ΠΕΤΡΟΥ ΜΠΟΤΣΗ: ΑΓΙΟΣ ΤΥΧΩΝ Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ (ΜΕΡΟΣ 10ον)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση «Άγιος Τύχων ο Μαρτυρικός Πατριάρχης»,
Αθήνα 2014, σελ. 97-105.
<<Η επανάσταση και οι πολιτικές ταραχές του 1917 βρήκαν την Εκκλησία στο στάδιο της προετοιμασίας για την επαναφορά της πατριαρχίας, προκειμένου ν' ανακτήσει την αυτοτέλειά της. Έτσι συνήλθε μια μεγάλη Σύνοδος που αποφάσισε τελικά την επαναφορά της πατριαρχίας και στη συνέχεια εξέλεξε τον Τύχωνα πατριάρχη. Το να βρεθεί κανείς ποιμενάρχης σε μια τέτοια περίοδο ταραχών και διωγμών ισοδυναμεί με μαρτύριο.
Οι μπολσεβίκοι προχωρούσαν διαρκώς σε τρομοκρατικές ενέργειες εναντίον της Εκκλησίας. Για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους, επινόησαν αυθαίρετα το επιχείρημα πως η Εκκλησία στο σύνολό της δεν ήταν παρά μια αντεπαναστατική οργάνωση, που έπρεπε να εξαλειφθεί από προσώπου γης. Οι ίδιοι έκλεισαν ή ανατίναξαν τις περισσότερες εκκλησίες, σφράγισαν μοναστήρια, δήμευσαν την εκκλησιαστική περιουσία, ενώ οι κληρικοί κι οι μοναχοί πήραν το δρόμο της εξουσίας, της φυλακής, των βασανισμών και του μαρτυρίου.
Η Εκκλησία τα χρόνια αυτά έζησε ένα νέο μαρτυρολόγιο. Η θέση του πατριάρχη ήταν πολύ δύσκολη. Από τη μια έπρεπε να υποστηρίξει την αυτοτέλεια και την ύπαρξη της Εκκλησίας κι από την άλλη να προστατέψει τους πιστούς, που αντιδρούσαν στις αντιεκκλησιαστικές και βίαιες ενέργειες του σοβιετικού κράτους, με αποτέλεσμα να γίνονται θύματα της αγριότητας και της βιαιότητας της νέας σοβιετικής κυβέρνησης.
Ο πατριάρχης προσπάθησε να συγκρατήσει τις αθεϊστικές δυνάμεις που ήθελαν να επιβάλουν μια κυριαρχία στερημένη από αρχές και αξίες, βασισμένη μόνο σε μια ιδεοληψία για δήθεν ισότητα και δικαιοσύνη, που τελικά εξελίχτηκε στην πλέον άδικη και τρομοκρατική καταπάτηση κάθε ανθρώπινου δικαιώματος κι ελευθερίας, στο όνομα μιας <<απελευθερωμένης και δίκαιης ανθρωπότητας>>. Τα αποτελέσματα αυτής της τραγικής για την ανθρωπότητα απόπειρας ήταν ολέθρια, τραγικά!
Ο πατριάρχης αντιστάθηκε, αγωνίστηκε σθεναρά να πείσει τους κρατούντες να σεβαστούν τα ιερά και τα όσια που από αιώνες πολλούς σέβονταν και τιμούσαν οι Ρώσοι πιστοί. Προκειμένου να κατασιγάσει το μένος τους εναντίον κάθε ιερού και οσίου, ικανοποίησε πολλές φορές ορισμένες από τις απαιτήσεις του νέου καθεστώτος, όταν αυτές δεν ήταν ιδιαίτερα επιζήμιες για την Εκκλησία και τους πιστούς. Όταν όλ' αυτά δεν απέδωσαν, προχώρησε στον αυστηρό έλεγχό τους, με την ύστατη ελπίδα, ότι ίσως αυτό θα μπορούσε να καταλαγιάσει τον ανεξέλεγκτο επαναστατικό πυρετό τους. Όλα απέβησαν μάταια. Κι ο πατριάρχης βέβαια ακολούθησε την τύχη που είχαν εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί, δηλαδή το δρόμο του μαρτυρίου.
Η μεγάλη και μαρτυρική μορφή του ομολογητή πατριάρχη δεν έχει παρουσιαστεί ως σήμερα στο ελληνικό κοινό. Με την προτροπή και τη βοήθεια της ηγουμένης και των αδελφών της Ιεράς Μονής του αγίου Αλέξανδρου Νέφσκυ και της Παναγίας Νέο-Τίχβιβ, από το Αικατερίνμπουρκ της Ρωσίας, προχωρήσαμε στη σύνδεση και την έκδοση του βιβλίου αυτού, με την ελπίδα πως η ανάγνωσή του θα μας παρηγορήσει και θα μας στηρίξει, θα ενισχύσει τους πιστούς στον αγώνα τους, ιδιαίτερα στις δύσκολες συνθήκες που διανύουμε σήμερα στην πατρίδα μας>>.
Πέτρος Μπότσης, Δεκέμβριος 2014.
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'

