Τετάρτη 31 Μαΐου 2023
ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, ΜΟΝΑΧΟΣ ΘΕΡΑΠΩΝ, ΜΟΝΑΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΟΣ: «ΟΤΑΝ ΣΗΜΑΝΟΥΝ ΟΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ...» ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΑΣΧΑΛΙΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ 7ον
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΑΘΩΣ»,
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ (23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1821)
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 182-185.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821)
Ο πρωτοσύγκελος Αμβρ. Φραντζής, που έζησε κι αυτός τη φρίκη της σφαγής, την αποδίδει στην περιφρονητική στάση των Τούρκων, και μετά την άλωση, προς τους Έλληνες, <<οίτινες έχασαν την υπομονήν κι άρχισαν να φονεύουν ανιλεώς τους Οθωμανούς άνδρες, γυναίκας, παίδας και βρέφη, ώστε μεταξύ τεσσάρων ωρών διαστήματος εφόνευσαν τα δύο τρίτα των Οθωμανών, και ακολούθως κάθε νύκτα εφόνευον όσους είχαν λάβει υποχειρίους έκαστον στρατόπεδον εις το μέρος του, ώστε η πόλις, και αι πέριξ της πόλεως οδοί, οι χάνδακες, οι αγροί, οι λόφοι κτλ., ήσαν εστρωμένα από πτώματα οθωμανικά διαφόρων γενών και ηλικιών>> (Αμβρ. Φραντζής, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος, τ. Β', σσ, 66-67). Συγκλονιστική είναι και η μαρτυρία του πρωταγωνιστή της πολιορκίας: ...Το ασκέρι οπού ήταν μέσα το ελληνικόν έκοβε και εσκότωνε από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άνδρας τριάντα δύο χιλιάδες, μία ώρα ολόγυρα της Τριπολιτσάς. Ένας Υδραίος έσφαξε ενενήντα. Έλληνες εσκοτώθηκαν εκατό. Έτσι πήρε τέλος. Τελάλη, να παύσει ο σφαγμός... (Θ. Κολοκοτρώνης, <<Απομνημονεύματα>> στα Άπαντα Τερτσέτη, σ. 116). Μεταξύ των σφαγιασθέντων ήσαν και λίγοι Εβραίοι που ζούσαν στην Τριπολιτσά. Ο Φωτάκος μιλάει σκληρά για αυτούς, επειδή είχε φθάσει η φήμη στον Μοριά ότι ομόθρησκοί τους είχαν σύρει το πτώμα του Πατριάρχη στους δρόμους της Κωνσταντινουπόλεως και είχαν λάβει μέρος στις βιαιοπραγίες των Τούρκων εις βάρος των χριστιανών. Πάντως, πέρα από τους θρησκευτικούς λόγους, αφότου άρχισε η εγκατάσταση Εβραίων, είτε εξ Ισπανίας εκδιωγμένων (Σεφαρδίμ), άρχισε ένας οξύτατος ανταγωνισμός στον εμπορικό και χρηματιστικό τομέα ανάμεσα σ' αυτούς και τους Έλληνες. Ανεξάρτητα από το πως το δικαιολογούν οι τότε γράψαντες, εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι πως κανείς -επαναλαμβάνω: κανείς- δεν απέκρυψε τη φρικιαστική σφαγή και κανείς -μα κανείς- δεν κομπορρημονεί για αυτή. Μπορεί να την εξηγούν, να τη δικαιολογούν (δουλεία, τυραννία κτλ.,), αλλά κανείς δεν τη δικαιώνει. Ο μόνος που φρόντισε και μπόρεσε να σώσει αυτούς που είχε αναλάβει να σώσει ήταν ο Κολοκοτρώνης. Όπως λέγει ο ίδιος, όταν μπήκε στην Τριπολιτσά, η σφαγή είχε γενικευτεί. <<Το άλογό μου από τα τείχη ως τα σαράγια δεν επάτησε γη>> (ο. π., σ. 116). Πρώτη του φροντίδα ήταν να σώσει τους Αλβανούς, όπως είχε συμφωνηθεί. Με προσωπικό κίνδυνο, διότι τους ντουφέκιζαν οι άνδρες του Αναγνώστη Δεληγιάννη και του Αναγνωσταρά, τους έβγαλε, περίπου 2.500, από την πόρτα των Καλαβρύτων βοηθούμενος από τον Πλαπούτα και τους προστάτεψε. Μετά μπήκε στην πόλη και πήρε άλλους 300 που είχαν οχυρωθεί σε κάποιο σε κάποιο έρεισμα. Όλους μαζί τους συνόδευσε με το σώμα του ως τη Βοστίτσα και από εκεί τους άφησε να περάσουν με δική τους ευθύνη απέναντι. Προσωπικά, αμφισβητώ τον αριθμό των 2.500 ως διασωθέντων Αλβανών. Είχαν λάβει μέρος σε πάρα πολλές μάχες. Και είχαν πολλές απώλειες. Που αυξήθηκαν στη διάρκεια της πολιορκίας και στην έναρξη της σφαγής, ώσπου να εκδηλωθεί η παρέμβαση του Κολοκοτρώνη. Ένας αριθμός περί τους 1.500 είναι πιο πιθανός. Επίσης, δεν είναι σωστό να γράφεται περί σφαγιασμού 30.000 ανθρώπων. Τα θύματα της σφαγής ήσαν περί τα 10.000 άτομα, ενώ οι αιχμάλωτοι ήσαν περίπου 8.000. Τους θησαυρούς του Χουρσίτ και τα χαρέμια του ανέλαβε να τα φυλάσσει η Μπουμπουλίνα, η Σπετσιώτισσα καπετάνισσα, για την οποία διατυπώθηκαν πολλές κατηγορίες για υφαρπαγή. Οπωσδήποτε, λεηλασία έγινε' ακόμα και από τη Μάνη ήλθαν γυναίκες να φορτωθούν ό,τι λογής πλιάτσικο. Ας μη βιαστούμε να κακολογούμε. Από τους φτωχούς ανθρώπους του Μοριά έλειπαν τα πάντα, ακόμα και τα καρφιά, για να καρφώσουν την πόρτα τους. Δεν είναι μόνο το μίσος, είναι και η φτώχεια που τυφλώνει. Δυστυχώς, δεν υπήρχε οργάνωση επιμελητείας για τη συγκέντρωση των λαφύρων. Ό,τι πρόφθαινε καθένας έπαιρνε. Και όντως τα λάφυρα ήσαν πολλά.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 182-185.
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΞΙΜΟΒΙΤΣ: Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ 14ον)
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 85-88.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.)
Σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, επί Καίσαρος Αυγούστου, ο Λόγος του Θεού, <<ατρέπτως και αναλλοιώτως εγένετο σαρξ>>. Και διά της επελεύσεως του Αγίου Πνεύματος προσέλαβε στη μήτρα μιας απλής και αφοσιωμένης στο Θεό γυναίκας, φύσιν ανθρώπου, για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από το ζυγό του θανάτου, να γίνει <<μέτοχος θείας φύσεως>> και να εισαχθεί στην αιώνιο ζωή.
Η αγάπη και η πίστη της ταπεινής αυτής κόρης, απέβη το μέσον διά του οποίου <<ο Αόρατος ορατόν εαυτόν παρεσκεύασεν και ο Ποιητής και Δεσπότης των όλων εις των ανθρώπων εγεννήθη>>. Συνεπώς η αξία του γεγονότος αυτού της παρουσίας της Θεοτόκου και του ρόλου της ως <<μητέρα της ζωής>> αποβαίνει ανυπολόγιστη. Για το λόγο αυτό η τιμή προς το πρόσωπό Της, παραμένει αεί ανεξόφλητον χρέος για τους πιστούς.
Στο διάβα των είκοσι αιώνων της χριστιανικής ιστορίας, η Εκκλησία, ως σώμα Χριστού, εξέφρασε ποικιλοπρόπως -αν και ανεπαρκώς- την ευγνωμοσύνη της στη Θεογεννήτρια. Αλλά το έργο αυτό της τιμής δεν έμεινε απρόσβλητο -όπως και οτιδήποτε το ανθρώπινο- από το φθόνο του μισόκαλου. Εισήγαγε στα όργανά του καινοτόμους διαθέσεις με απώτερο στόχο την αλλοίωση της Ορθοδόξου διδασκαλίας και την προσβολή του σωτηριολογικού της περιεχομένου.
Η ζημία θα ήταν καταλυτική: δίχως ορθώς εκφραζόμενη τιμή στη Θεοτόκο, δεν υφίσταται ορθώς διατυπούμενη αλήθεια και διδασκαλία για το ρόλο της και δίχως ορθή διδασκαλία, το μυστήριο της σωτηρίας χάνει το περιεχόμενό του και η εν Χριστώ ζωή καθίσταται αδύνατη. Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα αυτό σε όλες τις εκφάνσεις που το διαδέχτηκε η εκκλησιαστική ιστορία, ο επίσκοπος Ιωάννης, ο άγιος του αιώνα μας, επιχείρησε τη σύντομη αυτή μελέτη. Φρόντισε, με τρόπο εύληπτο και κατανοητό, με εκτενείς ιστορικές αναφορές σε όλα τα σχετικά επεισόδια, να ανατρέψει όλες τις αιρετικές δοξασίες που κατά καιρούς εκφράσθηκαν.
