ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ (1771-1825) - ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Σαράντου Καργάκου: Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 360-364.
<<Και το βιβλίο αυτό είναι καρπός ευγνωμοσύνης προς τους πολυπληθείς ακροατές/μαθητές μου του <<Λαϊκού Πανεπιστημίου>>, που κατακλύζουν κάθε Τρίτη την αίθουσα τελετών της γεραράς <<Εταιρείας Φίλων του Λαού>>, για να ακούσουν πέμπτη χρονιά φέτος τα μαθήματά μου, παρά το νυκτερινό της ώρας (7-9 μ.μ.).
Στα μαθήματα αυτά προσέρχονται παιδιά όλων των ηλικιών, από 20 έως 85 ετών. Άλλα κρατούν σημειώσεις, άλλα κρατούν μαγνητόφωνα.
Αυτά μου έδωσαν το έναυσμα, το ερέθισμα και την ώθηση να δώσω στις παραδόσεις μου μορφή βιβλίου.
Την πρώτη χρονιά εδίδαξα έναν κύκλο μαθημάτων υπό τον τίτλο Το βυζαντινό ναυτικό, που πήρε μορφή καλαίσθητου βιβλίου από τις εκδόσεις Ιω. Σιδέρη (2007), τη δεύτερη χρονιά εδίδαξα τους πολιτικούς θεσμούς και τα πολιτικά σώματα της σπαρτιατικής πολιτείας, την τρίτη την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
που το 2008/09 σε πολύ διευρυμένη μορφή και με σπάνια βιβλιογραφία εκδόθηκε από τις Εκδόσεις ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ - ΚΑΡΤΕΡΗΣ, την τέταρτη χρονιά παρέδωσα <<Το λυκόφως της Σπάρτης>>,
που μαζί με τις προηγούμενες παραδόσεις μου αποτέλεσαν την πρωταρχική μαγιά για να συγγραφεί και να εκδοθεί το δίτομο έργο μου Ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης (Gutenberg, 2006).
Πέρσι είχα την ευκαιρία να διδάξω τρεις κύκλους μαθημάτων: α) Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο, β) Το τουρκικό imperium και γ) Τουρκοκρατία, που πήραν μορφή βιβλίου και εκδόθηκαν σε καλαίσθητη μορφή από τις εκδόσεις Λεωνίδα Γεωργιάδη.
Τα φετινά μαθήματα θα είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση. Αλλά το βιβλίο αυτό δεν εξετάζει καταλεπτώς το μεγάλο εκείνο γεγονός.
Περιορίζεται αυστηρώς σε όσα προτίθεμαι να παραδώσω και αυτά είναι ό,τι λέγει ο τίτλος: Μεγάλες μορφές και μεγάλες στιγμές του '21.
Όχι όλος ο Αγώνας στην πολυμορφία και την πολύπτυχη διάστασή του.
Οι βασικοί λόγοι είναι δύο: Εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να συμπεριληφθεί όλος ο Αγώνας σε σειρά δίωρων -ανά δεκαπενθήμερο- μαθημάτων ενός εξαμήνου και, δεύτερον -πέρα από άλλες εκδοτικές μου δραστηριότητες- μία τρίτομη ή τετράτομη Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως,
που θα εξετάζει εξονυχιστικά, με πνεύμα κριτικό και -στο μέτρο του ανθρώπινα δυνατού- αντικειμενικά κάθε γεγονός, είτε αυτό είναι στρατιωτικό, είτε πολιτικό, είτε διπλωματικό.
Και για τον λόγο αυτό υπάρχει ένας διαχωρισμός:
Στους δύο πρώτους τόμους εξετάζονται τα στρατιωτικά γεγονότα και στον τρίτο τα πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά γεγονότα, καθώς και ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την οργάνωση της παιδείας στη διάρκεια της πολυχρονίου πολεμικής δοκιμασίας.
Το βιβλίο αυτό, λόγω όγκου και τεράστιου κόστους, μόνο αν βρεθεί χορηγός θα καταστεί εφικτό να εκδοθεί.
