Κ. Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: «ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ» (ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΝ)

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 32-37.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»

Πρόλογος

Οι δοκιμασίες και οι θλίψεις, μας επισκέπτονται όλους! Άλλους λίγο και άλλους πολύ. Άλλους συχνά κι άλλους σε αραιότερα χρονικά διαστήματα. Κάποτε μοιάζουν δυσβάστακτες, ακόμη δε και ανυπόφορες! Πολλές φορές δε αιφνιδιαζόμαστε μ' αυτές, σαστίζουμε, τα χάνουμε, απογοητευόμαστε, απελπιζόμαστε, χανόμαστε! Σε κάθε περίπτωση λυπούμαστε, αλλάζει η ψυχική μας διάθεση, χάνουμε την ηρεμία μας, δεν ξέρουμε τι να κάνουμε, ενώ χίλιες δυο σκέψεις περνούν απ' το μυαλό μας! Να σαν κι αυτές: Γιατι να μου συμβεί αυτό; Καλά δεν ήταν όλα στη ζωή μου μέχρι τώρα; Δεν μ' αγαπάει πια ο Θεός; Γιατι με τιμωρεί; Γιατι μου στερεί αυτό ή εκείνο; Μα εγώ είμαι καλός άνθρωπος. Του το ζητούσα αυτό ή Του έλεγα να μη μου το στερήσει, κι όμως δεν με άκουσε! Και γιατι τόσοι άλλοι τα έχουν όλα, ευτυχούν, ιδιαίτερα δε εκείνοι που δεν είναι ευλαβείς και καλοί άνθρωποι; Κι ακόμη! Χίλιοι είναι οι προβληματισμοί στο «τι κάνω τώρα»; Πως να αντιμετωπίσω την κατάσταση που με βρήκε; Σε ποιους να καταφύγω; Ποια μέσα και τρόπους να χρησιμοποιήσω; Ανθρώπινα όλα τους! Κι ο καθένας θα μας πει το κάθε τι, οι φίλοι μας και πρόσωπα που μας αγαπούν θα μας συμβουλεύσουν για το ένα ή το άλλο, ως και αντικρουόμενα πράγματα ενδέχεται να ακούσουμε, ή θα προσπαθήσουν όπως-όπως να μας παρηγορήσουν, ή και να μας δώσουν πράγματι ένα χέρι βοήθειας. Ωστόσο όλα αυτά, μπορεί σε κάποιο βαθμό να μας ανακουφίζουν, όμως σε ποιο βαθμό πράγματι μας βοηθούν και μας οικοδομούν; Κι έτσι σκεφθήκαμε τους Πατέρες! Αυτούς που οικοδόμησαν και στήριξαν μοναδικά την Εκκλησία. Αυτούς που τόσο πολύ υπέφεραν ο καθένας τους προσωπικά, από ένα πλήθος δοκιμασιών και θλίψεων, όπως και ο Κύριός μας Τον οποίο τόσο πολύ αγάπησαν και υπηρέτησαν, στον οποίο τόσο πολύ αφιερώθηκαν. Λοιπόν, στ' αλήθεια, τι λένε οι Πατέρες επί όλων αυτών; Ποια είναι η θέση τους για το μεγάλο αυτό θέμα, πως οι ίδιοι το αντιμετώπιζαν, πως οικοδομούσαν τους πιστούς της εποχής τους, αλλά κι όλους τους πιστούς έκτοτε; Ενσκήψαμε στα συγγράμματά τους, την αποκαλούμενη Πατρολογία, σταχυολογήσαμε ό,τι βρήκαμε γραμμένο σ' αυτήν κατά το δυνατόν, το ταξινομήσαμε σε ενότητες, το χωρίσαμε σε κεφάλαια και πολλές παραγράφους, προβήκαμε σε πλήθος υπογραμμίσεων και γενικά σε ό,τι κρίναμε πρακτικό και χρήσιμο προκειμένου το κείμενο να είναι απλό, άνετο στη μελέτη και εύληπτο, ώστε καθένας μας -ακόμη δε και ο ολιγογράμματος- να χαρεί τα αναγραφόμενα, να παρηγορηθεί, να οικοδομηθεί και να πάρει τις αποφάσεις που πρέπει, στις δύσκολες εκείνες ώρες των δοκιμασιών και των θλίψεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πατέρες περισσότερο χρησιμοποιούν τον ευρύτερο όρο «θλίψεις» στον οποίο περιλαμβάνουν τα πάντα. Δηλαδή τις κάθε είδους δοκιμασίες, τις ασθένειες, τις όποιες συμφορές, ακόμη δε και το πένθος! Είναι, πράγματι, εντυπωσιακή η σοφία τους, η έμπνευσή τους, το πλήθος των παραδειγμάτων που χρησιμοποιούν, αλλά και οι αναφορές τους στην Αγία Γραφή απ' όπου αντλούν τα πάντα, προκειμένου να βοηθήσουν τον κάθε πιστό. Στ' αλήθεια η μελέτη των κειμένων τους είναι απολαυστική, δίνει πολύ ενθουσιασμό κι ελπίδα, κατατοπίζει απολύτως, οπωσδήποτε οικοδομεί. Αλλά και αν κάποια σημεία είναι δύσκολα για κάποιον, ας τα μελετήσει πάλι και πάλι, ας μην απογοητευθεί, κι ας συνεχίσει με τα επόμενα. Δεν είναι καλό να αφήσει την τόσο εποικοδομητική μελέτη του βιβλίου, για μια δύσκολη παράγραφο, ας πούμε. Ελπίζουμε ότι ο φίλος αναγνώστης, πράγματι θα βρει χρήσιμη αυτή την προσπάθεια και θα ωφεληθεί πολύ. Όπως ωφεληθήκαμε κι εμείς κι απ' αυτήν ακόμη την συγγραφή του κι ενώ βρισκόμαστε σε καιρό δοκιμασίας...