Έτσι, καταλήγει να αποκρυσταλλώνει την ορθή διδασκαλία για την τιμή της Θεοτόκου, ως από χωνευτηρίου, και να θέτει με ακρίβεια τα απαράβατα όρια, έξω από τα οποία η Θεογεννήτρια, υποτιμάται ή υπερτιμάται, γεγονός που αποτελεί αφορμή και έναυσμα ποικίλων κακοδοξιών που προσβάλλουν έντονα το σωτηριολογικό χαρακτήρα της Ορθοδοξίας. Ταυτόχρονα πλουτίζει το κείμενό του με την αποδεικτική εγκυρότητα του βιώματος που απορρέει από τη ζωντανή του σχέση με τη Θεοτόκο.
Αυτό το βίωμα που διαπνέει το κείμενό του, το βίωμα που μοιράζονται όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας είναι τελικά η τομή, που διαχωρίζει την υπόσταση των πραγμάτων από τις ανθρώπινες εικασίες και διαφυλάττει αρραγή την ακαινοτόμητη αλήθεια της Εκκλησίας.
Σ.Γ.Φ.
(Εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Η τιμή των Ορθοδόξων προς τη Θεοτόκο
<<Παρά την τίμια και άμεμπτη ζωή που ζούσε η Παναγία, η αμαρτία και ο θάνατος έκαναν την παρουσία τους σε Αυτή. Δεν μπορούσαν παρά να εμφανιστούν. Αυτή είναι η ακριβής και πιστή διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας σχετικά με τη Θεοτόκο όσον αφορά το προπατορικό αμάρτημα και το θάνατο. (Επίσκοπος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, <<Ανάλυση της διδασκαλίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας για τη Μητέρα του Θεού>>. Ήταν ξένη σε κάθε πτώση προερχομένη από την αμαρτία (Άγ. Αμβρόσιος του Μιλάνου. Υπόμνημα στον 118ο ψαλμό), <<δεν ήταν ξένη προς τους αμαρτωλούς πειρασμούς>>. <<Μόνο ο Θεός είναι αναμάρτητος>> (Άγ. Αμβρόσιος, ίδια πηγή), ενώ ο άνθρωπος πάντα θα έχει μέσα του κάτι που θα χρειάζεται διόρθωση και τελειοποίηση για να εκπληρωθεί η εντολή του Θεού' <<να είστε άγιοι, γιατί εγώ ο Κύριος, ο Θεός σας, είμαι άγιος>> (Λευιτικό 19:2). Όσο πιο αγνός και τέλειος είναι κάποιος, τόσο πιο πολύ προσέχει τις ατέλειές του και θεωρεί τον εαυτό του ολοένα και περισσότερο ανάξιο. Η Παρθένος, έχοντας αφιερωθεί τελείως στο Θεό, παρόλο που απώθησε κάθε παρόρμηση προς αμαρτία, ένιωσε την αδυναμία της ανθρώπινης φύσης πολύ περισσότερο από άλλους και επιθυμούσε διακαώς την έλευση του Σωτήρα. Μέσα στην ταπείνωσή της θεωρούσε τον εαυτό της ανάξιο ακόμη και να διακονήσει την Παρθένο που θα Τον διακονούσε. Για να μην την αποσπά τίποτα από την προσευχή και την εγρήγορση, η Μαρία έδωσε στο Θεό όρκο να μην νυμφευθεί, έτσι ώστε να ευχαριστεί μόνον Αυτόν σε όλη της τη ζωή. Ήταν αρραβωνιασμένη με τον ηλικιωμένο Ιωσήφ' όταν η ηλικία της δεν Της επέτρεπε να παραμείνει στο Ναό, εγκαταστάθηκε στην οικία του στη Ναζαρέτ. Εδώ η Παρθένος συγκατατέθηκε στον αρχάγγελο Γαβριήλ που της έφερε τα χαρμόσυνα νέα της γέννησης του Υιού του Υψίστου από Αυτήν' <<Χαίρε, κεχαριτωμένη' ο Κύριος μετά σου' ευλογημένη συ εν γυναιξίν... Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι' διό και το γεννώμενον άγιον κληθήσεται υιός Θεού (Λουκ. 1:28-35). Η Μαρία αποδέχθηκε την αγγελική χαρμόσυνη είδηση ταπεινά και υποτακτικά. <<Τότε ο Λόγος, με τρόπο γνωστό σε Αυτόν, κατήλθε και, όπως Αυτός ο ίδιος θέλησε, εισήλθε στη Μαρία και κατοίκησε μέσα σε Αυτή>> (Αγ. Εφραίμ του Σύρου, <<Ύμνος στη Μητέρα του Θεού>>. <<Όπως η αστραπή φωτίζει ό,τι είναι κρυμμένο στη φύση των πραγμάτων. Εξάγνισε και τη Μαρία και ύστερα γεννήθηκε, έτσι ώστε να δείξει ότι εκεί που είναι ο Χριστός, είναι εμφανής η αγνεία σε όλη της τη δύναμη. Εξάγνισε την Παρθένο, έχοντας ετοιμάσει Αυτή με το Άγιο Πνεύμα, και τότε η κοιλία, έχοντας γίνει αγνή, Τον συνέλαβε. Εξάγνισε την Παρθένο όταν Αυτή ήταν άθικτη' διότι, έχοντας γεννηθεί, Την άφησε Παρθένο. Δε λέω ότι η Μαρία έγινε αθάνατη, αλλά ότι όντας πεφωτισμένη με τη χάρη, δεν ενοχλείτο από αμαρτωλές επιθυμίες>> (Αγ. Εφραίμ του Σύρου, Ομιλία κατά των αιρετικών>>, 41. <<Το Φως κατοίκησε σε Αυτή, εξάγνισε το νου της, έκανε τις σκέψεις της καθαρές, αγνές τις ανησυχίες της, καθαγίασε την Παρθενία της>> (Αγ. Εφραίμ του Σύρου, <<Η Μαρία και η Εύα>>. <<Εκείνη που δεν ήταν αγνή σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, Αυτός Την έκανε αγνή κατά χάρη>> (Επίσκοπος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, <<Ανάλυση της Διδασκαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τη Μητέρα του Θεού>>. Τ Ε Λ Ο Σ
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 85-88.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.).
Κυριακή 28 Μαΐου 2023
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΞΙΜΟΒΙΤΣ: Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ 13ον)
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 83-85.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.)
Σε μια συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, επί Καίσαρος Αυγούστου, ο Λόγος του Θεού, <<ατρέπτως και αναλλοιώτως εγένετο σαρξ>>. Και διά της επελεύσεως του Αγίου Πνεύματος προσέλαβε στη μήτρα μιας απλής και αφοσιωμένης στο Θεό γυναίκας, φύσιν ανθρώπου, για να απαλλαγεί ο άνθρωπος από το ζυγό του θανάτου, να γίνει <<μέτοχος θείας φύσεως>> και να εισαχθεί στην αιώνιο ζωή.
Η αγάπη και η πίστη της ταπεινής αυτής κόρης, απέβη το μέσον διά του οποίου <<ο Αόρατος ορατόν εαυτόν παρεσκεύασεν και ο Ποιητής και Δεσπότης των όλων εις των ανθρώπων εγεννήθη>>. Συνεπώς η αξία του γεγονότος αυτού της παρουσίας της Θεοτόκου και του ρόλου της ως <<μητέρα της ζωής>> αποβαίνει ανυπολόγιστη. Για το λόγο αυτό η τιμή προς το πρόσωπό Της, παραμένει αεί ανεξόφλητον χρέος για τους πιστούς.
Στο διάβα των είκοσι αιώνων της χριστιανικής ιστορίας, η Εκκλησία, ως σώμα Χριστού, εξέφρασε ποικιλοπρόπως -αν και ανεπαρκώς- την ευγνωμοσύνη της στη Θεογεννήτρια. Αλλά το έργο αυτό της τιμής δεν έμεινε απρόσβλητο -όπως και οτιδήποτε το ανθρώπινο- από το φθόνο του μισόκαλου. Εισήγαγε στα όργανά του καινοτόμους διαθέσεις με απώτερο στόχο την αλλοίωση της Ορθοδόξου διδασκαλίας και την προσβολή του σωτηριολογικού της περιεχομένου.
Η ζημία θα ήταν καταλυτική: δίχως ορθώς εκφραζόμενη τιμή στη Θεοτόκο, δεν υφίσταται ορθώς διατυπούμενη αλήθεια και διδασκαλία για το ρόλο της και δίχως ορθή διδασκαλία, το μυστήριο της σωτηρίας χάνει το περιεχόμενό του και η εν Χριστώ ζωή καθίσταται αδύνατη. Αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα αυτό σε όλες τις εκφάνσεις που το διαδέχτηκε η εκκλησιαστική ιστορία, ο επίσκοπος Ιωάννης, ο άγιος του αιώνα μας, επιχείρησε τη σύντομη αυτή μελέτη. Φρόντισε, με τρόπο εύληπτο και κατανοητό, με εκτενείς ιστορικές αναφορές σε όλα τα σχετικά επεισόδια, να ανατρέψει όλες τις αιρετικές δοξασίες που κατά καιρούς εκφράσθηκαν.
