ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΣΧΑΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ 6ο ΜΕΡΟΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 47-50.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Ο άγιος μητροπολίτης Μόσχας Φιλάρετος Ντροζντώφ ήταν σύγχρονος του οσίου Ιγνατίου Μπριαντσανίνωφ και συνέπεσε ν' αναπαυτεί την ίδια με κείνον χρονιά. Υπηρέτησε ως προκαθήμενος τη Ρωσική Εκκλησία για μισόν αιώνα σχεδόν, από το 1821 ως τις 1867 Νοεμβρίου του 1867, σε μια περίοδο πνευματικής αναγέννησης στη Ρωσία. Χρημάτισε Διευθυντής της Εκκλησιαστικής Ακαδημίας και έγραψε σπουδαία θεολογικά έργα για την εποχή του. Το σημαντικότερο από τα έργα του ήταν η Κατήχηση της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, που κυκλοφόρησε σε σύντομη και σε εκτενή μορφή και επηρέασε βαθύτατα την ορθόδοξη δογματική θεολογία. Ήταν γόνιμος και χαρισματικός συγγραφέας. Οι κατηχήσεις του είναι ακόμα κλασσικές στη Ρωσία κι οι ομιλίες του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συμμετέσχε επίσης ως μέλος της Βιβλικής Εταιρίας στη μετάφραση της Αγίας Γραφής στη Ρωσική και κατά τη διάρκεια της πατριαρχείας του στη Μόσχα αντιμετωπίστηκαν σοβαρά εκκλησιαστικά ζητήματα, οι δε αποφάσεις για τα ζητήματα αυτά εκδόθηκαν σε τρεις τόμους (1903-1906).

Εκ του προλόγου

ΜΕΡΟΣ Α'

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

του Μητροπολίτου Μόσχας Φιλαρέτου (+1867), εκφωνηθείσα στη Λαύρα

του αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι το 1816.

Ούτω γαρ ηγάπησεν ο Θεός τον κόσμον (Ιωάν. γ' 16).

Ο Σταυρός του Χριστού, που ήταν αποτέλεσμα της έχθρας των Ιουδαίων και της ανταρσίας των εθνικών, είναι ήδη μια επίγεια εικόνα και σκιά του ουράνιου Σταυρού της αγάπης. Χωρίς αυτόν τον τελευταίο, ο πρώτος σταυρός δε θα μπορούσε όχι μόνο να υποστηρίξει μέχρι θανάτου Εκείνον που κρατά στα χέρια Του τη ζωή όλων των ζώντων, αλλ' ούτε ν' ακουμπήσει στους ώμους Του, τους ώμους Εκείνου που περίμεναν ένα νεύμα για να τον σώσουν περισσότερες από είκοσι λεγεώνες αγγέλων.
Μάταια οπλίζεται το σκοτεινό σμήνος για να τον αιχμαλωτίσει. Φωτίζοντας το δρόμο Του με τη φωτιά της κακίας, δε βλέπει πως Εκείνος είναι ήδη αιχμάλωτος της αγάπης Του, που είναι δυνατή σαν το θάνατο. «Ότι κραταιά ως θάνατος αγάπη» (Άσμ. η' 6). Μάταια κραυγάζει το άνομο συνέδριο, «νόμον έχομεν, και κατά τον νόμον ημών οφείλει αποθανείν» (Ιωάν. ιθ' 7). Κανένας νόμος δε θα τον στείλει στο θάνατο, παρά μόνο ο δικός Του νόμος που λέει: «Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τις την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων αυτού» (Ιωάν. ιε' 13). Μάταια επαναλαμβάνουν οι υβριστές, «ει υιός ει του Θεού, κατάβηθι από του σταυρού» (Ματθ. κζ' 40). Ο Υιός του Θεού θ' αποκαλυφθεί μόνος Του και δε θα κατεβεί από το Σταυρό, ωσότου εξαντληθεί στον αγώνα της αγάπης Του για τον Πατέρα Του, καθώς και της αγάπης Του για τον άνθρωπο, για τον οποίο θα χύσει το ύδωρ της κάθαρσης και το αίμα της ζωής.
Εμβαθύνετε στη μέγιστη αυτή διδαχή Του, χριστιανοί μου, όχι στο λόγο και στη γλώσσα, ούτε στην αρχαία ακοή, αλλά στο πνεύμα και την αλήθεια της. Θ' αξιωθείτε τελικά να δείτε πως ο Σταυρός είναι τόσο αγαπητός, που δε θα βρείτε γλυκύτερη ικανοποίηση από το κράξετε μαζί με το θεοφόρο άγιο Ιγνάτιο, με ποιητική διάθεση: «Η αγάπη μου σταυρώθηκε!».
Η θεϊκή αγάπη, που ενεργεί άμεσα από το Σταυρό του Χριστού, χωρίς αμφιβολία εμφύτεψε σ' Εκείνον (το σταυρό) τη θεϊκή του δύναμη. Πόσο γρήγορα, πόσο πλούσια και πόσο μακριά ρέει από Εκείνον η νικηφόρα δύναμή Του! Όπως είπε ο Ιησούς Χριστός, αναφερόμενος στον Εαυτό Του, «εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη πολύ καρπόν φέρει» (Ιωάν. ιβ' 24). Πόσο γρήγορα ο θεϊκός αυτός καρπός, πεθαίνοντας στο Σταυρό, γεννά γύρω Του νέους κλάδους ζωής! Προσέξτε πως και πριν από το Θάνατο του Ιησού, από το στόμα του ληστή ξεπήδησαν τα λόγια, «μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου» (Λουκ. κγ' 42)!
Και το γνήσιο αυτό άνθος του παραδείσου, μεταφέρθηκε αυθημερόν στον παράδεισο του Θεού. Προσέξτε πως, με το σεισμό που έγινε στη γη και το σχίσιμο των βράχων, η πέτρινη καρδιά του ειδωλολάτρη ράγισε κι αμέσως ξεπήδησαν από το στόμα του σαν ώριμο φρούτο τα λόγια, με τα οποία ομολόγησε για το Σωτήρα μας, πως «αληθώς Θεού υιός ην ούτος» (Ματθ. κζ' 54). Προσέξτε πόσο ακαταμάχητη έλξη νιώθουν εκείνοι που εγκατέλειψαν τον Ιησού και τώρα μαζεύονται γύρω από το Σταυρό και τον Τάφο Του! Η νίκη του Σταυρού είναι έκδηλη κυρίως στον Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας. Μέχρι τώρα γνώριζε τον Ιησού σαν προφήτη, σαν έναν θαυματουργό. Δεν είχε όμως το θάρρος να γίνει ανοιχτά μαθητής του Ιησού «διά τον φόβον των Ιουδαίων» (Ιωάν. ιθ' 38).

