ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΟΙ ΕΚ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

 

Τα τρία ζεύγη των Αγίων Αναργύρων

Υπάρχουν τρεις συζυγίες Αγίων Αναργύρων που φέρουν το ίδιο όνομα, δηλ. Κοσμάς και Δαμιανός, τους οποίους τιμά η Ορθόδοξος Εκκλησία σε διαφορετικές ημέρες του έτους.
α) Είναι οι αυτάδελφοι Κοσμάς και Δαμιανός από τα μέρη της Ασίας, υιοί της ευσεβούς Θεοδότης, οι οποίοι γιάτρευαν τους ασθενείς που έπασχαν από κάθε είδους ασθένεια, χωρίς να παίρνουν χρήματα ή δώρα…
Ζούσαν ενάρετα με μεγάλη φιλανθρωπία και ακτημοσύνη κάνοντας πολλά θαύματα και εκοιμήθησαν στην πόλη Φερεμάν της Ασίας. Η μνήμη τους εορτάζεται την 1η Νοεμβρίου.
β) Με το ίδιο όνομα είναι και οι εκ της Ρώμης Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός που ήταν ιατροί και θεράπευαν χωρίς να πληρώνονται τους ασθενείς, θαυματουργώντας καί διδάσκοντας την πίστη στον Χριστό, οι οποίοι μαρτύρησαν δια λιθοβολισμού εν έτει 284 και η μνήμη τους εορτάζεται την 1η Ιουλίου.
γ) Οι άλλοι δύο Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός ήταν από την Αραβία και άθλησαν επί του διώκτου Διοκλητιανού. Ήταν ιατροί και αυτοί που θεράπευαν σε διάφορες πόλεις και χωριά τους ασθενείς και δίδασκαν τον Χριστιανισμό. Αφού συνελήφθησαν και υποβλήθηκαν σε διάφορα μαρτύρια, καρφώθηκαν σε Σταυρό και κατόπιν αποκεφαλίσθηκαν. Η μνήμη τους εορτάζεται την 17η Οκτωβρίου.
*Οι Πατέρες της Εκκλησίας θεωρούν πρέπον και συστήνουν στους αγιογράφους να γράφουν πάνω στις εικόνες που αγιογραφούν τους Αγίους Αναργύρους την προέλευσή τους. Π.χ. εξ Ασίας, εξ Αραβίας, εκ Ρώμης.

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΟΣΜΑΣ ΚΑΙ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΟΙ ΕΚ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

«Τὴν δυάδα τὴν ἔνθεον, τὴν ἐξαστράπτουσαν χάριν οὐράνιον, τοὺς Ἀναργύρους τοὺς λαμπρούς, Κοσμᾶν καὶ Δαμιανόν, τοὺς ἐκ τῆς Ἀσίας ὁρμωμένους ἀνευφημοῦμεν σήμερον οὗτοι γὰρ κατέβαλον τοῦ Βελίαρ τὴν δύναμιν, πάντων τὰ νοσήματα συμπαθῶς ἐξιώμενοι (θεραπεύοντες μὲ συμπάθεια τὶς ἀσθένειες ὅλων) τῶν μετ΄ εὐλαβείας βοώντων, δόξα Θεῷ τῷ ἐν Τριάδι.»

Την 1ην Νοεμβρίου ἀγαπητοί μας ἀδελφοί, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει τὴν μνήμη τῶν ἁγίων καὶ θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, πού κατήγοντο ἀπὸ τὴν Μ. Ἀσία, διότι ἔχουμε καὶ τοὺς ἁγίους Ἀναργύρους Κοσμᾶ καὶ Δαμιανό, πού κατήγοντο ἀπό τὴν Ρώμη. Αὐτοί ἑορτάζουν τὴν 1η Ἰουλίου, ὡς γνωστόν, ἐνῶ ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη συζυγία ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, οἱ ἐξ Ἀραβίας, ποὺ ἑορτάζει τὴν 17η Ὀκτωβρίου. Ὑπάρχουν, λοιπόν, τρία ζεύγη ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ.