Έτσι, καταλήγει να αποκρυσταλλώνει την ορθή διδασκαλία για την τιμή της Θεοτόκου, ως από χωνευτηρίου, και να θέτει με ακρίβεια τα απαράβατα όρια, έξω από τα οποία η Θεογεννήτρια, υποτιμάται ή υπερτιμάται, γεγονός που αποτελεί αφορμή και έναυσμα ποικίλων κακοδοξιών που προσβάλλουν έντονα το σωτηριολογικό χαρακτήρα της Ορθοδοξίας. Ταυτόχρονα πλουτίζει το κείμενό του με την αποδεικτική εγκυρότητα του βιώματος που απορρέει από τη ζωντανή του σχέση με τη Θεοτόκο.
Αυτό το βίωμα που διαπνέει το κείμενό του, το βίωμα που μοιράζονται όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας είναι τελικά η τομή, που διαχωρίζει την υπόσταση των πραγμάτων από τις ανθρώπινες εικασίες και διαφυλάττει αρραγή την ακαινοτόμητη αλήθεια της Εκκλησίας.
Σ.Γ.Φ.
(Εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Η τιμή των Ορθοδόξων προς τη Θεοτόκο
Η Ορθόδοξος Εκκλησία διδάσκει για την Παναγία ό,τι μας παραδίδει η Ιερά Παράδοση και η Αγία Γραφή, και καθημερινά Την δοξάζει στους ναούς της, ζητώντας τη βοήθεια και την προστασία της. Γνωρίζοντας ότι χαροποιείται μόνο από αυτούς τους αίνους που ανταποκρίνονται στην πραγματική της δόξα, οι άγιοι Πατέρες και υμνογράφοι έχουν ικετεύσει Αυτήν και τον Υιόν της να διδαχθούν πως να την υμνούν. <<Τείχισόν μου τας φρένας Σωτήρ μου' το γαρ τείχος του κόσμου ανυμνήσαι τολμώ, την άχραντον Μητέρα σου>> (οίκος της Κοίμησης). <<Η Εκκλησία διδάσκει ότι ο Χριστός πραγματικά γεννήθηκε από την Αειπάρθενο Μαρία>> (Άγ. Επιφάνιος, <<Αληθινός λόγος σχετικά με την πίστη>>. Είναι απαραίτητο για εμάς να ομολογούμε ότι η Παναγία είναι πραγματικά Θεοτόκος, ώστε να μην υποπέσουμε σε βλασφημία' διότι εκείνοι που αρνούνται ότι η Αγία Παρθένος είναι πράγματι Θεοτόκος δεν είναι πλέον πιστοί, αλλά μαθητές των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων>> (Άγ. Εφραίμ ο Σύρος, <<Προς μοναχό Ιωάννη>>. Από την Παράδοσή μας γνωρίζουμε ότι η Θεοτόκος ήταν η θυγατέρα των ηλικιωμένων Ιωακείμ και Άννης' ο Ιωακείμ καταγόταν από τη βασιλική γενιά του Δαυίδ, και η Άννα από ιερατική οικογένεια. Παρά την τόσο ευγενή καταγωγή τους, ήταν φτωχοί. Όμως, δεν ήταν αυτό που στενοχωρούσε αυτούς τους ενάρετους, όσο το γεγονός ότι δεν είχαν παιδιά και δεν μπορούσαν να ελπίζουν ότι οι απόγονοί τους θα έβλεπαν το Μεσσία. Και ιδού, κάποτε, όντας περιφρονημένοι από τους Εβραίους για την ατεκνία τους, με πόνο ψυχής και οι δυο προσέφεραν προσευχές στο Θεό' ο Ιωακείμ σε βουνό στο οποίο είχε αποσυρθεί όταν ο ιερέας δε θέλησε να προσφέρει τη θυσία του στο Ναό, και η Άννα στον κήπο της κλαίγοντας για τη στειρότητά της -εκεί τους εμφανίστηκε άγγελος που τους γνωστοποίησε ότι θα γεννήσουν κόρη. Καταχαρούμενοι, υποσχέθηκαν να αφιερώσουν το παιδί τους στο Θεό. Σε εννέα μήνες γεννήθηκε μια κόρη, ονομαζόμενη Μαρία, η οποία από την πρώιμη παιδική ηλικία της επέδειξε τις μεγαλύτερες αρετές. Όταν ήταν τριών χρονών, οι γονείς της, εκπληρώνοντας την υπόσχεσή τους, με επισημότητα οδήγησαν τη μικρή Μαρία στο Ναό της Ιερουσαλήμ' ανέβηκε τα ψηλά σκαλιά, και από αποκάλυψη από το Θεό οδηγήθηκε στα Άγια των Αγίων, από τον Υψηλό Ιερέα που τη συνάντησε' πήρε τη χάρη του Θεού που αναπαυόταν επάνω της μαζί της στο Ναό που μέχρι τότε ήταν δίχως χάρη (Βλέπε το κοντάκιο της Εισόδου στο Ναό. Αυτός ήταν ο πρόσφατα χτισμένος Ναός στον οποίο η δόξα του Θεού δεν είχε κατέλθει όπως στην Κιβωτό ή στο Ναό του Σολομώντος). Εγκαταστάθηκε στο κατάλυμα για τις παρθένες που υπήρχε στο Ναό' αφιέρωνε τόσο πολύ χρόνο για προσευχή στα Άγια των Αγίων που μπορεί να πει κάποιος ότι ζούσε σε αυτό (Ακολουθία της Εισόδου, δεύτερο στιχηρό στο <<Κύριε εκέκραξα>>, και <<Δόξα, Και Νυν...>>. Όντας στολισμένη με όλες τις αρετές, επεδείκνυε εξαιρετικά αγνή ζωή. Ήταν υποτακτική και υπάκουη προς όλους, δεν προσέβαλε κανένα, ήταν φιλική προς τους πάντες, και δεν αποδέχθηκε κανένα ρυπαρό λογισμό (Συντομευμένα υπό του Αγ. Αμβροσίου του Μιλάνου, <<Αναφορικά με την Αειπαρθενία της Παρθένου Μαρίας>>.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο των εκδόσεων «ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ»
«Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς: Η τιμή της Θεοτόκου στην Ορθόδοξη Εκκλησία»,
β' έκδοση, Νοέμβριος 2006, σελ. 83-85.
Το παρόν βιβλίο μεταφράστηκε από τα ρωσικά στα αγγλικά από τον π. Σεραφείμ Ρόουζ
(St. Herman of Alaska Brotherhood, P. O. Box 70, Platina, California 96076, U.S.A.).
ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΘΕ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΟΙΑ
Στὸν πνευματικό μας ἀγῶνα, κεντρικὴ θέση πρέπει νὰ κατέχει τὸ θέμα τῆς Μετανοίας. Μόνο στὴν Μετάνοια βρίσκουμε τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς, γιατὶ μόνο μετανοώντας ἐρχόμαστε σὲ κοινωνία μὲ τὸν Θεό. Ἡ ζωὴ αὐτὴ γιὰ ἕναν σκοπὸ μᾶς δόθηκε: νὰ μπορέσουμε νὰ θεωθοῦμε καὶ νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Θεό, αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ ἔθελε ὁ Θεὸς γιὰ μᾶς ἐξ ἀρχῆς. Καθὼς ξεπέσαμε, ἡ πτώση μᾶς κρατᾶ χωρισμένους ἀπὸ Αὐτόν, ἀφοῦ ὁ σκοτισμένος νοῦς μας δὲν βλέπει πιὰ καθαρά. Ἡ Μετάνοια ὅμως εἶναι ἀλλαγὴ νοῦ καὶ ἀνοίγει τὸν δρόμο γιὰ τὴν πλήρη ἕνωσή μας μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν ὁλοκλήρωσή μας. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ ἔλεγε: «Στὴν προσευχή σας νὰ ζητᾶτε μόνο Μετάνοια καὶ τίποτε ἄλλο, οὔτε θεῖο Φῶς, οὔτε θαύματα, οὔτε προφητεῖες ἢ ἄλλα πνευματικὰ δῶρα –τίποτε ἄλλο, μόνο Μετάνοια. Ἡ Μετάνοια θὰ σᾶς φέρει ταπείνωση, ἡ ταπείνωση θὰ σᾶς φέρει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ Θεὸς μὲ τὴν Χάρη Του θὰ σᾶς δώσει κάθε τι ποὺ χρειάζεσθε γιὰ τὴν σωτηρία σας ἢ ὅ,τι ἔχετε ἀνάγκη γιὰ νὰ βοηθήσετε μιὰ ἄλλη ψυχή».
Ὁ Ἐρανιστὴς
† ὁ Μητροπολίτης Κυπριανὸς
14.5.2023 ἐκ. ἡμ.,
† Ἁγίου Μάρτυρος Ἰσιδώρου ἐν Χίω
Ιερά Μητρόπολη Ωρωπού και Φυλής
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΩΡΩΠΟΥ & ΦΥΛΗΣ κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ Β: ΟΜΙΛΙΑ ΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (2023)
Ιερά Μονή Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, Φυλή Αττικής
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ: ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α' ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (2023)
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴ μνήμη τῶν Ἁγίων 318 Θεοφόρων Πατέρων τῆς Α΄ ΟἰκουμενικῆςΣυνόδου. Ἡ σύγκληση αὐτῆς ἀποτέλεσε πρωτοβουλία τοῦ Αὐτοκράτορα τῆς Νέας Ρώμης, ἉγίουΚωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, ὕστερα ἀπὸ ἕναν διχασμό, ὁ ὁποῖος ἦρθε νὰ ταλανίσει τὴν εἰρήνη ποὺἀπολάμβανε ἡ Ἐκκλησία λίγα χρόνια μετὰ τὴν ἐπίσημη λήξη τῶν μεγάλων εἰδωλολατρικῶν διωγμῶν.
