ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Γ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Γ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Σάββατο 22 Μαρτίου 2025
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ: ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ)
Μεγάλη η δύναμη της αλήθειας! Δεν υπάρχει τίποτα ικανό στον κόσμο που να μπορεί να της αφαιρέσει τη δύναμη αυτή. Η θεραπευτική δύναμη της αλήθειας είναι πολύ μεγάλη! Δεν υπάρχει στον κόσμο αρρώστια ή νόσημα που δεν μπορεί να θεραπευτεί από την αλήθεια. Οι άρρωστοι που υποφέρουν κι είναι αδύναμοι, αναζητούν γιατρό για να τους δώσει την ανάλογη θεραπεία. Κανένας τους δεν ψάχνει για κάποιο γιατρό που θα τους χορηγήσει φάρμακο γλυκό και γευστικό. Όλοι τους θ’ αναζητήσουν κάποιον που θα τους δώσει φάρμακο αποτελεσματικό, είτε γλυκό θά ’ναι αυτό είτε πικρό είτε κι εντελώς άγευστο. Όσο πιο πικρό είναι το φάρμακο που σύστησε ο γιατρός κι όσο πιο περίπλοκη είναι η εξέλιξη της θεραπείας, τόσο μεγαλύτερη εμπιστοσύνη αποκτά ο γιατρός στα μάτια του αρρώστου. Γιατί οι άνθρωποι απορρίπτουν το πικρό φάρμακο μόνο όταν το προσφέρει το χέρι του Θεού; Γιατί αναζητούν μόνο γλυκίσματα από το χέρι του Θεού; Επειδή δεν αντιλαμβάνονται πόσο σοβαρή είναι η αρρώστια της αμαρτίας τους, επειδή νομίζουν πως μπορούν να θεραπευτούν μόνο με γλυκίσματα.
Αχ, να μπορούσαν ν’ αναρωτηθούν οι άνθρωποι γιατί όλα τα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες είναι τόσο πικρά! Το 'Αγιο Πνεύμα θα τους απαντούσε: για να πάρουν μια ιδέα της πίκρας πού ’χουν τα πνευματικά φάρμακα. Όπως η σωματική αρρώστια δίνει κάποια ιδέα για την πνευματική, έτσι και τα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, σε σχέση μ’ εκείνα για τις πνευματικές. Οι πνευματικές αρρώστιες, οι σοβαρές και τυχαίες, δεν είναι πολύ πιο σοβαρές από τις σωματικές; Πώς τότε τα φάρμακα για τις πνευματικές αυτές αρρώστιες δεν μπορούν να είναι πιο πικρά από τ’ αντίστοιχα φάρμακα για τις σωματικές αρρώστιες; Οι άνθρωποι φροντίζουν πολύ το σώμα τους. Κι όταν αυτό αρρωσταίνει, δε λυπούνται ούτε προσπάθειες ούτε χρόνο ή χρήμα για ν’ αποκαταστήσουν την υγεία του. Σ’ αυτήν την περίπτωση κανένας γιατρός δε φαίνεται πολύ ακριβός, καμιά ιαματική πηγή δε βρίσκεται μακριά και κανένα φάρμακο δε μοιάζει πικρό.
Κι αυτό είναι ιδιαίτερα πιο έντονο όταν βεβαιωνόμαστε πως ο σωματικός θάνατος πλησιάζει. Αχ, και να φρόντιζαν οι άνθρωποι αυτοί τόσο πολύ για την ψυχική τους υγεία! Αχ, και νά ’ταν τόσο επιμελείς στην αναζήτηση θεραπείας και θεραπευτή για την ψυχή τους! Είναι δύσκολο κι οδυνηρό να περπατάς ξυπόλητος ανάμεσα στ’ αγκάθια. Όταν όμως ο ξυπόλητος άνθρωπος πεθαίνει της δίψας κι η πηγή με το νερό είναι μετά τ’ αγκάθια, δε θ’ αποφασίσει γρήγορα να βαδίσει πάνω σ’ αυτά, μ’ όλο που τα πόδια του θα πληγωθούν, για να πλησιάσει στο νερό; Ή μήπως θα προτιμήσει να καθήσει πάνω στο χλωρό γρασίδι που είναι πριν από τ’ αγκάθια και να πεθάνει από τη δίψα; Κάποιοι άνθρωποι που είναι άρρωστοι από την αμαρτία λένε: «Δεν μπορούμε να πάρουμε τόσο πικρό φάρμακο». Κι έτσι ο γιατρός που αγαπά το ανθρώπινο γένος, πήρε πρώτος το φάρμακο, το πικρότερο φάρμακο, μ’ όλο που ήταν υγιής.
Και τό ’κανε αυτό μόνο για να δείξει στους αρρώστους πως αυτό δεν είναι αδύνατο. Αλήθεια, πόσο πιο δύσκολο είναι στον υγιή άνθρωπο να πάρει και να καταπιεί το φάρμακο που είναι για τους αρρώστους! Εκείνος όμως το πήρε, ώστε οι θνητοί άρρωστοι να οδηγηθούν στην απόφαση να το πάρουν κι αυτοί.«Δεν μπορούμε να περπατήσουμε ξυπόλητοι πάνω στ’ αγκάθια, λένε οι άνθρωποι που είναι άρρωστοι από την αμαρτία, όσο και να διψάμε κι όσο καθαρό και νά ’ναι το νερό από την άλλη μεριά». Κι έτσι ο Κύριος, που αγαπά το ανθρώπινο γένος, βάδισε ο ίδιος ξυπόλητος πάνω στ’ αγκάθια. Και τώρα καλεί από την άλλη μεριά τους διψασμένους στην πηγή με το δροσερό νερό. «Είναι δυνατό, μας λέει. Βάδισα μόνος μου πάνω στα πιο αιχμηρά αγκάθια και πατώντας τα τα άμβλυνα, τα μαλάκωσα. Ελάτε, λοιπόν». «Αν το φάρμακο είναι ο σταυρός, δεν μπορούμε να το πάρουμε. Κι αν ο σταυρός είναι ο δρόμος, δεν μπορούμε να τον βαδίσουμε». Αυτό λένε όλοι εκείνοι που η αμαρτία τους έκανε άρρωστους. Κι έτσι ο Κύριος, που αγαπά το ανθρώπινο γένος, σήκωσε πάνω Του το βαρύτερο σταυρό, για να μας δείξει πως κι αυτό είναι δυνατό. Στο σημερινό ευαγγέλιο ο Κύριος, σ’ όλους εκείνους που επιθυμούν να σωθούν από το θάνατο, προσφέρει το σταυρό, το πιο πικρό φάρμακο για τη θεραπεία τους.
Είπε ο Κύριος: «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Μάρκ. η' 34). Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, πρέπει ν’ απαρνηθεί τον παλιό και αμαρτωλό εαυτό του, να πάρει πάνω του το σταυρό των θλίψεων και των δοκιμασιών και τότε ας με ακολουθήσει. Ο Κύριος δεν οδηγεί τους ανθρώπους στο σταυρό πριν απ’ Αυτόν. Τους καλεί να τον ακολουθήσουν, αφού Εκείνος πρώτος κουβάλησε τον σταυρό.
Προτού κάνει την κλήση αυτή τους είχε προειδοποιήσει για τα πάθη Του: «... δει τον υιόν του ανθρώπου πολλά παθείν ... και αποκτανθήναι, και μετά τρεις ημέρας αναστήναι» (Μάρκ. η' 31). Αυτός είναι ο λόγος που είπε πως είναι «η οδός». Έγινε ο πρώτος στα πάθη κι ο πρώτος στη δόξα. Ήρθε για ν’ αποδείξει πως όλ’ αυτά που οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι είναι αδύνατα, είναι δυνατά. Και τα έκανε δυνατά. Ο Κύριος δεν πιέζει τους ανθρώπους, δεν τους ασκεί βία.
Ο Κύριος συνιστά και προσφέρει. «Όστις θέλει...». Οι άνθρωποι έπεσαν στην αρρώστια της αμαρτίας με την ελεύθερη βούλησή τους. Και μόνο με την ελεύθερη βούλησή τους πρέπει να θεραπευτούν από την αμαρτία. Δεν κρύβει το γεγονός πως το φάρμακο είναι πικρό, πολύ πικρό. Εκείνος όμως, με το να πάρει πρώτος το πικρό φάρμακο, το έκανε πιο εύκολο στους ανθρώπους. Και πήρε το φάρμακο μ’ όλο που ο ίδιος ήταν υγιής, για να μας αποδείξει τη θαυμαστή πράξη Του.Απαρνησάσθω εαυτόν. Ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, απαρνήθηκε τον εαυτό του όταν αμάρτησε, αλλά απαρνήθηκε τον αληθινό, τον πραγματικό του εαυτό. Όταν ο Κύριος ζητά από τους ανθρώπους ν’ απαρνηθούν τον εαυτό τους, εννοεί τον ψεύτικο, τον πλανεμένο εαυτό. Ας το κάνουμε πιο απλό. Ο Αδάμ απαρνήθηκε την Αλήθεια και προσκολλήθηκε σ’ ένα ψέμμα. Τώρα ο Κύριος ζητά από τους απογόνους του Αδάμ ν’ απαρνηθούν το ψέμμα και να προσκολληθούν ξανά στην Αλήθεια, από την οποία είχαν απομακρυνθεί. Το ν’ απαρνηθείς τον εαυτό σου επομένως σημαίνει ν’ απαρνηθείς την απατηλή μη-ύπαρξη, που μας έχει επιβληθεί στη θέση της θεόσδοτης ύπαρξής μας.
Πρέπει ν’ απαρνηθούμε την παγκοσμιότητα που έχει αντικαταστήσει την πνευματικότητά μας, τα πάθη που έχουν αντικαταστήσει τα καλά μας έργα, τον ταπεινό φόβο που έχει σκοτίσει μέσα μας τη θεϊκή υιοθεσία, το γογγυσμό μας εναντίον του Θεού που έχει αφανίσει μέσα μας το πνεύμα της υπακοής σ’ Εκείνον. Πρέπει ν’ απαρνηθούμε την ειδωλολατρική λατρεία της φύσης και του σώματός μας. Με λίγα λόγια, πρέπει ν’ απαρνηθούμε όλα εκείνα που παραπέμπουν στο «εγώ» μας, και που στην πραγματικότητα είναι ο πονηρός κι η αμαρτία, η φθορά, η απάτη κι ο θάνατος.Αχ και να μπορούσαμε ν’ απαρνηθούμε τις πονηρές μας συνήθειες που έχουν γίνει μέσα μας δεύτερη φύση. Ν’ απαρνηθούμε αυτή τη «δεύτερη φύση», γιατί δεν είναι η δική μας φύση όπως τη δημιούργησε ο Θεός, αλλά μια σωρευμένη και σκληρυμένη φαντασία κι αυταπάτη μέσα μας - ένα υποκριτικό ψέμμα που βαδίζει με τ’ όνομά μας, και μεις μαζί του. Τί σημαίνει ν’ αναλάβουμε το σταυρό μας; Σημαίνει την από μέρους μας ελεύθερη αποδοχή κάθε μέσου θεραπείας που μας προσφέρει η πρόνοια του Θεού, έστω κι αν είναι πικρό.
Σου έτυχαν μεγάλες καταστροφές; Κάνε υπακοή στο θέλημα του Θεού, όπως έκανε κι ο Νώε. Χρειάζεται να κάνεις θυσία; Παραδώσου στα χέρια του Θεού με την ίδια πίστη που είχε ο Αβραάμ όταν πορευόταν για να θυσιάσει το γιο του. Καταστράφηκε η περιουσία σου; Πέθαναν ξαφνικά τα παιδιά σου; Να τα υπομένεις όλα με καρτερία, με την καρδιά σου προσκολλημένη στο Θεό, όπως έκανε ο Ιώβ. Σ’ εγκαταλείπουν οι φίλοι σου και βρίσκεσαι ξαφνικά περικυκλωμένος από εχθρούς; Να τα υπομείνεις όλα χωρίς γογγυσμό, όπως έκαναν κι οι απόστολοι, με πίστη στο Θεό πως η βοήθειά Του είναι άμεση. Καταδικάστηκες να πεθάνεις για το Χριστό; Δόξασε το Θεό που αξιώθηκες τέτοια τιμή, όπως χιλιάδες χριστιανοί μάρτυρες. Τίποτα δε θα σου ζητηθεί που δεν έχει ξαναγίνει. Εσύ μάλλον θ’ ακολουθήσεις το παράδειγμα των πολλών - αποστόλων, αγίων, ομολογητών και μαρτύρων - που έμειναν πιστοί στο θέλημα του Χριστού. Πρέπει να γνωρίζουμε και κάτι ακόμα όμως, όταν επιζητούμε τη σταύρωσή μας.
Πως ο Κύριος ζητά τη σταύρωση του παλαιού ανθρώπου, εκείνου με τις πονηρές συνήθειες, που υπηρετεί την αμαρτία. Με τη σταύρωση αυτή ο παλιός, ο ζωώδης άνθρωπος μέσα μας νεκρώνεται. Κι ο νέος άνθρωπος, που είναι φτιαγμένος κατ’ εικόνα Θεού και αθάνατος, αναγεννιέται. Λέει ο απόστολος: «Ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθη... του μηκέτι δουλεύειν ημάς τη αμαρτία» (Ρωμ. στ' 6). Ο σταυρός είναι βαρύς για τον παλιό, το σαρκικό άνθρωπο. Είναι βαρύς για τον άνθρωπο «συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις» (Γαλ. ε' 24). Για τον πνευματικό άνθρωπο όμως δεν είναι βαρύς. Ο σταυρός είναι «τοις μεν απολλυμένοις μωρία... τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού» (Α' Κορ. α' 18). Εμείς καυχιόμαστε στο σταυρό του Χριστού, στο σταυρό που φέρουμε για χάρη Του. Ο Κύριος δε ζητά ν’ αναλάβουμε το δικό Του σταυρό, μα το δικό μας. Ο δικός Του σταυρός είναι ο βαρύτερος. Εκείνος δε σταυρώθηκε για τις δικές Του αμαρτίες αλλά για τις δικές μας, γι’ αυτό κι ο σταυρός Του είναι ο βαρύτερος.
Εμείς σταυρωνόμαστε για τις δικές μας αμαρτίες, γι’ αυτό κι ο δικός μας σταυρός είναι ελαφρύτερος. Όταν τα βάσανά μας βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους, δεν πρέπει να λέμε πως είναι πολύ μεγάλα, πέρα από κάθε όριο. Ζει Κύριος και γνωρίζει το μέτρο των πειρασμών μας, δε θα μας αφήσει να υποφέρουμε περισσότερο απ’ όσο μπορούμε. Το μέτρο των πειρασμών μας είναι υπολογισμένο τουλάχιστο όσο το μέτρο της μέρας και της νύχτας, ή όσο τα όρια των άστρων στην πορεία τους. Εντάθηκαν οι πειρασμοί μας; Έγινε βαρύτερος ο σταυρός μας; Η δύναμη του Θεού είναι μεγαλύτερη, όπως μας βεβαιώνει ο απόστολος: «Ότι καθώς περισσεύει τα παθήματα του Χριστού εις ημάς, ούτω διά Χριστού περισσεύει και η παράκλησις ημών» (Β' Κορ. α' 5). Η παράκλησή μας όμως, πάνω απ’ όλα είναι μεγάλη επειδή μας καλεί ο Κύριος να τον ακολουθήσουμε. «Ακολουθήτω μοι», λέει. Γιατί ο Κύριος κάνει την κλήση αυτή σ’ εκείνους που αναλαμβάνουν το σταυρό τους; Πρώτα για να μην πέσουν και τσακιστούν κάτω από το βάρος του.
Η ανθρώπινη ράτσα είναι τόσο οδυνηρά αδύναμη, που κι ο ελαφρύτερος σταυρός φαίνεται βαρύς στο δυνατότερο άνθρωπο, αν τον φέρει χωρίς τη βοήθεια του ουρανού. Βλέπουμε πως απελπίζονται οι άπιστοι στο ελαφρύτερο χτύπημα. Πως εναντιώνονται στον ουρανό και τη γη με το που θα τους κεντήσει μια καρφίτσα. Πως παραπατούν δεξιά κι αριστερά αβοήθητοι, αναζητώντας κάποια στήριξη και αρωγή στο κενό αυτού του κόσμου· κι όταν ο κόσμος αυτός δεν μπορεί να τους προσφέρει στήριξη και βοήθεια, τότε ισχυρίζονται πως ο κόσμος ολόκληρος δεν είναι παρά ένα κενό απόγνωσης.Αυτός είναι ο λόγος που ο Κύριος μας καλεί να τον ακολουθήσουμε. Μόνο αν ακολουθούμε πίσω Του θα μπορούμε να κουβαλάμε το σταυρό μας. Σ’ Εκείνον θα βρούμε δύναμη, θάρρος και παρηγοριά. Θα γίνει σ’ εμάς φως στο σκοτεινό δρόμο μας, υγεία στην αρρώστια, σύντροφος στη μοναξιά, χαρά στους πειρασμούς και πλούτος στην ένδεια.
