ήταν η σπουδαιότερη απασχόληση για όλους. 

Όταν έβλεπε πως κάποιος είχε ιδιαίτερη έφεση προς αυτή, προσπαθούσε να του την αναπτύξει και να διατηρήσει μέσα του τη φλόγα αυτής της κλίσης. Το πετύχαινε αυτό με τις σοφές συμβουλές του, που προέρχονταν από την εμπειρία του κι από τη μελέτη των διδαχών των αγίων πατέρων που περιλαμβάνονται στη Φιλοκαλία.

Ο Γέροντας εμπόδιζε επιτακτικά κι αυστηρά τους άπειρους και τους δόκιμους από την άσκηση της νοεράς προσευχής. Τους δίδασκε να πορεύονται προοδευτικά, αρχίζοντας από την προφορική άσκηση της προσευχής του Ιησού, κάνοντας μερικά κομποσκοίνια.

<<Αυτό προστατεύει τον άνθρωπο από την υπερηφάνεια, έλεγε ο Γέροντας. Διαφορετικά, αν δεν μετράει κανείς τα κομποσκοίνια, μπορεί να νομίζει πως προσεύχεται πολλή ώρα, ενώ το κομποσκοίνι θα δείξει πως δεν έχει την προσευχή αυτή ούτε εκατό φορές.

Κι αν ακόμα δεν έχεις κατορθώσει να δρέψεις καλά τους καρπούς της προσευχής, είναι καλό τουλάχιστο να πεθάνεις βαδίζοντας προς αυτό το σκοπό. Μη ζητάς μεγάλα πράγματα, θεία θεωρεία κ.λ.π. Θα σου δοθούν όταν ο Θεός θέλει>>.

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση:
<<Στάρετς Ιωσήφ της Όπτινα>>,
β' έκδοση, Αθήνα 2000, σελ. 168-172.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.