Ὁ διχασμὸς ξεκίνησε ὄχι ἀπὸ κάποιον κοσμικό, ὄχι ἀπὸ κάποιον ἄθεο, ἀλλὰ ἀπὸ ἕναν ἱερέα τῆςἈλεξάνδρειας, ἕναν πολὺ μορφωμένο καὶ ἀσκητικό, ἕναν «φωστήρα» καὶ «ὁμολογητὴ» στὰ μάτια πολλῶνὀπαδῶν του, τὸν Ἄρειο. Ἀπὸ τὴν πολλή του μόρφωση εἶχε παραμορφωθεῖ καὶ πίστεψε ὅτι κατέχει τὸ ἀλάθητο, ὅτι εἶναι καλύτερος καὶ ἀπὸ τὸν Ἐπίσκοπό του καὶ ἀπὸ ὅλους τοὺς κοινοὺς θνητούς. Τί ἔκανε λοιπόν; Ἄρχισενὰ διδάσκει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι κτίσμα τοῦ Θεοῦ, ὅτι δὲν εἶναι τῆς ἴδιας οὐσίας μὲ τὸν Πατέρα, ἀλλὰ ὅτιμετεῖχε τῆς Θεότητας κατὰ χάριν, ὅπως ὅλοι ἑμεῖς μποροῦμε νὰ μετέχουμε. Οὐσιαστικά, ὁ Ἄρειος γκρέμισε τὴν γέφυρα τῆς σωτηρίας μας, χωρίζοντας τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὸν Θεό. Μάλιστα, γιὰ νὰ κερδίσει ἔδαφος, συνέθετε ποιήματα μὲ τὶς αἱρετικὲς δοξασίες του, γιὰ νὰ τὰ τραγουδᾶ ὁ λαὸς καὶ νὰ μαθαίνει ἀβίαστα τὴν διδασκαλία του.
Ὁ Ἐπίσκοπός του, Ἅγιος Ἀλέξανδρος, τὸν συμβούλευε, τοῦ ἔκανε συστάσεις, τὸν προειδοποιοῦσε. Ἐκεῖνος, ὅμως, εἶχε χαράξει τὴν ὁδό του: αὐτὴν τῆς ἀπωλείας. Δὲν καταλάβαινε τὴν τύφλωσή του ἀπὸ τὴν ἀλαζονεία, ἀλλὰ πίστευε πραγματικὰ ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔκανε ἦταν θεάρεστο. Δύναται νὰ μᾶς θυμήσει πολλὰ αὐτὴ ἡ ἐπαναλαμβανόμενη στοὺς αἰῶνες ἱστορία.
Ἐν τέλει, ὁ Ἅγιος Κωνσταντίνος, ὅπως προείπαμε, γιὰ νὰ διασφαλίσει τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καὶ κατ’ ἐπέκτασιν τῆς Αὐτοκρατορίας, κάλεσε ὅλους τοὺς Ἀρχιερεῖς σὲ Σύνοδο γιὰ νὰ λυθεῖ τὸ μεγάλο αὐτὸ ζήτημα. Ἡ Σύνοδος συνέταξε τὸ πρῶτο Σύμβολο τῆς Πίστεως, διακηρύττοντας τὸν Χριστὸ Ὁμοούσιο μὲ τὸν Πατέρα καὶ ἀναθεματίζοντας τὴν αἵρεση τοῦ Ἀρείου.
Δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἀνάμνηση τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τιμᾶται μία ἑβδομάδα πρὶν τὴν Πεντηκοστὴ καὶ τὴν ἑορτὴ τῆς Ἁγίας Τριάδος. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς δίδαξαν τὸν ὀρθὸ τρόπο νὰ δοξάζουμε καὶ νὰ λατρεύουμε τὴν Ἁγία Τριάδα. Δὲν μποροῦμε, λοιπόν, νὰ φτάσουμε στὴν ἑορτὴ τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἄν πρωτίστως δὲν σεβόμαστε καὶ δὲν ἀποδεχόμαστε μὲ ἐπίγνωση τὶς ἐπιταγὲς καὶ τὴ διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων.
Τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα παραθέτει ἕνα τμῆμα ἀπὸ τὴν προσευχὴ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ λίγο πρὶν τὴν σύλληψή Του ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους. Παραθέτω λίγες πολὺ σημαντικὲς φράσεις, ὅπως: «Τὸ ἔργο ποὺ Μοῦ ἀνέθεσες, τὸ ἔφερα εἰς πέρας», «Φανέρωσα τὸ ὄνομά Σου στοὺς ἀνθρώπους», «Πάτερ Ἅγιε, τήρησε αὐτοὺς στὸ ὄνομά Σου, γιὰ νὰ εἶναι ἕνα, ὅπως ἑμεῖς», «αὐτοὺς ποὺ μοῦ ἔδωσες, τοὺς φύλαξα». Μέσα ἀπὸ τὶς φράσεις αὐτὲς ἀντλοῦμε πολὺ δυνατὰ μηνύματα:
Πρῶτον, ὁ Κύριος μᾶς διδάσκει νὰ μὴν εἴμαστε εὐθυνόφοβοι. Ὁ Ἴδιος ἀνέλαβε ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα τὴν ὕψιστη ἀποστολὴ νὰ φανερώσει τὸ ὀνομά Του στοὺς ἀνθρώπους γιὰ νὰ τοὺς ὁδηγήσει στὴ σωτηρία, καὶ τὴν ὁλοκλήρωσε. Δυστυχῶς, πολλοὶ ἀπὸ ἑμᾶς θέλουμε ἐπίμονα τὴν ἀνάπαυσή μας μέσα ἀπὸ λίγες ἕως καὶ καθόλου εὐθῦνες. Ἄν σκέφτονταν ἔτσι οἱ Ἅγιοι Πατέρες, ὁ ἀρειανισμὸς θὰ εἶχε ἐπεκταθεῖ πολὺ περισσότερο καὶ θὰ εἶχε δημιουργήσει ἀκόμη μεγαλύτερες καὶ ἀνεπανόρθωτες βλάβες στὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ἡ εὐθυνοφοβία καὶ ἡ ἀδιαθεσία γιὰ δράση εἶναι ποὺ φέρνει τὸ κακὸ διαχρονικά. Θυμᾶμαι μία πολὺ ἐπιτυχημένη φράση ποὺ ἔλεγε: «Οἱ κακὲς ἐποχὲς δημιουργοῦν δυνατοὺς ἀνθρώπους. Οἱ δυνατοὶ ἄνθρωποι δημιουργοῦν καλὲς ἐποχές. Οἱ καλὲς ἐποχὲς δημιουργοῦν ἀδύναμους ἀνθρώπους. Οἱ ἀδύναμοι ἄνθρωποι δημιουρχοῦν κακὲς ἐποχές». Ἡ ἀνάληψη τῆς εὐθύνης καὶ ἡ συνεπὴς ἐργασία μόνο καλὸ προσέφεραν διαχρονικά. Σὲ αὐτό, λοιπόν, ἔχουμε καθῆκον νὰ μιμηθοῦμε τοὺς Ἁγίους Πατέρες ἄν θέλουμε νὰ τοὺς τιμοῦμε ἀληθινά.
Δεύτερον, ὁ Χριστὸς εἶχε ἀγωνία γιὰ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἦταν ὑπὸ τὴν εὐθύνη Του. Αὐτὴ τὴν ἀγωνία μιμήθηκαν καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Ἦταν αὐτὴ ἡ ἀγωνία παραγωγική. Μία ἀγωνία ποὺ τοὺς ὠθοῦσε νὰ προβαίνουν σὲ κατάλληλες πράξεις γιὰ νὰ διατηρηθεῖ, νὰ προοδεύσει καὶ νὰ αὐξηθεῖ τὸ ποίμνιο. Οἱ περισσότεροι ἀπὸ ὅσους ἀκοῦτε τὸ μήνυμα αὐτό, δὲν εἶστε ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας. Εἶστε, ὅμως, γονεῖς. Ἔχετε ἀγωνία γιὰ τὰ παιδιά σας; Αὐτὴ ἡ ἀγωνία εἶναι ποὺ θὰ σᾶς ὠθήσει σὲ προσευχὴ θερμὴ καὶ καρδιακὴ γιὰ τὴν ἀσφάλεια καὶ πρόοδο τῶν παιδιῶν σας. Εἶναι αὐτὴ ποὺ θὰ σᾶς διδάξει τοὺς καλύτερους τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους θὰ ἀναθρέψετε ὑγιῶς τὰ παιδιά σας. Μὴν παρεξηγήσετε τὴν ἔννοια τῆς ἀγωνίας. Δὲν εἶναι γιὰ νὰ μᾶς δημιουργήσει φόβο καὶ ἀνασφάλεια. Εἶναι γιὰ νὰ μᾶς τονίσει τὴν φροντίδα καὶ τὴν ἐπιμέλεια ποὺ πρέπει νὰ δείχνουμε σὲ κάθε πτυχὴ τῆς ζωῆς μας.