Ἐμεῖς θὰ ἀναφερθοῦμε στὸν βίο τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, πού κατήγοντο ἀπό τὴν Μικρά Ἀσία, ὥστε μιμούμενοι αὐτῶν τὶς ἀρετές καὶ τὰ ἔργα νὰ φανοῦμε ἄξια τέκνα τοῦ ἐπουρανίου Πατρός μας, ὅπως λέει καὶ ἡ Ἐκκλησία μας: «μνήμη ἁγίου, μίμησις τῆς ζωῆς αὐτοῦ». Εἶναι ἀδύνατον γλῶσσα ἀνθρώπινη νὰ περιγράψει τὸν ἔνθεο βίο καὶ ἐπάξια νὰ ἐγκωμιάσει τοὺς δύο αὐτούς ἁγίους τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ. Ὡστόσο, πολλοί ἐκκλησιαστικοί συγγραφεῖς, συνέγραψαν τὸν βίο αὐτῶν τῶν ἁγίων καὶ συνέταξαν ἐγκώμια ἀντάξια τῶν ἀρετῶν τους.

Γιὰ νὰ μπορέσουμε, λοιπόν, νὰ κάνουμε κάποια ἀναφορά στὸν ἀνυπέρβλητο βίο τους, ἄς δοῦμε πρῶτα πώς τοὺς χαρακτηρίζουν τὰ θεοφώτιστα κείμενα τῆς ἱερῆς μας ὑμνογραφίας, ὅπως μᾶς παρουσιάζονται μέσα ἀπό τὴν ἀσματική ἀκολουθία τους. Χαρακτηρίζονται, λοιπόν, οἱ σήμερα ἑορταζόμενοι ἅγιοι, ὡς «δύο ἀστέρες ἐξανατείλαντες ἐκ τῆς Ἀσίας, λιμένες πανεύδιοι τῶν χειμαζομένων, ἰατροί τῶν νοσούντων, δυάς θεία καὶ φωταυγής, πεφωτισμένον θεῖον ζεῦγος Ἀναργύρων, θεράποντες ἰατροί ψυχῶν τε καὶ σωμάτων, ἰατῆρες παθῶν ἀνιάτων, λαμπρότατα δοχεῖα τοῦ ἀΰλου φωτός, πηγή ἰάσεων, ἰαμάτων δοτῆρες θαυματουργοί, λαμπτῆρες φωταγωγοί, θεοφεγγεῖς φωστῆρες, ἰατροί τῶν ἀσθενούντων.»

Ἀκολούθως ἄς ἀναφερθοῦμε δι’ ὀλίγων στόν ἔνθεο βίο τῶν πανευκλεῶν, σοφῶν καὶ ἐνδόξων ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ καὶ ἄς δοξάσουμε τὸν εὐεργέτη μας Θεό, πού ἀνέδειξε τοὺς ἁγίους αὐτούς εἰς ἰατρείαν τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων μας. Οἱ αὐτάδελφοι ἅγιοι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός, οἱ ὁποῖοι ὀνομάστηκαν Ἀνάργυροι διότι θεράπευαν τοὺς ἀσθενεῖς χωρίς νὰ παίρνουν καμμία ἀνταμοιβή διά τὴν ἐργασία τους, οὔτε χρήματα, οὔτε ἄλλα δῶρα, κατήγοντο ἀπό τὰ μὲρη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἀπό εὐκατάστατη οἰκογένεια, ἀλλά οἱ γονεῖς τῶν ἁγίων ἦταν ἀντίθετοι μεταξύ τους ὡς πρὸς τὴν θρησκεία. Ὁ πατέρας τους ἦταν εἰδωλολάτρης κατ΄ ἀρχὰς, ἀργότερα ὅμως, ὅταν ἀπέκτησε τὰ δύο παιδιά, ἀπαρνήθηκε τὴν ἀπεχθῆ εἰδωλολατρεία βαπτιζόμενος Χριστιανός.

