Κ. Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: «ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ» (ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟΝ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 57-62.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Πρόλογος

Οι δοκιμασίες και οι θλίψεις, μας επισκέπτονται όλους! Άλλους λίγο και άλλους πολύ. Άλλους συχνά κι άλλους σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Κάποτε μοιάζουν δυσβάστακτες, ακόμη δε και ανυπόφορες! Πολλές φορές δε αιφνιδιαζόμαστε μ' αυτές, σαστίζουμε, τα χάνουμε, απογοητευόμαστε, απελπιζόμαστε, χανόμαστε! Σε κάθε περίπτωση λυπούμαστε, αλλάζει η ψυχική μας διάθεση, χάνουμε την ηρεμία μας, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, ενώ χίλιες δυο σκέψεις περνούν απ' το μυαλό μας! Να σαν κι αυτές: Γιατι να μου συμβεί αυτό; Καλά δεν ήταν όλα στη ζωή μου μέχρι τώρα; Δεν μ' αγαπάει πια ο Θεός; Γιατι με τιμωρεί; Γιατι μου στερεί αυτό ή εκείνο; Μα εγώ είμαι καλός άνθρωπος. Του το ζητούσα αυτό ή Του έλεγα να μη μου το στερήσει, κι όμως δεν με άκουσε! Και γιατι τόσοι άλλοι τα έχουν όλα, ευτυχούν, ιδιαίτερα δε εκείνοι που δεν είναι ευλαβείς και καλοί άνθρωποι; Κι ακόμη! Χίλιοι είναι οι προβληματισμοί στο «τι κάνω τώρα»; Πως να αντιμετωπίσω την κατάσταση που με βρήκε; Σε ποιους να καταφύγω; Ποια μέσα και τρόπους να χρησιμοποιήσω; Ανθρώπινα όλα τους! Κι ο καθένας θα μας πει το κάθε τι, οι φίλοι μας και πρόσωπα που μας αγαπούν θα μας συμβουλεύσουν για το ένα ή το άλλο, ως και αντικρουόμενα πράγματα ενδέχεται να ακούσουμε, ή θα προσπαθήσουν όπως-όπως να μας παρηγορήσουν, ή και να μας δώσουν πράγματι ένα χέρι βοήθειας. Ωστόσο όλα αυτά, μπορεί σε κάποιο βαθμό να μας ανακουφίζουν, όμως σε ποιο βαθμό πράγματι μας βοηθούν και μας οικοδομούν; Κι έτσι σκεφθήκαμε τους Πατέρες! Αυτούς που οικοδόμησαν και στήριξαν μοναδικά την Εκκλησία. Αυτούς που τόσο πολύ υπέφεραν ο καθένας τους προσωπικά, από ένα πλήθος δοκιμασιών και θλίψεων, όπως και ο Κύριός μας Τον οποίο τόσο πολύ αγάπησαν και υπηρέτησαν, στον οποίο τόσο πολύ αφιερώθηκαν. Λοιπόν, στ' αλήθεια, τι λένε οι Πατέρες επί όλων αυτών; Ποια είναι η θέση τους για το μεγάλο αυτό θέμα, πως οι ίδιοι το αντιμετώπιζαν, πως οικοδομούσαν τους πιστούς της εποχής τους, αλλά κι όλους τους πιστούς έκτοτε; Ενσκήψαμε στα συγγράμματά τους, την αποκαλούμενη Πατρολογία, σταχυολογήσαμε ό,τι βρήκαμε γραμμένο σ' αυτήν κατά το δυνατόν, το ταξινομήσαμε σε ενότητες, το χωρίσαμε σε κεφάλαια και πολλές παραγράφους, προβήκαμε σε πλήθος υπογραμμίσεων και γενικά σε ό,τι κρίναμε πρακτικό και χρήσιμο προκειμένου το κείμενο να είναι απλό, άνετο στη μελέτη και εύληπτο, ώστε καθένας μας -ακόμη δε και ο ολιγογράμματος- να χαρεί τα αναγραφόμενα, να παρηγορηθεί, να οικοδομηθεί και να πάρει τις αποφάσεις που πρέπει, στις δύσκολες εκείνες ώρες των δοκιμασιών και των θλίψεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πατέρες περισσότερο χρησιμοποιούν τον ευρύτερο όρο «θλίψεις» στον οποίο περιλαμβάνουν τα πάντα. Δηλαδή τις κάθε είδους δοκιμασίες, τις ασθένειες, τις όποιες συμφορές, ακόμη δε και το πένθος! Είναι, πράγματι, εντυπωσιακή η σοφία τους, η έμπνευσή τους, το πλήθος των παραδειγμάτων που χρησιμοποιούν, αλλά και οι αναφορές τους στην Αγία Γραφή απ' όπου αντλούν τα πάντα, προκειμένου να βοηθήσουν τον κάθε πιστό. Στ' αλήθεια η μελέτη των κειμένων τους είναι απολαυστική, δίνει πολύ ενθουσιασμό κι ελπίδα, κατατοπίζει απολύτως, οπωσδήποτε οικοδομεί. Αλλά και αν κάποια σημεία είναι δύσκολα για κάποιον, ας τα μελετήσει πάλι και πάλι, ας μην απογοητευθεί, κι ας συνεχίσει με τα επόμενα. Δεν είναι καλό να αφήσει την τόσο εποικοδομητική μελέτη του βιβλίου, για μια δύσκολη παράγραφο, ας πούμε. Ελπίζουμε ότι ο φίλος αναγνώστης, πράγματι θα βρει χρήσιμη αυτή την προσπάθεια και θα ωφεληθεί πολύ. Όπως ωφεληθήκαμε κι εμείς κι απ' αυτήν ακόμη την συγγραφή του κι ενώ βρισκόμαστε σε καιρό δοκιμασίας...