Όταν έμαθε όμως πως ο Ιησούς είχε δεχτεί ατιμωτικό θάνατο, Εκείνος άσκησε τόση επιρροή πάνω του, ώστε αψήφισε τόσο την τιμή όσο και το φόβο των ανθρώπων και δε δίστασε ν' αποκαλύψει την αγάπη του στον Εσταυρωμένο ούτε μπροστά στον Πιλάτο. Έτσι, «τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ηττήσατο το σώμα του Ιησού» (Μάρκ. ιε' 43). πό την ίδια δύναμη προήλθε ο ασυνήθιστος καρπός, από τους σπόρους που είχαν για πολύ καιρό φθαρεί στον κήπο, ώστε πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθη (Ματθ. κζ' 52). Όσο περισσότερο απλώνεται η δύναμη του Σταυρού, τόσο και πιο θριαμβικά είναι τ' αποτελέσματα.

Ο Σταυρός συγκεντρώνει μέσω του σταυρωμένου Ιησού όλη τη δύναμη στον ουρανό και στη γη. Κάνει ακόμα και τα πνεύματα που βρίσκονται στον Άδη να νιώθουν τη δύναμη της θεοχαρίτωτης ισχύος Του. Η δύναμη του Σταυρού τον υψώνει ψηλότερα από τους ουρανούς.

Μέσω Εκείνου στέλνει στη γη τον Παράκλητο, που δε κατέβαινε αν ο Ιησούς δεν είχε ακολουθήσει το δρόμο του Σταυρού και δεν τον είχε μεταβάλει σε πραγματικά βασιλικό δρόμο. Η αγάπη του Θεού διαχέεται ελεύθερη και πλούσια στις διψασμένες καρδιές των πιστών από το Άγιο Πνεύμα και οδηγεί το λυτρωμένο κόσμο μέσω των αγώνων στο Σταυρό, στον παγκόσμιο εορτασμό της αγιότητας και της δοξολογίας.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση κειμένου
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Πέτρου Μπότση:
«Αγίου Φιλαρέτου Μητροπολίτη Μόσχας (+1867): Σταυρός και ανάσταση»,
Αθήνα 2020, σελ. 47-50.