ΑΥΤΗ ΚΑΘΑΥΤΗ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 138-140, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΑΥΤΗ ΚΑΘΑΥΤΗ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ

Έχοντας διαμορφώσει αυτή την εσωτερική ψυχική διάθεση, στάσου μπροστά στις εικόνες, κάνε τον σταυρό σου, γονάτισε και άρχισε τη συνήθη ανάγνωση του κανόνα. Διάβαζε όχι βιαστικά, εισχώρησε σε κάθε λέξη, μετάφερε μέχρι την καρδιά σου το νόημα κάθε λέξης με τη συνοδεία γονυκλισιών και με το σημείο του σταυρού. Σε αυτό συνίσταται όλη η υπόθεση της θεάρεστης και καρποφόρας ανάγνωσης της προσευχής. Εισχώρησε σε κάθε λέξη και μετάφερε μέχρι την καρδιά το νόημα της λέξης ή, με άλλα λόγια, να καταλαβαίνεις τι διαβάζεις κι αυτό που κατάλαβες να το νιώθεις. Διαβάζεις <<καθάρισόν με από παντός μολυσμού>>. Νιώσε τη ρυπαρότητά σου, επιθύμησε την καθαρότητα και με πλήρη ελπίδα ζήτησέ την απ' τον Κύριο. Διαβάζεις: <<Γεννηθήτω το θέλημά σου>>. Στην καρδιά σου παράδωσε ολοκληρωτικά τη ζωή σου στον Κύριο, όντας πλήρως ετοιμασμένος να δεχθείς όλα όσα ο Κύριος θα σου στείλει. Διαβάζεις: <<Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών>>. Στην ψυχή σου συγχώρησε σε όλους τα πάντα και με αυτό τον τρόπο ζήτα από τον Κύριο συγχώρεση για σένα. Αν κατ' αυτό τον τρόπο ενεργείς σε κάθε στίχο της προσευχής σου, τότε θα έχεις την πλέον κατάλληλη προσευχή. Προκειμένου να προσεύχεσαι με μεγαλύτερη επιτυχία ακριβώς με αυτόν τον τρόπο, ιδού τι πρέπει να κάνεις. Πρώτον, να έχεις για σένα, ένα γνωστό προσευχητικό κανόνα, όχι μεγάλο, ώστε εν μέσω των συνηθισμένων ασχολιών σου να μπορείς να τον τηρείς χωρίς σπουδή. Δεύτερον, στον ελεύθερο χρόνο σου διάβαζε προσεκτικά τις προσευχές του κανόνα σου, κατανόησε κάθε λέξη της προσευχής και νιώσε τη, για να γνωρίζεις εκ των προτέρων τι πρέπει να υπάρχει στην ψυχή σου και στην καρδιά σου σε κάθε λέξη που διαβάζεις, ώστε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της προσευχής να σου είναι εύκολο να κατανοείς και να νιώθεις. Τρίτον, αν η πτερόεσσα σκέψη σου απομακρύνεται την ώρα της προσευχής σε άλλα αντικείμενα, κατάβαλλε προσπάθεια να συγκρατήσεις την προσοχή σου και να επαναφέρεις τη σκέψη σου στο αντικείμενο της προσευχής. Και πάλι απομακρύνεσαι, πάλι επανάφερέ την: να επαναλαμβάνεις την ανάγνωση μέχρι κάθε λέξη που διαβάζεις να την κατανοείς και να την νιώθεις. Έτσι θα προφυλάξεις τη σκέψη σου από τον διασκορπισμό την ώρα της προσευχής. Τέταρτον, αν κάποια λέξη της προσευχής επηρεάσει έντονα την ψυχή σου, σταμάτα σε αυτή και μη διαβάσεις παρακάτω' στάσου σε αυτό το σημείο με την προσοχή και με το συναίσθημα και γέμισε την ψυχή σου με αυτά. Ή με τους λογισμούς εκείνους που θα παραγάγει η λέξη αυτή μην καταστρέψεις αυτή την κατάσταση μέχρι να παρέλθει από μόνη της. Αυτό είναι σημάδι ότι το πνεύμα της προσευχής αρχίζει να ριζώνει μέσα σου και η κατάσταση αυτή είναι το πιο αξιόπιστο μέσο για την καλλιέργεια και την ενδυνάμωση του προσευχητικού πνεύματος εντός μας.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 138-140.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.