Δολοφονικές απόπειρες κατά της ζωής του

Μετά την αποφυλάκιση του αγίου (γύρω στα 1923-1924) έγινε και δεύτερη απόπειρα εναντίον της ζωή του (η πρώτη είχε γίνει το 1919). Να πως εξελίχτηκε η υπόθεση:

Κάποια μέρα, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας σε ένα ναό της Μόσχας, τη στιγμή που ο αρχιδιάκονος, προφέροντας τα λόγια <<Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε>> έφερε το άγιο ποτήριο στους πιστούς,

ένας άντρας που στεκόταν δίπλα στο σολέα, έβγαλε από τα ρούχα του μια μαγκούρα και με την κραυγή <<Τύχων, θα σε σκοτώσουμε>> χτυπούσε το μητροπολίτη Πέτρο, που κατά λάθος τον πήρε για τον Πατριάρχη.

Το χτύπημα έγινε μόνο στον ώμο του μητροπολίτη, κι έπειτα οι υποδιάκονοι έπιασαν αμέσως τον άντρα και τον οδήγησαν στην αστυνομία. Στις 9 Δεκεμβρίου 1924 έγινε η τρίτη απόπειρα.

Τη νύχτα μπήκαν στην κατοικία του δύο ένοπλοι δολοφόνοι και σκότωσαν κατά λάθος το συγκελλιώτη του Αγίου, τον Ιάκωβο Πολοζώφ. Τον Ιάκωβο είχε πάρει ναζί του ο άγιος Τύχων στο Χολμ, επειδή ήταν ορφανός κι εκείνος τον συνόδευε πάντα από τότε.

Φαίνεται πως δεν είχε κανέναν πιο γνωστό του από τον πατριάρχη. Ο Ιάκωβος ενταφιάστηκε κοντά στη νότια πλευρά του χειμερινού καθεδρικού ναού της μονής Ντονσκόυ.

Η τέταρτη έγινε σε μια εβδομάδα μετά την κηδεία του Ιακώβου. Ο Πατριάρχης επισκέφτηκε κάποια μέρα τον τάφο του Ιακώβου στο νεκροταφείο της μονής της Παναγίας Ντονσκάϊα.

Εκεί κάποιος πυροβόλησε δυο φορές τον άγιο, αλλά αστόχησε. Όσο πλησίαζε το τέλος του, τόσο εντείνονταν οι πιέσεις της κυβέρνησης για συνεργασία.

<<Θα ήταν καλύτερα για μένα να έμενα στη φυλακή, έλεγε σ' αυτές τις στιγμές. Υποτίθεται πως είμαι ελεύθερος, μα δεν μπορώ να κάνω απολύτως τίποτα. Διορίζω έναν επίσκοπο στο Νότο κι αυτοί τον στέλνουν στο Βορρά. Διορίζω έναν άλλο στη Δύση κι εκείνοι τον στέλνουν στην Ανατολή>>.

Το μαρτυρικό τέλος του

Η ήδη εύθραυστη υγεία του αγίου Τύχωνα επιδεινώθηκε μετά από τα περιστατικά αυτά. Οι πιέσεις για να κρατήσει τη ζωή και το θάνατο των συνεπισκόπων του, των κληρικών και των λαϊκών σε ισορροπία,

ενώ από την άλλη έπρεπε να διατηρήσει την αλήθεια και την εσωτερική πνευματική ελευθερία της Εκκλησίας, έστειλαν μια ώρα αργότερα τον κάποτε ζωηρό και παλλόμενο άγιο Τύχωνα στον τάφο.

Στις 13.1.192 τον έβαλαν σε μια κλινική, επειδή ένιωσε στηθάγχη και έπασχε από μυοκαρδίτιδα κι από πυελονεφρίτιδα. Ο πατριάρχης ένιωθε πολύ άσχημα, δε σταμάτησε όμως να δέχεται τους συνεργάτες του καθημερινά και προσπαθούσε ν' ασκεί το κατά δύναμη τα καθήκοντά του.

Εκεί τον επισκέφτηκε κάποτε ο μυστικός πράκτορας Τουτσκώφ και του παρουσίασε ένα σχέδιο παραίτησής του από το θρόνο, ενώ ταυτόχρονα του πρότεινε μια άνετη διαμονή στο Νότο για ανάπαυση.

Ο γενναίος πατριάρχης αρνήθηκε λέγοντας: <<Πολύ σύντομα θα έχω άφθονο χρόνο για ανάπαυση. Τώρα πρέπει να δουλέψω>>. Την τελευταία λειτουργία του την έκανε στις 23 Μαρτίου, δυο μέρες πριν από την κοίμησή του.