Κ.Γ.Π.

ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

 ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Οι σκοποί τους

α. Ο Θεός με τις δοκιμασίες και τις θλίψεις επεμβαίνει στη ζωή μας όπως ο ιατρός!

Αναφέρει υπέροχα ο Μ. Βασίλειος:

«Ακόμη κακό λέμε οτιδήποτε είναι για μας επίπονο κι οδυνηρό στις αισθήσεις. Δηλαδή τη σωματική ασθένεια, τις σωματικές πληγές, τη στέρηση των αναγκαίων, την αισχύνη, την χρηματική ζημιά και την απώλεια των συγγενών. Το καθένα απ' αυτά προκαλείται σ' εμάς από τον φρόνιμο και αγαθό Δεσπότη για το συμφέρον μας.

Γιατί με το να αφαιρεί τον πλούτο απ' αυτούς που τον χρησιμοποιούν κακώς, καταστρέφει έτσι το όργανο της αδικίας τους. Δίνει αρρώστια σ' αυτούς, οι οποίοι είναι ωφελιμότερο να έχουν δεμένα τα μέλη τους, παρά να έχουν τις ορμές τους ανεμπόδιστες προς την αμαρτία. Οι θάνατοι επέρχονται, όταν συμπληρωθούν τα όρια της ζωής, που εξ αρχής για τον καθένα όρισε η δίκαιη κρίση του Θεού, ο οποίος από μακριά προβλέπει το συμφέρον για τον καθένα από μας.

Πείνα, ξηρασίες, πλημμύρες είναι κοινές πληγές που πλήττουν πόλεις και έθνη, για να περιορίζουν την υπερβολή του κακού. Όπως, λοιπόν, ο ιατρός είναι ευεργέτης, είτε πόνους, είτε άλγη επιβάλλει στο σώμα (γιατί μάχεται εναντίον της ασθένειας κι όχι εναντίον του ασθενή, έτσι αγαθός είναι ο Θεός που οικονομεί την σωτηρία στο σύνολο, διά των μερικών κολάσεων.

