Η ΘΗΒΑΪΔΑ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ (14ο ΜΕΡΟΣ) ΤΕΛΟΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου: <<Η Θηβαϊδα του Βορρά>> σε μετάφραση και επιμέλεια του Πέτρου Μπότση,
δ' έκδοση, σελ. 286-289, Αθήνα 1988.
<<Ο μοναχισμός στη Ρωσία ξεκίνησε με τους οσίους Αντώνιο και Θεοδόσιο του Κιέβου. Εκείνοι έθεσαν τα θεμέλια της άσκησης και ήταν οι πρώτοι που έφεραν στην απέραντη αυτή χώρα το μήνυμα της ολοκληρωτικής αφιέρωσης στο Θεό και του αγώνα για εσωτερική τελείωση. Εκείνος όμως που δημιούργησε μια μεγάλη άνθιση, που εξελίχτηκε σ' ένα τεράστιο ξέσπασμα του μοναχισμού και αγκάλιασε ολόκληρη τη βορειοανατολική Ρωσία, που δίκαια αποκλήθηκε "Θηβαΐδα του Βορρά",
ήταν ο μεγάλος άγιος Σέργιος του Ραντονέζ.
Ο άγιος Σέργιος ήταν μια γιγαντιαία μορφή που δημιούργησε τη "χρυσή εποχή" για το μοναχισμό της Ρωσίας, εποχή που κράτησε τρεις αιώνες περίπου και χάρισε στην Ορθόδοξη Εκκλησία χιλιάδες αγίους. Ο ίδιος έφτιαξε πενήντα μοναστήρια και από εκείνα δημιουργήθηκαν άλλα σαράντα. Δίκαια του απονεμήθηκε ο τίτλος του "μεγάλου γέροντα της ρωσικής γης" και του "αββά της Θηβαΐδας του Βορρά". Ο συναρπαστικός βίος του, όπως και οι βίοι άλλων χαρακτηριστικών μορφών της Θηβαΐδας του Βορρά, σκιαγραφούνται στο βιβλίο αυτό που εκδίδεται για πρώτη φορά στην Ελληνική.
Οι βίοι των αγίων αυτών συγκεντρώθηκαν από διάφορες πηγές στη Ρωσική και εκδόθηκαν για πρώτη φορά συλλογικά στην Αγγλική από το μοναστήρι του αγίου Γερμανού της Αλάσκας, που είναι στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α. και που είχε την καλοσύνη να μου επιτρέψει τη μετάφραση και έκδοση του βιβλίου αυτού στην Ελληνική. Στην εισαγωγή του καθηγητή Κόντζεβιτς (...) υπάρχει μια ιστορική αναδρομή στη Θηβαΐδα αυτή του Βορρά και στα διάφορα ρεύματα που συνετέλεσαν τόσο στην απαρχή της, κατά το 14ο αιώνα, όσο και στην αρχή της παρακμής της, κατά το 17ο αιώνα.
Στον επίλογο επίσης, που γράφτηκε από τους εκδότες της αγγλικής έκδοσης, αναφέρονται οι δεσμοί και η επίδραση της Θηβαΐδας του Βορρά στη μεγάλη μοναχική κίνηση του 18ου αιώνα, που εκφράστηκε από τον όσιο Παΐσιο Βελιτσκόφσκυ και έδωσε στην Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία τους μεγάλους στάρετς που τη δόξασαν και την δοξάζουν μέχρι σήμερα με την άφθαστη πνευματικότητά τους>>.
Πέτρος Αθ. Μπότσης
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

ΟΣΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΠΙΝΕΓΚΑ

<<Μην ανοίγεις την καρδιά σου σε άλλον χωρίς ανάγκη. Ανάμεσα σε χίλιους, μόνο ένα θα βρεις που μπορεί να φυλάξει το μυστικό σου. Αγωνίσου με κάθε τρόπο να διαφυλάξεις το θησαυρό των πνευματικών δωρεών σου. Διαφορετικά θα το χάσεις και δε θα το ξαναβρείς>>.

Αυτή ήταν η συμβουλή του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ προς τα <<ορφανά>> του, βασισμένη στην πατερική διδασκαλία για την συγκέντρωση πνευματικού θησαυρού στην ησυχία. Κι ακριβώς τέτοια ήταν η πνευματική θέρμη των αγίων γυναικών στη Ρωσία' συγκαλυμμένη ταπείνωση, απόκρυψη απ' το ανθρώπινο μάτι.

Αυτό είναι τόσο φανερό απ' τους βίους τους που διασώθηκαν ως τις μέρες μας, όπως για παράδειγμα: ο βίος της προαναφερόμενης συνασκήτριας της Αναστασίας, Μαρίας του Όλονετς' των παρθένων του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ: Αναστασίας Λογκάτσεφ (+ 1815)' Νεονίλλας (+ 1875)' Πελαγίας (+ 1884)' <<Πάσχας>> του Σάρωφ (+ 1915) και της ιδιαίτερα εμπνευσμένης, όπως αποκαλύπτεται στη βιογραφία της, ηγουμένης Θαϊδας του Λιούσι (+ 1915).

Αυτή, με τη βοήθεια του αγίου Ιωάννου της Κρονστάδης, αναβίωσε το μεγάλο μοναστήρι του αγίου Θεράποντα του Μπελοζέρσκ, του οποίου η ηγουμένη Σεραφίμα βρήκε μαρτυρικό θάνατο.