Κ.Γ.Π.

ΟΙ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

 ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Τα αίτια και η αναγκαιότητά τους

Είναι πολλά και σημαντικά όσα αναφέρονται επ' αυτού, δίνοντας την πρέπουσα απάντηση στους σχετικούς προβληματισμούς μας. Ας τα δούμε...

α. Οι εσωτερικές και εξωτερικές θλίψεις!

Είναι πάρα πολύ σημαντικά αυτά που αναφέρει ο Άγ. Ιω. Χρυσόστομος: Πρόκειται για τις φοβερές και ανυπόφορες θλίψεις των παθών, αυτές που δημιουργούμε μόνοι μας στον εαυτό μας (είναι αυτές που αποκαλεί εσωτερικές) κι ύστερα είναι όλες οι άλλες συμπεριλαμβανομένων κι αυτών που μας προκαλούν οι εχθροί μας (δηλαδή οι εξωτερικές) οι οποίες δεν συγκρίνονται με τις πρώτες, γιατί μονάχα εκείνες είναι οι φοβερές! Τόσο πολύ, που θα λέγαμε πως ουσιαστικά μόνο με τις πρώτες θλιβόμαστε πραγματικά! Ας το δούμε...

«Τίποτε δεν δημιουργεί τόση θλίψη, όσο το να πολιορκείται η ψυχή από τα πάθη. Καθ' όσον οι μεν άλλες θλίψεις έρχονται και μας κυριεύουν απ' έξω, ενώ οι θλίψεις των παθών φυτρώνουν μέσα μας, κι αυτή είναι προπάντων η μεγάλη θλίψη. Κι αν συμβαίνει ο κόσμος να μας λυπεί, αλλά εμείς δεν λυπούμε (με την αμαρτία) τον εαυτό μας, δεν θα πάθουμε τίποτα το φοβερό. Άρα από μας εξαρτάται το να θλιβόμαστε ή να μην θλιβόμαστε».

[Απ' την Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΟΝ Δ' ΨΑΛΜΟΝ»]

β. Πηγή τους είναι η παρακοή στις εντολές του Θεού.