Τρίτον, ἐπιθυμία τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, τόσο μεγάλη καὶ σημαντική, ὥστε νὰ τὴν ἐκφράσει λίγο πρὶν τὸ ἑκούσιον Πάθος, ἦταν ἡ ἑνότητα τῶν παιδιῶν Του, τῶν Ἀποστόλων καὶ κατ’ ἐπέκτασιν ὅλων τῶν Χριστιανῶν. Οἱ Ἀπόστολοι γνώρισαν τὸν Χριστό, γέμισαν ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ αὐτὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τοὺς διατήρησε ἑνωμένους μέχρι τέλους, παρὰ τὶς ὅποιες ἐνδεχόμενες διαφωνίες. Ἡ διασάλευση τῆς ἑνότητας ἔγινε -καὶ γίνεται- ἀπὸ ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι δὲν εἶχαν γνωρίσει στὴν καρδιά τους τὸν Χριστό, οὔτε εἶχαν φωτισθεῖ ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἐπρόκειτο γιὰ ἀνθρώπους μὲ ἐγωισμό, μὲ τὴν ἐπιθυμία νὰ φανοῦν πιὸ πνευματικοὶ καὶ ἐξυπνώτεροι. Ὅπου ὑπάρχει ἐγωισμός, δὲν ὑπάρχει ἀγάπη, διότι σὲ μία διαφωνία, ἡ ἀγάπη φέρνει τὴ λύση καὶ τὴν εἰρήνη στὶς ἀνθρώπινες σχέσεις.
Ὁ ἐγωισμός, ἀντιθέτως, ἐπιτείνει τὴ διαμάχη, διότι ὁ ἄνθρωπος δὲν ἐπιτρέπει στὸν ἑαυτό του νὰ ὑποχωρήσει σὲ καμία περίπτωση, γιὰ νὰ μὴν χαλάσει δῆθεν ἡ εἰκόνα του. Εὔκολα κατανοοῦμε ὅτι ὁ ἐγωιστὴς δὲν κοιτᾶ μακροπρόθεσμα, στὴν ἐποχὴ μετὰ ἀπὸ αὐτόν, διότι εἶναι ἐγκλωβισμένος στὴ σφαίρα τοῦ ἑαυτοῦ. Ἴσως θεωρεῖ ὑποσυνείδητα ὅτι δὲν θὰ ὑπάρξει κὰν κόσμος μετὰ ἀπὸ αὐτόν, γιὰ αὐτὸ καὶ ὁ αἱρετικὸς δὲν ἐνοχλεῖται καθόλου μὲ τὴν ἰδέα ὅτι διασπᾶ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Οὐσιαστικά, ἡ προσευχὴ τοῦ Κυρίου μας νὰ φυλαχθεῖ ἡ ἑνότητα, εἶναι μία προσευχὴ καὶ ἕνα ὅπλο κατὰ τοῦ ἀνθρώπινου ἐγωισμοῦ, τοῦ τυφλοῦ ἐγωισμοῦ, ὁ ὁποῖος ξεχνᾶ πὼς ἡ ἰσχὺς βρίσκεται ἐν τῇ ἑνώσει. Ξεχνᾶ πὼς ὁ Χριστιανισμὸς μεγαλούργησε καὶ κυριάρχησε ἐξαιτίας τῆς ἑνότητας τῶν Χριστιανῶν τὶς ἐποχὲς τῶν διωγμῶν.
Μεγάλη καὶ ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι, ἑνωμένοι, ὅμως, ὑπὸ τὸν βασικότατο ὅρο τῆς ἀκέραιης πίστης στὰ διατεταγμένα καὶ παραδοθέντα ὑπὸ τοῦ Κυρίου, τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Θεοφόρων Πατέρων, σύμφωνα μὲ τὸ Ὀρθὸ Δόγμα τῆς Μίας, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλου τύπου ἑνώσεις, ὅπως αὐτὲς ποὺ ἐπιδιώκει ἡ σύγχρονη αἵρεση τοῦ οἰκουμενισμοῦ μὲ τὸ πρόσχημα τῆς ἀγάπης καὶ δίχως τὴν ἐπιστροφὴ τῶν αἱρετικῶν, δὲν ἔχουν θέση στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Διαφορετικά, δὲν θὰ τιμούσαμε σήμερα τοὺς Ἁγίους Πατέρες, διότι ἂν ἡ μετάνοια τῶν αἱρετικῶν δὲν ἦταν ὑποχρεωτική γιὰ τὴν παραμονὴ στὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, θὰ ἄφηναν ἀνενόχλητο τὸν Ἄρειο καὶ τὸν καθένα νὰ πιστεύει καὶ νὰ κηρύττει ὅ,τι θέλει. Κάτι τέτοιο –δόξα τῷ Θεῷ- δὲν συνέβη.
Ἐν κατακλείδι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, κρατᾶμε ἀπὸ τὴν σημερινὴ ἑορτὴ σημαντικὰ ἐφόδια: μακριὰ ἀπὸ τὴν ἐγωιστικὴ ἀπομόνωση, ὀρθὴ πίστη τῆς Ἁγίας Τριάδος γιὰ τὴν ὀρθὴ λατρεία τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐμπιστοσύνη στὸ συνοδικὸ σύστημα τῆς Ἐκκλησίας, ὑπευθυνότητα, παραγωγικὴ ἀγωνία καὶ ἑνότητα. Μὲ μία λέξη, ΑΓΑΠΗ. Εἶναι καρπὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ὡς ἐκ τούτου, πάντα εἶναι δεμένη μὲ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τὴν Ὀρθοπραξία. Ταῖς τῶν τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ Θεοφόρων Πατέρων πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν!
Μετ΄ εὐχῶν,
ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
Ιερά Μητρόπολη Αττικής και Βοιωτίας
της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
Σάββατο 27 Μαΐου 2023
ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Ε', «Η ΣΤΕΝΗ ΠΥΛΗ» (ΜΕΡΟΣ 14ον)
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Στενή Πύλη», σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Ε'», Αθήνα 2014, σελ. 151-154.
Η στενή πύλη που πρέπει να διαβεί ο άνθρωπος για να οδηγηθεί στην αληθινή ζωή, δηλαδή στη Βασιλεία του Θεού, είναι η μετάνοια.
Από μόνη της η μετάνοια βέβαια δεν είναι αρκετή για να φτάσει κανείς εκεί. Την πύλη αυτή όμως είναι απαραίτητο να τη διαβεί. Πρέπει δηλαδή ν' αλλάξει, ν' αντιστρέψει τη στάση του πρώτου ανθρώπου, του Αδάμ. Ο Αδάμ υπάκουσε στο δικό του θέλημα, δεν έκαμε το θέλημα του Θεού. Εμείς πρέπει ν' αντιστρατευτούμε στο δικό μας θέλημα και να κάνουμε το θέλημα του Θεού. Μ' αυτόν τον τρόπο ανοίγει η στενή πύλη, όπως την ονομάζει ο Κύριος, η πύλη της μετάνοιας. Μια πύλη, που διέρχονται διά μέσου των αιώνων όλοι οι όσιοι, όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας.
Την πύλη αυτή τη διάβηκαν οι μάρτυρες που απαρνήθηκαν τον εαυτό τους, όχι μόνο το θέλημά τους, αλλά και τη ίδια τους την ύπαρξη θυσίασαν για τη χάρη του Θεού. Τη διαβαίνουν οι όσιοι που αφιερώνουν τη ζωή τους με το ν' απαρνηθούν το ίδιο θέλημα, είτε με την υποταγή στο Γέροντά τους, είτε αγωνιζόμενοι με κάθε τρόπο να ευαρεστήσουν στο Θεό.
Όλοι αυτοί διάλεξαν να διαβούν και ν' ακολουθήσουν τη στενή πύλη, τον μόνο αληθινό δρόμο που οδηγεί στη ζωή.
Δεν μπορεί όμως να είναι να είναι κανείς μέλος της Βασιλείας του Θεού, να γίνει άγιος, αν δε βρίσκεται μέσα στην Εκκλησία και δε βιώνει την εν Χριστώ σωτηρία, δε συμμετέχει δηλαδή στο Δείπνο της Βασιλεία, που είναι η θεία Ευχαριστία.
Ο όσιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, ένας από τους φωτισμένους συγγραφείς και μεγάλους νηπτικούς της Ρωσικής, αλλά και γενικότερα της οικουμενικής Εκκλησίας ερμηνεύει την εντολή αυτή του Χριστού για τη στενή πύλη με τη γνωστή του βαθιά θεολογική προσέγγιση και μας προσφέρει μια διδασκαλία ορθόδοξη και πατερική, χωρίς ν' αφήνει αναπάντητες τις ανεπίτρεπτες παρεξηγήσεις και πλανεμένες απόψεις που κυριαρχούν πολλές φορές ανάμεσα στους πιστούς.
Στο ίδιο πνεύμα αναφέρονται και τα υπόλοιπα κείμενα του Οσίου, που έχουν συμπεριληφθεί στο βιβλίο αυτό.
Η χάρη του Κυρίου ας μας βοηθήσει να διαβούμε τη στενή πύλη της μετάνοιας, να γευτούμε απ' αυτή τη ζωή τη Βασιλεία του Θεού μέσα στην Εκκλησία και ν' αξιωθούμε να τη ζήσουμε με πληρότητα, όταν ο Θεός ευδοκήσει να έρθει για να εγκαταστήσει τη Βασιλεία Του. Αμήν.