Ἔπειτα δὲ ἀπό λίγο χρόνο, κατὰ τὸν ὁποῖο ἔζησε μὲ ἀρετή καὶ σωφροσύνη -θείᾳ Προνοίᾳ- ἀπέθανε καὶ ἄφησε τὰ δύο μικρά παιδιά του στὴν θεία βοήθεια καὶ τὴν προστασία τῆς μητέρας τους, ἡ ὁποία ὀνομαζόταν Θεοδότη καὶ ἦταν εὐσεβής χριστιανή. Ὅταν ἀπέμεινε χήρα ἡ εὐλαβής καὶ φιλόχριστη Θεοδότη ἀνέλαβε νὰ ἀναθρέψει τὰ παιδιά της «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου», ὅπως ἁρμόζει σὲ κάθε χριστιανή μητέρα. Ἦταν δὲ, γυναῖκα τόσο πολύ ἐνάρετη, ὥστε ἐξ΄ αἰτίας τῶν πολλῶν ἀρετῶν της ἔγινε τὸ παράδειγμα σὲ πολλές γυναῖκες ἀλλά καὶ μετέπειτα ἁγίασε.

Ἡ ἁγία, λοιπὸν, μητέρα τους δὲν ἐφρόντισε μόνο γιὰ τὴν χριστιανική ἀνατροφή τῶν παιδιῶν της, τὰ ὁποῖα σὲ νεαρή ἀκόμη ἡλικία ἦταν τέλειοι χριστιανοί κεκοσμημένοι μὲ πλῆθος ἀρετῶν, ἀλλά ἐπέδειξε μεγάλη σπουδή γιὰ τὴν μόρφωση τους καὶ καθὼς τοὺς δύο ἀδελφούς διέκρινε μεγάλη εὐφυΐα καὶ ἐπιμέλεια, ἐσπούδασαν πολλές ἐπιστήμες. Ἰδιαίτερα ὅμως ἐπιδόθηκαν στὴν ἰατρική ἐπιστήμη, τὴν ὁποία ἐξασκοῦσαν σὰν διακονία φιλανθρωπίας πρὸς τὸν πλησίον. Τόση δὲ ἦταν ἡ ἀκτημοσύνη καὶ ἡ φιλανθρωπία τῶν ἁγίων, ὥστε ὄχι μόνο δὲν ἀπέκτησαν ἀργύρια στὴν ζωή τους, ἀλλά οὔτε καὶ ἐφόρεσαν ποτέ δεύτερο ἔνδυμα.

Οἱ ἄνθρωποι καθημερινῶς κατέφευγαν στοὺς ἁγίους φέροντες ἀσθενεῖς, τυφλούς, χωλούς, δαιμονιζομένους, κλινήρεις ἀπό κάθε ἀσθένεια. Τὸ σπίτι τους ἦταν μιὰ ἄλλη κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ ἀπ΄ ὅπου ὅλοι ἔφευγαν χαρούμενοι λαμβάνοντες διπλή τὴν θεραπεία. Γιατί οἱ ἅγιοι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός δέν ἐθεράπευαν μόνο τὰ σώματα τῶν ἀσθενῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καὶ τὶς ψυχές τους, κηρύττοντες παντοῦ καὶ πάντα τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ. Ἐγνώριζαν πολύ καλά πώς «ὁ ὕμνος καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ σοφία, ἡ εὐχαριστία καὶ ἡ τιμή, ἡ δύναμις καὶ ἡ ἰσχύς ἀνήκει εἰς τὸν Θεόν μας εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (Ἀποκ. Ἰ. 7,12).

Ἔτσι ταπεινά, ἀφοῦ διηκόνησαν σὲ ὅλη τους τὴν ζωή τὸν πλησίον τους, παρέδωσαν τὸ πνεῦμα τους ἐν εἰρήνη, στὸν οὐράνιο Πατέρα τους, τὸν ὁποῖο τόσο πολύ ἠγάπησαν. ΄Αλλά καὶ μετὰ θάνατον, ὅταν οἱ ἅγιοι ἀνέβηκαν «εἰς τόπους φωταυγεῖς, εἰς σκηνώματα οὐράνια, εἰς δόξαν ἀμάραντον» πάλι ὁ Θεός τοὺς ἐδόξασε, διότι ἐξακολουθοῦν μὲ τὰ τίμια λείψανά τους νὰ θαυματουργοῦν καὶ νὰ θεραπεύουν τὶς σωματικές καὶ ψυχικές ἀρρώστιες ἐκείνων πού μὲ πίστη καὶ πόθο προστρέχουν στὸ Ναό τους, ἀσπάζονται τὰ ἅγια λείψανά τους καὶ ἐπικαλοῦνται τὴν χάρη τους. Γι΄ αὐτό καὶ πλῆθος κόσμου σπεύδει στοὺς ἁγίους, νὰ ζητήσει τὴν χάρη τους καὶ νὰ τοὺς εὐχαριστήσει γιὰ ὅ,τι πολύτιμο ἔχει πάρει.