Μία απ' αυτές τις ήσυχες ασκήτριες, κυριολεκτικά κρυμμένη απ' τον κόσμο, σύγχρονη της οσίας Δωροθέας που διέπρεψε στα βορειότερα της Ρωσικής Θηβαϊδας, ήταν η μακαρία Παρασκευή του Πινέγκα.

Ο Πινέγκα είναι ένα ονειρεμένο ποτάμι, όχι τόσο φαρδύ όσο ο Ντβίνα, του οποίου είναι παραπόταμος, αλλά μοιάζει με ήσυχη και ατάραχη λιμνούλα και οι πολλές καλαμιές και τα κρίνα που παραμένουν ήρεμα και ακίνητα στην επιφάνειά του.

Το ποτάμι είναι τόσο στενό που μπορεί κανένας να ρίξει πέτρα απ' τη μια όχθη στην άλλη  και μετά από κάθε όχθη υπάρχει δάσος, δάσος και πάλι δάσος., δάσος χωρίς τελειωμό. Αυτή είναι η γη της <<τούντρας>> (αρκτική περιοχή), της <<περισσότερο επικίνδυνης περιοχής της Ευρώπης>>, όπως περιγράφεται απ' το Στέφανο Γκράχαμ στις αρχές του αιώνα μας από ταξιδιωτικό του ημερολόγιο του ρωσικού βορρά, <<Άγνωστη Ρωσία>>.

Σ' αυτή τη γη, στο χωριό Βάρκολα κοντά στην Κεβρόλα, γεννήθηκε το 1532 ένα αγόρι που ονομαζόταν Αρτέμιος, απ' τους ευσεβείς γονείς του Κοσμά και Απολλιναρία. Ήταν θεοφοβούμενος και ασυνήθιστα ταπεινός και αγνός.

Όταν ήταν δώδεκα χρονών κι ενώ όργωνε με τον πατέρα του στους αγρούς, έπεσε νεκρός από κεραυνό, πράγμα που οι απλοικοί χωρικοί το εξέλαβαν σαν σημείο ότι ο Θεός ήταν θυμωμένος μαζί του και τον άφησαν άθαφτο στο δάσος.

Εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς πόσο επηρέασε η γνώμη του χωριού την ήδη θεοσεβούμενη κι εξαιρετικά ευσεβή οικογένειά του. Σ' αυτή την ατμόσφαιρα του δέους και της σιωπής, τρέμοντας ενώπιον του Θεού, ανατράφηκε η αδελφή του αγίου Αρτεμίου, Παρασκευή, που έφτασε σε μέτρα αγιότητας χωρίς να το γνωρίζει.

Απομονωμένη απ' τον κόσμο, αλλά τριγυρισμένη απ' τις ομορφιές της ανθισμένης άνοιξης του βορρά και διατηρημένη απ' τις παγωνιές του χειμώνα, έγινε αγία και θαυματουργή γιατί, όπως και ο αδελφός της ήταν εκλεκτό σκεύος του Θεού.

Όταν μετά από τριάντα δύο χρόνια το σώμα του αγίου αδελφού της βρέθηκε άφθαρτο, έκανε πολλά θαύματα κι έγινε σεβαστό απ' όλους τόσο, ώστε πάνω στα λείψανά του να ιδρυθεί ολόκληρο μοναστήρι.

Τότε η Παρασκευή που είχε ήδη ωριμάσει πνευματικά, για ν' αποφύγει τις πτώσεις της υπερηφάνειας αποσύρθηκε σε ησυχία και περισυλλογή. Έτσι δε γνωρίζουμε ούτε αν κλείστηκε το μοναστήρι ή πότε αναπαύτηκε.

Γνωρίζουμε μόνο ότι κοιμήθηκε σαν οσία παρθένος. Το 1610 τα λείψανα του αγίου Αρτεμίου εξετάστηκαν απ' το μητροπολίτη του Νόβγκοροντ Μακάριο και στη συνέχεια καταγράφηκε ο βίος του και συντέθηκε μία ακολουθία προς τιμή του.

Την ίδια χρονιά, ένα φέρετρο με τα ευωδιαστά λείψανα μιας παρθένου ανακαλύφτηκε στην εκκλησία του αγίου Γεωργίου στο Πίριμιν και κάποιος πιστός είδε το εξής όραμα: Εμφανίστηκε μια ωραία παρθένος και τον πληροφόρησε ότι τ' όνομά της ήταν Παρασκευή' 

ότι οι άρρωστοι άνθρωποι πρέπει να έρθουν σ' αυτή την εκκλησία και να προσευχηθούν στον άγιο Γεώργιο και τη νέα θαυματουργή αγία Παρασκευή κι ότι από εκεί θα λάβουν βοήθεια, την οποία και πραγματικά άρχισαν να παίρνουν πλούσια.

Αργότερα χτίστηκε ένα παρεκκλήσι για να τοποθετήσουν τα λείψανά της, τοποθέτησαν εκεί επίσης μια παλιά εικόνα της και η μνήμη της γιορταζόταν στις 28 Οκτωβρίου. Τέτοια είναι η δύναμη της κρυμμένης αγιότητας.

Τ Ε Λ Ο Σ

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου: <<Η Θηβαϊδα του Βορρά>>
σε μετάφραση και επιμέλεια του Πέτρου Μπότση,
δ' έκδοση, σελ. 286-289, Αθήνα 1988.