Πέτρος Μπότσης, Μάρτιος 2014
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ'
Εγρήγορση
Όταν ο άνθρωπος με την ανάγνωση και την προσευχή φωτιστεί από τον Κύριο Ιησού Χριστό, τον Ήλιο της δικαιοσύνης, θα μπορέσει να διεκπεραιώσει όλες τις καθημερινές υποθέσεις του με εγρήγορση. Θα φροντίσει ώστε σε κάθε πράξη και σε κάθε λόγο του, όπως και στην ύπαρξή του ολόκληρη, να κυριαρχεί το πανάγιο θέλημα του Θεού, όπως αυτό αποκαλύφτηκε στους ανθρώπους με τις εντολές του ευαγγελίου. Αν τυχόν και σου περισσέψουν λίγες ελεύθερες στιγμές από τις καθημερινές σου ενασχολήσεις, χρησιμοποίησέ τες για να διαβάσεις κάποια γνωστή προσευχή ή κάποιες περικοπές από την Αγία Γραφή. Έτσι θα ενισχύσεις τις ψυχικές σου δυνάμεις που εξαντλούνται από τις δραστηριότητές σου μέσα στον κόσμο της ματαιότητας. Ανίσως και δεν εξοικονομήσεις τέτοιες χρυσές στιγμές, πρέπει να λυπηθείς γι' αυτό, να θρηνήσεις για την απώλειά τους σα να έχασες κάποιον πολύτιμο θησαυρό. Ό,τι χάθηκε σήμερα όμως ας μην χαθεί και αύριο. Η καρδιά μας εύκολα παραδίδεται στην αμέλεια και την αδιαφορία, και οδηγείται έτσι στη θλιβερή άγνοια που είναι ολέθρια για την εσωτερική, τη θεία εργασία, την ενασχόληση του ανθρώπου με τη σωτηρία του. Αν τύχει και πεις ή κάνεις κάτι που είναι αντίθετο στις εντολές του Θεού, βιάσου να διορθώσεις το σφάλμα σου με μετάνοια. Να γυρίσεις στο δρόμο του Θεού με ειλικρινή συντριβή, όπου ξεστράτισες με το να παραβιάσεις την εντολή Του. Μην χρονοτριβείς μακριά από το δρόμο του Θεού. Τους αμαρτωλούς λογισμούς να τους αντιμετωπίσεις με πίστη και ταπείνωση. Στους ρεμβασμούς και τους αισθησιασμούς ν' αντιτάξεις τις εντολές του Θεού και να λες μαζί με τον πατριάρχη Ιωσήφ: <<Πώς ποιήσω το ρήμα το πονηρόν τούτο, και αμαρτήσομαι εναντίον του Θεού>>; (Γεν. λθ' 9). Εκείνος που ζει με εγρήγορση πρέπει να εγκαταλείψει κάθε ρεμβασμό γενικά, όσο ελκυστικός και ωραίος κι αν φαίνεται. Κάθε ρεμβασμός είναι περιπλάνηση του νου, μια περιπλάνηση που τον κολακεύει και τον εξαπατά, αλλά τον απομακρύνει από την αλήθεια, τον οδηγεί σε χώρα ανύπαρκτων φαντασμάτων και τον καθιστά ανίκανο να δει την πραγματικότητα. Συνέπειες του ρεμβασμού είναι απώλεια της εγρήγορσης, διασκορπισμός του νου, σκλήρυνση της καρδιάς την ώρα της προσευχής. Κι όλ' αυτά καταλήγουν σε συμφορά της ψυχής. Το βράδυ, την ώρα που πηγαίνεις για ύπνο -που σε σχέση με την ημέρα που προηγήθηκε ισοδυναμεί με θάνατο- εξέτασε τα έργα που έκανες τη μέρα που πέρασε. Η αυτοεξέταση αυτή δεν είναι δύσκολη όταν ζεις με εγρήγορση και προσοχή, γιατί τότε η αμέλεια που είναι τόσο φυσική στον ταραγμένο και αφηρημένο άνθρωπο, φυγαδεύεται από την εγρήγορση. Αφού λοιπόν θυμηθείς όλες τις αμαρτίες που έκανες είτε με έργο είτε με τη διάνοια, είτε με οποιαδήποτε αίσθησή σου, μετανόησε γι' αυτές μπροστά στο Θεό, με διάθεση και θέληση να διορθωθείς. Αργότερα, μόλις τελειώσεις τη βραδινή προσευχή σου, κλείσε την ημέρα όπως άρχισες, με σκέψεις θεϊκές, με το νου σου ξανά στο Θεό. Πού ταξιδεύουν οι σκέψεις κι οι αισθήσεις του ανθρώπου όταν κοιμάται; Τί μεγάλο μυστήριο είναι η κατάσταση του ύπνου; Όταν κοιμάται ο άνθρωπος τόσο η ψυχή όσο και το σώμα ζουν και δεν ζουν. Αποξενώνονται από τη βεβαιότητα της ζωής λες και είναι νεκροί. Ο ύπνος είναι τόσο ακατανόητος και δυσερμήνευτος όσο κι ο θάνατος. Όσο κρατά ο ύπνος η ψυχή ηρεμεί, ξεχνά όλες τις οδυνηρές επίγειες δοκιμασίες που την πολιορκούσαν και τις συμφορές που την βρήκαν. Ο ύπνος συμβολίζει την αιώνια ανάπαυση. Το σώμα του ανθρώπου τώρα... αν εγείρεται από τον ύπνο, αναπόφευκτα θα εγερθεί και εκ νεκρών. Ο μεγάλος αββάς Αγάθων έλεγε: <<Δεν είναι δυνατό να προκόψεις στην αρετή, αν δεν ασκείσαι στην εγρήγορση>>.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Στενή Πύλη»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Ε'»,
Αθήνα 2014, σελ. 151-154.
ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 165-167.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη
Ο Κολοκοτρώνης ήταν γεννημένος στρατιωτικός. Ως επιτελικός και εκτελεστικός νους, μπόρεσε να συνδυάσει την κλέφτικη πολεμική παράδοση με την ευρωπαϊκή τακτική. Γενναίος στα έργα και συνετός στα λόγια, διακρινόταν για την ακράδαντη πίστη του στην υπόθεση της ελευθερίας. Την πίστη του αυτή μπορούσε να μεταδίδει και στους άνδρες του. Δεν είδε τον Αγώνα σε τοπική, αλλά σε πανελλήνια διάσταση. Η πολιτική του όραση εκάλυπτε τη Θεσσαλία, Μακεδονία και Θράκη μέχρι Κωνσταντινούπολη... Έτσι έχουμε σκιαγραφήσει τον Κολοκοτρώνη στο δίτομο έργο μας Ιστορία του ελληνικού κόσμου... (τ. Β', σ. 272, υποσ.). Το στρατηγικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη υποβοηθήθηκε και από τις σπασμωδικές ενέργειες των Τούρκων. Ενώ οσμίζονταν την Επανάσταση, δεν είχαν καταστρώσει κανένα σχέδιο για την αντιμετώπισή της. Εμπρός στην εξάπλωση του κινήματος εξαναγκάστηκαν να κλειστούν στα διάφορα φρούρια (Πάτρα, Ναύπλιο, Μονεμβασία) ή να κλειστούν στην οχυρωμένη Τριπολιτσά. Έτσι, όμως, δημιούργησαν συγκεκριμένους κατά τόπους στόχους και προς τα εκεί κατηύθυναν τις δυνάμεις των επαναστατών, που έτσι άρχισαν να συγκροτούν στρατό, έστω και ανοργάνωτο. Αλλ' οι παραπέρα επιχειρήσεις χρειάζονταν κι ένα σχέδιο συντονισμού, ένα γενικό σχέδιο δράσης. Τέτοιο είχε μόνο ο Κολοκοτρώνης. Το σχέδιό του ήταν συγκεντρωτικό. Των άλλων οπλαρχηγών, χωρίς καμία νοητική επεξεργασία, ήταν απλώς αποκεντρωτικό. Συγκεκριμένα, ο γέρος του Μωριά ήθελε όλες οι επαναστατικές δυνάμεις να συγκεντρωθούν γύρω από την Τριπολιτσά, που ήταν η καρδιά του Μοριά. Οπότε, αν έπεφτε στα χέρια των Ελλήνων τούτο το κέντρο, αυτομάτως θα παρέλυαν και θα έπεφταν και τα