Το ανεξάντλητο φως του Χριστού μας χρειάζεται για να σβήσει τον πόνο μας και να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα μας στο χάραμα της μέρας. Ο δεύτερος λόγος που ο Κύριος μας καλεί να τον ακολουθήσουμε είναι τόσο σπουδαίος όσο κι ο πρώτος κι έχει να κάνει με τη θεληματική απάρνηση του εαυτού μας και την ανάληψη του σταυρού. Πολλοί είναι εκείνοι που έκαναν επίδειξη κάποιας αυταπάρνησης για ν’ αποκτήσουν μεγαλύτερη φήμη σ’ αυτόν τον κόσμο. Πολλοί είναι αυτοί που έχουν σωρεύσει αμέτρητες δοκιμασίες και βάσανα μόνοι τους, μόνο για να κερδίσουν το θαυμασμό και τον έπαινο των ανθρώπων. Πολλοί, κυρίως ανάμεσα στους ειδωλολάτρες, το έχουν κάνει αυτό κι άλλοι το κάνουν μέχρι σήμερα, για ν’ αποκτήσουν μεγαλύτερες μαγικές δυνάμεις κι έτσι να επιβληθούν στους άλλους, να βλάψουν ή να ωφελήσουν αυτούς που θέλουν. Κι όλ’ αυτά από μια μάταιη πλεονεξία κι επιθυμία για κυριαρχία.Τέτοια αυταπάρνηση δεν είναι αληθινή, είναι φιλαυτία.
Τέτοιος σταυρός δεν οδηγεί στην ανάσταση και τη σωτηρία αλλά σε πλήρη όλεθρο. Είναι σαn να παραδίδεται κάποιος στα χέρια του σατανά. Εκείνος όμως που αναλαμβάνει το σταυρό του κι ακολουθεί το Χριστό, ελευθερώνεται από την έπαρση και την αλαζονεία, από τη φιλαυτία κι από κάθε επιθυμία για εγκόσμια δόξα και κέρδος. Όπως ο άρρωστος άνθρωπος παίρνει πικρά φάρμακα, όχι για να δείξει στους άλλους πως μπορεί να τα καταπιεί, αλλά για την αποκατάσταση της υγείας του, έτσι κι ο αληθινός χριστιανός απαρνιέται τον εαυτό του, δηλαδή απαλλάσσεται από την άρρωστη ύπαρξή του, αναλαμβάνει το σταυρό του σαν πικρό και σωστικό φάρμακο κι ακολουθεί το Χριστό, το θεραπευτή και σωτήρα του. Κι αυτό όχι για ν’ αποσπάσει τον έπαινο και τη δόξα των ανθρώπων, αλλά για να σώσει την ψυχή του από τον παραλογισμό της ζωής αυτής κι από το σκουλήκι και το πυρ της μέλλουσας ζωής. «Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν· ος δ’ άν απολέση την εαυτού ψυχήν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν» (Μάρκ. η' 35). Όποιος θέλει να σώσει την επίγεια ζωή του, αυτός θα χάσει την αιώνια και μακαρία ζωή.
Όποιος όμως αψηφήσει και θυσιάσει τη ζωή του αυτή για μένα και το ευαγγέλιο, αυτός θα σώσει τη μέλλουσα ζωή και μακαριότητά του.Αυτά είναι σκληρά λόγια, αδυσώπητα. Αυτή είναι μια φωτιά που γυρεύει να κατακάψει τον παλιό άνθρωπο ως τις ρίζες του, ν’ αφανίσει τις ίδιες τις ρίζες. Ο Χριστός δεν ήρθε απλά για ν’ αναμορφώσει τον κόσμο, αλλά να τον ανακατασκευάσει, να φέρει καινούργια ζωή. Να ρίξει το παλιό σίδερο στη φωτιά και να το σφυρηλατήσει από την αρχή. Δεν είναι αναμορφωτής, αλλά ο Δημιουργός. Δεν είναι επιδιορθωτής, αλλά υφαντής. Όποιος θέλει να διατηρήσει ένα παλιό και σκουληκοφαγωμένο δέντρο, θα το χάσει. Μπορεί να κάνει ό,τι μπορεί για να το περιποιηθεί εξωτερικά, να το ποτίσει, να το περιφράξει και να του ρίξει λίπασμα, το σκουλήκι όμως θα το τρώει εσωτερικά. Το δέντρο θα σαπίσει σιγά σιγά και θα πέσει. Εκείνος που κόβει ένα σκουληκοφαγωμένο δέντρο και το ρίχνει στη φωτιά μαζί με τα σκουλήκια και μετά φροντίζει τα μικρά κλαδάκια που ξεφυτρώνουν από τη ρίζα και τα προστατεύει από τα σκουλήκια, αυτός θα σώσει το καινούργιο δέντρο.
Αυτός που προσπαθεί να διατηρήσει την παλιά ψυχή, που είναι φαγωμένη και φθαρμένη από την αμαρτία, θα τη χάσει, γιατί ο Θεός δεν επιτρέπει σε τέτοια ψυχή να παρουσιαστεί μπροστά Του. Κι ό,τι δεν παρουσιάζεται ενώπιον του Θεού, είναι σα να μην υπάρχει. Εκείνος λοιπόν που χάνει την παλιά ψυχή του, θα κερδίσει τη νέα ψυχή, την γεγεννημένην εκ του πνεύματος και νυμφευμένη με το Χριστό. Η ψυχή στην ουσία είναι ταυτόσημη με τη ζωή. Διαβάζουμε στο ευαγγέλιο: Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι και ος δ’ αν απολέσει την εαυτού ψυχήν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν. Και στις δύο περιπτώσεις η λέξη ψυχή σημαίνει τη ζωή. Εκείνος που θέλει να σώσει τη θνητή ζωή του με κάθε θυσία, αυτός θα χάσει και τις δύο ζωές, και τη θνητή και την αθάνατη. Τη θνητή επειδή, όσο κι αν κατορθώσει να επιμηκύνει τη ζωή του στη γη, τελικά θα τη χάσει με το θάνατο. Αλλά θα χάσει και την αιώνια ζωή, αφού δεν έκανε τίποτα γι’ αυτήν, δεν υπόφερε τίποτα. Εκείνος που αγωνίζεται να κερδίσει την αθάνατη ζωή με το Χριστό, αυτός θα τη λάβει και θα τη διατηρήσει στην αιωνιότητα, μ’ όλο που θα χάσει την πρόσκαιρη, τη θνητή ζωή.
Ο άνθρωπος ίσως χάσει την πρόσκαιρη θνητή ζωή του για το Χριστό και το ευαγγέλιο αν, σε περίπτωση ανάγκης, θυσιαστεί και πεθάνει ως μάρτυρας για το Χριστό και το άγιο ευαγγέλιό Του· ή αν περιφρονήσει την παρούσα ζωή ως αμαρτωλή κι ασήμαντη και προσφέρει τον εαυτό του με όλη του την ψυχή και τη δύναμη στο Χριστό, αν μπει στην υπηρεσία Του, παραδίδοντας τα πάντα σ’ Εκείνον και προσδοκώντας τα πάντα απ’ Αυτόν. Είναι πιθανό ο άνθρωπος να χάσει την ψυχή του, τη ζωή του, με την αυτοκτονία ή με τη θυσία του γι’ άσκοπα πράγματα, για παράδειγμα πάνω σε μια φιλονικία ή διαφωνία. Σ’ αυτόν δεν ισχύει η υπόσχεση ότι θα σώσει την ψυχή (ζωή) του, γιατί διευκρινίζεται: ένεκεν εμού και του ευαγγελίου. Ο Χριστός και το ευαγγέλιο είναι ασυγκρίτως ανώτερα από την ψυχή μας. Είναι ο μεγαλύτερος πλούτος τόσο στο χρόνο όσο και στην αιωνιότητα. Δεν υπάρχει άνθρωπος που θα δίσταζε να θυσιάσει τα πάντα για τα παντοτεινά αυτά αγαθά.Γιατί ο Χριστός προσθέτει και του ευαγγελίου; Δεν είναι αρκετό αυτό το ένεκεν εμού;
Όχι, δεν είναι. Ο Κύριος είπε ένεκεν εμού και του ευαγγελίου για να διευρύνει τους λόγους που έχει να θυσιαστεί κανείς και να ζήσει εν Θεώ. Για ν’ αυξήσει τον αριθμό των σεσωσμένων. Σώζεται εκείνος που χάνει τη ζωή του για τον ζώντα και αθάνατο Χριστό. Εκείνος επίσης σώζεται, που χάνει τη ζωή του για τα έργα του Χριστού στον κόσμο, για την αγία διδασκαλία Του. Τέλος σώζεται εκείνος που χάνει τη ζωή του για μια μόνο εντολή του Χριστού, για έναν απλό λόγο Του. Ο Κύριος είναι ο Νομοθέτης της ζωής. Όποιος θυσιάζεται για το Νομοθέτη, θυσιάζεται και για το νόμο Του. Και αντίστροφα, εκείνος που θυσιάζεται για τους νόμους Του, θυσιάζεται και για Εκείνον. Ταυτίζοντας τον Εαυτό Του με τα έργα και τη διδασκαλία Του, ο Κύριος διευρύνει τη δυνατότητα της σωτηρίας σε πολλούς.«Τί γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; ή τί δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» (Μάρκ. η' 36 - 37). Τί θα ωφεληθεί ο άνθρωπος αν κερδίσει όλον τον κόσμο, αλλά χάσει την ψυχή του;
Ή τί αντάλλαγμα μπορεί να δώσει ο άνθρωπος για την ψυχή του;Τα λόγια αυτά ρίχνουν περισσότερο φως στα προηγούμενα. Από αυτά προκύπτει ότι ο Κύριος θεωρεί πως η ψυχή του ανθρώπου αξίζει περισσότερο από τον κόσμο ολόκληρο. Από αυτά προκύπτει επίσης τι είδους ψυχή πρέπει να χάσει ο άνθρωπος για να κερδίσει την ψυχή του: να χάσει την καταρρακωμένη ψυχή, εκείνην που είναι βουτηγμένη στον κόσμο, που την έχει γονατίσει ο κόσμος, που είναι δουλωμένη στον κόσμο. Όταν ο άνθρωπος χάσει τέτοια λεγόμενη «ψυχή», τότε θα σώσει την πραγματική ψυχή του. Αν απορρίψει την απατηλή ζωή, θα κερδίσει την αληθινή.Ποιά η ωφέλεια αν κερδίσει κανείς τον κόσμο ολόκληρο, όταν ο κόσμος αυτός είναι προορισμένος για καταστροφή, και να βλάψει την ψυχή του, που είναι προορισμένη για την αιωνιότητα; Ο κόσμος πλησιάζει προς το τέλος του. Στο τέλος θ’ αποβληθεί σαν ένα σκωροφαγωμένο ρούχο. Οι αληθινές ψυχές, αυτές που αγαπούν το Χριστό, θα πετάξουν τότε στη βασιλεία της αιώνιας νεότητας. Το τέλος του κόσμου θα σημάνει την έναρξη μιας νέας ζωής για την ψυχή.
Τί αξίζει τότε για τον άνθρωπο ολόκληρος ο κόσμος, όταν σύντομα θα χωριστεί απ’ αυτόν, όταν ο κόσμος ολόκληρος στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον θα αποσυντεθεί και θα εξαφανιστεί σαν όνειρο που πέρασε; Σε τί θα του χρησιμεύσει ένα αβοήθητο κουφάρι; Τί αντάλλαγμα αξίζει να δώσει για την ψυχή του; Προσέξτε! Ακόμα κι αν ολόκληρος ο κόσμος ανήκε στον άνθρωπο, ο Κύριος δε θα τον δεχόταν ως αντάλλαγμα της ψυχής του. Μα ο κόσμος δεν ανήκει στον άνθρωπο, αλλά στο Θεό. Ο Θεός τον έφτιαξε και τον παρέδωσε στον άνθρωπο για χρήση, για χάρη ενός μεγαλύτερου αγαθού, μεγαλύτερου και πολυτιμότερου από τον κόσμο. Το μεγαλύτερο δώρο που ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο είναι η κατ’ εικόνα Του ψυχή. Και το μέγιστο αυτό δώρο θα το ζητήσει πίσω όταν ο ίδιος ευδοκήσει. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιστρέψει τίποτα στο Θεό στη θέση της ψυχής του. Η ψυχή είναι ο βασιλιάς, όλα τ’ άλλα είναι δούλοι. Ο Θεός δε θα δεχτεί ένα δούλο στη θέση του βασιλιά, ούτε κάτι θνητό στη θέση του αθάνατου. Τί αντάλλαγμα μπορεί να δώσει ο αμαρτωλός για την ψυχή του; Εφόσον ο άνθρωπος εξακολουθεί να ζει σωματικά στον κόσμο γοητεύεται απ’ αυτόν, πιστεύει πως ο κόσμος είναι πολύτιμος.
Όταν όμως χωρίζεται από το σώμα, συνειδητοποιεί πως χωρίς το Θεό και την ψυχή δεν υπάρχει τίποτα που ν’ αξίζει. Μα είναι πολύ αργά. Τότε δεν μπορεί να σκεφτεί να δώσει κάτι αντάλλαγμα για την ψυχή του. Πόσο δυσχερής είναι η θέση της αμαρτωλής ψυχής όταν ανακαλύπτει πως όλα όσα την έδεναν με το Θεό και τον κόσμο έχουν τώρα διαρραγεί, πως τώρα είναι γυμνή και άμοιρη στον πνευματικό κόσμο! Σε ποιόν μπορεί να κραυγάσει για βοήθεια; Ποιό όνομα μπορεί να επικαλεστεί; Από ποιό άκρο ιματίου μπορεί να πιαστεί καθώς πέφτει μέσα στην ατέλειωτη και αιώνια άβυσσο;Ευλογημένοι είναι εκείνοι που σ’ αυτή τη ζωή αγάπησαν το Χριστό κι έμαθαν να επικαλούνται το όνομά Του μέρα και νύχτα, μαζί με την ανάσα και το χτύπο της καρδιάς τους. Πάνω από την άβυσσο θα γνωρίζουν ποιον πρέπει να καλέσουν για βοήθεια. Θα ξέρουν ποιο όνομα να επικαλεστούν. Θα ξέρουν από ποιο άκρο ιματίου να πιαστούν. Εκείνοι θα βρίσκονται πραγματικά εκτός κινδύνου, θα καλύπτονται κάτω από τις φτερούγες του αγαπημένου τους Κυρίου.
Εδώ τώρα έχουμε το σπουδαιότερο λόγο που πρέπει να φοβούνται εκείνοι που σ’ αυτή τη ζωή δεν έχουν επίγνωση του φόβου της αμαρτίας.Είπε ο Κύριος: «Ος γαρ εάν επαισχυνθή με και τους εμούς λόγους εν τη γενεά ταύτη τη μοιχαλίδι και αμαρτωλώ, και ο υιός του ανθρώπου επαισχυνθήσεται αυτόν όταν έλθη εν τη δόξη του πατρός αυτού μετά των αγγέλων των αγίων» (Μάρκ. η' 38). Εκείνος που θα δειλιάσει, θα ντραπεί και θ’ αρνηθεί εμένα και τους λόγους μου σ’ αυτήν την αποστατημένη κι αμαρτωλή γενιά, αυτόν κι ο υιός του ανθρώπου δε θα τον λυπηθεί και θα τον αποκηρύξει όταν έρθει με τη δόξα του Πατέρα Του, συνοδευόμενος από τους αγίους αγγέλους Του.Ακούστε τα αυτά όλοι οι πιστοί. Μην υπερεκτιμάτε την αγάπη του Θεού. Το έλεός Του θα το δώσει και στους αμετανόητους βλάσφημους μόνο σ’ αυτή τη ζωή. Στην τελική Κρίση, τη θέση του ελέους θα την καταλάβει η δικαιοσύνη. Ακούστε τα αυτά όλοι εσείς που πλησιάζετε καθημερινά τον αναπόφευκτο θάνατο. Ακούστε τα και τηρήστε τα στην καρδιά και την ψυχή σας.
Τα λόγια αυτά δεν τα είπε εχθρός σας, αλλά ο μεγαλύτερος φίλος σας. Τα ίδια αυτά χείλη που πάνω στο σταυρό συχώρεσαν τους εχθρούς Του, διατύπωσαν κι αυτά τα φοβερά αλλά δίκαια λόγια. Εκείνον που ντρέπεται να ομολογήσει το Χριστό σ’ αυτόν τον κόσμο, θα τον ντρέπεται κι ο Χριστός στο τέλος του κόσμου. Αυτόν που ντρέπεται να ομολογήσει το Χριστό μπροστά στους αμαρτωλούς, θα τον αγνοήσει κι ο Χριστός μπροστά στους αγγέλους Του. Σε τί θα υπερηφανεύεσαι, άνθρωπε, αν ο Χριστός σε αγνοήσει; Αν ντρέπεσαι τη ζωή, σημαίνει πως υπερηφανεύεσαι στο θάνατο. Αν ντρέπεσαι στην αλήθεια, υπερηφανεύεσαι στα ψέμματα. Αν ντρέπεσαι στην αγάπη, υπερηφανεύεσαι στην κακία. Αν ντρέπεσαι στη δικαιοσύνη, υπερηφανεύεσαι στην αδικία. Αν ντρέπεσαι να υποφέρεις στο σταυρό, σημαίνει ότι υπερηφανεύεσαι στην ειδωλολατρική ανοσιότητα. Αν ντρέπεσαι την αθανασία, υπερηφανεύεσαι στη φθορά του θανάτου και του τάφου.Μπροστά σε ποιόν ντρέπεσαι το Χριστό;
Σε κάποιον καλλίτερο από το Χριστό; Όχι, καλλίτερος από το Χριστό δεν υπάρχει. Αυτό σημαίνει πως θα ντρέπεσαι μπροστά σε κάποιον που είναι κατώτερος από το Χριστό. Ντρέπεσαι τον πατέρα σου μπροστά σε μια αρκούδα; Μήπως κάποια κόρη ντρέπεται για τη μητέρα της μπροστά σε μιαν αλεπού; Γιατί τότε ντρέπεσαι τον πανάγαθο μπροστά στον κακό, τον Πάναγνο μπροστά στον αμαρτωλό, τον παντοδύναμο μπροστά στον ανίσχυρο, τον παντογνώστη μπροστά στον ανόητο; Γιατί ντρέπεσαι το μεγαλοδύναμο Κύριο μπροστά σε μια αισχρή κι αμαρτωλή γενεά; Μήπως επειδή η γενεά αυτή χορεύει διαρκώς μπροστά στα μάτια σου, ενώ ο Κύριος είναι αόρατος; Περίμενε λίγο, λίγο ακόμα, κι ο Κύριος θα εμφανιστεί ένδοξος ανάμεσα στα νέφη των αγγέλων, κι η γενεά αυτή θα εξαφανιστεί κάτω από τα πόδια Του, θα σκορπιστεί όπως η σκόνη μπροστά στο δυνατό άνεμο. Τότε θα ντραπείς πραγματικά, όχι για τον ένδοξο Κύριο, μα για σένα. Μα η ντροπή σου τότε δε θά ’χει καμιά αξία. Είναι καλύτερα να ντραπείς τώρα, όσο η ντροπή μπορεί ακόμα να βοηθήσει. Να ντραπείς για όλα μπροστά στο Χριστό, όχι για το Χριστό μπροστά σε όλα. Γιατί είπε ο Χριστός εμέ και τους εμούς λόγους;
Όποιος ντρέπεται Εμένα, σημαίνει όποιος αμφιβάλλει για τη θεότητά Μου, για τη θεία Μου ενσάρκωση από την αγία Παρθένο, για τα σταυρικά Μου πάθη και την Ανάστασή Μου, για την πτωχεία Μου σ’ αυτόν τον κόσμο και για την αγάπη μου προς τους αμαρτωλούς. Όποιος ντρέπεται για τους λόγους Μου, σημαίνει όποιος αμφιβάλλει για το ευαγγέλιο ή αρνιέται τη διδασκαλία Μου, όποιος διαστρέφει τους λόγους Μου και με την αίρεση προκαλεί σύγχυση ανάμεσα στους πιστούς, όποιος φέρεται αλαζονικά στην αποκάλυψη και τη διδασκαλία Μου και την αντικαθιστά με άλλες, δικές του διδαχές ή όποιος κρύβεται σκόπιμα και δεν ομολογεί τα λόγια Μου μπροστά στους ισχυρούς αυτού του κόσμου. Αυτός θα νιώσει και τη δική Μου ντροπή, και το δικό του φόβο. Τα λόγια του Χριστού είναι μια ζωντανή διαθήκη στον κόσμο, όπως είναι και τα πάθη Του, το Σώμα και το Αίμα Του. Ο Κύριος δε διαχωρίζει τα λόγια Του από τον Εαυτό Του, δε δίνει μικρότερη αξία σ’ αυτά απ’ ό,τι στο Πρόσωπό Του. Ο λόγος Του είναι αχώριστος από τον Εαυτό του. Ο λόγος του έχει την ίδια δύναμη με το Πρόσωπό Του, γι’ αυτό και είπε στους αποστόλους Του: «Ήδη υμείς καθαροί έστε διά τον λόγον ον λελάληκα υμίν» (Ιωάν. ιε' 3).
Με το λόγο Του καθάριζε τις ψυχές, θεράπευε τους αρρώστους, έδιωχνε τα πονηρά πνεύματα και ανάσταινε τους νεκρούς. Ο λόγος Του είναι δημιουργικός, καθαρτικός και ζωογόνος. Γιατί τότε να ηχεί περίεργο αυτό που ακούμε στο ευαγγέλιο, «και Θεός ην ο Λόγος» (Ιωάν. α' 1); Ο Κύριος αποκαλεί τη γενεά αυτή μοιχαλίδα με την ευρύτερη έννοια του όρου. Έτσι είχαν αποκαλέσει κι οι παλιοί προφήτες τη λατρεία των ψεύτικων θεών (βλ. Ιεζ. κγ' 37). Όποιος αφήνει τη δική του σύζυγο και ακολουθεί άλλη γυναίκα είναι μοιχός. Όποιος ξεχνά τον ζώντα Θεό και προσκυνά τον κτιστό κόσμο, είναι κι αυτός μοιχός. Όποιος εγκαταλείπει την πίστη του στον Κύριο και πιστεύει σε ανθρώπους κι όποιος απαρνιέται την αγάπη του προς το Θεό και την μεταφέρει σε ανθρώπους και σε αντικείμενα, διαπράττει μοιχεία. Με λίγα λόγια, όλες οι αμαρτίες που χωρίζουν την ψυχή σου από το Θεό και την προσκολλούν σε κάτι ή σε κάποιον μακριά από το Θεό, μπορούν να χαρακτηριστούν με το γενικό όρο της μοιχείας, γιατί όλες φέρουν τα σημάδια του μοιχού άντρα ή της μοιχαλίδας γυναίκας. Όποιος επομένως ντρέπεται για το Χριστό, τον Κύριο, το Νυμφίο της ψυχής του ανθρώπου, μπροστά σε μια τέτοια μοιχαλίδα γενεά, μοιάζει πραγματικά με τη νύφη που ντρέπεται μπροστά σε ακόλαστους ανθρώπους για το μνηστήρα της.
Ο Κύριος δε μιλάει μόνο για αμαρτωλή γενεά, αλλά για γενεά μοιχαλίδα και αμαρτωλή. Γιατί; Για να κάνει ειδική αναφορά και καταγγελία της μοιχείας. Με τη λέξη «μοιχεία» υπονοούνται εδώ οι σοβαρότερες, οι πιο απεχθείς και θανάσιμες αμαρτίες, που συχνά ξεστρατίζουν τον άνθρωπο από την πίστη του Χριστού, από την αυταπάρνηση, από το σταυρό του και την αναγέννησή του.Προσέξτε τώρα πως τελειώνει το σημερινό ευαγγέλιο: «Αμήν λέγω υμίν, εισί τινες των ώδε εστηκότων, οίτινες ου μη γεύσωνται θανάτου, έως αν ίδωσι την βασιλείαν του Θεού εληλυθυίαν εν δυνάμει» (Μάρκ. θ’ 1). Αλήθεια σας λέω, σας διαβεβαιώνω, πως μερικοί απ’ αυτούς που βρίσκονται εδώ τώρα, δε θα γνωρίσουν θάνατο, προτού δουν τη βασιλεία του Θεού νά ’ρχεται δυναμικά.Από μια πρώτη άποψη θά ’λεγε κανείς πως τα λόγια αυτά δε συνδέονται με τα προηγούμενα. Η συνοχή τους όμως είναι σαφής.
Αυτό είναι ένα θαυμάσιο τελείωμα. Ο Κύριος δε θ’ αφήσει τους πιστούς Του απαρηγόρητους. Αφού τους καλεί ν’ αναλάβουν το σταυρό τους, ν’ απαρνηθούν τον εαυτό τους και τη ζωή τους· κι αφού τους απειλεί με φοβερές τιμωρίες σε περίπτωση που ντραπούν να ομολογήσουν Εκείνον και τους λόγους Του, ο Κύριος τώρα κάνει να εμφανιστεί στον ουρανό ένα ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα. Σπεύδει να μιλήσει για ανταπόδοση σε κείνους που τον υπακούνε και τον ακολουθούν κουβαλώντας το σταυρό τους. Η ανταμοιβή θα δοθεί σε κάποιους πριν από το τέλος του κόσμου και την τελική κρίση, πριν ακόμα κι από το τέλος της ζωής τους στη γη. Αυτοί δε θα γευτούν το θάνατο έως αν ίδωσι την βασιλείαν του Θεού εληλυθυΐαν εν δυνάμει. Πόσο σοφός είναι ο Κύριος στο κήρυγμά Του! Ποτέ δε μιλάει για καταδίκη χωρίς ταυτόχρονα ν’ αναφέρει και ανταμοιβή. Δεν κατακρίνει χωρίς να επαινέσει, δεν οδηγεί τον άνθρωπο σε δρόμο γεμάτο αγκάθια χωρίς να μνημονεύσει τη χαρά που τον περιμένει στο τέλος του δρόμου. Δεν απειλεί χωρίς να παρηγορήσει.
Δεν αφήνει να καλυφθεί ο ουρανός από μαύρα σύννεφα χωρίς να δείξει ξανά το λαμπρό ήλιο και το κάλλος του ουράνιου τόξου.Ποιοί είναι αυτοί που δε θα γευτούν θάνατο προτού δουν τη βασιλεία του Θεού νά ’ρχεται δυναμικά; Ο Κύριος, που μιλούσε στους μαθητές Του μα και σ’ ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων, είπε: «εισί τινες των ώδε εστηκότων». Είναι μερικοί απ’ αυτούς που τώρα βρίσκονται εδώ, ανάμεσά μας. Ποιούς εννοεί, επομένως;Πρώτα εννοεί εκείνους που έχουν τηρήσει την εντολή Του ν’ απαρνηθούν τον εαυτό τους και ν’ αναλάβουν το σταυρό τους. Αυτοί, αν και ζουν σ’ αυτόν τον κόσμο, θα νιώσουν μέσα τους τη δύναμη της βασιλείας του Θεού. Το Πνεύμα του Θεού θα τους επισκιάσει, θα τους καθαρίσει και θα τους αγιάσει, θα τους ανοίξει τις πύλες των μυστηρίων του ουρανού, όπως έγινε αργότερα στον πρωτομάρτυρα Στέφανο και στους αποστόλους. Δεν είδαν τη βασιλεία του Θεού δυναμικά οι απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής, τη στιγμή που έλαβον δύναμιν εξ ύψους; Κι ο Στέφανος «υπάρχων πλήρης Πνεύματος Αγίου, ατενίσας εις τον ουρανόν είδε δόξαν Θεού» (Πράξ. ζ' 55). Ο ευαγγελιστής Ιωάννης δεν είδε τη βασιλεία του Θεού πριν από το σωματικό του θάνατο;
Ο απόστολος Παύλος δεν ανέβηκε ως τον τρίτο ουρανό προτού γευτεί θάνατο; Ας αφήσουμε όμως τους αποστόλους κατά μέρος. Ποιός ξέρει πόσοι από κείνους που παρακολουθούσαν και άκουγαν τον Κύριο ένιωσαν τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος και είδαν τη βασιλεία του Θεού νά ’ρχεται προτού εγκαταλείψουν τον κόσμο αυτό; Εκτός όμως από την ερμηνεία αυτή, κάποιοι ευαγγελικοί σχολιαστές δίνουν στα παραπάνω λόγια του Χριστού διαφορετική ερμηνεία. Εκτιμούν ότι τα λόγια αυτά του Σωτήρα μας αναφέρονται στους τρεις αποστόλους, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, που λίγο καιρό αργότερα είδαν τον Κύριο να μεταμορφώνεται στο όρος Θαβώρ και να συνομιλεί με τον Ηλία και το Μωυσή. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η ερμηνεία αυτή είναι σωστή, μα δεν αποκλείει και την άλλη. Οι τρεις απόστολοι σίγουρα είδαν τη βασιλεία του Θεού δυναμικά στο όρος Θαβώρ, όταν ο Κύριος Ιησούς εμφανίστηκε με την ουράνια δόξα Του, ενώ από τον άλλο κόσμο εμφανίστηκαν ο Μωυσής κι ο Ηλίας, ο ένας στα δεξιά κι ο άλλος αριστερά Του.
Δεν πρέπει όμως να πιστεύουμε πως αυτή ήταν η μοναδική περίπτωση που άνθρωποι θνητοί είδαν τη βασιλεία του Θεού νά ’ρχεται δυναμικά. Το περιστατικό του όρους Θαβώρ ήταν πραγματικά εκθαμβωτικό, μα δεν αποκλείει τις αμέτρητες άλλες περιπτώσεις θνητών ανθρώπων που είδαν σ’ αυτή τη ζωή, αν και με διαφορετικό τρόπο, τη βασιλεία του Θεού δυναμικά και ένδοξα. Αν το επιθυμούμε, μπορούμε κι εμείς να δούμε τη βασιλεία του Θεού νά ’ρχεται «εν δυνάμει και δόξη» προτού γευτούμε το σωματικό θάνατό μας. Οι συνθήκες με τις οποίες θα μας αποκαλυφτεί ξεκαθαρίζονται στο σημερινό ευαγγέλιο. Ας αγωνιστούμε να νεκρώσουμε την παλιά μας ψυχή, την αμαρτωλή ζωή μας. Ας μάθουμε πως είναι προτιμότερο και πιο σπουδαίο στον άνθρωπο να σώσει την ψυχή του παρά να κερδίσει τον κόσμο ολόκληρο. Έτσι θ’ αξιωθούμε με το έλεός Του να δούμε τη βασιλεία του Θεού, μεγάλη σε δύναμη κι ασύγκριτη σε δόξα, εκεί που οι άγγελοι μαζί με τους αγίους δοξολογούν μέρα και νύχτα τον Ζώντα Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Αγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Πηγή: http://kirigmata.blogspot.com
«Καιρός Μετανοίας», Ομιλίες Β’, Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Επιμέλεια – Μετάφραση – Κεντρική διάθεση: Πέτρος Μπότσης.
Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ ΤΗΝ Γ' ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ἡ δεύτερη καθιερωθεῖσα ἑορτή πρός τιμήν τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τήν Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἐν τῷ μέσῳ τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Αὐτή ἡ ἑορτή, ὅπως καί ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως, ἀνήκει στόν κύκλο τῶν Δεσποτικῶν Ἑορτῶν, ὡς πρός τό περιεχόμενο (Δεσποτικές ὀνομάζονται οἱ πρός τιμήν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἑορτές)1, ἀλλά ὡς πρός τόν χρόνο ἀνήκει στόν κύκλο τῶν Κινητῶν ἑορτῶν (Κινητές ὀνομάζονται οἱ ἑορτές οἱ ὁποῖες ἑορτάζονται σέ κινητή ἡμερομηνία, ἀνάλογα μέ τό πότε ἑορτάζεται τό Πάσχα καθορίζεται ὅλος ὁ πασχάλιος κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν).
του Ἱερομονάχου Καλλινίκου Ἠλιοπούλου
Ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ἀνάγει τήν ἀρχή καί τή γένεσή της κατά τίς ἀρχές τοῦ δ΄ αἰῶνος μ.Χ καί συνδέεται ἄμεσα μέ τήν ἑορτή τῆς εὑρέσεως τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη, ἀλλά καί ἔμμεσα μέ τήν ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ τῆς 14ης Σεπτεμβρίου τοῦ 335 μ.Χ. Ἡ πρώτη αὐτή ἄποψη καί ἐπικρατέστερη πού ἔχει διατυπωθεῖ εἶναι ὅτι προέκυψε «μᾶλλον ἐκ μεταθέσεως τῆς ἀναμνήσεως τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (6 Μαρτίου)»2 . Θά δοῦμε πρώτα ὀλίγα τινά στοιχεῖα διά τήν εὕρεση τοῦ Τιμίου Ξύλου, τά ὁποῖα συνδέονται μέ τήν μετάθεση τῆς ἑορτῆς.
Ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στήν ἐπιστολή του πρός τόν Κωνστάντιο, υἱό τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου: «ἐπί τοῦ θεοφιλεστάτου καί τῆς μακαρίας μνήμης Κωνσταντίνου τοῦ σοῦ πατρός, τό σωτήριον τοῦ Σταυροῦ ξύλον ηὕρηται τῆς θείας χάριτος, τῷ καλῷς ζητοῦντι τήν εὐσέβειαν, τῶν ἀποκεκρυμμένων ἁγίων Τόπων παρασχούσης τήν εὕρεσιν»3.
Ὁ αὐτός Ἱερός Πατήρ μαρτυρεῖ, σέ μία ἀπό τίς ἐπιστολές του πρός τούς φωτιζόμενους, τήν ἐπί τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου εὕρεση τοῦ Σταυροῦ καθώς καί τήν ὕπαρξη Αὐτοῦ στά Ἱεροσόλυμα ἐπί τῶν ἡμερῶν του (4ος αἰῶνας μ.Χ)4. Ἐπίσης αὐτή ἡ ἀνεύρεση τοῦ Σταυροῦ ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη ἐπί Μεγάλου Κωνσταντίνου μαρτυρεῖται καί ἀπό τούς ἱστορικούς, πού κατέγραψαν ἀνόθευτη τήν Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, ὅπως ὁ Σωκράτης ὁ σχολαστικός5 καί ὁ Ἑρμείας ὁ Σωζόμενος6, ἀλλά καί ἀπό ἰδία ἐπιστολή τοῦ Αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου πρός τόν Μακάριο Ἱεροσολύμων καί τόν ἔπαρχο Δρακιλλιανόν7.
Ἡ Ἁγία Ἑλένη φτάνοντας στά Ἱεροσόλυμα περί τό 326 μ.Χ ξεκίνησε τήν ἀναζήτηση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ, Τόν Ὁποῖον καί βρῆκε μαζί μέ τόν Πανάγιο Τάφο καί τούς δύο σταυρούς τῶν δύο λῃστῶν τῶν συσταυρωθέντων μέ τόν Κύριο, ἀφοῦ πρῶτα γκρέμισε τό ναό τῆς Ἀφροδίτης, πού εἶχαν ἀνεγείρει οἱ ἐθνικοί στό σημεῖο ταφῆς τοῦ Χριστοῦ8. Γιά τόν θαυματουργικό τρόπο τῆς εὑρέσεως τοῦ σταυροῦ ὑπάρχουν διάφορες παραδόσεις ἀνάμεσα στίς ὁποῖες δεσπόζει ἡ παράδοση αὐτή μέ τό μυρωδᾶτο φυτό πού λέγεται βασιλικός, μέ τό ὁποῖο μέχρι σήμερα στολίζουμε τόν Τίμιο Σταυρό καί τό μοιράζουμε ὡς εὐλογία στούς πιστούς τήν ἡμέρα τῆς Ὑψώσεως9.
Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἀναφέρει τό θαῦμα τῆς θεραπείας τῆς νεκρῆς γυναίκας, ἡ ὁποία ἀναστήθηκε ἀκουμπῶντας πάνω στό Ζωηφόρο Σταυρό: «ἐπειδή δέ δύσκολον ἦτο νά διακριθῇ ὁ σταυρός τοῦ Σωτῆρος καί τῶν ληστῶν, ὁ τότε Ἱεροσολύμων ἐπίσκοπος Μακάριος προσήνεγκεν ἕκαστον τῶν τριῶν εὑρεθέντων σταυρῶν ἐπί τινός θανατηφόρως πασχούσης γυναικός. Καί τῶν μέν δύο εἰς μάτην τεθέντων, ἅμα τοῦ τρίτου ἐπιψαύσαντος τοῦ σώματος τῆς ἀγωνιώσης παραχρῆμα ἠνωρθώθη αὕτη καί ἐγένετο ὑγιής»10.
Ἡ τοπική Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων ἀρχίζει νά πανηγυρίζει αὐτήν τήν ἱστορική εὕρεση τοῦ Σταυροῦ τήν 6ην Μαρτίου, καί νά τελεῖ ὕψωση καί προσκύνηση τοῦ Τιμίου Ξύλου, διότι «ἡ ὕψωσις ἠκολούθησεν ἀμέσως μετά τήν εὕρεσιν αὐτοῦ. Ἐγένετο δέ αὕτη ὅπως ὁ λαός ὅλος ἴδῃ τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου καί προσκυνήσῃ αὐτόν, ὅν ὁ ἐπίσκοπος Μακάριος ἀναβάς ἐπί τινος τόπου ὑψηλοῦ ὕψωσε καί ἐπέδειξεν»11.
Σήμερα ὅμως, αὐτή τήν ἑορτή τῆς εὑρέσεως τοῦ Σταυροῦ, ἡ Ἐκκλησία δέν τήν πανηγυρίζει μέ ὕψωση καί προσκύνηση, ἁπλῶς στό Συναξάριο τῆς 6ης Μαρτίου ἀναφέρεται ἡ εὕρεση τοῦ Σταυροῦ καί τῶν τιμίων ἥλων: «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς εὑρέσεως τοῦ τιμίου Σταυροῦ, ὑπὸ τῆς μακαρίας Ἑλένης... Δίδωσιν ἡμῖν Ἑλένη ταύτην χάριν, Βλέπειν τὸ σῶσαν ἐκ φθορᾶς ἡμᾶς ξύλον... Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῆς εὑρέσεως τῶν τιμίων ἥλων... Φανέντες ἧλοι Βασιλεῖ, τοῦ μὲν κράνους, Ἄγαλμα κεῖνται, τοῦ χαλινοῦ δὲ κράτος.»12, ἀλλά καί στήν ἀκολουθία τῆς αὐτῆς ἡμέρας δέν ὑπάρχουν κανόνες καί τροπάρια ἀφιερωμένα στό Σταυρό, μόνον τά παραπάνω ὑπομνήματα μετά τῶν στίχων13.
Ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖον ἔπαυσε ἡ Ἐκκλησία νά πανηγυρίζει τήν ἑορτή τῆς εὑρέσεως τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἁπλῶς ἡ μετάθεσή της τήν Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, γιά τό ὁποῖο συνηγορεῖ ὁ Ἅγιος Νεκτάριος λέγοντας:
«Ἐπειδή ἡ 6η Μαρτίου συμπίπτει τῇ Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ὅταν τό Πάσχα ἐμπέσῃ τῇ 3η Ἀπριλίου, οἱ Ἅγιοι Πατέρες, οἱ τά πάντα καλῶς διαταξάμενοι, καλόν ἠγήσατο νά ἑορτάζηται ἡ τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἑορτή πάντοτε κατά τήν Κυριακήν ταύτην μεγαλοπρεπῶς ὅπως ἐνισχύῃ, κατά τόν ὑπομνηματισμόν τοῦ Τριωδίου, τούς ἀγωνιζομένους τόν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς κατά τό μακρόν τῆς νηστείας στάδιον τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς γίνεται δηλαδή, τρόπον τινά, μετάθεσις τῆς ἑορτῆς καί ἐν τοῖς ἔτεσιν ἐν οἷς ἡ 6η Μαρτίου δέν συμπίπτει τῇ Γ΄ Κυριακῇ τῶν Νηστειῶν.
Τοιοῦτόν τι συμβαίνει καί ἐν ταῖς ἑορταῖς Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Ἰωάννου τῆς Κλίμακος καί Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας διά τόν αὐτόν σκοπόν, ὅπως δηλονότι ἑκάστη Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἐπιδεικνύῃ καί τι λαμπρόν ἀρετῆς πρός ἐνθάρρυνσιν καί ἐνίσχυσιν τῶν ἀγωνιζομένων χριστιανῶν. Διά τοῦτο φρονῶ ὅτι ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως εἷναι ἡ ἑορτή τῆς εὑρέσεως ἔπαυσε πλέον νά ἑορτάζηται. Ἐπειδή δέ οἱ Ἅγιοι Πατέρες οὐδέν αὐθαιρέτως ἀπεφάσισαν, οὐδέ ἠδύναντο αὐθαιρέτως τήν μέν τῆς εὑρέσεως νά καταπαύσωσι, διά τοῦτο φρονῷ ὅτι ἡ ἑορτὴ τῆς εὑρέσεως ἐστίν ἡ αὐτή τῇ ἑορτῇ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως. Εἰς τοῦτο συνηγορεῖ:
α) καί ἡ ἔλλειψις τῶν τροπαρίων καί τῶν κανόνων ἐν τῇ ἑορτῇ τῆς εὑρέσεως κατά την 6ην Μαρτίου καί β) οἱ εὑρισκόμενοι κανόνες καί τά τροπάρια κατά τήν ἑορτήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, ἅτινα φαίνονται ὅτι ἀνάγονται εἰς πολύ προγενεστέρους χρόνους καί προσαρμόζονται εἰς τήν εὕρεσιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὡς τό ἑξῆς καί ἕτερα τινά: « Σήμερον γίνεται χαρά, ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς, ὅτι τοῦ σταυροῦ τό σημεῖον, κόσμῳ ἐμφανίζεται, Σταυρός ὁ Τρισμακάριστος· οὗτος γάρ προτεθείς ἀναβλύζει, τοῖς προσκυνοῦσιν αὐτόν χάριν ἀένναον»14. Αὐτή ἡ μετάθεση ἄλλωστε ἐνισχύεται καί ἀπό τήν ἀπαγόρευση τελέσεως Θείας Λειτουργίας τίς καθημερινές ἡμέρες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, πλήν μόνο Προηγιασμένης15.
Δύο ὁμιλίες Πατέρων ἀφιερωμένες στήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως μαρτυροῦν τό πότε περίπου τοποθετεῖται χρονολογικά αὐτή ἡ μετάθεση. Περί τό 715-730 μ.Χ ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως εἶναι πλέον καθιερωμένη, ἀφοῦ ὁ Πατριάρχης Γερμανός ὁ Α΄ τῆς ἀφιερώνει σχετική ὁμιλία16, ἀλλά κι ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ ὁμιλία τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου Ἱεροσολύμων γιά τήν προσκύνηση τοῦ Σταυροῦ «τῇ μέσῃ ἑβδομάδι τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς»17 εἶναι ὄντως αὐθεντική τότε ἐπιτρέπεται ἡ χρονολόγηση τῆς ἑορτῆς πρίν τόν ζ΄ αἰῶνα18.
Ἄρα πιθανόν ἡ τόσο γνωστή καί διαδεδομένη στήν Ἀνατολή κατά τούς τρεῖς πρώτους αἰῶνες (ἐννοεῖται τρεῖς αἰῶνες μετά τήν εὕρεση τοῦ Σταυροῦ τό 326 μ.Χ) ἑορτή τῆς πρώτης εὑρέσεως καί ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἤτοι τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ἡ ὁποία ἐτελεῖτο την 6ην Μαρτίου, καί ἀφοῦ μεσολάβησε καί ἡ νίκη τοῦ Ἡρακλείου κατά τῶν Περσῶν καί ἡ δεύτερη ὕψωση τοῦ Σταυροῦ τό 630 μ.Χ, ἡ ἑορτή τῆς Κυριακῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ἀντικαθιστᾶ πλήρως τήν ἑορτή τῆς εὑρέσεως, ἐξαπλώνεται πλέον γύρῳ στόν ζ΄ αἰῶνα καί μετά σέ ὅλη τήν Ἀνατολή καί τή Δύση καί παγιώνεται19.
Ἄλλωστε αὐτή ἡ παγίωση τῆς ἑορτῆς ὁδήγησε σέ ἐπέκταση τῆς ἑορτῆς ἀπό τήν Τετάρτη της Γ΄ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν μέ προεότρια σταυρώσιμα τροπάρια ἕως καί τήν Παρασκευή τῆς Δ΄ ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν μέ μεθέορτα, μέ ἀποτέλεσμα ὅλη ἡ Δ΄ ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν νά ἀκτινοβολεῖ τή χάρη τοῦ Σταυροῦ20 καί νά ὀνομάζεται «σταυροφόρος ἑβδομάς»21 μέ κύριο χαρακτηριστικό τήν «φωτοφόρον τοῦ Σταυροῦ προσκύνησιν»22. Ἡ μετά τήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ἑβδομάδα, ἡ Δ΄ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἕως καί τόν ἑσπερινό τοῦ Σαββάτου, εἶναι ἀφιερωμένη στόν Τίμιο Σταυρό23.
Βέβαια ἔχουν διατυπωθεῖ καί δευτερεύουσες ἀπόψεις γιά τήν γένεση τῆς ἑορτῆς τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τίς ὁποῖες ἐνδεικτικά ἀναφέρουμε. Ἡ πρώτη ἀναφέρεται, μέ συσχετισμό τῆς τελετῆς τῆς προσκύνησης τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στό λειτουργικό σημεῖο μεταξύ τοῦ τέλους τοῦ ὄρθρου καί τῆς ἔναρξης τῆς Θείας Λειτουργίας, στήν καταγωγή τῆς ἑορτῆς ἀπό τήν εἰδική τελετή τῆς προβολῆς σέ ἐπίσημη προσκύνηση τοῦ Σταυροῦ, παλαιότερα στά Ἱεροσόλυμα καί ἀργότερα καί στήν Κωνσταντινούπολη, τή Μεγάλη Παρασκευή, ἡ ὁποία τελικά δέν ἰσχύει διότι αὐτή ἡ ἀρχαία λειτουργική πράξη ἔχασε τήν αἴγλη ἐφόσον ἀντικαταστάθηκε ἀπό τά ἐγκώμια τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἐνῶ ἀντίθετα διατήρησε τήν παλαιά σημασία της στούς Σύριους, τούς Κόπτες τῆς Αἰγύπτου καί τούς Ἀρμενίους24.
Καί ἡ δεύτερη στηρίζεται στή μελέτη τοῦ Ἱερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτη25, ὅτι ἡ «ἑορτή τῆς τρίτης προσκύνησης τοῦ Σταυροῦ», ὅπως τήν ἀναφέρει, δηλαδή ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, ἕλκει τήν καταγωγή της ἀπό τή μεταφορά τεμαχίου Τιμίου Ξύλου στήν Ἀπάμεια πού δόθηκε ἀπό τόν ἀρχιεπίσκοπο Ἱεροσολύμων στόν Ἀλφειό ἐπίσκοπο Ἀπαμείας, καί χρονολογεῖται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ ζ΄ αἰῶνος στήν Κωνσταντινούπολη ὡς ἰδιαίτερη ἑορτή τοῦ καθεδρικοῦ Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, ὅπου στό Τυπικό τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας (θ΄-ι΄ αἰῶνες) καταχωρεῖται ἀκριβῶς στό μέσο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡμέρα Τετάρτη καί ὄχι Κυριακή, ἁπλῶς τήν Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἀναγγέλλεται ἡ προσκύνηση τοῦ Σταυροῦ τήν προσεχῆ ἑβδομάδα.
Καί ἡ τάξη αὐτή τῆς προσκύνησης τοῦ Σταυροῦ ἐπεκτάθηκε σέ ὁλόκληρη τήν ἑβδομάδα, τήν Δ΄ τῶν Νηστειῶν, ἔτσι ὥστε νά μπορεῖ ὅλος ὁ λαός τῆς Κωνσταντινουπόλεως νά προσκυνήσει τό Τίμιο Ξύλο, οἱ ἄνδρες τήν Τρίτη καί τήν Τετάρτη καί οἱ γυναῖκες τήν Πέμπτη καί τήν Παρασκευή26. Αὐτή ἡ ἑβδομαδιαία προσκύνηση τοῦ Τιμίου Ξύλου στό μέσο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς γενικεύτηκε, καί αὐτή ἡ γενίκευση ὁδήγησε στή μεταφορά τῆς ἑορτῆς τήν Κυριακή γιά περισσότερη λαμπρότητα27. Πάντως καί ἀπό τίς δύο αὐτές ἀπόψεις ἐξάγεται τό συμπέρασμα ὅτι ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως δέν ὑπῆρχε ὡς αὐτοτελής ἑορτή ἀλλά προέκυψε εἴτε ἀπό κάποια λειτουργική πράξη εἴτε ἀπό κάποιο ἱστορικό γεγονός, καί ἀφοῦ ἐπικράτησε ἐπεκτάθηκε σέ μία ἑβδομαδιαία λειτουργική προσκύνηση τοῦ Σταυροῦ.
Τό ἱστορικό αὐτό γεγονός, ἐν τέλει, εἰς τό ὁποῖο ἀνάγει τήν γένεση καί τήν λειτουργική της ἐξέλιξη ἡ ἑορτή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τήν εὕρεση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου ἀπό τήν Ἁγία Ἑλένη στίς ἀρχές τοῦ δ΄ αἰῶνος (6η Μαρτίου τοῦ 326 μ.Χ.) ὅπου ἐπακολουθεῖ ἡ πρώτη ὕψωση καί προσκύνηση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Αὐτή ἡ ἑορτή, τῆς εὑρέσεως καί τῆς πρώτης προσκύνησης τοῦ Σταυροῦ, πού μνημονεύεται στό Συναξάριο τῆς 6ης Μαρτίου, περί τίς ἀρχές τοῦ ζ΄ αἰῶνος μετατίθεται γιά περισσότερη λαμπρότητα καί αἴγλη τήν Γ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ἡ ὁποία καί πλέον ἀποκαλεῖται Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως.
1. «Ἡ ἑορτή τῆς ἐν χαρᾷ καί φόβῳ θείας καί τοῖς ἐν ἁγνοῖς χείλεσι καί καρδίᾳ προσκυνήσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, εἰσαγομένη δι' ὕμνων Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου ἀπό τῆς Τρίτης τῆς γ΄ ἐβδομάδος τῶν νηστειῶν, διήκει ἀπό τῆς γ΄ Κυριακῆς μέχρι καί τῆς Παρασκευῆς τῆς δ΄ ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν. Τῆς ἑορτῆς ἀνηκούσης εἰς τήν τάξιν τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν, ἡ ἀκολουθία αὐτῆς συμψάλλεται μετά τῆς ἀναστασίμου, συμψαλλομένης μετ' αὐτῶν ἤδη καί τῆς ἀκολουθίας τοῦ τυχόντος ἑορταζομένου Ἁγίου» βλ. Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία (ΘΗΕ), 11ος τόμος, σελ. 435.
2. Βλ. Φουντούλη Ι., Λειτουργική Α΄, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 123-124.
3. Βλ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Ἐπιστολή πρός Κωνστάντιον τόν εὐσεβέστατον Βασιλέα, περί τοῦ ἐν οὐρανοῖς φανέντος σημείου τοῦ Σταυροῦ ἐκ φωτός, ἐν ἱεροσολύμοις ὀφθέντος, PG 33, 1168.
4. «Ἐλέγχει μέ οὗτος ὁ Γολογοθᾶς, οὗ νῦν πλησίον πάντες πάρεσμεν, ἐλέγχει με τοῦ Σταυροῦ τό ξύλον τό κατά μικρόν ἐντεῦθεν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ διαδοθέν...» βλ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων Κατήχησις ΙΓ΄ Πρός Φωτιζομένους, PG 33, 772· πρβλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἱστορική Μελέτη περί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, Ἐν Ἀθήναις 1912, σελ. 22.
5. Βλ. Σωκράτους Σχολαστικοῦ, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, τόμος Α΄ κεφ. ιζ΄: « ὡς τοῦ βασιλέως μήτηρ Ἑλένη, ἐπί τά Ἱεροσόλυμα παραγενομένη, τόν σταυρόν τοῦ Χριστοῦ ἀναζητήσασα, εὗρε καί ἐκκλησίαν ἀνωκοδόμησεν» (PG 67, 117-121).
6. Ἐρμείου Σωζομενοῦ Σαλαμινίου, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, τόμος Β΄, κεφ. α΄: «Περί τῆς εὑρέσεως τοῦ ζωηφόρου Σταυροῦ, καί ἁγίων ἥλων », PG 67, 929-933.
7. Βλ. Θεοδωρήτου Κύρου, Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Λόγοι Πέντε, τόμος α΄, κεφ. ιστ΄ «Ἐπιστολή τοῦ αὐτοῦ πρός Μακάριον ἐπίσκοπον Ἱεροσολύμων, περί οἰκοδομῆς τοῦ θείου ναοῦ», PG 82, 956-957.
8. Πρβλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἱστορική Μελέτη περί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, Ἐν Ἀθήναις 1912, σελ. 20.
9. «Ὅταν ἡ Ἁγία Ἑλένη μέ τούς συνοδούς της ἄρχισε τίς ἔρευνες, μία νεαρή ἑβραιοπούλα ὁδήγησε τήν Βασιλομήτορα στόν Ἰούδα (πρόκειται γιά τόν δεύτερο Ἰούδα πού πίστεψε, μετενόησε, καί ἔγινε χριστιανός μέ τό ὄνομα Κυριακός) πού ἔμενε στά Ἱεροσόλυμα, ἐπειδή ἐκεῖνος ἐγνώριζε ἀπό τούς παλαιότερους τήν τοποθεσία, ὅπου εἶχαν ρίξει τούς τρεῖς σταυρούς. Ἐκεῖ φύτρωνε κι ἕνα ἀρωματικό φυτό, τό γνωστό μας βασιλικό πού βοήθησε ὡς ἐκ θαύματος τήν Ἁγία Ἑλένη (τό μυρωδᾶτο φυτό λέγεται βασιλικός γιατί φύτρωσε στό σημεῖο πού ἦταν θαμμένος ὁ Σταυρός πού εἶχε σταυρωθεῖ ὁ Βασιλιᾶς τοῦ κόσμου). Πῆγε, λοιπόν, ἡ Ἁγία Ἑλένη στήν τοποθεσία αὐτή καί πρίν δώσει ἐντολή νά ἀρχίσουν οἱ ἀνασκαφές, γονάτισε καί προσευχήθηκε θερμά στό Χριστό. Μόλις ὅμως σηκώθηκε στά πόδια της καί πρίν πεῖ μιά λέξη, ἔγινε μέγας σεισμός, μόνον στό σημεῖο αὐτό, καί τό ἔδαφος σχίστηκε σέ μεγάλο βάθος. Τότε ἄρχισαν ἀμέσως οἱ ἀνασκαφές καί σέ λίγη ὥρα βρέθηκαν οἱ τρεῖς σταυροί, πρός γενικήν κατάπληξιν ὅλων τῶν παρισταμένων. Συγκεκριμένα τώρα ὁ σταυρός τοῦ Κυρίου τοποθετήθηκε πάνω σέ νεκρή γυναῖκα καί αὐτή ἀναστήθηκε! Συγκεκριμένα μόλις ἔβαλαν πάνω στό σῶμα της τόν τρίτον Σταυρόν (τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ) ἡ ἑτοιμοθάνατη γυναῖκα ἔγινε ἀμέσως καλά καί σηκώθηκε στά πόδια της. Ἔτσι ἀποδείχθηκε ὅτι αὐτός ἦταν ὁ πραγματικός Τίμιος Σταυρός» βλ. Σωτήρχου Π., Πῶς βρέθηκε καί ὑψώθηκε ὁ Τίμιος Σταυρός, http://www.agiazoni.gr/article.phd?id=15901722012578699966.
10. Βλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, ὅπ.π., σελ. 20.
11. Βλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, ὅπ.π., σελ. 20.
12. Βλ. Μηναῖον Μαρτίου, Ἀποστολικῆς Διακονίας , ἔκδ. β΄, Ἀθήνα 2002, σελ. 59.
13. Πρβλ. Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία (ΘΗΕ), 11ος τόμος, σελ. 435.
14. Βλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, ὅπ.π., σελ. 435.
15. «Ἄρτον προσφέρειν, εἰμή ἐν Σαββάτῳ καί Κυριακῇ», Κανών μθ΄ Λαοδικείας καί Κανών νβ΄ τῆς ἐν Τρούλλῳ, βλ. Ράλλη Γ. καί Ποτλῆ Μ., Σύνταγμα τῶν θείων καί ἱερῶν Κανόνων τῶν τε ἁγίων καί πανευφήμων Ἀποστόλων, καί τῶν ἱερῶν καί οἰκουμενικῶν καί τοπικῶν Συνόδων, καί τῶν κατά μέρος ἁγίων Πατέρων, τόμος Β΄ & Γ΄, Ἀθήνα 1852-1859, σελ. 427 & 216 ἀντίστοιχα.
16. Βλ. Σωφρονίου τοῦ ἐν μοναχοῖς ἁγιωτάτου, μετά ταῦτα δέ πατριάρχου ἱεροσολύμων, ὁμιλία λεχθεῖσα εἰς τήν προσκύνησιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ τῇ μέσῃ ἑβδομάδι τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς ὅτι διά νηστείας εἰλικρινοῦς δυνατόν ἐκκαθαρθέντας τόν νοῦν, ἀκατακρίτως προσελθεῖν, καί μετασχεῖν τῶν θείων μυστηρίων, PG 87, 3309-3316.
17. Βλ. Γερμανοῦ Κωνσταντινουπόλεως, Λόγος εἰς τήν προσκύνησιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ ἐν τῷ καιρῷ τῷ μεσονηστίμῳ, PG 98, 221-244.
18. Βλ. Κωνσταντίνου Καραϊσαρίδη (Πρωτοπρεσβυτέρου), «Οἱ ἑορτές τοῦ Τιμίου Σταυροῦ», Η΄ Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Τό Χριστιανικόν Ἑορτολόγιον 18-20 Σεπτεμβρίου 2006, σελ. 8.
19. Πρβλ. Νεκταρίου Κεφαλᾶ Μητροπολίτου Πενταπόλεως, ὅπ.π., σελ. 32.
20. Βλ. Κωνσταντίνου Καραϊσαρίδη (Πρωτοπρεσβυτέρου), «Οἱ ἑορτές τοῦ Τιμίου Σταυροῦ», Η΄ Πανελλήνιο Λειτουργικό Συμπόσιο Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Τό Χριστιανικόν Ἑορτολόγιον, 18-20 Σεπτεμβρίου 200,. σελ. 9.
21. Βλ. εἱρμός β΄ κανόνος η΄ ὠδῆς, ὄρθρος Πέμπτης Δ΄ ἑβδομάδος, Τριώδιον Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἐν Ἀθήναις 2002, σελ. 544.
22. Βλ. πρῶτο τροπάριο β΄ κανόνος α΄ ὠδῆς, ὄρθρος Δευτέρας Δ΄ ἑβδομάδος, Τριώδιον, ὅπ.π., σελ. 506.
23. Πρβλ. Θρησκευτική καί Ἠθική Ἐγκυκλοπαιδεία (ΘΗΕ), 11ος τόμος, σελ. 431.
24. Βλ. Κωνσταντίνου Καραϊσαρίδη (Πρωτοπρεσβυτέρου), ὅπ.π., σελ. 9.
25. Βλ. Gerard Bonnet (νῦν ἱερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου), La Mystagogie du temp liturgique dans le Triodion, σέ ρουμανική μετάφραση μέ τίτλο: Triodul explicat, ἀπό το διάκονο Ioan Ica jr, ἐκδόσεις "Deisis", Sibiu 2000.
26. Βλ. Κωνσταντίνου Καραϊσαρίδη (Πρωτοπρεσβυτέρου), ὅπ.π., σελ. 8.
27. Βλ. «Στή Μεγάλη Ἐκκλησία συνηθέστατα μετέφεραν τίς μνῆμες τῶν πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως στήν ἀμέσως μετά τήν ἡμέρα μνήμης τους Κυριακή. Τό ἴδιο γινόταν καί γιά τίς μνῆμες τῶν διακεκριμένων ἁγίων πού ἐνέπιπταν κατά τήν πένθιμο περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἤ τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Αὐτές μετετίθεντο κατά τά Σάββατα ἤ τίς πλησιέστερες Κυριακές ἤ κατά τήν Διακαινήσιμο ἑβδομάδα (Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος, τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα, τῆς εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, τῆς Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου κλπ). Μερικές ἀπό αὐτές παρέμειναν μονίμως στίς νέες θέσεις τους ἤ ἀναδιπλώθηκαν» βλ. Φουντούλη Ι., Λειτουργική Α΄, Θεσσαλονίκη 2004, σελ.127-128.
Εκκλησία Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών
ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ: «ΣΤΑΥΡΩΘΕΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑΦΕΝΤΑ…»
.jpg)
(ἀποσπάσματα ἀπό τήν ΙΓ’ Κατήχηση)
.jpg)
Α’. Εἶναι καύχημα τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας βέβαια τό καθετί πού ἔπραξε ὁ Ἰησοῦς, ἀλλά τό καύχημα τῶν καυχημάτων εἶναι ὁ Σταυρός Του. Τοῦτο ἀσφαλῶς γνωρίζοντας ὁ Παῦλος, λέει: «ὅσο γιά μένα, ἄς μή γίνει νά καυχηθῶ γιά τίποτε ἄλλο, παρά μόνο γιά τό Σταυρό τοῦ Κυρίου μας, Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6, 14).
Ἦταν πραγματικά θαυμαστό πού ἀνέβλεψε ὁ ἐκ γενετῆς τυφλός στήν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ (πρβλ. Ἰωάν. 9, 7), ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπροστά στήν ἀνάβλεψη τῶν πνευματικά τυφλῶν ὅλης τῆς οἰκουμένης; Θεωρεῖται μέγα θαῦμα καί ὑπερφυσικό πού ἀναστήθηκε ὁ Λάζαρος, ἐνῶ ἦταν τετραήμερος νεκρός, ἀλλά τότε ἡ χάρη τῆς Ἀναστάσεως σταμάτησε σ᾽ αὐτόν.Τί εἶναι ὅμως αὐτό μπροστά στήν ἀνάσταση τῶν νεκρωμένων ἀπό τήν ἁμαρτία, σέ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη;
Εἶναι θαυμαστό πού ἀπό τούς πέντε ἄρτους πήγασε τροφή γιά πέντε χιλιάδες (πρβλ. Ματθ. 14, 21), ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπρός στό ὅτι χόρτασε αὐτούς «πού πέθαιναν ἀπό πνευματική πείνα, ἐξαιτίας τῆς ἄγνοιάς τους, σέ ὅλα τά μέρη τῆς γῆς»; (Πρβλ. Ἀμ. 8, 11). Εἶναι θαυμαστό πού ἐλευθέρωσε τή γυναίκα ἐκείνη, τή δεμένη ἀπό τό Σατανά δεκαοχτώ χρόνια, ἀλλά τί εἶναι αὐτό μπροστά στήν ἐλευθερία πού ἔδωσε σέ ὅλους ἐμᾶς, τούς σφιχτοδεμένους μέ βαριές ἁλυσίδες ἁμαρτημάτων; (πρβλ. Παρμ. 5, 22). Αὐτό λοιπόν, τό ὁλόφωτο στεφάνι τῆς δόξας τοῦ Σταυροῦ, ἀφενός φώτισε τούς τυφλωμένους ἀπό τήν ἀγνωσία καί ἀφετέρου ἐλευθέρωσε τούς δέσμιους τῆς ἁμαρτίας καί δυναμικά λύτρωσε ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅλων τῶν αἰώνων1.
Β’. Καί μή σοῦ φαίνεται παράξενο σέ τέτοιο βαθμό, ὥστε νά δυσπιστεῖς, ἄν πραγματικά ἔδωσε τή λύτρωση δυναμικά σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων. Διότι δέν ἦταν ἄνθρωπος ἁπλός αὐτός πού πέθανε γιά μᾶς, ἀλλά ὁ «Υἱός τοῦ Θεοῦ» ὁ Μονογενής. Καί μπόρεσε βέβαια ἡ ἁμαρτία ἑνός ἄνδρα, τοῦ Ἀδάμ, νά κάνει θνητούς ὅλους τούς ἀνθρώπους, ὅλων τῶν αἰώνων. Ἀλλά, ἄν μέ τό παράπτωμα τοῦ ἑνός βασίλευσε ὁ θάνατος στόν κόσμο, πῶς, πολύ περισσότερο, δέν θά βασιλεύσει ἡ ζωή μέ τή δικαιοσύνη τοῦ Ἑνός; (Πρβλ. Ρωμ. 5, 17).
Καί ἄν τότε, ἐπειδή ἔφαγαν ἀπό τό «ξύλο τῆς ζωῆς» οἱ Πρωτόπλαστοι διώχτηκαν ἀπό τόν Παράδεισο (πρβλ. Γέν. 3, 24), ἄραγε τώρα, χάρη στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Ἰησοῦ, δέν θά μποῦν εὐκολότερα μέσα στόν Παράδεισο ὅσοι πιστέψουν; Ἄν ἐκεῖνος πού πρῶτος πλάστηκε ἀπό τό χῶμα τῆς γῆς ἐπέφερε οἰκουμενικό θάνατο, ἄραγε δέν θά φέρει ζωή αἰώνια «Ἐκεῖνος πού τόν ἔπλασε ἀπό τή γῆ» (Γέν. 2, 7), ἀφοῦ Αὐτός εἶναι ἡ Ζωή; (πρβλ. Ἰωάν. 14, 6). Ἄν ὁ Φινεές, δείχνοντας ζῆλο καί φονεύοντας τόν αἰσχροποιό ἐκεῖνον, κατέπαυσε τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς ‒ ὄχι μέ τό φόνο κάποιου ἄλλου, ἀλλά μέ τό νά θυσιάσει τόν ἑαυτό Του ὡς ἀντίλυτρο ‒ δέν μπορεῖ νά ἐξαλείψει τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους;2
Γ’. Νά μή ντρεπόμαστε λοιπόν γιά τό Σταυρό τοῦ Σωτήρα μας, ἀλλά μᾶλλον νά καυχώμαστε. Εἶναι βέβαια ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ γιά τούς Ἰουδαίους σκάνδαλο, γιά τούς εἰδωλολάτρες ἀνοησία (πρβλ. Α’ Κορ. 1, 18. 23), ἀλλά γιά μᾶς εἶναι σωτηρία. Πραγματικά, «γιά ὅσους βαδίζουν τό δρόμο τῆς σωτηρίας εἶναι δύναμη Θεοῦ» (Α’ Κορ. 1, 18). Διότι δέ ἦταν ἁπλός ἄνθρωπος αὐτός πού πέθανε γιά μᾶς, ὅπως εἴπαμε, ἀλλά Υἱός Θεοῦ, Θεός πού ἐνανθρώπησε. Ἔπειτα, ἄν τό πρόβατο, τήν ἐποχή τοῦ Μωυσῆ, ἔδιωχνε μακριά τόν ἐξολοθρευτή ἄγγελο (πρβλ. Ἔξ. 12, 23), «ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, πού σηκώνει πάνω Του τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου» (πρβλ. Ἰωάν. 1, 29), πολύ περισσότερο, δέν θά ἐλευθέρωνε τόν ἄνθρωπο ἀπό τίς ἁμαρτίες;
Καί ἄν τό αἷμα ἑνός ἄλογου ζώου, ὅπως τόν πρόβατο, παρεῖχε τή σωτηρία, τό Αἷμα τοῦ Μονο γενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ δέν σώζει πολύ περισσότερο; Ἄν κάποιος δέν πιστεύει στή δύναμη τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἄς πιστεύει στά ὁλοφάνερα γεγονότα. Γιατί πολλοί σέ ὁλό κληρη τήν οἰκουμένη σταυρώθηκαν, ἀλλά κανένα δέν τρέμουν οἱ δαίμονες. Τοῦ Χριστοῦ ὅμως, πού σταυρώθηκε γιά μᾶς, καί μόνο τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ νά δοῦν, τρέμουν οἱ δαίμονες3, ἐπειδή οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι πέθαναν στό σταυρό ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν τους, ὁ Χριστός ὅμως πέθανε γιά τίς ξένες ἁμαρτίες. «Διότι δέν ἁμάρτησε, οὔτε βρέθηκε δόλος στό στόμα Του» (Α’ Πέτρ. 2, 22. πρβλ. Ἡσ. 53, 9).
Καί δέν εἶναι μόνο ὁ Πέτρος πού τό λέει αὐτό ‒ γιατί θά μποροῦσε κανείς νά ὑποπτευθεῖ ὅτι χαρίζεται στό δάσκαλό του καί τό λέει ‒ ἀλλά τό εἶπε καί ὁ Ἡσαΐας, πού μπορεῖ νά μήν ἔζησε τήν ἐποχή τοῦ Ἰησοῦ μέ τό σῶμα, ἀλλά μέ τό πνεῦμα προεῖδε τήν ἔνσαρκη παρουσία Του. Καί γιατί φέρνω τώρα μάρτυρα μόνο τόν Προφήτη; Πάρε μάρτυρα τόν Πιλάτο, αὐτόν πού Τόν καταδίκασε καί εἶπε: «Δέν βρίσκω τίποτα τό κακό στόν ἄνθρωπο Αὐτόν» (Λουκ. 23, 14).
Παραδίνοντας δέ Αὐτόν προδομένο καί νίπτοντας τά χέρια του εἶπε: «Εἶμαι ἀθῶος ἀπό τό αἷμα τοῦ δικαίου τούτου» (Ματθ. 27, 24). Ἀλλά ὑπάρχει κι ἄλλος μάρτυρας τῆς ἀναμαρτησίας τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ πρωτοστάτης τοῦ Παραδείσου, ὁ ληστής, πού κατηγορεῖ τόν ἄλλο ληστή καί τοῦ λέει: «Ἐμεῖς ἀπολαμβάνουμε ἄξια ὅσων πράξαμε, αὐτός ὅμως δέν ἔκανε κανένα κακό» (Λουκ. 23, 41). Καί αὐτό τό γνωρίζουμε γιατί καί σύ καί ἐγώ ἤμασταν παρόντες στή δίκη Του.
Δ’. Ἔπαθε λοιπόν, στ᾽ ἀλήθεια, ὁ Ἰησοῦς γιά χάρη τῶν ἀνθρώπων. Διότι δέν εἶναι φαντασία ὁ Σταυρός, διαφορετικά θά ἦταν φαντασία καί ἡ λύτρωση. Δέν εἶναι φαντασία ὁ θάνατος, ἀλλοιῶς θά ἦταν μύθος καί ἡ σωτηρία. Ἄν ἦταν φαντασία ὁ θάνατος, θά εἶχαν δίκιο αὐτοί πού εἶπαν: «Θυμηθήκαμε ὅτι ἐκεῖνος ὁ πλάνος ἔλεγε, ἐνῶ ζοῦσε ἀκόμη, μετά ἀπό τρεῖς ἡμέρες θά ἀναστηθῶ» (Ματθ. 27, 63). Εἶναι λοιπόν τό Πάθος τοῦ Κυρίου ἀληθές, διότι ἀληθινά σταυρώθηκε καί δέν ντρεπόμαστε γι᾽ αὐτό. Σταυρώθηκε καί δέν τό ἀρνούμαστε, ἀλλά μᾶλλον ἐγώ καυχῶμαι καί σᾶς λέω:
Ἀκόμη καί νά ἤθελα νά τό ἀρνηθῶ, μέ ἐλέγχει αὐτός ἐδῶ ὁ Γολγοθάς, πλησίον τοῦ ὁποίου παρευρισκόμαστε ὅλοι τώρα. Μέ ἐλέγχει τό ξύλο τοῦ Σταυροῦ, τό ὁποῖο λίγο-λίγο ἀπό ἐδῶ διαμοιράστηκε σ᾽ ὅλη τήν οἰκουμένη4. Ὁμολογῶ τό Σταυρό ἐπειδή γνωρίζω τήν Ἀνάσταση. Διότι, ἄν ἀπέμενε μόνο Ἐσταυρωμένος ὁ Κύριος, χωρίς νά ἀναστηθεῖ, μπορεῖ νά μήν ὁμολογοῦσα. Θά τό ἔκρυβα ἴσως μαζί μέ τό δάσκαλό μου. Τώρα ὅμως πού διαδέχτηκε τό Σταυρό ἡ Ἀνάσταση, δέν ντρέπομαι νά τά διηγοῦμαι ὅλα αὐτά5.
Ε’. Ἔχοντας λοιπόν ὅμοια μέ ὅλους μας ἀνθρώπινη φύση καί ὑπόσταση, σταυρώθηκε, ἀλλά ὄχι βέβαια γιατί εἶχε ὅπως ἐμεῖς ἁμαρτίες. Διότι δέν ὁδηγήθηκε στό θάνατο ἀπό φιλοχρηματία, ἀφοῦ ἦταν δάσκαλος τῆς ἀκτημοσύνης. Οὔτε καταδι κάστηκε ἐξαιτίας τῆς φιληδονίας, ἀφοῦ εἶναι Ἐκεῖνος πού λέει σαφῶς ὅτι «ὅποιος κοιτάξει γυναίκα μέ ἐπιθυμία φιλήδονη, ἤδη ἔχει πέσει στό ἁμάρτημα τῆς μοιχείας μέ αὐτήν» (Ματθ. 5, 28). Οὔτε πάλι ἀπό ἀπερίσκεπτη ὁρμή χτύπησε κάποιον ἤ τόν πλήγωσε, διότι ἔστρεφε καί τό ἄλλο μάγουλο σ᾽ ὅποιον τόν χτυποῦσε (πρβλ. Ματθ. 5, 39. 26, 67). Οὔτε καταφρόνησε τό Νόμο, διότι Αὐτός ἦταν πού ὁλοκλήρωσε τό Νόμο.
Οὔτε τούς Προφῆτες ὀνείδισε, γιατί Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος, γιά τόν Ὁποῖο κατά καιρούς προφήτευαν οἱ Προφῆτες. Οὔτε ἀρνήθηκε νά δώσει τό μισθό κανενός, διότι ἀμισθεί καί δωρεάν θεράπευε τούς πάντες. Δέν ἁμάρτησε οὔτε μέ λόγια, οὔτε μέ λογισμούς. «Αὐτός πού δέν ἔπεσε σέ καμιά ἁμαρτία, οὔτε βρέθηκε δόλος στό στόμα Του, πού, ἐνῶ χλευαζόταν καί ὀνειδιζόταν, δέν χλεύαζε οὔτε ὀνείδιζε κανέναν καί ἐνῶ ἔπασχε ἄδικα, δέν ἀπειλοῦσε κανέναν» (Α’ Πέτρ. 2, 22-23), Αὐτός πού ἦρθε πρός τό Πάθος, ὄχι ἀκούσια, ἀλλά ἑκούσια6. Αὐτός ἀκόμα καί τώρα, ἄν κάποιος προσπαθοῦσε νά Τόν πείσει νά ἀλλάξει τρόπο ζωῆς καί τοῦ ἔλεγε, «ὁ Θεός νά σέ φυλάξει, Κύριε, ἀπ᾽ ὅλα τοῦτα τά φοβερά» (Ματθ. 16, 22), πάλι θά ἀπαντοῦσε σ᾽ αὐτόν, «πήγαινε πίσω μου, Σατανά» (Ματθ. 16, 23).
ΣΤ’. Θέλεις ὅμως νά πεισθεῖς ὅτι ἦρθε πρός τό πάθος ἑκούσια; Νά, οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι πού δέν γνωρίζουν τό θάνατό τους, πεθαίνουν χωρίς τή θέλησή τους. Αὐτός ὅμως προέλεγε γιά τό Πάθος Του: «Δές παραδίνεται ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου γιά νά σταυρωθεῖ» (Ματθ. 26, 2). Καί ξέρεις πολύ καλά γιατί δέν ἀπέφυγε τό θάνατο ὁ Φιλάνθρωπος. Γιά νά μή χαθεῖ ὅλος ὁ κόσμος μέσα στίς ἁμαρτίες. «Δές, ἀνεβαίνουμε στά Ἱεροσόλυμα καί θά παραδοθεῖ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 20, 18), «καί θά σταυρωθεῖ» (πρβλ. Ματθ. 20, 19). Καί πάλι: «Ἔστρεψε τό πρόσωπό Του καί προσήλωσε τό βλέμμα Του, μέ ἀπόφαση νά πορευθεῖ στά Ἱεροσόλυμα» (Λουκ. 9, 51). Θέλεις ἀκόμα νά μάθεις σαφῶς ὅτι ὁ Σταυρός εἶναι δόξα γιά τόν Ἰησοῦ; Ἄκουσε Αὐτόν τόν Ἴδιο πού μιλάει καί ὄχι ἐμένα. Τόν πρόδωσε ὁ Ἰούδας, δείχνοντας ἔτσι τήν ἀγνωμοσύνη του πρός τόν οἰκοδεσπότη.
Αὐτός λοιπόν ὁ προδότης, ἀφοῦ βγῆκε ἔξω ἀπό τό Δεῖπνο, εὐθύς ἀμέσως ‒ ἐνῶ εἶχε πιεῖ τό ποτήρι τῆς εὐλογίας ἀντί γιά τό πόμα τῆς σωτηρίας πού τοῦ ἔδωσε ‒ ἐπιθυμοῦσε νά χύσει τό δίκαιο Αἷμα τοῦ Κυρίου. «Αὐτός πού τόν εἶχε ὁμοτράπεζό Του καί ἔτρωγε τόν ἄρτο Του ὕψωσε πολύ ψηλά τή φτέρνα του καί τόν κλώτσησε, σάν ἀτίθασο καί ἀχάριστο ζῶο» (πρβλ. Ψαλμ. 40, 10). Μόλις πού εἶχαν δεχτεῖ τά χέρια του τίς εὐλογίες καί πάραυτα, χάρη τῶν χρημάτων, προμελετοῦσε προδο τικό θάνατο. Καί ἐνῶ ἐλέγχθηκε καί ἄκουσε τό «σύ τό εἶπες μόνος σου» (Ματθ. 26, 25), πάλι βγῆκε ἔξω γιά νά Τόν προδώσει. Ἔπειτα ἔλεγε ὁ Ἰησοῦς: «Ἔχει φτάσει ἡ ὥρα, γιά νά δοξαστεῖ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (Ἰωάν. 12, 23). Βλέπεις ὅτι θεωρεῖ δόξα δική Του τό Σταυρό;
Ἀλλά καί τό ἄλλο: Ὁ Ἡσαΐας, ἐνῶ τόν πριόνισαν, δέν ντρέπεται, καί ὁ Χριστός πού πεθαίνει γιά νά σωθεῖ ὁ κόσμος, θά τό θεωρήσει ντροπή; «Τώρα πιά δοξάστηκε ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (Ἰωάν. 13, 31). Ὄχι, ὅτι προηγουμένως δέν εἶχε δόξα, διότι ἦταν δοξασμένος μέ τή δόξα πού εἶχε πρό κατά βολῆς κόσμου (πρβλ. Ἰωάν. 17, 5. 24). Ἦταν δοξασμένος πάντοτε ὡς Θεός, τώρα ὅμως δοξαζόταν ἐπειδή φόρεσε τό στεφάνι τῆς ὑπομονῆς. Δέν ἄφησε τή ζωή αὐτή ἀναγκαστικά, δέν θυσιάστηκε χωρίς νά τό θέλει, ἀλλά ἑκούσια. Ἄκου τί λέει: «Ἔχω ἐξουσία νά θυσιάσω τήν ψυχή μου καί ἔχω ἐξουσία νά τήν πάρω πάλι» (Ἰωάν. 10, 18). Ἐπειδή θέλω, συγχωρῶ τούς ἐχθρούς μου. Ἐάν δέν ἤθελα, δέν θά γινόταν ἡ θυσία. Ἦλθε ἑπομένως μέ τήν προαίρεσή Του πρός τό Πάθος, ὄντας χαρούμενος γιά τήν πράξη Του αὐτή, μειδιώντας γιά τό στεφάνι τῆς δόξας, πλήρης χαρᾶς γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, χωρίς νά ντρέπεται γιά τό Σταυρό, διότι ἔσωζε τήν οἰκουμένη. Δέν ἦταν ὁ πάσχων τιποτένιος ἄνθρωπος, ἀλλά ὁ Θεός πού ἐνανθρώπησε καί ἀγωνίστηκε στό ἄθλημα τῆς ὑπομονῆς7. (…)
Κ’. Τή σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ προφητικά προτύπωσε ὁ Μωυσῆς, τότε πού κρέμασε στό ξύλο τό χάλκινο φίδι, ὥστε ὅποιος δαγκωνόταν ἀπό τό ζωντανό φίδι (πού καί αὐτό προτύπωνε τήν ἁμαρτία καί τό θάνατο ἀπό τήν ἁμαρτία) προσβλέποντας στό χάλκινο φίδι, νά σωθεῖ, δίνοντας ἔτσι τή σχετική πίστη του στόν Θεό καί στόν Προφήτη Του (πρβλ. Ἀριθ. 21, 9). Ἔπειτα τό χάλκινο φίδι σταυρωμένο σώζει καί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός πού ἔγινε καί ἄνθρωπος, Σταυρωμένος δέν μπορεῖ νά σώζει;
Ἀπό παλιά μέχρι σήμερα, ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου λειτουργήθηκε καί προστατεύθηκε σέ σχέση μέ τό ξύλο. Στήν ἐποχή τοῦ Νῶε, ὡς γνωστό, μέ τήν ξύλινη κιβωτό σώθηκε ἡ ζωή τῶν δίκαιων ἀνθρώπων. Ἡ θάλασσα πάλι τήν ἐποχή τοῦ Μωυσῆ, μόλις εἶδε τήν ξύλινη ράβδο, πού καί αὐτή προτύπωνε τό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, φοβήθηκε αὐτόν πού τήν ἄγγιξε. Λοιπόν, τό ραβδί τοῦ Μωυσῆ ἔχει δύναμη, καί ὁ Σταυρός τοῦ Σωτήρα ἀδυνατεῖ; Ἀλλά ἀφήνω ὅσα πολλά ἄλλα θά μποροῦσα νά ἀναφέρω γιά τήν προτύπωση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου στήν Παλαιά Διαθήκη, γιά νά μή μακρύνω τό λόγο, καί περιορίζομαι νά σᾶς θυμίσω ὅτι τό ξύλο τότε ἐπί Μωυσῆ γλύκανε τό νερό (πρβλ. Ἔξ. 15, 25) καί «ὅτι ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἰησοῦ τό νερό ἔρευσε πάνω στό ξύλο» (πρβλ. Ἰωάν. 19, 34).
ΚΑ’. Τά πρῶτα καταπληκτικά καί ἀξιοθαύμαστα γεγονότα πού ὁ Θεός ἔκανε μέ τή μεσολάβηση τοῦ Μωυσῆ, σχετίζονται μέ τό αἷμα καί τό νερό. Καί τό τελευταῖο ἀπό τά θαύματα πού ὁ Ἰησοῦς ἔκανε, σχετίζεται καί αὐτό μέ τό αἷμα καί τό νερό. Στό πρῶτο του θαῦμα ὁ Μωυσῆς «μετέβαλε τόν ποταμό σέ αἷμα» (πρβλ. Ἔξ. 7, 20) καί ὁ Ἰησοῦς στό τέλος τῆς ἐπίγειας ζωῆς Του ἔκανε νά ξεχυθεῖ ἀπό τήν πλευρά Του νερό καί αἷμα μαζί. Ἴσως ἔγινε αὐτό γιά ἐκεῖνες τίς δύο φωνές, τοῦ κριτῆ πού Τόν δίκαζε καί τοῦ λαοῦ πού κραύγαζε ἐναντίον Του. Ἤ καλύτερα γιά τούς πιστούς καί τούς ἄπιστους. Διότι, στ᾽ ἀλήθεια, ὁ Πιλάτος ἔλεγε: «Εἶμαι ἀθῶος καί μέ νερό ἔνιψε τά χέρια του» (πρβλ. Ματθ. 27, 24). Καί ὁ λαός, πού ἀπαιτοῦσε τήν καταδίκη Του, κραύγαζε καί ἔλεγε:
«Τό αἷμα Του ἄς πέσει πάνω μας» (Ματθ. 27, 25). Καί τά δύο λοιπόν ἀνέβλυσαν ἀπό τήν πλευρά Του. Τό νερό ἴσως γιά τόν κριτή Του καί τό αἷμα γιά τό λαό πού κραύγαζε. Ἀλλά καί διαφορετικά μποροῦμε νά τό ἐννοήσουμε. Στούς Ἰουδαίους ἀναφέρεται τό αἷμα, στούς χριστιανούς τό νερό. Καί σ᾽ ἐκείνους βέβαια ὡς ἐχθρούς καί πονηρούς καί φονευτές τοῦ Χριστοῦ, θά ἐπέλθει ἡ σωτηρία μέ τό νερό τοῦ Βαπτίσματος. Δέν ἔχει γίνει τίποτα τυχαῖο. Οἱ ἑρμηνευτές ὅμως Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἔδωσαν καί ἄλλη ἐξήγηση γιά τό θέμα αὐτό. Γιατί, σύμφωνα μέ ὅσα σχετικά μᾶς ἀποκαλύπτονται στά ἱερά Εὐαγγέλια, μέ δύο μόνο τρόπους μποροῦμε σίγουρα νά πάρουμε τή Χάρη τοῦ σωτηριώδους Βαπτίσματος.
Ὁ πρῶτος εἶναι αὐτός μέ τόν ὁποῖο παρέχεται καί σέ σᾶς τούς Φωτιζόμενους, δηλαδή μέ τό βαπτισματικό νερό. Καί ὁ δεύτερος εἶναι ὁ τρόπος πού στόν καιρό τῶν διωγμῶν οἱ ἅγιοι Μάρτυρες βαπτίζονται μέσα στό ἴδιο τό αἷμα τους. Βγῆκε λοιπόν ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἰησοῦ αἷμα καί νερό (πρβλ. Ἰωάν. 19, 34). Διότι Αὐτόν τόν Ἴδιο Χριστό ὁμολογοῦμε ὡς Σωτήρα μας καί μέ τήν ὁμολογία τῆς πίστεως πού κάναμε πρίν ἀπό τό Βάπτισμα καί μέ τήν ὁμολογία τῆς πίστεως πού κάνουμε πρίν ἀπό τό μαρτύριο. Ὑπάρχει καί ἄλλος λόγος γιά τόν ὁποῖο λογχεύθηκε ἡ πλευρά τοῦ Ἰησοῦ. Ἡ γυναίκα πού πλάστηκε ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ ἁμάρτησε πρώτη καί προκάλεσε καί τόν ἄνδρα νά ἁμαρτήσει. Καί ὁ Ἰησοῦς ἦλθε μέν γιά νά χαρίσει τή συγχώρεση καί στούς ἄνδρες καί στίς γυναῖκες, ἀλλά λογχεύθηκε στήν πλευρά Του, εἰδικότερα χάρη τῶν γυναικῶν8, γιά νά ἐξαλείψει αὐτή τήν ἰδιαίτερη ἐνοχή τους.
ΚΒ’. Ἀλλά ἄν ἤθελε κάποιος νά ἑρευνήσει περισσότερο, θά ἔβρισκε καί ἄλλους λόγους, γιά τούς ὁποίους λογχεύθηκε ὁ Ἰησοῦς στήν πλευρά. Ἄς ἀρκεστοῦμε ὅμως σέ ὅσα εἴπαμε, ἐπειδή εἶναι περιορισμένος ὁ χρόνος καί γιά νά μή σᾶς γίνει ὀχληρή καί δυσάρεστη ἡ ἀκρόαση. Ἄν καί δέν εἶναι δυνατόν ποτέ κανείς νά ἀποκάμει ἀκούοντας νά λέγονται τά σχετικά μέ τή δόξα τοῦ Δεσπότη Χριστοῦ καί μάλιστα ἐδῶ, στόν Πανάγιο τοῦτο Γολγοθά. Διότι ἄλλοι ἀκοῦνε μόνο, ἐμεῖς ὅμως τά βλέπουμε καί τά ψηλαφοῦμε ὅλα αὐτά. Ἄς μήν κουραστεῖ κανείς λοιπόν.
Πάρε τά ὅπλα καί ἔλα ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν, γιά νά ὑπερασπιστεῖς αὐτόν ἐδῶ τό Σταυρό. Στῆσε ὡς τρόπαιο τήν πίστη στό Σταυρό ἐναντίον αὐτῶν πού ἀντιλένε. Ὅταν, στ᾽ ἀλήθεια, πρόκειται νά συζητήσεις μέ τούς ἀπίστους γιά τό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, σχημάτισε μέ τό χέρι σου, πρίν ἀρχίσεις, πρός τό μέρος πού εἶναι αὐτοί τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καί θά ἀποστομωθεῖ ὅποιος ἀντιλέγει. Μή ντραπεῖς νά ὁμολογεῖς τό Σταυρό. Διότι Ἄγγελοι καυχῶνται γιά τό Σταυρό τοῦ Κυρίου, λέγοντας: Ξέρουμε τί ζητᾶτε, Ἰησοῦ τόν Ἐσταυρωμένο (Ματθ. 28, 5). Ἄραγε, Ἄγγελε, δέν μπορεῖς νά πεῖς, ξέρω ποιόν ζητᾶτε, ζητᾶτε τόν δικό μου Δεσπότη; Ἀλλά ἐγώ, λέει μέ παρρησία, ξέρω, ζητᾶτε τόν Ἐσταυρωμένο. Τό εἶπε, διότι εἶναι δόξα ὁ Σταυρός, δέν εἶναι ἀτιμία9.
ΚΓ’. Ἐμεῖς ὅμως ἄς ἐπανέλθουμε στό θέμα τῶν προφητικῶν ἀποδείξεων πού μοῦ ζητήσατε. Σταυρώθηκε ὁ Κύριος, ἔχεις ἀκούσει ὅλες τίς μαρτυρίες. Βλέπεις τόν τόπο τοῦ Γολγοθᾶ. Συμφωνεῖς καί τό ἐπικροτεῖς ἐπαι νετικά καί δοξολογικά. Πρόσεξε μήπως καμιά φορά, σέ περίοδο διωγμοῦ, Τόν ἀπαρνηθεῖς. Νά μήν εὐφραίνεσαι μόνο σέ περίοδο εἰρήνης γιά τό Σταυρό, ἀλλά καί σέ καιρό διωγμοῦ νά ἔχεις τήν ἴδια πίστη. Νά μήν εἶσαι φίλος τοῦ Ἰησοῦ τόν καιρό τῆς εἰρήνης καί τόν καιρό τοῦ πολέμου νά γίνεσαι ἐχθρός.
Παίρνεις τώρα ἄφεση τῶν ἁμαρτη μάτων σου καί πνευματική δωρεά τά χαρίσματα τοῦ Βασιλιᾶ. Ὅταν ἔλθει ὁ πόλεμος, πολέμησε γενναῖα γιά τό Βασιλιά σου. Ὁ Ἰησοῦς σταυρώθηκε γιά σένα, ὁ ἀναμάρτητος. Καί σύ ὁ ἁμαρτωλός δέν θά σταυρωθεῖς γιά Ἐκεῖνον πού σταυρώθηκε γιά σένα καί τίς ἁμαρτίες σου; Δέν πρόκειται νά Τοῦ κάνεις χάρη. Τοῦ τό χρωστᾶς10. Θά δώσεις αὐτό πού ἔχεις πάρει πιό μπροστά. Ὅταν θά σταυρωθεῖς γιά χάρη Ἐκείνου, εἶναι σάν νά ὁμολογεῖς ὅτι Ἐκεῖνος γιά χάρη σου σταυρώθηκε στό Γολγοθά. (…)
ΛΖ’. Καί ἄν ποτέ τύχεις σέ συζήτηση καί δέν ἔχεις ἐπιχειρήματα, ἄς μένει ἡ πίστη μέσα σου ἀκλόνητη καί ἀμετακίνητη. Καλύτερα ὅμως εἶναι νά προσπαθήσεις νά γίνεις πολυμαθής, ὥστε νά ἀποστομώνεις τούς Ἰουδαίους μέ τίς ρήσεις τῶν Προφητῶν καί τούς Ἕλληνες μέ τίς μυθολογίες τους. Αὐτοί οἱ Ἕλληνες προσκυνοῦν ἀκόμη καί τούς κεραυνόπληκτους, πού εἶναι φυσικό νά ἔχουν μείνει ἐκστασιασμένοι. Ὁ κεραυνός ὅμως, ὅταν πέφτει ἀπό τόν οὐρανό, δέν πέφτει τυχαῖα καί ἀδιάκριτα. Ἄν αὐτοί δέν ντρέπονται νά προσκυνοῦν τούς θεομίσητους κεραυνόπληκτους ἀνθρώπους, ἐσύ ντρέπεσαι νά προσκυνᾶς τόν προσφιλή στόν Θεό Υἱό Του, πού σταυρώθηκε γιά σένα;
Ντρέπομαι νά φέρω στή συζήτηση τά ἀναφερόμενα στούς λεγόμενους θεούς τῶν Ἑλλήνων καί τά παραλείπω γιά τήν ὥρα. Αὐτοί ὅμως πού κατέχουν αὐτά τά πράγματα, ἄς τά λένε. Καί ἄς κλείσουν τό στόμα τους ὅλοι οἱ αἱρετικοί. Ἄν κάποιος σοῦ πεῖ ὅτι εἶναι φαντασία ὁ Σταυρός, περιφρόνησέ τον. Καταφρόνησε αὐτούς πού λένε ὅτι κατά φαντασία σταυρώθηκε, διότι ἄν κατά φαντασία σταυρώθηκε ‒ καί ὅπως ξέρουμε ἡ σωτηρία προῆλθε ἀπό τό Σταυρό ‒ ἄρα καί ἡ σωτηρία μας εἶναι φαντασία. Ἄν εἶναι φαντασία ὁ Σταυρός, εἶναι φαντασία καί ἡ Ἀνάσταση. Ἄν ὁ Χριστός ὅμως δέν ἔχει ἀναστηθεῖ, ἀκόμη βρισκόμαστε μέσα στίς ἁμαρτίες μας (πρβλ. Α’ Κορ. 15, 17). Ἄν εἶναι φαντασία ὁ Σταυρός, φαντασία εἶναι καί ἡ Ἀνάληψη. Καί ἄν εἶναι φαντασία ἡ Ἀνάληψη, εἶναι φαντασία καί ἡ Δευτέρα Παρουσία Του καί ὅλα, σέ τελευταία ἀνάλυση, εἶναι ἐξωπραγματικά καί παραμυθένια.
ΛΗ’. Νά παίρνεις λοιπόν πρῶτο καί ἀδιάσειστο θεμέλιο τό Σταυρό καί ἐκεῖ ἐπάνω νά οἰκοδομεῖς τά ὑπόλοιπα τῆς πίστεως. Μήν ἀρνηθεῖς τόν Ἐσταυρωμένο. Ἄν Τόν ἀρνηθεῖς, ἔχεις πολλούς πού θά σέ ἐλέγξουν γι᾽ αὐτό. Πρῶτος θά σέ ἐλέγξει ὁ Ἰούδας ὁ προδότης. Διότι αὐτός πού Τόν πρόδωσε ἤξερε ὅτι ἀπό τούς ἀρχιερεῖς καί πρεσβυτέρους καταδικά στηκε σέ θάνατο (πρβλ. Ματθ. 27, 3). Τό μαρτυροῦν τά τριάντα ἀργύρια (πρβλ. Ματθ. 26, 15). Τό μαρτυρεῖ ἡ Γεθσημανή, ὅπου ἔγινε ἡ προδοσία.
Γιά νά μήν ἀναφέρω τό Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ὅπου ὅλοι παρόντες προσεύχονταν τή νύχτα. Τό μαρτυρεῖ ἡ σελήνη τῆς νύχτας. Τό μαρτυρεῖ ἡ ἡμέρα καί ὁ ἥλιος πού χάθηκε (πρβλ. Λουκ. 23, 44), διότι δέν μποροῦσε νά βλέπει τήν παρανομία τῶν ἐχθρῶν τοῦ Κυρίου. Σέ ἐλέγχει ἡ φωτιά, ὅπου παρευρέθηκε καί θερμαινόταν ὁ Πέτρος. Ἄν ἀρνηθεῖς τό Σταυρό, σέ περιμένει ἡ αἰώνια φωτιά. Μιλάω σκληρά, γιά νά μήν ἐπιχειρήσεις ἐσύ νά σκληρυνθεῖς. Θυμήσου τά μαχαίρια πού ἔφεραν ἐναντίον Του στή Γεθσημανή (πρβλ. Ἰωάν. 18, 3), γιά νά μή δοκιμασθεῖς ἀπό τήν αἰώνια ρομφαία. Θά σέ ἐλέγξει τό σπίτι τοῦ Καϊάφα, πού μέ τήν ἐρημιά πού τό δέρνει δείχνει τή δύναμη πού εἶχε ὁ τότε δικαζόμενος ἐκεῖ.
Ὁ ἴδιος ὁ Καϊάφας, τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, θά σοῦ φέρει σθεναρές ἀντιρρήσεις. Θά σοῦ ἐναντιωθεῖ καί ὁ δοῦλος πού ἔδωσε τό ράπισμα στόν Ἰησοῦ (πρβλ. Ἰωάν. 18, 22) καί αὐτοί πού τόν ἔδεσαν καί τόν ἔφεραν στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου. Θά σοῦ ἐναντιωθοῦν καί ὁ Ἡρώδης καί ὁ Πιλάτος καί κάπως ἔτσι θά σοῦ μιλήσουν: Τί ἀρνεῖσαι Αὐτόν πού συκοφαντήθηκε ἀπό τούς Ἰουδαίους μπροστά σας, γιά τόν Ὁποῖο ξέρουμε ὅτι δέν ἁμάρτησε σέ τίποτα; (πρβλ. Λουκ. 23, 14-15). Διότι καί ἐγώ ὁ Πιλάτος «ἔνιψα τότε τά χέρια μου» (πρβλ. Ματθ. 27, 24). Θά σοῦ ἐναντιωθοῦν οἱ ψευδομάρτυρες καί οἱ στρατιῶτες πού Τοῦ φόρεσαν «τό κόκκινο ἔνδυμα καί τό ἀκάνθινο στεφάνι, Τόν σταύρωσαν στό Γολγοθά» (πρβλ. Ἰωάν. 19, 2. 17) καί γιά «τόν χιτώνα Του ἔβαλαν κλῆρο» (πρβλ. Ἰωάν. 19, 24). Θά σέ ἐλέγξει ὁ Σίμων ὁ Κυρηναῖος πού σήκωνε τό Σταυρό πίσω ἀπό τόν Ἰησοῦ (πρβλ. Λουκ. 23, 26).
ΛΘ’. Θά σέ ἐλέγξει ἀπό τά ἀστέρια ὁ ἥλιος πού χάθηκε. Καί ἀπό τῆς γῆς τά πράγματα, τό κρασί τό ἀρωματισμένο μέ σμύρνα. Ἀπό τά καλαμοειδή τό καλάμι, ἀπό τά βότανα ὁ ὕσσωπος, ἀπό τά θαλάσσια τό σφουγγάρι, ἀπό τά δέντρα τό ξύλο ἀπ᾽ ὅπου ἔγινε ὁ Σταυρός. Οἱ στρατιῶτες, ὅπως εἴπαμε, πού Τόν σταύρωσαν καί ἔβαλαν κλῆρο γιά τά ἱμάτιά Του, ὁ στρατιώτης πού μέ τή λόγχη ἄνοιξε τήν πλευρά Του, οἱ γυναῖκες πού ἦταν τότε παροῦσες (πρβλ. Ματθ. 27, 55), τό καταπέτασμα τοῦ Ναοῦ πού σχίστηκε τότε σέ δυό κομμάτια (πρβλ. Ματθ. 27, 51). Τό πραιτώριο τοῦ Πιλάτου, πού τώρα, ἔχει ἐρημωθεῖ μέ τή δύναμη Ἐκείνου ὁ Ὁποῖος εἶχε τότε σταυρωθεῖ.
Αὐτός ἐδῶ ὁ Γολγοθάς ὁ ἅγιος, ὁ ὑπερυψωμένος, πού μέχρι σήμερα ἐκπέμπει φῶς καί δείχνει μέχρι τώρα πῶς ράισαν οἱ πέτρες του γιά τόν Χριστό. Τό πλησίον μνῆμα ὅπου ἐνταφιάστηκε καί ἡ πέτρα πού ἔβαλαν στή θύρα (πρβλ. Ματθ. 27, 60) καί πού μέχρι σήμερα βρίσκεται δίπλα στόν τάφο. Οἱ Ἄγγελοι πού ἦταν τότε παρόντες. Οἱ γυναῖκες πού προσκύνησαν μετά τήν Ἀνάσταση. Ὁ Πέτρος καί ὁ Ἰωάννης πού ἔτρεξαν στό μνῆμα καί ὁ Θωμᾶς, πού ἔβαλε τό χέρι του στήν πλευρά Του καί τά δάκτυλά του στά σημάδια ἀπό τά καρφιά (πρβλ. Ἰωάν, 20, 25-27). Διότι καί ἐκεῖνος γιά χάρη μας ψηλάφησε τήν πλευρά μέ προσοχή, ὥστε ἐκεῖνο πού ἐσύ, ὁ ὁποῖος δέν ἤσουν τότε παρών, ἔμελλες νά ζητήσεις γιά νά ἐρευνήσεις, αὐτό τό ἐρεύνησε ἐκεῖνος, ὄντας παρών, «κατ᾽ οἰκονομίαν».
Μ’. Ἔχεις δώδεκα Ἀποστόλους μάρτυρες τοῦ Σταυροῦ, καί τήν οἰκουμένη καί ὅλο τό πλῆθος τῶν ἀνθρώπων πού πιστεύουν στόν Ἐσταυρωμένο. Νά σέ πείσει ἀκόμα γιά τή δύναμη τοῦ Ἐσταυρωμένου Κυρίου αὐτό τό ἴδιο γεγονός τῆς τωρινῆς παρουσίας σου σ᾽ αὐτό τό χῶρο. Διότι ποιός σέ ἀνάγκασε νά ἔρθεις τώρα σ᾽ αὐτή τή συγκέντρωση; Ποιοί εἶναι οἱ στρατιῶτες πού τό ἔκαναν αὐτό;
Μέ ποιά δεσμά σέ δέσανε γιά νά σέ φέρουν ἐδῶ, χωρίς νά τό θέλεις; Ποιοῦ δικαστηρίου ἡ καταδικαστική ἀπόφαση σέ ὑποχρέωσε καί σέ βίασε νά βρίσκεσαι ἐδῶ; Ἑπομένως τό τρόπαιο τοῦ Ἰησοῦ τό σωτήριο, ὁ Σταυρός, ὅλους τούς συνάθροισε. Αὐτό εἶναι πού ταπείνωσε τούς Πέρσες καί τούς ἔκανε νά προσκυνοῦν δουλικά τόν Κύριο καί ἡμέρωσε τούς Σκύθες. Αὐτό χάρισε στούς Αἰγύπτιους τή θεογνωσία, ἀντί γιά τήν πίστη πού εἶχαν στίς γάτες, στά σκυλιά καί σέ ὅλη ἐκείνη τήν πολύμορφη πλάνη. Αὐτό μέχρι σήμερα θεραπεύει ἀρρώστιες. Αὐτό διώχνει τούς δαίμονες καί ἀνατρέπει τῶν γοήτων καί τῶν μάγων τίς μαγγανεῖες.
ΜΑ’. Τοῦτο, τό τρόπαιο τοῦ Σταυροῦ, πρόκειται μαζί μέ τόν Ἰησοῦ πάλι νά φανερωθεῖ ἀπό τόν οὐρανό (πρβλ. Ματθ. 24, 30). Διότι θά προηγηθεῖ τό τρόπαιο καί μετά θά ἔλθει ὁ Βασιλιάς, γιά νά δοῦν οἱ Ἰουδαῖοι Ποιόν κατατρύπησαν στήν πλευρά (πρβλ. Ἰωάν. 19, 37) καί ἀπό τό Σταυρό νά γνωρίσουν Αὐτόν πού ἀτίμασαν. Καί ὅσοι ἀπό τούς Ἰουδαίους ἔχουν μετανοήσει θά θρηνοῦν καί θά κόπτονται. Ὅλοι οἱ ἄλλοι Ἰουδαῖοι ὅμως θά θρηνοῦν ἄκαρπα, χωριστά κάθε φυλή (πρβλ. Ζαχ. 12, 12), γιατί θά μετανοήσουν τότε πού δέν θά ὑπάρχει καιρός γιά μετάνοια. Ἐμεῖς ὅμως θά καυχηθοῦμε γιατί στηρίξαμε τή ζωή καί τίς ἐλπίδες μας πάνω στό Σταυρό καί θά προσκυνήσουμε τόν Κύριο πού ἀποστάλθηκε καί σταυρώθηκε γιά μᾶς. Θά προσκυνήσουμε καί τόν Πατέρα πού Τόν ἀπέστειλε μαζί καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, στό Ὁποῖο ἀνήκει δόξα στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. Ἡ πραγματική ἕνωση τῆς θεϊκῆς καί τῆς ἀνθρώπινης φύσης στή μιά καί μοναδική ὑπόσταση τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ, κατά τρόπο πού αὐτές νά παραμένουν ἀσύγχυτες ἀλλά καί ἀδιαίρετες, δίνει σέ κάθε ἄνθρωπο ‒πού θά πιστεύσει καί θά βαπτισθεῖ‒ τή δυνατόητα νά ἐνυποστασιώνεται στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ‒τήν Ἐκκλησία Του‒ ὡς καινή κτίση, ὡς μόριο τοῦ τεθεωμένου Σώματός Του. «….ἡ ζωή ὑμῶν κέκρυπται σύν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ» λέει στήν πρός Κολασσαεῖς ἐπιστολή του (3, 3) ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἑπομένως ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νικηφόρα νά περάσει ὅλα τά στάδια τοῦ δρόμου πρός τήν σωτηρία, ἕνα ἀπό τά ὁποῖα εἶναι καί ἡ λύτρωση. Ἡ πραγματικότητα καί ἡ χαρά τῆς λύτρωσης συναυξάνει μέ τή φιλότιμη καί αὐτοπροαίρετη συλλειτουργία τοῦ πιστοῦ στή ζωή τοῦ Χριστοῦ, στή Χριστοείδεια. Τό «δυναμικά» δέν σημαίνει ὑποχρεωτικά, οὔτε ἄβουλα.
2. Στό ὑπέδαφος αὐτῆς τῆς σκέψης τοῦ ἁγίου Κατηχητῆ βρίσκονται δυό βασικές ἔννοιες: α) Ἡ ὀντολογική διαφορά μεταξύ ἀνθρώπου καί Θεανθρώπου καί β) Ἡ ἀνθρωπομορφική ἀναφορά στόν Θεό-Πατέρα πού ὀργισμένος ἀπό τή συμπεριφορά τῶν παιδιῶν του, περιμένει κάποια θυσία ἱλαστική ἀπό τά ἁμαρτωλά παιδιά Του γιά νά τά συγχωρήσει. Εἶναι προφανές ὅτι χρησιμοποιεῖ τή συμβολική καί προτυπωτική γλώσσα τῆς Π. Διαθήκης, ἀλλά δέν σταματάει στό ἐπίπεδό της. Οἱ σύγχρονοι χριστιανοί δέν βλέπουμε στό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ μιά ἱλαστική ‒πανανθρώπινη στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ‒ θυσία πρός τό θυμωμένο Θεό-Πατέρα. Βλέπουμε τόν Θεό-Πατέρα νά σαρκώνει τήν Ἀγάπη Του στή Θεανδρική Ὑπόσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί νά καθιστᾶ τόν ἄνθρωπο ἱκανό, μέσα στόν Χριστό καί διά τοῦ Χριστοῦ, νά ἀνατρέψει ὅλες τίς συνέπειες τοῦ μεγάλου τραύματος τῶν Πρωτοπλάστων, νά νικήσει τήν ἁμαρτία, τό διάβολο καί τό θάνατο, ὑπερβαίνοντας τήν ἀναγκαιότητα τοῦ νόμου καί τήν καθολικότητα τῆς φθορᾶς καί ἐπανακτώντας ὅλες τίς προϋποθέσεις γιά τήν ὁλοκλήρωση τῆς κατά Χάριν θεώσεώς του. Δέν πρόκειται λοιπόν γιά μιά ἱλαστική ‒ ἔστω καί τή Μέγιστη δυνατή ‒ θυσία, ἀλλά γιά θεανθρώπινη συλλειτουργία μετάγγισης Ζωῆς καί Ἀθανασίας στό χῶρο τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου. Ἡ πληγωμένη Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ-Πατέρα ἁρπάζει ἀπό τά χέρια τοῦ διαβόλου καί τοῦ θανάτου τόν θανάσιμα πληγωμένο ἄνθρωπο. Τόν Χριστό Τόν σταύρωσε τό μῖσος καί ὁ φθόνος τοῦ διαβόλου καί τῶν ὀργάνων του καί ὄχι ἡ ἀπαίτηση τοῦ πληγωμένου γοήτρου τοῦ Θεοῦ-Πατέρα. Ἡ Ἀγάπη δέν ἔχει καμιά ἀνάγκη, πολύ δέ περισσότερο, δέν ἀπαιτεῖ ἐξιλαστήριες προσφορές, πρίν νά λειτουργήσει.
3. Ὁ Σταυρός εἶναι τό “Βατερλώ” τοῦ διαβόλου. Ὁ διάβολος εἶναι ὑπόσταση τοῦ ψεύδους. Δέν ἀντέχει καμιά ἀλήθεια, πολύ δέ περισσότερο, δέν ἀντέχει τήν ἀλήθεια τοῦ Σταυροῦ, δέν μπορεῖ νά βλέπει ἤ νά ἀντιμετωπίζει τήν πλήρη κατατρόπωσή του πού βρῆκε μέ τό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό ἱστορικό καί διαχρονικά βιωματικό “σταύρωμα” τοῦ διαβόλου, εἶναι τό μέσο καί ὁ τρόπος τῆς πλήρους ἀποδυναμώσεώς του. Αὐτή ἡ ἀλήθεια, αὐτή ἡ πίστη μᾶς ἔχει χαρίσει καί τά θαυμάσια ὑμνογραφήματα: «Σταυρός, ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης· Σταυρός, ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας… Σταυρός, Ἀγγέλων ἡ δόξα καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα» κ.τ.λ.
Μέ βάση αὐτή τήν πίστη, ὅσοι ἀγωνίζονται τόν καλό πνευματικό ἀγώνα, ἔχουν ὡς ὅπλο κραταιό τόν «Τίμιο Σταυρό τοῦ Σωτῆρος». Παρά ταῦτα ὅμως, ἔχουμε περιπτώσεις, κατά τίς ὁποῖες θέλησαν νά χρησιμοποιήσουν τόν Τίμιο Σταυρό κατά τοῦ διαβόλου ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι συσχέτιζαν “καθ᾽ ὑπόκρισιν” τή ζωή τους μέ τόν Χριστό, καί τότε, ὄχι μόνον δέν ἐτρόμαξαν οἱ δαίμονες, ἀλλά ἐγελειοποίησαν τούς δῆθεν πιστούς. Ὁ “Σταυρός” λοιπόν εἶναι πανίσχυρος στά χέρια μόνο τῶν διά τόν Χριστό ” σταυρουμένων”!
4. Πρόκειται γιά μιά σημαντική μαρτυρία, ἀναφερόμενη στήν εὐρύτατη διανομή μικρῶν ἤ μεγαλυτέρων τεμαχίων Τιμίου Ξύλου, ἡ ὁποία καί μᾶς πληροφορεῖ γιά τό ἅπλωμα τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ. Συνάμα μᾶς ὑποχρεώνει νά σημειώσουμε καί τήν ὑποχρέωσή μας στό νά προσέχουμε μέ μεγάλη εὐαισθησία μήπως πέσουμε θύματα χριστοκάπηλης καί χριστεμπορικῆς ἀγυρτείας πού κατά καιρούς πλεονάζει, καί μάλιστα στά θρησκοληπτικά ἐκκλησιαστικά περιβάλλοντα. Εἶναι δικαιολογημένη καί ἀπόλυτα εὐσεβής ἡ τόση ζήτηση τεμαχίου Τιμίου Ξύλου, ἀλλά δέν πρέπει νά λησμονοῦμε τούς “ἐπιτηδείους” καί τό διάβολο πού κρύβεται πίσω ἀπ᾽ αὐτούς, προκειμένου νά καζαντίσει στήν ἀπάτη.
5. Εἶναι μιά προσωπική θέση τοῦ ἁγίου Κυρίλλου πού θυμίζει τόν ἅγιο ἀπόστολο Παῦλο (Α’ Κορ. 15, 14. 17). Οἱ Ἅγιοι τῆς Ὀρθοδοξίας δέν εἶδαν “θεολογικά” τό Σταυρό ποτέ χωρίς τό Θρίαμβο τῆς Ἀνάστα σης. Μόνο μέ τό γεγονός καί τό Φῶς τῆς Ἀνάστασης ἔγινε Ξύλο Σωτηρίας τό ξύλο τῆς ἀτιμίας. Στήν προκειμένη περίπτωση, εἶναι δυνατόν νά θεωρηθεῖ καί ρητορικό σχῆμα μετάβασης εἰς τό ἑπόμενο στάδιο διδασκαλίας. Ἡ ντροπή τοῦ Ἁγίου εἶναι θεωρητική ἐκδοχή καί θά ὀφειλόταν στό ὅτι πράγματι ἕνας ἔντιμος ἄνθρωπος θά ντρεπόταν νά εἶναι μέλος μιᾶς Ἐκκλησίας στηριγμένης στό ψέμα τῆς Ἀνάστασης καί στήν ἀτιμία τοῦ Σταυροῦ.
6. Δέν προσεγγίζεται ἀπό τή λογική τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου “τό ἑκούσιον” τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου πού ἀποτελεῖ καί τόν πυρήνα τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Οἰκονομίας γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ μονόδρομος τῆς Ἀγάπης τοῦ Θεοῦ-Πατέρα ζήτησε τή “σάρκωση” τοῦ Θεοῦ Λόγου καί μέ τή συνεργία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἡ μιά καί ἁρμονική θέληση τῆς Ἁγίας Τριάδος πραγματοποίησε τή γεφύρωση τοῦ ὀντολογικοῦ χάσματος μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπου.
Ὁ μεταπτωτικός ἄνθρωπος, λειτουργώντας αὐτοπροστατευτικά μέ τή συνεργία καί τοῦ διαβόλου, θέλησε νά ἐξοντώσει τό Νέο Ἀδάμ, ἀλλά τό μόνο πού πέτυχε ἦταν τό ὅτι πάνω στό Σταυρό ἀνέδειξε τήν ὑπέρβαση τῆς ἁμαρτίας, τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου πού χάρισε ὁ Θεός στήν καινή κτίση. Ὁ Κύριος, λειτουργώντας τήν Ἀγάπη, δέν λειτουργεῖ “μαζοχιστικά” καί δέν προκαλεῖ τό Πάθος γιά νά ἱκανοποιήσει προσωπικές ἀνάγκες πού δέν ἔχει, ἀλλά λειτουργεῖ κυριαρχικά καί ἀναγεννητικά ἀπαθῶς καί ὑπεροχικῶς. Ἔτσι χαρίζει στόν ἄνθρωπο, τόν πεσμένο, τή δύναμη νά μεταβολίζει τό πικρό σέ γλυκύ, νά δέχεται καί αὐτός ἑκούσια τό σταυρό του καί μέσα καί πάνω σ᾽ αὐτόν νά χαλάει τή δεσμευτική αὐτοεγκύστωσή του καί νά ὑπερβαίνει τήν ἁμαρτία καί τό θάνατο.
7. Ἡ ὑπομονή μέσα καί πάνω στό σταυρό μας ἀποδεικνύει ἔμπρακτα, καί ὄχι δοκητικά, τήν προαίρεσή μας νά λειτουργήσουμε τήν “ἐν Χριστῷ” ζωή μας καί στίς πιό ἀκραῖες καί ὑπερβατικές διαστάσεις της. Ὁ Κύριος, μέσα στό πλαίσιο τῆς καταλλαγῆς (ἀποκαταλλαγῆς) τοῦ ἀνθρώπου καί ὅλης τῆς κτίσης μέ τόν Θεό (Ἐφεσ. 2, 16. Κολ. 1, 20-21) ἐδίδαξε τήν ὑπομονή (Ματθ. 10, 22. Λουκ. 21, 19) καί μέ τή ζωή Του, ὄχι μόνο ἔγινε παράδειγμα ὑπομονῆς, ἀλλά χάρισε στόν καθένα μας καί τίς προϋποθέσεις τῆς ἐπιτυχίας της. Ὅσο πιό πετυχημένη εἶναι ἡ ἕνωσή μας μέ τόν Θεό, τόσο πιό καταπληκτική γίνεται ἡ ὑπομονή.
8. Ἡ μυστική καί συμβολική σκέψη τοῦ ἁγίου Κατηχητῆ κάνει μιά εἰδικότερη ἐφαρμογή μέ σημαντικές θεολογικές διαστάσεις. Στήν προσπάθεια νά κατανοηθεῖ ἡ θέση του αὐτή, θά μπορούσαμε νά ποῦμε: α) Ὁ Ἅγιος δέν ἀγνοεῖ τίς γενικές μυστικές καί ἑρμηνευτικές ἐφαρμογές ἐπί τοῦ θέματος. β) Εἶναι φυσικό καί ἐνδεχόμενο, ἐφόσον βρίσκεται μπροστά στή λογχευμένη πλευρά τοῦ Νέου Ἀδάμ, νά ἀναμνησθεῖ καί τῆς πλευρᾶς τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ. γ) Ἡ συσχέτιση τῆς πλευρᾶς τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ μέ τήν πλευρά τοῦ Νέου Ἀδάμ τόν ὠθεῖ νά ἀναζητήσει καί νά βρεῖ τή συσχέτιση τῆς γυναίκας καί μέ τήν πλευρά τοῦ Νέου Ἀδάμ, ἐφόσον ἡ γυναίκα σχετίζεται μέ τήν πλευρά τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ.
δ) Εἶναι δυνατόν νά θεωρηθεῖ αὐτονόητο, μέσα στό χωροχρονικό πλαίσιο στό ὁποῖο κινεῖται ὁ Ἅγιος, ὅτι εἶναι ἐπηρεασμένος ἀπό τίς ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς του σέ σχέση μέ τίς γυναῖκες καί προκειμένου νά τίς παρηγορήσει, κάνει αὐτή τήν εἰδικότερη ἀναφορά. ε) Ἡ συμβολική εἰκόνα τῆς πλευρᾶς τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ ἔχει ἀναμφίβολα τό ὀντολογικό της ἀντίτυπο στήν Πλευρά τοῦ Νέου Ἀδάμ καί τή δημιουργία τῆς Ἐκκλησίας πού εἶναι ἡ ὀντολογική προέκταση τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ μέσα στό χωροχρόνο καί πέρα ἀπό αὐτόν. Κατά συνέπεια, τό τραῦμα τῆς Εὔας τό ἀντιρροπεῖ τό Θαῦμα τῆς Θεοτόκου.
9. Στά μάτια τοῦ μή ἀναγεννημένου “ἐν Χριστῷ” ἀνθρώπου, ὁ σταυρός εἶναι τό ἀποκορύφωμα τοῦ εὐτελισμοῦ. Στή συνείδηση τοῦ “ἐν Χριστῷ ζῶντος”, ὁ σταυρός εἶναι ἡ πιό ἀνθεκτική μαρτυρία ὅτι ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συλλειτουργεῖ μέ τήν ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου καί ἀπό κοινοῦ ὑπερνικοῦν τή φθορά, τήν ἁμαρτία, τό διάβολο καί τό θάνατο.
10. Μέ τή θέση του αὐτή ὁ Ἅγιος, ἄν καί μεταχειρίζεται κοινό τρόπο ἔκφρασης, μᾶς φανερώνει στά πράγματα μιά τόσο πλούσια καί περιεκτική θεολογία: Μέ τόν προσωπικό σου σταυρό θά βιώσεις στόν τέλειο βαθμό τήν εὐγνωμοσύνη σου γιά τή σωτηρία πού σοῦ χαρίστηκε μέ τό Σταυρό τοῦ Σωτήρα. Ὑπέδαφος ὅμως αὐτῆς τῆς διδασκαλίας δέν εἶναι καί δέν ἀντέχει νά εἶναι μιά κοινωνική ἠθική συναλλαγή, στηριγμένη στήν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀλλά ἡ ὀντολογία πού περιλαμβάνεται στή διδασκαλία τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Παύλου: «…ἡ ζωή ὑμῶν σύν τῷ Χριστῷ κέκρυπται ἐν τῷ Θεῷ» (Κολ. 3, 3). Αὐτή εἶναι ἡ ὀντολογική βάση, πάνω στήν ὁποία στηρίζεται “φυσικά” ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου, τόσο στά χαρίσματα ὅσο καί στά παθήματα τοῦ Χριστοῦ.
*Εκ του βιβλίου: <<Κατηχήσεις Αγίου Κυρίλλου», εκδόσεις <<ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ>>, της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καρέα. *Εκ του ιστοτόπου <<imaik.gr>>. Επιμέλεια, παρουσίαση ημετέρα.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
