ΑΓΩΝΙΣΤΕΙΤΕ ΝΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ ΜΙΑ «ΠΛΗΓΗ»

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 88-92, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Αγωνιστείτε να σχηματιστεί στην καρδιά σας μια «πληγή»

Δεν πρέπει να θέτουμε όρια και ημερομηνίες λήξης στην προσευχή που γίνεται χωρίς συγκέντρωση και με παγερή ψυχή. Πρέπει σαν να έχουμε παγώσει μετά από μία πτώση, για πολλή ώρα να <<τρίψουμε>> την ψυχή μας για ν' αναθερμανθεί. Συνεπώς ο αγώνας είναι αναπόφευκτος. Αν αυτός συνεχίζεται σταθερά και συνειδητά, τότε πάντα στέφεται με επιτυχία όχι χάρη σ' εμάς, αλλά χάρη στο έλεος του Θεού, το οποίο είναι ατελείωτο. Η προσευχή του Ιησού ή όποια άλλη σύντομη προσευχή είναι καλό πράγμα, αρκεί να δεθεί στη γλώσσα. Φροντίστε μονάχα στην περίπτωση αυτή η προσοχή σας να μη βρίσκεται στον νου, αλλά στην καρδιά και να διατηρείστε σε αυτή την κατάσταση όχι μόνο όταν προσεύχεστε, αλλά κάθε στιγμή. Αγωνιστείτε να σχηματιστεί στην καρδιά σας κάτι σαν πληγή... Ο μόνιμος αγώνας θα το επιτύχει αυτό σύντομα. Δεν υπάρχει κάτι ξεχωριστό σε αυτό. Είναι φυσική υπόθεση (το ότι δηλαδή η πληγή θα γίνει πονετική αγάπη). Κι από αυτό όμως θα προκύψει μεγαλύτερη συγκέντρωση. Βασικό είναι το εξής, ότι ο Κύριος, βλέποντας τον αγώνα, χαρίζει τη βοήθειά Του και την κεχαριτωμένη προσευχή Του. Τότε η καρδιά θα κινηθεί στους σωστούς ρυθμούς της. (Επιστολή 326, τόμος 2, σελ. 198-199. Επιστολή 1233, τόμος 8, σελ. 14). Πρέπει να προσευχόμαστε για πολλή ώρα. <<Δεν μπορώ να προσευχηθώ για πολλή ώρα>>. Και τότε πως ο Απόστολος έδινε την εντολή: <<Αδιαλείπτως προσεύχεσθε>>; (Α' Θεσσ. ε' 17). Η μνήμη του Θεού μαζί με τον φόβο του Θεού, η αγάπη για τον Θεό μαζί με την ελπίδα και η παράδοση στο θείο θέλημα συνθέτουν τον εσωτερικό θρησκευτικό βίο. Σε όποιον άνθρωπο ο βίος αυτός είναι ενεργός, αυτός ο άνθρωπος βρίσκεται πάντα μαζί τον Θεό και δεν βαριέται να προσεύχεται για πολλή - πολλή ώρα. Σ' εσάς αυτή η αδιάλειπτη προσευχή βρίσκεται σε εμβρυώδη κατάσταση, αφού σε κάθε περίσταση στρέφεστε προς τον Θεό για βοήθεια και τη συνέχεια Τον ευχαριστείτε. Καλλιεργείστε το αυτό όλο και πιο ευρέως. (Επιστολή957, τόμος 6, σελ. 56). Αν κατά το βράδυ αισθάνεστε κουρασμένοι. Πώς να αισθανθείς πλήξη με τον Κύριο; Και πως να επιθυμήσεις έστω τις όποιες διασκεδάσεις; Ώστε δεν προσεύχεστε. Θυμώσατς, όπως φαίνεται, με τον Κύριο ή σας κυρίευσε η αυταρέσκεια. Χορτάσατε! Και δεν θέλετε να ζητήσετε. Όταν κατά το βραδάκι έχετε αποκάμει, να αρχίζετε την προσευχή στα γόνατα ή ακόμα και καθιστός και μετά στα γόνατα. Να ευχαριστείτε τον Κύριο για την ημέρα που πέρασε, να Του ζητείτε ήσυχη νύχτα, να μετανοείτε για κάθε κακό. (Επιστολή 1269, τόμος 8, σελ. 38). Πως θα μάθετε να προσεύχεστε. Θελήσατε να μάθετε τη νοερά προσευχή. Εύγε! Αλλά και προηγουμένως ποιας μορφής ήταν η προσευχή σας; Η προσευχή είναι στην ουσία της μία νοερά λειτουργία. Αν δεν προσευχόσασταν νοερά, δεν θα προσευχόσασταν καθόλου. Κι εγώ θα σας πω ότι δεν υπάρχει κανένας που να μην προσεύχεται νοερά. Όλοι νοερά προσεύχονται. Όλοι, όταν προσεύχονται, νοερά φαντάζονται τον Θεό ως παρόντα και Του εκφράζουν τα αιτήματά τους. Αν και διαβάζουν τις προσευχές, όλοι προσπαθούν νοερά να ανέλθουν ως τον Θεό. Αν χρειάζεται να πούμε κάτι καινούργιο, είναι ότι αυτό το κάνουν ατελώς, όχι αδιαλείπτως ακόμη και την ώρα που λένε τα λόγια της προσευχής, και -το κυριότερο- χωρίς συναίσθημα. Επομένως, η επιθυμία σας πρέπει να είναι η εξής: πως να προσεγγίσω την τελειότητα στην προσευχή, η οποία νοερώς ανέρχεται στον Θεό; Η απάντηση σε αυτό είναι: <<Ζητείτε, και ευρήσετε>>. (Μαυθ. ζ' 7). (Επιστολή 311, τόμος 2, σελ. 174-175). (Επιστολή 1457, τόμος 8, σελ. 194-195).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 88-92.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.