ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΣΧΑΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ & ΑΝΑΣΤΑΣΗ 14ο ΜΕΡΟΣ

 

Icon by Serhei Vandalovskiy

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 107-110.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο άγιος μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος Ντροζντώφ ήταν σύγχρονος του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ και συνέπεσε ν' αναπαυτεί την ίδια με κείνον χρονιά. Υπηρέτησε ως προκαθήμενος τη Ρωσική Εκκλησία για μισόν αιώνα σχεδόν, από το 1821 ως τις 1867 Νοεμβρίου του 1867, σε μια περίοδο πνευματικής αναγέννησης στη Ρωσία. Χρημάτισε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ακαδημίας και έγραψε σπουδαία θεολογικά έργα για την εποχή του. Το σημαντικότερο από τα έργα του ήταν η Κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, που κυκλοφόρησε σε σύντομη και σε εκτενή μορφή και επηρέασε βαθύτατα την ορθόδοξη δογματική θεολογία. Ήταν γόνιμος και χαρισματικός συγγραφέας. Οι κατηχήσεις του είναι ακόμα κλασσικές στη Ρωσία κι οι ομιλίες του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συμμετέσχε επίσης ως μέλος της Βιβλικής Εταιρίας στη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Ρωσική και κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του στη Μόσχα αντιμετωπίστηκαν σοβαρά εκκλησιαστικά ζητήματα, οι δε αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά εκδόθηκαν σε τρεις τόμους (1903-1906).

Εκ του προλόγου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α'

ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ

Αγίου Φιλαρέτου, μητροπολίτου Μόσχας (+19 Νοεμβρίου 1867)

Όταν φτάσει η κατάλληλη ώρα και κυρίως η ώρα που πρέπει ν' αφιερωθεί στο Θεό και στην εκκλησία, για μια γιορτή ή για τη Θεία Λειτουργία, να διακόψεις κάθε εργασία και κοσμική μέριμνα και ν' αφοσιωθείς με θέληση και ζήλο στο Θεό και στην εκκλησία Του. Την ώρα που μπαίνεις στην εκκλησία, να θυμηθείς την υπόσχεση του Κυρίου σ' εκείνους που συνάζονται στο όνομά Του: «εκεί είμι εν μέσω αυτών» (Ματθ. ιη' 20). Να στέκεσαι με ευλάβεια μέσα στην εκκλησία, σα να στέκεσαι μπροστά στο ίδιο το πρόσωπο του Χριστού. Να προσευχηθείς σ' Εκείνον για να σε αγιάσει με την αγιοσύνη Του, να σε εμψυχώσει με την προσευχή Του και να σε φωτίσει με το λόγο του ευαγγελίου και τη χάρη των μυστηρίων Του. Πρόσεξε και τούτο: στην εκκλησία οι άγγελοι λειτουργούν μαζί μας και διαφυλάττουν την αγιότητα που επικρατεί εκεί. Κάποτε στη Λαύρα του οσίου Θεοδοσίου, κοντά στα Ιεροσόλυμα, ο αββάς Λεόντιος που ερχόταν κάποια Κυριακή στην εκκλησία για να κοινωνήσει, είδε έναν άγγελο να στέκεται δεξιά πλευρά της Αγίας τράπεζας. Όταν φοβισμένος ο γέροντας γύρισε για να πάει στο κελλί του, τον σταμάτησε η φωνή του αγγέλου: «Από τη στιγμή που η Αγία αυτή Τράπεζα καθαγιάστηκε, εγώ έχω την εντολή να στέκομαι πάντα δίπλα της». Να το θυμάσαι αυτό, αγαπητέ, και να στέκεσαι στην εκκλησία με ευλάβεια. Κι αν σου περάσει από το νου πως μόνο το σώμα σου στέκεται στην εκκλησία, ενώ ο νους σου γυρίζει στο σπίτι, στην αγορά ή σε κάποιον άλλο τρόπο διασκέδασης, προσπάθησε να συγκεντρωθείς. Βιάσου να ξαναφέρεις εκεί το νου σου που απομακρύνθηκε, πίεσέ τον να στραφεί στο Θεό, που σε κοιτάζει από ψηλά. Όταν ακούς τον λόγο του Θεού, μην ανοίξεις μόνο τα σωματικά σου αυτιά, αλλά και τα πνευματικά επίσης' άνοιξε την καρδιά σου για να γευτείς τον ουράνιο άρτο και μ' αυτόν να ζωογονήσεις όχι μόνο τη μνήμη σου, αλλά και τη ζωή, και το έργο σου. Όταν φύγεις από την εκκλησία για να γυρίσεις στο σπίτι, μη βιαστείς ν' ασχοληθείς με δουλειές τις μέρες που πρέπει ν' αφιερώνονται στο Θεό. Οι δουλειές που κάνεις τις γιορτινές μέρες δε θα σου φέρουν κανένα όφελος. Να συνειδητοποιήσεις πάνω απ' όλα πως αν στην εκκλησία δεν προσέρχεσαι για να ευχαριστήσεις και να δοξολογήσεις το Θεό, τότε νά 'σαι βέβαιος πως δε θα λάβεις τις ευλογίες Του στη δουλειά σου. Κι αν καμιά φορά αποφασίσεις να μην εκκλησιαστείς, να προσέξεις μη σε βρει ξαφνικός θάνατος κι ακούσεις τη φωνή: «Μνήσθητι ότι απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή σου... νυν δε... οδυνάσαι» (Λουκ. ιστ' 25). Ο Θεός να σε φυλάει από τέτοια τύχη. Μην ξεχνάς ποτέ πως η ψυχή σου είναι ναός του Θεού κι αν καμιά φορά την πλησιάσει κάποιος ακάθαρτος λογισμός ή αμαρτία, κάνε γρήγορα να προστατευτείς με τα λόγια που ειπώθηκαν στους πρώτους χριστιανούς, και κατά συνέπεια και σε σένα. «Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν;» (Α' Κορ. γ' 16). Και μετά να πεις μέσα σου: πώς θα τολμήσω να φθείρω το ναό του Θεού με την αμαρτία και την αδικία; Πώς θα τολμήσω να προσβάλω το Άγιο Πνεύμα και ν' αποξενωθώ απ' Αυτό; Τώρα τέλειωσε η ώρα και πας για ύπνο. Συλλογίσου πως ο Θεός σε αναπαύει από τη κούραση. Αφιέρωσε στην αρχή λίγο χρόνο από την ανάπαυσή σου και αφιέρωσέ τον στο Θεό με καθαρή και ταπεινή προσευχή. Το άρωμα της προσευχής θα προσελκύσει έναν άγγελο για να σε προστατεύει την ώρα του ύπνου. Την ώρα που ετοιμάζεσαι για ύπνο, να θυμάσαι το θάνατο. Ο ύπνος είναι μια εικόνα του θανάτου, το κατώφλι του. Κάνε μια προσευχή και άφησε τον εαυτό σου στην αγκαλιά Εκείνου που είναι «η Ανάσταση και η Ζωή» (Ιωάν. ια' 25). Όταν όμως μπορείς να κυριαρχήσεις στον ύπνο ή εκείνος δεν μπορεί να κυριαρχήσει σ' εσένα, να μνημονεύεις το όνομά Του, όπως έκανε κι ο Δαυίδ: «Εμνήσθην εν νυκτί του ονόματός Σου, Κύριε, και εφύλαξα τον νόμον σου» (Ψαλμ. ριη' 55). Αυτή πρέπει να είναι η διαρκής διάθεση και δραστηριότητα του πιστού, ώστε σταδιακά η ψυχή του να φτάσει σε τέτοια κατάσταση, για να ομολογεί μαζί με τον απόστολο Παύλο: «Χριστώ συνεσταύρωμαι' ζη δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός... εν πίστει ζω τη του υιού του Θεού, του αγαπήσαντός με και παραδόντος εαυτόν υπέρ εμού» (Γαλ. β' 20).

Τ Ε Λ Ο Σ 

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 107-110.