Εσύ δε τον ιατρό που άλλα μεν κόβει, αλλά δεν καυτηριάζει και άλλα αφαιρεί τελείως από το σώμα, δεν τον κατηγορείς για τίποτα, αλλά και με χρήματα βεβαίως τον πληρώνεις και σωτήρα τον αποκαλείς γιατί σταματά την ασθένεια, πριν αυτή εξαπλωθεί σ' ολόκληρο το σώμα. Όταν, όμως, δεις πόλη να έχει σωριασθεί με σεισμό πάνω στους κατοίκους της ή πλοίο να έχει διαλυθεί στη θάλασσα, δεν διστάζεις να βλασφημείς εναντίον του Αληθινού Ιατρού και Σωτήρα.

Κι όμως, θα έπρεπε να κατανοήσουμε ότι, όταν οι άνθρωποι αρρωσταίνουν από ελαφρές και θεραπεύσιμες ασθένειες, δέχονται τις ωφέλειες των φροντίδων, όταν δε η ασθένεια αποδειχθεί ανώτερη της θεραπείας, καθίσταται αναγκαία η απομάκρυνση του αχρηστευθέντος μέλους, ώστε να μην επεκταθεί και στο υπόλοιπο σώμα. Όπως, λοιπόν, ο ιατρός δεν είναι αίτιος για την εγχείρηση ή για την καυτηρίαση αλλά η ίδια η αρρώστια, έτσι και οι αφανισμοί των πόλεων, οι οποίοι έχουν την αρχή τους στα υπερβολικά αμαρτήματα, απαλλάσσουν τον Θεό από κάθε μομφή ή κατηγορία». [Απ' την Ομιλία του «ΟΤΙ ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΑΙΤΙΟΣ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ Ο ΘΕΟΣ»]

Κι αλλού, πάλι, αναφέρει ο ίδιος παρομοίως: «Ο Θεός είναι Αγαθός και αίτιος όλων των αγαθών, με κανένα δε τρόπο δεν είναι αίτιος του κακού, έστω κι αν εμείς δοκιμάζουμε -προκειμένου να διορθωθούμε- δριμύτερη τη θεραπεία. Γιατί ο Θεός, που είναι ιατρός των ανθρωπίνων ψυχών, χορηγεί, ανάλογα με τη φύση της αρρώστιας, αρκετή δύναμη στα φάρμακα, για να καθαρίσει, όταν χρειαστεί, ακόμη και την πιο βαθιά κακία.

Αυτό, λοιπόν, αφού το συνειδητοποιήσουμε ας ευχαριστούμε πάντοτε τον Θεό, κι ας απαλλασσόμαστε απ' την αμέλεια, ακόμη κι αισθανόμαστε σκληρότερη τη θεραπεία. Η υπομονή δε της δοκιμασίας μέσα στους πειρασμούς είναι γνώρισμα εξαιρετικά λίγων ανθρώπων, που ακολουθούν το πρότυπο του Αβραάμ». [Απ' το Έργο του «ΑΣΚΗΤΙΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»]

β. Οι δοκιμασίες αποβλέπουν στην μετάνοια και την επιστροφή μας

Είναι πολύ σημαντικό αυτά που αναφέρει πάλι ο Μ. Βασίλειος σε ομιλία του η οποία έγινε με αφορμή την φοβερή πείνα που είχε επέλθει στην Καππαδοκία και τον Πόντο, προερχόμενη απ' την ανομβρία. Προς απαλλαγή δε απ' τη μεγάλη αυτή δοκιμασία, κήρυξε πάνδημη μετάνοια φέροντας ως παράδειγμα την μετάνοια της Νινευή.