Εν συνεχεία αυτών, τονίζει ο Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος, με πολύ ωραίο και παραστατικό τρόπο: «Όταν διέπραξε ο Αδάμ εκείνη τη φοβερή αμαρτία της παρακοής και καταδίκασε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, καταδικάστηκε τότε να ζει με λύπη! Εκείνη, όμως, (η Εύα) που αμάρτησε περισσότερο και μάλιστα τόσο πολύ ώστε η αμαρτία του Αδάμ, συγκρινόμενη μ' εκείνη της Εύας, να μην θεωρείται καν αμαρτία (γιατί λέγει η Γραφή «ο Αδάμ δεν απατήθηκε απ' το φίδι, ενώ η γυναίκα απατήθηκε κι έπεσε στην παράβαση» [Α' Τιμ. 2,14]. Αυτή, λοιπόν, που απατήθηκε και έπεσε στην παράβαση, αυτή που κέρασε δηλητήριο με τον εαυτό της και τον άνδρα της, καταδικάζεται με μεγαλύτερη λύπη, γιατί η λύπη μπορεί να ταλαιπωρήσει περισσότερο απ' τον μόχθο. Γιατί λέγει ο Θεός: «Θα πληθύνω υπερβολικά τις λύπες σου και τους αναστεναγμούς σου. Με πόνους θα γεννάς τα παιδιά σου». (Γεν. 3,15). 

[Απ' την 10η Επιστολή του «ΠΡΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ»]

Και αλλού πάλι θέλοντας να τονίσει πως η αμαρτία είναι η ρίζα του κακού, αναφέρει: «Πολλοί ακόμη και μέσα στα σπίτια τους έχουν εχθρούς. Κι άλλος, πολεμείται απ' τη γυναίκα του, άλλος απ' τα παιδιά του, άλλος απ' τον αδελφό του, κι άλλος σκοτώνεται απ' τον αδελφό του!
Κι ο καθένας δείχνει αδιαφορία και δημιουργεί προβλήματα και φιλονικεί, και πολεμά καιο πολεμείται, κι ούτε καν εξετάζει τον εαυτό του, για να καταλάβει ότι, αν δεν έσπερνε αμαρτίες, δεν θα φύτρωναν στο σπίτι του αγκάθια και τριβόλια. Αν δεν έκρυβε τις σπίθες των αμαρτιών δεν θα έπαιρνε φωτιά το σπίτι του!
Γιατί, ότι τα κακά που μας βρίσκουν είναι καρποί των αμαρτιών, κι ότι ο Θεός ξεσηκώνει εχθρικά πλήθη εναντίον εκείνου που αμαρτάνει, μάρτυρας είναι η Αγία Γραφή. Μπαίνοντας στο σπίτι του τον υποδέχεται η γυναίκα του πολεμώντας τον σαν θηρίο και ακονίζει τη γλώσσα της σαν μαχαίρι. Είναι βέβαια λυπηρό το πράγμα, το ότι η βοηθός έγινε αντίπαλος! Όμως ερεύνησε τον εαυτό σου μήπως στα νιάτα σου συμπεριφέρθηκες με απρέπεια στις γυναίκες, και τώρα η γυναικεία πληγή θεραπεύεται από γυναίκα, η οποία χειρουργεί την ξένη γάγγραινα», έστω κι αν την αγνοεί αυτή που κάνει την εγχείρηση, αλλά την γνωρίζει ο Θεός. Γιατί Αυτός την δημιούργησε εναντίον σου σαν νυστέρι. Κι όπως το νυστέρι δεν γνωρίζει αυτό που κάνει, αλλά ο γιατρός γνωρίζει τη θεραπεία που γίνεται με το νυστέρι, έτσι, έστω κι αν δεν γνωρίζει η γυναίκα που δίνει το πλήγμα, ούτε ο άνδρας που δέχεται το χτύπημα, την αιτία της πληγής, ο Θεός όμως, ως γιατρός, γνωρίζει τι σε συμφέρει.
Ότι βέβαια η πονηρή γυναίκα είναι ράπισμα των αμαρτιών το μαρτυρεί η Αγία Γραφή, η οποία λέγει: Η γυναίκα δίνεται στον αμαρτωλό άνδρα σαν πικρό φάρμακο σ' αυτόν, που καταστρέφει τους χυμούς των αμαρτιών. Ότι ακόμη και όταν δέχεται επίθεση (ο αμαρτωλός άνδρας) απ' τα παιδιά του, η επίθεση αποτελεί έλεγχο της αμαρτίας το μαρτυρεί ο Δαβίδ, όταν δέχθηκε επίθεση για την μοιχεία που διέπραξε, από το γιο του Αβεσσαλώμ (Β' Βάσσ. 16,5). Ότι και αδελφοί πολέμησαν εναντίον τους εξαιτίας της αμαρτίας, μάρτυρας είναι το βιβλίο των Κριτών. Γιατί όταν οι ανήκοντες στη φυλή του Βενιαμίν βίασαν την παλλακίδα του οδοιπόρου, κι εκείνη μη δεχόμενη τη μεγάλη προσβολή αυτοκτόνησε (Κρίτ. 19.21), τότε οι ένδεκα φυλές εξοργίσθηκαν και τους εξολόθρευσαν, όπως είναι γραμμένο: «Εξολόθρευσες καθένα που διέσπασε τη σχέση του με Σένα» (Ψαλμ. 72,27).
Όταν, λοιπόν, πολεμείσαι απ' τους αδελφούς σου να μην στενάζεις εναντίον τους, αλλά να συζητάς με τον εαυτό σου και να εξετάζεις για ποιες αμαρτίες σου σε πολεμούν αυτοί. Γιατί και ο Ιωσήφ δεχόταν πόλεμο απ' τους αδελφούς του, κι οπωσδήποτε όχι για κάποιο αμάρτημα. Και ο Ιώβ δεχόταν σκευωρίες απ' τη γυναίκα του, κι οπωσδήποτε όχι εξαιτίας αμαρτίας, οι περισσότεροι όμως άνθρωποι έχουμε εχθρούς τους συγγενείς μας εξαιτίας των αμαρτιών μας.
Πολλές φορές, μάλιστα, και οι φίλοι μετατρέπονται σε εχθρούς εξαιτίας των αμαρτιών μας, κι εκείνοι που πριν ήταν αγαπημένοι μεταξύ τους, μισούν και αποστρέφονται ο άνας τον άλλο, επειδή ο Θεός βάζει μέσα τους αυτό το μίσος για λόγους που Εκείνος γνωρίζει. Γιατί έτσι είναι γραμμένο για τους Αιγυπτίους: «Άλλαξε την καρδιά Του για να μισήσει τον λαό του» (Ψαλμ. 104,25). Και δεν θα δινόταν το μίσος απ' τον Θεό, αν προηγουμένως δεν ήταν κακώς μονιασμένοι. Γιατί εκείνοι στους οποίους η φιλία γίνεται πρόξενος καταστροφής, γι' αυτούς το μίσος είναι αφορμή αρετής!