άκρα. Αντίθετα, οι άλλοι οπλαρχηγοί ήθελαν να προηγηθεί η πτώση των περιφερειακών φρουρίων και μετά όλοι μαζί να συγκεντρωθούν γύρω από την Τριπολιτσά. Αν γινόταν αυτό, θα είχαμε διάσπαση των επαναστατικών δυνάμεων, πολυαρχία, απώλεια χρόνου (οπότε ο Χουρσίτ θα πρόφθαινε -όπως και το έκανε, αλλά όχι με δυνάμεις επαρκείς- να ενισχύσει την Τριπολιτσά). Κυρίως, δε θα υπήρχε δυνατότητα εκγυμνάσεως των απειροπόλεμων αγροτών και κτηνοτρόφων, που είχαν παντελή άγνοια οι περισσότεροι στο να χρησιμοποιούν όπλο' μερικοί πρώτα έβαζαν στο τουφέκι το βόλι και μετά το μπαρούτι! Ευτυχώς, η επιμονή του Κολοκοτρώνη υπερίσχυσε κι έτσι γύρω από την Τριπολιτσά άρχισε να δημιουργείται ένας κλοιός στρατοπέδων στα γύρω χωριά, που, όσο περνούσε ο καιρός, στένευε περισσότερο. Η συνεννόηση ανάμεσα στα στρατόπεδα γινόταν με φωτιές (κατά το αρχαίο σύστημα των φρυκτωριών), τις οποίες άναβαν τσοπάνηδες που παρακολουθούσαν από τις βουνοκορφές τις κινήσεις των Τούρκων. Η δημιουργία μόνιμων στρατοπέδων στις οδικές προσβάσεις προς την Τριπολιτσά είχε ως αποτέλεσμα να τονωθούν οι δεσμοί του αγροτικού στοιχείου με τους στρατιωτικούς. Βέβαια, στην αρχή η δράση των επαναστατών στην Αρκαδία δεν ήταν επιτυχής. Οι Τούρκοι από ορισμένα κεφαλοχώρια (για παράδειγμα, Φανάρι=περιοχή της σημερινής Ολυμπίας, Καρύταινα κ.τ.λ.) έντρομοι έσπευσαν να κλειστούν στην Τριπολιτσά, αλλ' η αναμέτρηση με τον κανονικό τουρκικό στρατό που έβγαινε συνήθως έφιππος από την Τριπολιτσά δεν είχε αποτέλεσμα καλό. Η Τριπολιτσά ήταν σκληρό καρύδι για να <<σπάσει>> απλώς με την εμφάνιση των Ελλήνων επαναστατών. Άλλωστε, εκεί είχε συγκεντρωθεί ο ανθός της μοραϊτικης <<τουρκιάς>>, όπως οι φημισμένοι Μπαρδουνιώτες (βλ. παρακάτω). Ο Κολοκοτρώνης άρχισε να εγκαταλείπεται από τους άλλους οπλαρχηγούς. Αυτός αρνήθηκε να τους ακολουθήσει. Θυμήθηκε τα λόγια του αδελφού του, Γιάννη (Ζορμπά), που του είχε δηλώσει κατηγορηματικά πως θα μείνει στα βουνά της Αρκαδίας να τον φάνε τα όρνεα και τ' αγρίμια του τόπου του, και σχεδόν αυτολεξεί τα επανέλαβε στους φεύγοντες οπλαρχηγούς: ...Δεν έρχομαι, κάθομαι εις τούτα τα βουνά που με γνωρίζουν τα πουλιά και με τρων καλλίτερα, γειτονικά... (ο. π., σ. 104). Έμεινε μόνος του με το άλογό του. Ο Παπαφλέσσας στράφηκε τότε σ' ένα παιδί και είπε περιπαικτικά: <<Μείνε μαζί του, μην τον φάνε τίποτε λύκοι>>. Ο Κολοκοτρώνης, παρόλο που απέναντι στο Πατριαρχείο ήταν αυστηρός και έναντι ορισμένων κληρικών σκληρός, ήταν βαθύτατα θρησκευόμενος άνθρωπος. Όπως αφηγείται ο ίδιος, κατέβηκε στην Παναγία του Χρυσοβιτσιού <<και το καθησιό μου ήταν όπου έκλαιγα την Ελλάς>>! Μετά μπήκε στο εκκλησάκι και προσευχήθηκε: ...<<Παναγία μου, βοήθησε και τούτη την φορά τους Έλληνας διά να εμψυχωθούν!>> και επήρα ένα δρόμο κατά την Πιάνα. Εις το δρόμο απάντησα τον ξάδελφό μου, Αντώνιον του Αναστάση Κολοκοτρώνη, με εφτά ανιψίδιά μου, εγινήκαμε εννιά και το άλογό μου δέκα' εγώ ήμουν και χωρίς τουφέκι... (ο. π., σσ. 108-109). Το χιούμορ πάντοτε συνόδευε τον Κολοκοτρώνη και στη ζωή και στην αφήγησή του.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 165-167.
ΟΣΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ: ΕΡΓΑ Γ', «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ» ΜΕΡΟΝ 14ον
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Βασιλεία του Θεού και ο αντίχριστος»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Γ'»,
Αθήνα 2011, σελ. 109-112.
<<Όλη αυτή η σύγχυση και ο θόρυβος για τα παραπάνω, όπως και γι΄άλλα συναφή θέματα που αναφέρονται στον αντίχριστο, μας ώθησαν να συμπεριλάβουμε ως βασικό κείμενο στον τρίτο τόμο των έργων του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ μια πατερική και αγιογραφική πραγματεία του για το θέμα αυτό.
Τίτλος της εργασίας αυτής είναι <<Η Βασιλεία του Θεού και ο Αντίχριστος>>.
Ο όσιος Ιγνάτιος πραγματεύεται με μοναδική ερμηνευτική ικανότητα και πληρότητα τα λόγια του ίδιου του Κυρίου για το θέμα της Δεύτερης Παρουσίας Του, της Βασιλείας του Θεού και του αντιχρίστου, ώστε να μην αφήνει κανένα κενό ή δυνατότητα παρερμηνείας των αγιογραφικών κειμένων.
Το θεωρήσαμε απαραίτητο λοιπόν να συμβάλλουμε με τη γνώμη ενός αγίου της Εκκλησίας μας στη διάλυση όλων των σχετικών παρερμηνειών και πλανών, ώστε κάθε καλοπροαίρετος χριστιανός να ερμηνεύσει ναι ν' ασχοληθεί με το βασικό θέμα <<ου έστι χρεία>>, και που δεν είναι άλλο από το να προετοιμαστούμε, να είμαστε έτοιμοι για το <<πώς>> και όχι για το <<πότε>> θα συναντήσουμε το Χριστό.
Εκτός από βασικό αυτό έργο όμως, στον τρίτο τόμο συμπεριλάβαμε κι άλλα εποικοδομητικά κείμενα, απαραίτητα στον κάθε χριστιανό που θέλει ν' αγωνιστεί με συνέπεια στον αμπελώνα του Κυρίου.
Ο όσιος Ιγνάτιος ήταν πάρα πολύ εγκρατής της πατερικής θεολογίας κι ασχολήθηκε με την ερμηνεία αρκετών αγιογραφικών κειμένων με μοναδική ικανότητα και θείο φωτισμό.
Εκτός από τα ερμηνευτικά του κείμενα (όπως για παράδειγμα τις ερμηνείες του 1ου ψαλμού του Δαβίδ, των ευαγγελικών περικοπών που αναφέρονται στη Μάρθα και τη Μαρία, στις Μυροφόρες γυναίκες κλπ), ο όσιος Ιγνάτιος έγραψε και κάποιες πραγματείες που αφορούν στην καθημερινή ζωή και στην πνευματική πρόοδο των χριστιανών, όπως για παράδειγμα την αξία που έχουν στην πνευματική ζωή η νηστεία, η εγρήγορση, η ταπεινοφροσύνη, η σωματική και πνευματική άσκηση, η νέκρωση του κοσμικού πνεύματος κ. α.
Τα κείμενα του οσίου Ιγνατίου είναι αυθεντικά, πατερικά, στηρίζονται στην παράδοση και την ορθή διδασκαλία της Εκκλησίας μας.
Κατά συνέπεια είναι μια πηγή ζώντος ύδατος, που ξεδιψάει κι αναπαύει τον ταλαιπωρημένο από αμφιβόλου προέλευσης σύγχρονες ετεροδιδασκαλίες και πλάνες>>.