Την τελευταία του πνοή ο πατριάρχης την άφησε την 25η Μαρτίου / 7Απριλίου 1925, σε ηλικία εξήντα ετών. Ο επίσκοπος του Σερπούχωφ Μάξιμος ισχυρίζεται πως τον δηλητηρίασαν πράκτορες της μυστικής αστυνομίας και παρόμοιες υποψίες ότι τον δηλητηρίασαν, κυκλοφορούσαν συχνά.

Τίποτα δεν αποδείχτηκε όμως, ούτε και η Εκκλησία αποδέχτηκε την άποψη αυτή. Ο ενταφιασμό του έγινε στον καθεδρικό ναό της μονής της Παναγίας Ντονσρκάϊα, λίγα μέτρα μακρύτερα από τον πιστό του συγκελλιώτη.

Τα τελευταία προφητικά λόγια που είπε προτού αφήσει την τελευταία του πνοή ήταν τα εξής: <<Η νύχτα θα είναι βαθιά και μεγάλη>>. Μετά από τα λόγια αυτά έπεσε για λίγο σε λήθαργο, αλλά σύντομα συνήλθε και ρώτησε:

-Τί ώρα είναι; -Δώδεκα παρά τέταρτο. -Καλά, δόξα τω Θεώ! απάντησε ο Πατριάρχης, σα να περίμενε την ώρα αυτή και ξεκίνησε να κάνει το σταυρό του. -Δόξα Σοι, Κύριε! -ξαναείπε κι έκανε πάλι το σταυρό του.

-Δόξα Σοι, Κύριε! -είπε για τρίτη φορά κι έκανε ξανά το σταυρό του. -Δόξα Σοι!... -δοκίμασε να ξανασηκώσει το χέρι του για να κάνει το σταυρό, αλλά αυτή τη φορά δεν μπόρεσε να τον ολοκληρώσει...

Η κηδεία του πατριάρχη έγινε στις 30 Μαρτίου / 12 Απριλίου και ήταν πάνδημη, κάτι το πρωτοφανές για την εποχή εκείνη. Αν κι η κυβέρνηση είχε απαγορεύσει τις δημόσιες λατρευτικές εκδηλώσεις, οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της Μόσχας χτυπούσαν πένθιμα όλη την ημέρα.

Στον ενταφιασμό του στη μονή Ντονσκόυ συμμετείχαν πενήντα οκτώ επίσκοποι και την παρακολούθησαν χιλιάδες λαού. Οι πιστοί που ήθελαν να προσκυνήσουν το λείψανο του αγίου στέκονταν περίπου 8-10 ώρες την ουρά -τόσο μεγάλο πλήθος ανθρώπων επισκέφτηκαν τη Μονή.

Από την Τετάρτη μέχρι την Κυριακή κάθε μέρα πήγαιναν εκεί περίπου 100.000 άνθρωποι. Το λείψανο του ομολογητού πατριάρχη ενταφιάστηκε στο χειμερινό ναό της μονής.

Το Μάϊο του 1991, όταν το μοναστήρι είχε ξαναγυρίσει στο πατριαρχείο Μόσχας, μετά από μια πυρκαγιά που είχε προηγηθεί στο μοναστήρι. έκαναν διάφορες εργασίες, στη διάρκεια των οποίων βρέθηκε ο τάφος του μαρτυρικού πατριάρχη.

Στις 19.2.1992 προσχώρησαν στην ανακομιδή των λειψάνων του, που βρέθηκαν αδιάφθορα. Χαρακτηριστικό είναι ότι άφθορα βρέθηκαν ακόμη και τα άμφιά του, όπως και τα φύλλα ιτιάς που υπήρχαν στο φέρετρό του, καθώς η κηδεία του είχε γίνει την Κυριακή των Βαϊων.

Αυτόπτες μάρτυρες διηγούνται πως στο πρόσωπο του ιερού λειψάνου μπορούσε να διακρίνει κανείς ακόμα και τα χαρακτηριστικά του, ενώ η ευωδία που ανέδιδε ήταν καταπληκτική.

Τώρα τα λείψανά του αναπαύονται στο χειμερινό ναό, όπου μεγάλα πλήθη πιστών προσέρχονται για να προσκυνήσουν τον γενναίο και άγιο αρχιερέα τους.

Ο πατριάρχης Τύχων ανακηρύχτηκε πρώτα άγιος από την Υπερόριο Ρωσική Ορθόδοξο Εκκλησία το 1981, σε συνδυασμό με την ανακήρυξη των νεομαρτύρων και ομολογητών της Ρωσίας. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (πατριαρχείο Μόσχας) τον ανακήρυξε άγιο το 1989. Άγιε Νεομάρτυρα και Ομολογητά Τύχων, πρέσβευε υπέρ ημών!

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση «Άγιος Τύχων ο Μαρτυρικός Πατριάρχης»,
Αθήνα 2014, σελ. 97-105.