Οἱ ἅγιοι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός, τῶν ὁποίων τὴν μνήμη τιμᾶ την 1ην Νοεμβρίου ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας, ἔφθασαν σὲ μεγάλα ὕψη ἁγιότητος. Αὐτό βέβαια εἶναι ἔργον τοῦ Θεοῦ, διότι «ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἐνεργεῖ τὸ σωτήριον ἔργον της» (Τίτ. 2,11). Ὅμως σ΄ αὐτό συνέβαλε πάρα πολύ καὶ ἡ ἁγία μητέρα τους Θεοδότη. Σ΄ αὐτὴν ὀφείλουν τὶς βάσεις τῆς πνευματικῆς καὶ ἠθικῆς ζωῆς τους, καθὼς αὐτή τοὺς ἀνέθρεψε «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Ἀξίως ἡ Ἐκκλησία μας τὴν κατέταξε στὸν χορό τῶν ἁγίων καὶ τιμᾶ τὴν μνήμη της τὴν 2α Ἰανουαρίου κάθε ἔτους. Προβάλλει, λοιπόν, ἐπιτακτικό τὸ καθῆκον τῶν γονέων, νὰ μὴν ἀμελοῦν νὰ σπέρνουν στὶς καρδιές τῶν παιδιῶν τους τὸ σπόρο τῆς εὐσεβείας καὶ τῆς ἀρετῆς.

Ὅπως εἴδαμε, ἀκόμη καὶ ὅταν ἐμεγάλωσαν οἱ ἅγιοι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός καὶ ἔγιναν ἐπιστήμονες ἰατροί, διετήρησαν καὶ ἀξιοποίησαν ἀκόμη περισσότερο τὴν μητρική εὐσέβεια καὶ τὶς βάσεις τῆς θρησκευτικότητος καὶ τῆς ἀρετῆς. Διότι τὸ σωστό παράδειγμα τῶν γονέων ἐπιδρᾶ ψυχολογικῶς βαθύτατα στὰ παιδιά, δημιουργεῖ ἀνεξίτηλες ἐντυπώσεις καὶ ἔχει πάντοτε εὐεργετικές συνέπειες. Ἀκόμη καὶ σὲ περιπτώσεις ποὺ παρατηρεῖται χαλάρωση ἤ καὶ τελεία ἐξαφάνιση τῶν θρησκευτικῶν καὶ ἠθικῶν ἐνδιαφερόντων τῶν παιδιῶν καὶ πάλι δὲν χάνεται ὁ σπινθήρας τῆς μητρικῆς εὐσέβειας καὶ τῆς οἰκογενειακῆς ἀγωγῆς.

Ἐκεί μέσα στὴν καρδιά, ὅπου βρίσκεται κρυμμένος, θὰ τὸν ἀναζωπυρώσει -πιθανῶς- κάποια δοκιμασία καὶ τότε θὰ συνέλθει ὁ νέος ἤ ἡ νέα ἀπό τὸν πνευματικό λήθαργο στὸν ὁποῖο βρίσκονταν. Σὲ περίπτωση ὅμως ποὺ ὁ Θεός, ἐν τῷ ἀπείρῳ Αὐτοῦ εὐσπλαγχνίᾳ, ἐπιτρέψει κάτι ἄλλο γιᾶ λόγους τοὺς ὁποίους ἐμεῖς δὲν γνωρίζουμε, τότε ἄς ἔχουμε ὑπ΄ ὄψει τὴν ῥήση τοῦ Οἰκουμενίου: Ὁ Θεός τὴν παιδείαν ἐπάγων ἡμῖν, τὸ συμφέρον ἡμῖν ἀεί θηρᾶται» (Ὁ Θεός κι ὅταν ἐπιτρέπει μιὰ δοκιμασία γιὰ ἑμᾶς, πάντα κυνηγᾶ τὸ συμφέρον μας). *Εκ του ιστοτόπου  «ag-anargyroi.info». Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.