Πέτρος Μπότσης, Ιανουάριος 2008
(Απόσπασμα εκ του Προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ
Οι δαίμονες χρησιμοποιούν πολλές φορές τα όνειρα για να ενοχλήσουν και να πληγώσουν τις ψυχές των ανθρώπων. Έτσι οι άπειροι στον πνευματικό αγώνα χριστιανοί που δίνουν σημασία στα όνειρα βλάπτονται, κάνουν μεγάλο κακό στον εαυτό τους. Γι' αυτό κι είναι σημαντικό πράγμα να μπορούμε να διακρίνουμε την ακριβή σημασία που έχουν τα όνειρα σ' εκείνους τους ανθρώπους που δεν έχουν ακόμα αναγεννηθεί από το Άγιο Πνεύμα. Την ώρα του ύπνου η ύπαρξη του ανθρώπου βρίσκεται σε κατάσταση λήθης, χάνει την αυτοσυνειδησία της. Όλες οι εκούσιες δραστηριότητες κι εργασίες σταματούν, αδρανούν την ώρα του ύπνου. Η μόνη δραστηριότητα που συνεχίζει τη λειτουργία της είναι εκείνη που είναι αναγκαία για τη ζωή του ανθρώπου, την ύπαρξή του, και δεν μπορεί να σταματήσει. Το αίμα συνεχίζει να κυκλοφορεί στο σώμα, το στομάχι χωνεύει την τροφή, οι πνεύμονες διατηρούν την αναπνοή, το δέρμα εφιδρώνει. Οι σκέψεις, οι φαντασίες κι οι αισθήσεις εξακολουθούν να παράγονται στην ψυχή, αλλά μόνο με τη δράση της υποσυνείδητης φύσης μας, χωρίς να εξαρτιούνται από τη θέληση και τη λογική μας. Από τέτοιες φαντασίες, που συνοδεύονται κι από παράξενες σκέψεις κι εικόνες, αποτελείται το όνειρο. Μοιάζει εξαιρετικά περίεργο το γεγονός ότι όλ' αυτά δεν έχουν καμμιά σχέση με τις θεληματικές, τις <<εν επιγνώσει>> σκέψεις του ανθρώπου. Όλα παρουσιάζονται ξαφνικά και παράδοξα, σύμφωνα με τους νόμους και τις απαιτήσεις της φύσης μας. Συχνά το όνειρο μπορεί να μεταφέρει κάποιες σκέψεις ή επιθυμίες μας, αλλά σκόρπιες, χωρίς συνοχή. Άλλα όνειρα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας ιδιαίτερης ηθικής κατάστασης του λογικού. Έτσι ένα όνειρο δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε σημασία ούτε και πρέπει εμείς να του δίνουμε τίποτα. Η επιθυμία που έχουν πολλοί άνθρωποι να βλέπουν στα παραληρήματα των ονείρων τους κάποια πρόβλεψη για το μέλλον τους ή για το μέλλον άλλων ανθρώπων ή κάποιο άλλο νόημα, είναι ολότελα παράλογη και ανόητη. Πώς μπορεί να γίνεται αυτό αφού δεν έχει ουσιαστική αιτία ύπαρξης; Την ώρα που είμαστε ξύπνιοι οι δαίμονες έχουν πρόσβαση στις ψυχές μας. Πρόσβαση όμως έχουν ακόμα κι όταν κοιμόμαστε. Τότε μάλιστα μας πειράζουν για ν' αμαρτήσουμε με το ν' αναμιγνύουν τη δική τους φαντασία με τη δική μας. Σε περίπτωση μάλιστα που βλέπουν μέσα μας κάποιο ενδιαφέρον για τα όνειρα, τότε προσπαθούν ν' αυξήσουν την προσοχή μας σ' αυτά. Έτσι σιγά σιγά μας πείθουν να τα εμπιστευόμαστε. Και τέτοια εμπιστοσύνη βέβαια συνοδεύεται πάντα από πλάνη. Η πλάνη αλλοιώνει τις λογικές μας απόψεις, τις αποπροσανατολίζει. Και τότε όλη η ενεργητικότητά μας στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια. Κι αυτός είναι ο χώρος όπου θέλουν να μας οδηγήσουν οι δαίμονες. Εκείνοι που έχουν προσχωρήσει σ' αυτήν την εγωιστική θεώρηση των πραγμάτων γίνονται πολύ εύκολα θύματα των δαιμόνων. Γι' αυτό κι εκείνοι αρχίζουν να εμφανίζονται στους πλανεμένους αυτούς ανθρώπους άλλοτε σαν άγγελοι φωτεινοί, άλλοτε με τη μορφή αγίων, μαρτύρων ή κι αυτής ακόμα της Μητέρας του Θεού κι άλλοτε ακόμα με τη μορφή του ίδιου του Χριστού. Οι δαίμονες χαίρονται ιδιαίτερα με τον τρόπο που ζουν οι πλανεμένοι αυτοί άνθρωποι και τους υπόσχονται ουράνιες απολαβές και στέμματα. Κι έτσι οι δαίμονες τους οδηγούν σε μεγάλα ύψη υπερηφάνειας κι αυτοεκτίμησης. Το ύψος αυτό όμως δεν είναι τίποτ' άλλο από την άβυσσο του ολέθρου και της πνευματικής καταστροφής τους. Στην κατάσταση της πτώσης που βρισκόμαστε, αφού η φύση μας δεν έχει ακόμα αναγεννηθεί από το Άγιο Πνεύμα, πρέπει να ξέρουμε πως δεν είναι δυνατό να ζούμε άλλα όνειρα εκτός απ' αυτά που ύπουλα και πανούργα μας σερβίρουν οι δαίμονες. Όταν είμαστε ξύπνιοι οι δαίμονες ξεσηκώνονται και μας προκαλούν μέσα από την πεσμένη φύση μας με σκέψεις και επιθυμίες πονηρές. Κι όταν κοιμόμαστε μας κάνουν να βλέπουμε τα όνειρα που θέλουν εκείνοι.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ».
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ «Η Βασιλεία του Χριστού και ο αντίχριστος»,
σε μετάφραση και επιμέλεια του συγγραφέα Πέτρου Μπότση, «Έργα Γ'»,
Αθήνα 2011, σελ. 109-112.
Τετάρτη 24 Μαΐου 2023
ΤΟ «ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ»: Η ΕΠΙΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ
Οι πρόσφατες εκλογές είχαν και τα καλά τους: Λιγότερο σκουπιδαριό από τους αυτοπρόβλητους υποψήφιους «σωτήρες», μειωμένα ντεσιμπέλ άκρατης ηχορύπανσης, συγκεντρώσεις κυρίως από εντόπιους πολίτες και λιγότερες, μεγαλόστομες φανφάρες εκτοξευμένες από τα διαλαλούντα στόματα των υποψηφίων. Για τη χώρα μας, αυτό αποτελεί κατόρθωμα, έπαινος, βραβείο! Άφησε πίσω της ένα παρελθόν, που η τοξικότητα, οι ίντριγκες, η ιδεοληψία, ο δογματισμός κι η πώρωση μοίραζαν στα δύο την Ελλάδα, με εκείνα τα ανεπανάληπτα καφενεία με δεξιούς κι αριστερούς θαμώνες και την επιδέξια τοποθέτηση της εφημερίδας κάτω απ' τη μασχάλη, ώστε να φαίνεται δεικτικά το πρωτοσέλιδο λογότυπο! Για τους περιπτεράδες -βεβαίως- οι μέρες εκείνες ήταν οι καλύτερες. Μέχρι και περίπτερα στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ήταν «βαπτισμένα» ως δεξιά ή αριστερά και όχι μόνο... Βιβλιοπωλεία, μανάβικα, ακόμα και ψιλικατζίδικα είχαν αναρτημένα εντός τους φωτογραφίες και αφίσες του κόμματος αρεσκείας τους και το πολιτικό αλισβερίσι με τους εισερχόμενους πελάτες «έδινε και έπαιρνε». Στις πλατείες, τα ηχεία του ενός σχηματισμού προσπαθούσαν να υπερκεράσουν σε ένταση την ηχορύπανση του άλλου, οι οπαδοί προσπαθούσαν να φοράνε τα ίδια χρώματα ωσάν να πήγαιναν σε γήπεδα, κι ο καθένας κρατούσε από μια ή και δύο τεράστιες σημαίες, ώστε στη τηλοψία να φαίνεται ογκώδες το πλήθος στη συγκέντρωση, χωρίς αχρείαστα κενά και σκόρπια αραιώματα! Και βέβαια ουδείς δεν λησμονάει τον Τάσο Μπιρσίμ, τον προσωπικό κάμεραμαν του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος σε δύο ζωντανές, τηλεοπτικές αναμεταδόσεις απ' το Σύνταγμα κατόρθωνε το ακατόρθωτο για τα δεδομένα της δεκαετίας του '80 και αρχών του '90: να προσθέτει -δηλαδή- εικόνες με αλαλάζοντα πλήθη από συγκεντρώσεις της προηγούμενης τετραετίας, έτσι, ώστε να φαίνεται η τότε συγκέντρωση διπλάσια σε όγκο, αλλά και σε παλμό! Από την άλλη, δύο τοποθεσίες στην Αθήνα ήταν πάντοτε «νοικιασμένες» από τα δύο μεγάλα κόμματα, ως χώρος στάθμευσης» των... «Αθηναίων» που έρχονταν με δεκάδες πούλμαν από την... Αλεξανδρούπολη, μέχρι και την... Καλαμάτα. Η πλατεία Καραϊσκάκη υποδεχόταν τους οπαδούς του ενός κόμματος και η Λεωφόρος Αθηνών αυτούς του άλλου. Μαζί μ' αυτούς και καράβια γεμάτα μεταφερόμενους οπαδούς από την Κρήτη, τις Κυκλάδες και το Ιόνιο, ώστε να ενισχύσουν σε αριθμό την «μάζωξη» της Αθήνας...! Κατόπιν έβγαινε ο αρχηγός στην περίτεχνη εξέδρα της πλατείας Συντάγματος και φώναζε δυνατά: «Λαέ της Αθήνας....»! Ήταν πράγματι κάτι το ευτράπελο, συνάμα και ιλαροτραγικό! Από τότε, ναι μεν αφήσαμε πίσω τον φανατισμό και την μισαλλοδοξία (κατά το δυνατόν), για να φτάσουμε όμως σήμερα στην -σχεδόν πλήρη- απαξίωση του πολιτικού συστήματος. Αποχή -σχεδόν πάντα- τις τελευταίες δύο δεκαετίες κοντά στο 50ο/ο και νέα παιδιά, που περισσότερα γνωρίζουν για τον Αργυρό και τον Κοκλώνη, παρά για τον Κυριάκο και τον Αλέξη! Συνεπώς, η περί «εκπολιτισμού» του Έλληνα ψηφοφόρου που επισημαίναμε στις αρχές του κειμένου, περισσότερο παραπέμπει στην αδιαφορία, την απόρριψη και την περιφρόνηση, παρά στην αποδοχή, την επικρότηση και την επιδοκιμασία του αυτονόητου!
Γιώργος Δ. Δημακόπουλος
Δημοσιογράφος
Δημοσιογράφος