Λέγει: «Ας αρχίσουμε τον λόγο μας με τα Προφητικά λόγια και ας πάρουμε ως συνεργό μας τον Θεοφόρο Αμώς, ο οποίος θεράπευσε συμφορές, όμοιες με τα κακά που υπερβολικά ενοχλούν εμάς. Γιατί και ο Προφήτης αυτός, όταν ο λαός είχε εγκαταλείψει την πατρική ευσέβεια και είχε καταπατήσει την ακρίβεια των νόμων και είχε ξεγλιστρήσει στη λατρεία των ειδώλων, κήρυξε τη μετάνοια, με το να συμβουλεύει την επιστροφή και με το να εξαγγέλλει την απειλή των τιμωριών...

«Εγώ επίσης, λέγει, κατακράτησα από σας τη βροχή τρεις μήνες προ του θερισμού κι έβρεξα σε μία πόλη και στην άλλη πόλη δεν έβρεξα. Το ένα χωράφι ποτίστηκε και το άλλο, στο οποίο δεν έβρεξα, ξεράθηκε. Και συναθροίζονταν δυο ή τρεις πόλεις σε μία για να πιουν νερό, χωρίς να μπορούν να κατασβέσουν τη δίψα τους. Και αυτά γιατί εσείς δεν επιστρέψατε σ' Εμένα, λέγει, ο Κύριος». (Αμώς 4,7)

Ας μάθουμε, λοιπόν, ότι ο Θεός μας δίνει τα χτυπήματα, γιατί απομακρυνθήκαμε απ' Αυτόν και αμελήσαμε. Δεν επιδιώκει να μας συντρίψει, αλλά φροντίζει να μας διορθώσει, όπως κάνουν οι καλοί απ' τους πατέρες κι αυτοί που φροντίζουν για τα παιδιά, οι οποίοι θυμώνουν εναντίον των νέων και εξοργίζονται, όχι γιατί θέλουν να τους κακοποιήσουν, αλλά για να τους οδηγήσουν απ' τη νηπιώδη αδιαφορία και τα αμαρτήματα της νεότητας στην επιμέλεια.

Κοιτάξτε, λοιπόν, πως η πληθώρα των δικών μας αμαρτημάτων έβγαλε και τις εποχές απ' τη δική τους τη φύση και άλλαξε τα είδη κατά τρόπο αλλόκοτο τις καταστάσεις των καιρών. Ο χειμώνας δεν είχε τη συνήθη υγρασία μαζί με τη ξηρασία, αλλ' όλη την υγρασία την έκανε παγωνιά και την αποξήρανε και πέρασε χωρίς χιόνια και βροχές. Η άνοιξη, πάλι, έδειξε μεν το ένα μέρος από τα χαρακτηριστικά της, εννοώ την θερμότητα, δεν είχε όμως την βροχερή περίοδο.

Ζέστη δε και παγωνιά παραδόξως υπερέβησαν τα φυσικά όρια συμφώνησαν στο να μας βλάψουν και εξαποστέλλουν από τον βίο και τη ζωή στους ανθρώπους. Ποια, λοιπόν, είναι η αιτία της αταξίας και της συγχύσεως; Από που προέρχεται αυτός ο νεωτερισμός των καιρών; Ως άνθρωποι μυαλωμένοι ας ερευνήσουμε. Ως λογικοί ας συλλογιστούμε.

Μήπως Κυβερνήτης του σύμπαντος δεν υπάρχει; Μήπως ο Αριστοτέχνης Θεός ξέχασε την πρόνοιά Του; Μήπως έχασε την εξουσία και την δύναμη; Ή κατέχει μεν την ίδια δύναμη και δεν έχασε την εξουσία, παραφέρθηκε δε σε σκληρότητα και μετέβαλε σε μισανθρωπία την υπερβολική αγαθότητα και την κηδεμονία Του προς εμάς;Σώφρων άνθρωπος δεν θα μπορούσε να το πει. [...] [Απ' την Ομιλία του «ΕΝ ΛΙΜΩ ΚΑΙ ΑΥΧΜΩ»]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 57-62.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»