Ευελπιστούμε ότι κάποιος θα συνδράμει.
Όχι πάντως η ελληνική πολιτεία.
Αυτή με τίμησε και με τιμά με το υπέρτατο βραβείον: το κώνειον>>!
(Απόσπασμα εκ του προλόγου)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ (1771-1825) - ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ

Μεταξύ των πολλών άλλων θετικών της στοιχείων, η Ελληνική Επανάσταση έχει υπέρ αυτής και τούτο το σημαντικό: Όπως συμβαίνει σε κάθε κοινωνικό και πολιτικό αναβρασμό, έρχονται στην επιφάνεια στοιχεία που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν στην αφάνεια. Συγκεκρινοποιούμε: Η γυναίκα είχε ρόλο καθοριστικό στα επαναστατικά γεγονότα' όχι ως απλός παραστάτης των ανδρών, αλλά συχνά ως πρωτοστάτης. Το φαινόμενο της Μπουμπουλίνας είναι ενδεικτικό για το πώς μια γυναίκα -λόγω των ειδικών συνθηκών- μέλος της <<λαϊκής αριστοκρατίας>> του νησιού της, μπόρεσε κατά την προεπαναστατική περίοδο να αναπτύξει τόση και τέτοια επιχειρηματική δράση και σε έναν τομέα, όπου και σήμερα είναι προνόμιο σχεδόν αποκλειστικό των ανδρών, και ακολούθως, κατά την Επανάσταση, να παίξει ρόλο πρωταγωνιστικό. Ο δυναμισμός που της έδιναν οι απώτερες λαϊκές της καταβολές, οι σκληρές συνθήκες του βίου προσέδωσαν σ' αυτήν ένα χαραχτήρα τραχύ, ανδροπρεπή, ώστε ο τίτλος της <<Καπετάνισσας>>, που της είχε προ του Αγώνα απονεμηθεί, να μην είναι ευφημισμός. Της ήταν απόλυτα ταιριαστός. Η Μπουμπουλίνα είναι η εμβληματική μορφή των Σπετσών. Παρόλο που το νησί αυτό ανάδειξε πλήθος ηρωικών μορφών, πλοιάρχων και πυρπολητών, ωστόσο ως και σήμερα η πληθωρική μορφή της γυναίκας αυτής επισκιάζει τους πάντες. Έτσι οι Σπέτσες πέρασαν στην νεότερη ιστορία ως <<Νησί της Μπουμπουλίνας>>. Ωραία λογοτεχνική βιογραφία έχει αφιερώσει στη γυναίκα αυτή ο Κωστής Μπαστιάς, αναπλάθοντας λογοτεχνικά το αρειμάνιο ήθος της, αλλά και την ατμόσφαιρα μιας εποχής με διαφορετικό άρωμα από αυτό της δικής μας. Τότε οι άνθρωποι και ο αέρας που ανέπνεαν είχαν μυρωδιά μπαρούτης. [...] Ο Σταυριανός Πινότσης είχε ξεφύγει από το πειρατικό στάδιο και είχε ανέλθει σε ανώτερο, επιχειρηματικό, με ακόμη απώτερες βλέψεις. Γι' αυτό -προσβλέποντας σε μια αποτίναξη του τουρκικού ζυγού- συμμετέσχε στα Ορλωφικά στο πλευρό των Ρώσων. Συνεπεία της στάσης του αυτής, μετά τα Ορλωφικά, ανύποπτος πια έπεσε στα χέρια των Τούρκων που τον έκλεισαν στις φρικτές φυλακές της Πόλης. Οι συνθήκες ήταν τόσο άθλιες, ώστε ο πλοίαρχος των ανοικτών θαλασσών, μέσα στην πνιγερή ατμόσφαιρα των κελιών, άρχισε μετά λίγους μήνες να ψυχορραγεί. Η σύζυγός του, παρότι ετοιμόγεννη, είχε το σθένος να ταξιδέψει ως την Κωνσταντινούπολη για να τον δει. Και το πέτυχε με τη μεσολάβηση του Πατριάρχη. Μέσα στις φυλακές γεννήθηκε το κοριτσάκι, στις 11 Μαϊου 1771, που επρόκειτο μετά μισό αιώνα να δοξάσει το γυναικείο φύλο. Βαπτίστηκε στην Πόλη και έλαβε το όνομα Λασκαρίνα. Νονός της ήταν ο Μανιάτης πρωτοκαπετάνιος Παναγιώτης Τρουπάκης ή Μούρτζινος, που ήταν κι αυτός έγκλειστος στο <<Μπάνιο>>. Το όνομα Λασκαρίνα είναι ενδεικτικό των βιωματικών δεσμών των ανθρώπων της τότε εποχής με τις πρωταγωνιστικές μορφές της αυτοκρατορίας της Κωνσταντινουπόλεως. Η μητέρα της, νέα ακόμη και ευκατάστατη, μετά την πάροδο της χηρείας, παντρεύτηκε τον Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Λαζάρου Ορλώφ (η ονομασία λόγω συμμετοχής στον στόλο των Ορλώφ, με τον οποίο απέκτησε πολλά παιδιά. Έτσι, η μικρή Λασκαρίνα, που μεταφέρθηκε από την Ύδρα στις Σπέτσες, μεγάλωσε σ' ευρύ πλαίσιο ετεροθαλών αδελφών, αγοριών και κοριτσιών, αλλά λόγω του αρχηγικού της χαρακτήρα τον πρώτο λόγο είχε αυτή. Νέα πολύ, μόλις 17 ετών, παντρεύτηκε τον Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Γιάννουζα, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά, τον Γιάννη, τον Γιώργο και την Μαρία. Αλλά δεν έκλεισε δεκαετία και ο Δημ. Γιάννουζας σκοτώθηκε το 1797, πολεμώντας εναντίον των Αλγερινών πειρατών, που τώρα αυτοί αποτελούσαν το κύριο εμπόδιο για την ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, η οποία είχε πάρει έντονα ανιούσα πορεία μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). Όπως και η μητέρα της, αφού κράτησε το πένθος του συζύγου της μια τετραετία, το 1801 παντρεύτηκε τον πλουσιότατο και γενναιότατο Σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Μπόμπουλη, που με το όνομά του μπήκε στην ιστορία, γνωστή πλέον ως Μπουμπουλίνα. Ο Δημήτριος Μπούμπουλης ήταν κι αυτός χήρος και από τον πρώτο γάμο του είχε αποκτήσει τρία παιδιά, μία κόρη και και δυο αγόρια, τον Παντελή και τον Γιάννη. Έτσι, ο συγγενικός κύκλος της Λασκαρίνας ευρύνθηκε ακόμα περισσότερο. Στα προϋπάρχοντα παιδιά, του Μπούμπουλη και τα δικά της, ήλθαν να προστεθούν άλλα τρία με τον νέο γάμο της, η Σκεύω, η Ελένη και ο Νικόλας. Η Ελένη αργότερα παντρεύτηκε τον Πάνο Θεοδ. Κολοκοτρώνη και μετά τον αδόκητο θάνατό του στον Εμφύλιο, τον Θεοδωράκη Γρίβα με αποτέλεσμα να ανοίξει ένας άλλος <<εμφύλιος>> ανάμεσα στον Γρίβα και τον Κολοκοτρώνη για την διεκδίκηση της προίκας που είχε πάρει κατά τον πρώτο γάμο της η νύφη. Η Σκεύω έλαβε σύζυγο τον Νικόλαο Γ. Κούτση, ενώ ο Νικόλας νυμφεύθηκε τη Σοφία Μαρίνου Κομνηνού.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίου του Σαράντου Καργάκου:
Νεότερη Ελληνική Ιστορία, Τόμος Β',
<<Μεγάλες μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ΄21>>.
Δεύτερη έκδοση: <<Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ>>, Απρίλιος 2021, σελ. 360-364.