Και γιατί μιλάω για τα οικογενειακά κακά, τη στιγμή που και το ίδιο μας το σώμα, το πιο δικό μας και το πιο αγαπητό απ' όλα, έρχονται στιγμές που, όταν αμαρτάνουμε, κι αυτό ακόμη μας πολεμά, αμυνόμενο με πυρετούς και αρρώστιες και πόνους, και το σώμα που είναι δούλος, μαστιγώνει την κυρία ψυχή όταν αμαρτάνει; Και ο μάρτυρας Χριστός, που λέγει σ' εκείνον που θεραπεύτηκε: «Να, έγινες καλά. Μην αμαρτήσεις πάλι πια, για να μην πάθεις κάτι χειρότερο» (Ιω. 5,14). Και τώρα όταν αμαρτάνουμε ο Θεός ξεσηκώνει εναντίον μας τους εχθρούς. Όμως όταν πολεμούμαστε, σ' αυτούς, αλλά μάλλον να λογοδοτήσουμε στον εαυτό μας, κι αν σε κάτι κάναμε λάθος να το διορθώσουμε, και τότε θα δούμε τους εχθρούς μας να πέφτουν μπροστά στα μάτια μας!

Γι' αυτό βέβαια και έχουμε εντολή (απ' τον Θεό) να μην προβάλουμε άμυνα απέναντι στους εχθρούς μας, επειδή εξαιτίας των αμαρτιών μας πολλές φορές ο Θεός τους ξεσηκώνει εναντίον μας, και δεν θα κερδίσουμε τίποτα πολεμώντας εκείνους που ο Θεός ξεσήκωσε εναντίον μας. Θέλεις να δεις την πτώση αυτών που σε πολεμούν; Μετανόησε για τις αμαρτίες που διέπραξες και τότε οι εχθροί θα πέσουν».

[Απ' την Ομιλία του «ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤ' ΨΑΛΜΟΝ»]

Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου
του Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλου:
«Οι Δοκιμασίες και οι Θλίψεις στη ζωή μας κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας»,
εκδόσεις «Φωτοδότες», 4η έκδοση, σελ 32-37.
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
«ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ»