ΙΣΑΑΚ ΣΥΡΟΥ: «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» - ΛΟΓΟΣ Α': ΠΕΡΙ ΑΠΟΤΑΓΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΧΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ (ΜΕΡΟΣ 3ον)

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 10-13.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Χάριτι Θεού προβαίνουμε στην ηλεκτρονική μεταφορά αποσπασματικών αναρτήσεων, από το πασίγνωστο έργο του αγίου αββά Ισαάκ του Σύρου «ΑΣΚΗΤΙΚΑ», από φωτοτυπική ανατύπωση του 1871, που επιμελήθηκαν οι εκδόσεις «Ρηγοπούλου». Το βιβλίο μπορεί να αναγνωσθεί στο διαδίκτυο σε μορφή PDF, ωστόσο θεωρήσαμε, πως για την αποτελεσματικότερη ανάγνωσή του, θα ήταν, ίσως, καλύτερα να αναγνωσθεί σε τακτικές αποσπασματικές αναρτήσεις, ίσως για να γίνει πιο κατανοήσιμο.  Τα «ΑΣΚΗΤΙΚΑ» ήταν και το βιβλίο που συνιστούσε συνεχώς και επιμόνως ο αγαπημένος μας Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας, λέγοντας: «Να διαβάζετε καθημερινά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο. Εγώ πολύ ωφελήθηκα από αυτά που γράφει. Ένα μικρό κομμάτι κάθε μέρα...». Ο όσιος καταγόταν από γονείς Σύρους. Γεννήθηκε στη Νινευΐ της Μεσοποταμίας ή κατά τη γνώμη άλλων κοντά στην Έδεσσα της Συρίας. Ενώ ήταν στο απόγειο της νεότητός του, άφησε τον κόσμο και εγκαταστάθηκε μαζί με τον αδελφό του σε ένα κοινόβιο της περιοχής. Εκεί φόρεσε το αγγελικό σχήμα του μοναχού και ασκήθηκε με κοπιώδεις αγώνες στις αρετές της μοναχικής ζωής. Αργότερα, πλέον ώριμος πνευματικά, αποχώρησε σε ένα ερημικό και ήσυχο μέρος, όπου κατοίκησε μόνος με μόνο τον Θεό. Επιδόθηκε με ζήλο στη νοερή προσευχή και αξιώθηκε από το Θεό μεγάλων χαρισμάτων. Στα κείμενά του σημειώνει πως για μεγάλο χρονικό διάστημα δέχθηκε πολλούς πειρασμούς στο ερημητήριό του και πληγές από τα πονηρά πνεύματα, αλλά πάντοτε με τη βοήθεια της θείας Χάριτος τα υπερκερούσε και ενδυνάμωνε πνευματικά και ψυχικά.  Ο «Ευεργετινός» είναι γεμάτος από αποσπάσματα των Λόγων του. Σ' αυτόν άλλωστε παραπέμπει ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός στα έργα του, που δημοσιεύονται στην «Φιλοκαλία», ο 'Οσιος Νικηφόρος ο Μονάζων, διδάσκαλος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο οποίος συνιστά στους Ησυχαστές την μελέτη των Λόγων του. Ο 'Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς άλλωστε σημειώνει: «...καρπόν της προσευχής ο 'Αγιος Ισαάκ προσηγόρευσε τον φωτισμόν· φησί γαρ [ο ῞Αγιος Ισαάκ], «καθαρότης εστί νοός, εφ' η διαυγάζει εν τω καιρώ της προσευχής το φως της Αγίας Τριάδος· και τότε ο νους υπεράνω της προσευχής γίνεται και ου δεί καλείν ταύτην προσευχήν, αλλά τοκετόν της καθαράς προσευχής, της διά του Πνεύματος καταπεμπομένης» και πάλι «προσευχή εστί καθαρότης νοός, ήτις μόνη εκ του φωτός της Αγίας Τριάδος μετ' εκπλήξεως τέμνεται...». Ευχόμαστε στους αναγνώστες μας την καλή και εποικοδομητική ανάγνωση, προς πνευματική τέρψη και καρποφορία των λόγων που δίδαξε ο ουρανοπολίτης αυτός, παραδομένος πλήρως στον Θεό, ερημίτης.

Γ. Δ.

Β': ΠΕΡΙ ΑΠΑΡΝΗΣΕΩΣ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΧΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ

Όταν αγαπήσωμεν να φύγωμεν εκ του κόσμου και να γίνωμεν ξένοι των κοσμικών πραγμάτων, κανέν άλλο πράγμα δεν χωρίζει ημάς εκ του κόσμου τόσον, ουδέ θανατώνει τα πάθη, και εξυπνίζει και ζωογονεί ημάς εις τα πνευματικά έργα, όσον το πένθος και ο καρδιακός πόνος, ο γινόμενος μετά διακρίσεως' διό τι το πρόσωπον του οιδήμονος ανθρώπου μιμείται την ταπείνωσιν του ηγαπημένου Χριστού. Και πάλιν, κανέν άλλο πράγμα δεν μας κάνει να συναναστρεφώμεθα μετά του κόσμου και των κοσμικών πραγμάτων, μετά των εν αυτώ μεθυστών και ασώτων, ως και άλλοτι δεν χωρίζει ημάς εκ των θησαυρών της θείας σοφίας, και εκ της γνώσεως των αγίων του Θεού μυστηρίων, όσον ο μετά χλευασμού γέλως, και ο μετά παρρησίας αστεϊσμός, το οποίον είναι επάγγελμα του δαίμονος της πορνείας. Επειδή εδοκίμασα την πνευματικήν σου φρόνησιν, ω αγαπητέ, σε παρακαλώ μετ' αδελφικής αγάπης, να φυλάττης σεαυτόν από τας τέχνας και επιβουλάς του εχθρού, ίνα μη διά της αστειότητος και του χαριεντισμού ψυχράνης την ψυχήν σου εκ της θέρμης της αγάπης του Χριστού, όστις διά σε εγεύθη χολήν επί του σταυρού, και αντί της γλυκείας εκείνης μελέτης και την προς τον Θεόν παρρησίας πληρώσεις την ψυχήν σου από πολλάς απρεπείς φαντασίας, όταν υπάρχης έξυπνος' όταν δε κοιμάσαι, θέλει αιχμαλωτίσει αυτήν ο εχθρός διά των ατόπων και αισχρών ενυπνίων, των οποίων την δυσωδίαν δεν δύνανται να υποφέρωσιν οι άγιοι άγγελοι του Θεού' και εις μεν τους άλλους θέλεις γίνει αιτία ψυχικού πτώματος' εις εαυτόν δε οξεία άκανθα  πειρασμού. Παραβίασον λοιπόν σεαυτόν να μιμηθής την ταπείνωσιν του Χριστού, ίνα εξαφθή έτι περισσότερον το θείον πυρ εις την καρδίαν σου, το οποίον ετέθη υπ' αυτού εις αυτήν' διά του οποίου πυρός εκριζούνται εξ' αυτής όλαι αι κοσμικαί ταραχαί, αίτινες φονεύουσι τον νέον κατά Χριστόν άνθρωπον, και μολύνουσι τα ψυχικάς αγίας αυλάς του Κυρίου του αγίου και δυνατού' διό εγώ δύναμαι να είπω μετά θάρρους συμφώνως με τον άγιον απόστολον Παύλον, ότι είμεθα ναός του Θεού του ζώντος. Ας αγιάσωμεν λοιπόν και καθαρίσωμεν τον ναόν τούτον, καθόσον ο ίδιος είναι καθαρός και άγιος, ίνα επιθυμήση να κατοικήση εν αυτώ' ας στολίσωμεν αυτόν δι' όλων των καλών και εναρέτων πράξεων' ας θυμιάσωμεν αυτόν διά του θυμιάματος της καθαράς και καρδιακής προσευχής προς ανάπαυσιν του ιδίου θείου θελήματος, την οποίαν προσευχήν αδύνατον είναι ν' αποκτήση τις διά της συναναστροφής των κοσμικών συνεχών ταραχών, και ούτω θέλει επισκιάσει την ψυχήν σου η νεφέλη της δόξης του Θεού, και το φως της μεγαλωσύνης αυτού θέλει διαλάμψει εντός της καρδίας σου' και οι μεν άγιοι άγγελοι, οι κάτοικοι του σκηνώματος του Θεού, θέλουσι πληρωθή από χαράν και ευφροσύνην, οι δε αναίσχυντοι δαίμονες διά της φλογός του αγίου Πνεύματος θέλουσιν εξαφανισθή. Ονείδιζε λοιπόν πάντοτε τον εαυτόν σου, αδελφέ, και λέγε αλλοίμονον εις σε, ω αθλία ψυχή! επλησίασεν ο εκ του σώματός σου αποχωρισμός, διατί ευχαριστήσαι εις εκείνα, τα οποία σήμερον μέλλεις να εγκαταλείψης, και να στερηθής την θεωρίαν αυτών εις τους αιώνας; πρόσεχε, ω ψυχή, εις τον εαυτόν σου, και συλλογίζου τα όσα έπραξας, και πως έπραξας αυτά, και ποία είναι, και μετά τίνος απέρασας τας ημέρας της ζωής σου, ή ποίος εδέχθη τον κόπον της εργασίας της πνευματικής σου γεωργίας, και τίνα ευχαρίστησας διά της πάλης σου, ίνα αναπαυθής ήδη εις τον λιμένα αυτού; τόνος δε χάριν εκακοπάθησας κοπιάζουσα, ίνα φθάσης ήδη εις αυτόν μετά χαράς; ποίον απέκτησας φίλον εις τον μέλλοντα αιώνα, ίνα σε υποδεχθή εν καιρώ του ταξειδίου σου; εις τίνος χωράφιον εδούλευσας, και τις είναι, όστις μέλλει να πληρώση τον μισθόν σου εν τη δύσει του χωρισμού εκ του σώματός σου; Συ, ω ψυχή, εξέτασον σεαυτήν, και βλέπε προς ποίαν γην είναι η μερίς σου' και αν διέβης το χωράφιον των αμαρτιών σου, το οποίον καρποφορεί πικρίαν εις τους δουλεύοντας αυτό' κράξον και βόησον μετά κλαυθμού και στεναγμού και αδημονίας εκείνα τα λόγια, τα οποία αναπαύουσι τον Θεόν σου περισσότερον από τας θυσίας και τα ολοκαυτώματα' ας αναβρύη το στόμα σου παραπονητικάς φωνάς, εις τας οποίας, ευφραίνονται οι άγιοι άγγελοι' πλύνε τας παρειάς σου με τα κλαύματα των ομμάτων σου, ίνα αναπαυθή εις σε το άγιον Πνεύμα, και καθαρίση τον ρύπον της κακίας σου' καταπράυνον διά των δακρύων τον Κύριόν σου, ίνα έλθη και προς σε' επικαλού την Μαρίαν και Μάρθαν, όπως σε διδάξωσι πενθικάς φωνάς' βόησον προς τον Κύριον, και ειπέ' Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, όστις έκλαυσας επί Λαζάρω και έχυσας δάκρυα λύπης και συμπαθείας επάνω εις αυτόν, δέξαι τα της πικρίας μου δάκρυα'

ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΛΟΓΟΙ:

Α'. Περί αποταγής και μοναχικής πολιτείας
Β'. Περί απαρνήσεως κόσμου και αποχής της προς τους ανθρώπους παρρησίας
Γ'. Περί αναχωρήσεως, και ότι δεν πρέπει να δειλιώμεν και να φοβώμεθα, αλλά να στηρίζωμεν την καρδίαν εις την προς Θεόν πεποίθησιν, και να έχωμεν θάρρος και αδίστακτον πίστιν, ως έχοντες φρουρόν και φύλακα τον Θεόν
Δ'. Περί του πόθου του κόσμου
Ε'. Περί του απομακρύνεσθαι εκ του κόσμου, και εξ όλων, όσα θολώνουσι και σκοτίζουσι τον νουν
ς'. Περί της ωφελείας της προερχομένης εκ της φυγής του κόσμου
Ζ'. Περί τάξεως και καταστάσεως των αρχαρίων, και όσα άλλα ανήκουσιν εις αυτούς
Η'. Περί λεπτής τάξεως της διακρίσεως
Θ'. Περί τάξεως της μοναχικής πολιτείας συντομίας τε και διαφοράς και πώς, και τίνι τρόπω γεννώνται αι αρεταί η μία από την άλλην
Ι'. Περί του δια τίνος τρόπου φυλάττεται το κάλλος της μοναχικής πολιτείας, και τις είναι ο τρόπος της δοξολογίας του Θεού
ΙΑ'. Περί του ότι δεν πρέπει ο δούλος του Θεού, όστις επτώχευσεν από τα του κόσμου, και εξήλθεν εις αναζήτησιν του Θεού, επειδή δεν έφθασεν εις την επίγνωσιν της αληθείας, να φοβηθή και να παύση πλέον από την αναζήτησιν του Θεού, και να ψυχράνη την θέρμην αυτού, την γεννωμένην από τον θείον πόθον και την έρευναν των θείων μυστηρίων, από τα οποία αίτια του φόβου αυτού συμβαίνει να ταράττηται ο νους δια της ενθυμήσεως των παθών
ΙΒ'. Περί του πώς οφείλει να κάθηται ο διακριτικός εις την ησυχίαν
ΙΓ'. Περί του ότι είναι ωφέλιμος εις τους ησυχαστάς η αργία από τας φροντίδας, και επιζήμιος η είσοδος και η έξοδος εκ του κελλίου αυτών
ΙΔ'. Περί αλλαγής και τροπής, της γινομένης εις τους οδεύοντας την οδόν της ησυχίας, ήτις είναι ωρισμένη υπό του Θεού
ΙΕ'. Περί των ησυχαστών, πότε άρχονται να γνωρίζωσι, που έφθασαν δια των πνευματικών αυτών κόπων, πλέοντες την απέραντον θάλασσαν της ησυχαστικής ζωής, και πότε δύνανται να ελπίσωσιν ολίγον, ότι οι κόποι αυτών ήρχισαν να δίδωσιν εις αυτούς καρπούς
Ις'. Περί των τρόπων των αρετών
ΙΖ'. Περί ερμηνείας των τρόπων της αρετής, και ποία είναι η δύναμις και η διαφορά εκάστου
ΙΗ'. Περί του πόσον γίνεται το μέτρον της γνώσεως, και τα μέτρα τα περί της πίστεως
ΙΘ'. Περί πίστεως και ταπεινοφροσύνης
Κ'. Περί του, πόσην τιμήν έχει η ταπεινοφροσύνη, και πόσον ο βαθμός αυτής είναι ανώτερος [...]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του αγίου Ισαάκ του Σύρου:
«Ασκητικά»
εκδόσεις «Μαρίας Β. Ρηγοπούλου», Θεσσαλονίκη 2011, σελ. 10-13.
Φωτοτυπική ανατύπωσις της εκδόσεως 1871.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»