Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΟΥΔΟΛΩΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 222-208, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΟΥΔΟΛΩΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ

Στις μέρες μας, δεν ξέρω κι εγώ πως, μερικοί μεταχειρίζονται την προσευχή του Ιησού. Πόσα αστεία πράγματα έχουν σοφιστεί! Όσο για την ουσία της υπόθεσης, αυτή τη λησμονούν εντελώς.
Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι ορισμένοι στέκονται μόνο στις λέξεις και «κοπανάνε» «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού, ελέησόν με», χωρίς όμως καμία σκέψη και κανένα συναίσθημα. Εγώ αυτούς τους ονομάζω «οι ψιθυρίζοντες» ή «ψιθυριστές». Άλλοι εμμένουν στην αναπνοή απ' τα ρουθούνια και ξεφυσούν. Αυτοί είναι οι «ξεφυσώντες».
Εμφανίστηκαν ακόμα και κάποιοι άλλοι, οι οποίοι, λες και δεν έχουν τη δύναμη να σταματήσουν την εσωτερική κίνησή τους, αρχίζουν να φωνάζουν: «Ιησού... Ιησού... Ιη... Ιη...». Αυτούς τους λέω «φωνακλάδες». Το ζήτημα όμως της προσευχής είναι απλό: να στέκεσαι με τον νου προσηλωμένο στην καρδιά ενώπιον του προσώπου του Κυρίου και να Τον επικαλείσαι: «Κύριε ελέησον», «Πολυέλεε Κύριε, ελέησόν με, τον αμαρτωλόν» ή με κάποιες άλλες λέξεις.
Η ισχύς ουδόλως συνδέεται με τις λέξεις, αλλά με τις σκέψεις και με τα συναισθήματα. Σε αυτά να εμμένετε και να απορρίπτετε όλα τα χωρατά, και εσείς οι ίδιοι, αλλά και σε άλλους να το μαθαίνετε αυτό.
(Επιστολή 910, τόμος 5, σελ. 188).
Εκείνος ο δόκιμος που έχει αντιγράψει στο μέρος της καρδιάς του την προσευχή του Ιησού, προφανώς έχει συνδέσει τη δύναμη όλης της προσευχής με τις λέξεις. Ας αποκτήσει τη συνήθεια να ζει ως κατ' ενώπιον του Θεού και να εκπληρώνει με τον καλύτερο τρόπο κάθε εργασία στο πλαίσιο του δόκιμου βίου του, γνωρίζοντας ότι ο Κύριος τον βλέπει και για την επιμελή εκτέλεση των υποχρεώσεων του δόκιμου βίου του, του ετοιμάζει επιβράβευση, ενώ για την αμέλεια ή δεν του ετοιμάζει τίποτα ή κάποια τιμωρία. Έτσι θα συνηθίσει να προσεύχεται νοερά και με συγκέντρωση.
(Επιστολή 929, τόμος 5, σελ. 215-216).

ΤΟ ΑΙΣΙΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΡΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΗΣ

Η δύναμη δεν βρίσκεται στις λέξεις της προσευχής του Ιησού, αλλά στην πνευματική διάθεση, στον φόβο του Θεού, στην αφοσίωση στον Θεό και στην παντοτινή προσήλωση σε Αυτόν και στην νοερά παράσταση ενώπιόν Του.
Η προσευχή του Ιησού είναι μόνο ένα βοήθημα και όχι η ίδια η ουσία της υπόθεσης. Θέστε ως στόχο σας να ζείτε με τη μνήμη του Θεού και ως κατ' ενώπιόν Του και αυτό από μόνο του θα σας οδηγήσει σε ένα αίσιο τέλος της προσευχής. Όλο αυτό εκπορεύεται από τη θεία Χάρη. Χωρίς τη θεία Χάρη, με κανέναν άλλο τρόπο δεν γίνεται να αποκομίσει κανείς κάτι το πνευματικό. Μόλις σταλάξει η Χάρη μέσα στην καρδιά, τότε όλα θα γίνουν όπως πρέπει να είναι.
Έχουμε τον Σωτήρα Κύριο, «τον πάντας ανθρώπους θέλοντα σωθήναι», πρέπει να γίνουμε οχληροί έναντί Του και αυτός θα μας δώσει. Υιοθετείστε την ταπεινή συνήθεια να μην αποδίδετε καμία επιτυχία στον εαυτό σας, να διαχειρίζεστε τα δικά σας μόνο ελαττώματα, σφάλματα και ατοπήματα και να απευθύνετε τις γεμάτες πόνο εκκλήσεις της καρδιάς. «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Τότε η θεία Χάρη δεν θα απομακρύνει ποτέ από εσάς τον φωτισμό και την προστασία της. (Επιστολή 939, τόμος 5, σελ. 231).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 222-225.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

Η ΕΥΘΕΙΑ ΟΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 205-208, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Η ΕΥΘΕΙΑ ΟΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Είπα όσα είπα σχετικά με την προσευχή, επειδή ορισμένοι δεν ξέρουν τί κάνουν με την προσευχή του Ιησού. Νομίζουν ότι, μόλις κάποιος ξεκινά να λέει την προσευχή αυτή, αμέσως με αυτή μονάχα έχει καταφέρει πλέον τα πάντα. Η προσευχή αυτή έχει γίνει γι' αυτούς κάτι σαν ξόρκι: «Να μην πεις εφαρμόζοντας παράλληλα κι εκείνες τις σωματικές στάσεις για τις οποίες γίνεται λόγος κάπου σε κάποιο γραπτό και θα κερδίσεις τα πάντα».
Και να λοιπόν που ξεφυσάνε, μόνο που η καρδιά τους παραμένει κενή και η σκέψη τους περιφέρεται, ακόμη και επαίσχυντες κινήσεις προκύπτουν κι αυτοί κάνουν σαν να μην συμβαίνει τίποτα, λες και όλα αυτά ανήκουν στη φυσιολογική τάξη των πραγμάτων. Σε κάποιους προκύπτει κατά τη διάρκεια όλων αυτών μία ελάχιστη θέρμη και αυτοί φωνάζουν: «Ιδού η Χάρις, ιδού η Χάρις!» και δεν θυμούνται αυτό που λένε οι εμπειρότεροι: «Πρόσεξε, όταν έρθει μία ελαφρά θέρμη, να μην εκπλαγείς, αυτό είναι αποτέλεσμα της φύσης και όχι της Χάρης».
Τί αναζητούν μέσω της προσευχής του Ιησού; Να σταλάξει στην καρδιά τους η φλόγα της θείας Χάρης και να ξεκινήσει η αδιάλειπτη προσευχή, με κριτήριο την οποία ορίζεται η κατάσταση της θείας Χάρης. Χρειάζεται να γνωρίζετε ότι η προσευχή του Ιησού, μόλις η εκ Θεού σπίθα πέσει στην καρδιά, τη διογκώνει σε φλόγα. Δεν δίνει η ίδια τη φλόγα αυτή, μόνο συμβάλλει στη λήψη της. Πώς συμβάλλει; Με το ότι συγκεντρώνει τις σκέψεις σε ένα σημείο και παρέχει στη ψυχή τη δυνατότητα να παρασταθεί ενώπιον του Κυρίου και να ζήσει ως κατ' ενώπιον Εκείνου. Το σημαντικό είναι η παράσταση ενώπιον του Θεού και η συνήθεια να Τον ευαρεστούμε με την εκ καρδίας κραυγή προς Αυτόν.
Έτσι έκανε ο Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης. Το ίδιο ας κάνουν και όλοι όσοι αναζητούν τη φλόγα της Θείας Χάρης. Και να μη νοιάζονται για τις λέξεις και για τις στάσεις του σώματος. «Ο δε Θεός όψεται εις καρδίαν». Εγώ αντιτίθεμαι στο εξής, στο ότι ορισμένοι λησμονούν εντελώς την εκ καρδίας κραυγή. Όλη τους η μέριμνα αφορά τις λέξεις και τη στάση του σώματος και, έχοντας αναγνώσει σε αυτή τη στάση την προσευχή του Ιησού σε ένα συγκεκριμένο (προκαθορισμένο) αριθμό μαζί με γονυκλισίες, πέφτουν να αναπαυθούν με οίηση και κατάκριση για εκείνους που πηγαίνουν στην εκκλησία, στην κοινή καθιερωμένη προσευχή.
Άλλοι περνούν έτσι όλη τους τη ζωή και παραμένουν κενοί Χάριτος. Αν κάποιος με ρωτούσε: «Πώς θα διευθετήσω το ζήτημα της προσευχής»; θα του έλεγα: «Να αποκτήσεις την ευχέρεια να ζεις ως κατ' ενώπιον του Θεού ή να διατηρείς τη μνήμη του Θεού και να Τον ευλαβείσαι». Για τη διατήρηση της μνήμης αυτής διάλεξε μερικές σύντομες προσευχούλες ή διάλεξε απευθείας τις 24 προσευχούλες του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και να τις επαναλαμβάνεις συχνά με τη συνοδεία των κατάλληλων σκέψεων και συναισθημάτων. Αναλόγως με την πείρα που θα έχεις αποκτήσει στο θέμα αυτό, η θύμηση του Θεού θα καταυγάζει την κεφαλή και θα θερμαίνει την καρδιά σου.

Όντας σε αυτή την κατάσταση, θα καταδυθεί εντέλει στην καρδιά σου η θεία σπίθα, η αχτίδα της Χάριτος. Αυτήν με κανένα τρόπο δεν θα μπορέσεις να τη δημιουργήσεις εσύ, εκπορεύεται άμεσα απ' τον Θεό. Τότε μπορείς να μείνεις με μία μονάχα προσευχή του Ιησού και με αυτή να φουντώσεις τη σπίθα της προσευχής σε φλόγα. Τούτη είναι η ευθεία οδός. (Επιστολή 911, τόμος 5, σελ. 189-190).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 205-208.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΥΝΩΣΗΣ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 189-191, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΥΝΩΣΗΣ

Ιδού ποιός λόγος του αγίου Ιακώβου του Σύρου σας ταιριάζει για την περίπτωση της ψυχρότητας και της χαύνωσης: <<Να μην περιέρχεται η σκέψη σου σε αμηχανία και να μην ενδίδεις στην ψυχική κατάπτωση, αλλά να έχεις υπομονή, να διαβάζεις συγγράμματα των πνευματικών διδασκάλων, να πιέζεις τον εαυτό σου να προσεύχεται και να περιμένεις τη βοήθεια. Αυτή θα έρθει σύντομα, χωρίς να το περιμένεις>>. (Επιστολή 190, τόμος 1, σελ. 232-233). Για ποιούς λόγους προκύπτει η ψυχρότητα προς την προσευχή; Η ψυχρότητα στην οποία αναφέρεστε, παρουσιάζεται είτε λόγω της ψυχικής κόπωσης είτε επειδή η ψυχή είναι υπερπλήρης από αυτό που καλούμε <<ψυχικό>> ή επειδή το σώμα χάρηκε υπερβολική ηρεμία και κάθε είδους ευχαρίστηση, ή εξαιτίας του εγωισμού και άλλων παθών που έχουν καταλάβει και συνταράξει την ψυχή. Όλους αυτούς τους πολέμιους της πνευματικής ζωής, στην οποία ηγετική θέση έχει η προσευχή, τους <<φράζει>> και τους <<κλειδώνει>> το κλειδί της προσευχής. Η ψυχρότητα όμως επανέρχεται και κατά θεία παραχώρηση και λόγω της απομάκρυνσης της θείας Χάρης, του θείου αγγίγματος πάνω στην ψυχή. Όταν αυτό διαρκεί για πολλή ώρα, η ψυχή αρχίζει να πιστεύει ότι είναι καλή στην προσευχή, λησμονώντας ότι η ζωηράδα της προσευχητικής κίνησης δεν είναι δικό της έργο, αλλά έργο της θείας Χάρης που ενυπάρχει σ' εμάς. Εξαιτίας της σκέψης αυτής η θεία Χάρη απομακρύνεται και εγκαταλείπει μόνη της την ψυχή, η οποία, από μόνη της, παραμένει ασυγκίνητη για τα πνευματικά. Εξ ου και η ψυχρότητα και η ραθυμία. Τί να κάνετε; Το κυριότερο είναι να προσπαθείτε να εξαλείψετε τις αιτίες αυτής της κατάστασης. Κατόπιν να ενεργείτε, όπως τώρα ενεργείτε: να κάνετε τον κανόνα σας παρά την ραθυμία, προσπαθώντας και τις σκέψεις να συγκεντρώνετε και τα συναισθήματα προς τον Θεό να ανατροφοδοτήσετε. Χάριν της υπομονής και της ταπείνωσης η Χάρη θα επανέλθει και αυτομάτως θα απωθήσει τη ραθυμία, όπως ο άνεμος διαλύει την καταχνιά. (Επιστολή 947, τόμος 6, σελ. 22-23).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 189-191.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΠΩΣ ΝΑ ΜΕΤΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΕΗΣΗ ΔΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΥΧΩΝ ΜΑΣ

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 158-162, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΠΩΣ ΝΑ ΜΕΤΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΗ ΔΕΗΣΗ ΔΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΕΥΧΩΝ ΜΑΣ

Σε ό,τι αφορά στον κανόνα έχω την εξής σκέψη: όποιον κανόνα κι αν επιλέξει κάποιος για τον εαυτό του, είναι καλός, αρκεί να διατηρεί στην ψυχή του ευλάβεια για τον Θεό. Επιπλέον, να διαβάζει τις προσευχές και τους ψαλμούς μέχρι του σημείου να συγκλονιστεί η ψυχή και, φτάνοντας στο σημείο αυτό, να προσεύχεται μόνος εκθέτοντας όλες τις ανάγκες του ή χωρίς τίποτα απολύτως, παρά μόνο με το το: <<Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ...>>.
Επιπλέον, κάποιες φορές τον χρόνο που είχατε προγραμματίσει για τον κανόνα σας μπορείτε να τον περνάτε λέγοντας από μνήμης έναν ψαλμό και συνθέτοντας από κάθε στίχο τη δική σας προσευχή. Ακόμη, ενίοτε μπορείτε όλον τον κανόνα σας να τον κάνετε με την προσευχή του Ιησού συνοδευόμενη από γονυκλισίες. Και να αντλείτε από λίγο πότε από τον ένα, πότε από τον άλλο, πότε από τον τρίτο. Ο Θεός ζητά την καρδιά κι αν αυτή παρίσταται ενώπιόν Του με ευλάβεια, τότε αυτό είναι αρκετό. Σε αυτό συνίσταται η αδιάλειπτη προσευχή, στο να στεκόμαστε ενώπιον του Θεού πάντα με ευλάβεια. Σε αυτή τη διαδικασία ο κανόνας είναι μόνο το προσάναμμα ή αλλιώς το ρίξιμο των ξύλων στη σόμπα. (Επιστολή 2, Τόμ. 1, σελ. 8-9, Επιστολή 509, Τόμ. 3, σελ. 189).
Σχετικά με την προσευχή που διαβάζεται από προσευχητάρι <<Με τα προσευχητάρια άρχισα να προσεύχομαι χειρότερα>>. Αυτό δεν είναι η καταστροφή. Μπορείτε ποτέ να μην πάρετε στα χέρια σας προσευχητάρι. Τα προσευχητάρια είναι το ίδιο πράγμα με τους διαλόγους, παραδείγματος χάριν τους γαλλικούς.
Για όσο καιρό κάποιος δεν έχει μάθει να εκφράζεται άνετα στα Γαλλικά, μαθαίνει καλά τους διαλόγους, όταν όμως αποκτήσει την ευχέρεια να μιλά, οι διάλογοι ξεχνιούνται. Το ίδιο γίνεται και με τα προσευχητάρια. Είναι αναγκαία μέχρι η ψυχή να αρχίσει να προσεύχεται μόνη της, αλλά όταν πια αυτή προσεύχεται μόνη της, μπορείς να τα εγκαταλείψεις.
Μόνο όταν η προσευχή δεν βγαίνει, τότε, προκειμένου να την <<ανακινήσει>> κανείς, πρέπει να αρχίσει να προσεύχεται με τυπωμένες σε βιβλίο προσευχές. Μόλις η προσευχή του ανακινηθεί, να τα αφήσει.
Έτσι έκαναν οι μεγάλοι εργάτες της προσευχής. Διάβαζαν άλλος έναν ψαλμό, άλλος ένα <<Δόξα>> και κατόπιν, έχοντας εισέλθει στην προσευχητική κατάσταση, άφηναν τους ψαλμούς. Πάντως όμως, καθώς η προσευχή βρίσκεται στην καρδιά, μπορείτε να προσεύχεστε και χωρίς προσευχητάρι, με την επίκληση του Θεού, με τις μετάνοιες. Μόνο στη ραθυμία να μη γίνεται υποχώρηση.
Διότι αυτομάτως ο εχθρός θα εισχωρήσει και, σαν να σας κρατά το χέρι, θα σας τραβήξει μακριά από την προσευχή. Να αντιλαμβάνεστε τις κατεργαριές του. (Επιστολή 256, τόμος 2, σελ. 90-91).
Ο κανόνας μπορεί να αλλάξει, το τυπικό της προσευχής για τις εκκλησιαστικές ακολουθίες πρέπει να τηρείται ως έχει. Όσον αφορά στον κατ' οίκον προσευχητικό κανόνα, γι' αυτόν δεν ισχύει το αμετάβλητο, αντιθέτως δύναται να αλλάξει και ως προς τον χρόνο και ως προς την διάρκεια και ως προς την σύνθεση. Ένα πράγμα να έχετε υπ' όψιν: τα πάντα πρέπει να γίνονται όχι χάρη της ραθυμίας και η προσευχή πρέπει να εκπορεύεται από την καρδιά. Όποιο τυπικό ακολουθείτε σχετικά με την ανάγνωση της προσευχής, είναι καλό. Μπορείτε να προσθέσετε και να τροποποιείτε. Καλές είναι οι σύντομες προσευχές του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, 12 για τη νύχτα και 12 για την ημέρα. Μπορείτε να επιλέξετε από τους ψαλμούς τους στίχους που σας κάνουν περισσότερη εντύπωση. Σε κάθε περίπτωση να ενεργείτε με πλήρη ελευθερία.
Άλλη φορά μπορείτε και καθ' όλη τη διάρκεια της προσευχής να προσεύχεστε με δικές σας προσευχές ανάλογα με κάποια σωματική σας ανάγκη. Ή να ενσωματώνετε μία τέτοια προσευχή στον κανόνα σας, στην αρχή, στη μέση και στο τέλος.
Ή χωρίς λέξεις, διατηρώντας μόνο το συναίσθημα προς τον Θεό μαζί με την επίκληση: <<Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ>> ή <<Οις επίστασαι κρίμασι σώσόν με>>. (Επιστολή 516, τόμος 3, σελ. 205).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 158-162.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΝΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 153-157, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΝΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Σας άρεσαν οι μετάνοιες... Και καλώς σας άρεσαν. Μην ξεχνάτε όμως ότι πίσω από τις μετάνοιες πρέπει να ακολουθεί η προσευχή από την καρδιά: από την καρδιά να δοξάζετε τον Θεό, από την καρδιά να Τον ευγνωμονείτε, από την καρδιά να απευθύνετε τα αιτήματά σας είτε με δικά σας λόγια -πράγμα που είναι και το καλύτερο- είτε με λόγια που έχετε απομνημονεύσει καλά, αρκεί παντού να υπάρχει η καρδιακή προσευχή. Σχετικά με τις μετάνοιες -το να κάνετε δηλαδή τις μικρές ή τις μεγάλες (εδαφιαίες)- τι να σας εξηγήσω; Μα, όπως τις κάντε, έχει καλώς: 10 μικρές και 1 μεγάλη. Μπορείτε και ελεύθερα να τις κάνετε, πότε μικρές και πότε εδαφιαίες. Μετάνοιες και μετάνοιες, αλλά το σημαντικότερο είναι ο βίος ο επιμελής. Ο βίος ο επιμελής συμβαδίζει με τον φόβο και το δέος και ξεκινά από την σταθερά παρούσα και συνοδεύουσα κάθε μας βήμα μνήμη Θεού. Από εδώ γεννιέται η νήψη, αλλά πάνω απ' όλα ο ζήλος ισχυρός και ανυποχώρητος. Σχετικά με τις μετάνοιες και τον φόβο Θεού: Βάζετε πολλές μετάνοιες. Καλό είναι αυτό, αλλά να προσπαθείτε, ώστε στη διάρκεια αυτών και η στραμμένη προς τον Κύριο προσοχή και το συναίσθημα να είναι παρόντα. Το πιο υπέροχο για την ψυχή μας συναίσθημα είναι η συντριβή: <<πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει>> Ψαλ. ν' [50] 19. Η συντριβή εκπορεύεται από τον φόβο Θεού, ο δε φόβος Θεού αναζωπυρώνεται από τη μνήμη του θανάτου και της θεϊκής Κρίσεως. Κάθε φορά που ξεκινάτε την προσευχή, πρώτα να αποκαθιστάτε μέσα σας τον φόβο Θεού και τη συντριβή και μετά να προσεύχεστε χωρίς να επιτρέπετε σε αυτά τα συναισθήματα να εξασθενήσουν. Το καταλληλότερο είναι να βρίσκεται κανείς στην εκκλησία με φόβο Θεού και με συντριβή. Φροντίστε να είστε πάντα με αυτά τα συναισθήματα στην εκκλησία και στη συνέχεια θα σας συνοδεύουν και στο σπίτι. Κάθε καλό σ' εσάς! (Επιστολή 899, τόμος 5, σελ. 170). Πόσες μετάνοιες να κάνουμε: Μετάνοιες να κάνε σύμφωνα με την επιθυμία σας. Αν δεν έχετε κάποιον κανόνα σχετικά με αυτό, τότε να κάνετε πριν από την έναρξη της πρωινής και της βραδινής ανάγνωσης της προσευχής από 50 μικρές μετάνοιες και από 5 εδαφιαίες (μεγάλες): περνώντας τα δάκτυλά σας ανάμεσα στους μεγάλους κόμπους στο κομποσκοίνι βάζετε και μία μεγάλη μετάνοια. Το ίδιο και στο τέλος του κανόνα. Κατά τις μετάνοιες να λέτε σύντομες προσευχούλες. Η κυριότερη είναι η προσευχή του Ιησού. Μετά η προσευχή στη Θεοτόκο, στην Αγία σας και στους υπόλοιπους Αγίους που ευλαβείστε. Καθορίστε μόνη σας πόσες μετάνοιες θα κάνετε για κάθε πρόσωπο, ώστε συνολικά να ανέρχονται στις 50. Επί παραδείγματι: 30 για τον Σωτήρα Χριστό, 15 για τη Θεοτόκο και 15 για τους άλλους Αγίους. (Επιστολή 487, τόμος 3, σελ. 154). Σχετικά με τις μετάνοιες: Οι μετάνοιες πρέπει να συνοδεύουν απαραιτήτως την προσευχή του Ιησού και όσο περισσότερες, τόσο το καλύτερο. Αν είσαι μόνος σου στο κελί, τότε να κάνεις μετάνοιες πιο συχνά και όσες θέλεις, μαζί με την προσευχή του Ιησού. Περισσότερες να κάνεις το πρωί και το βράδυ. (Επιστολή 241, τόμος 2, σελ. 58). Σχετικά με τις γονυκλισίες και το πλήθος των προσευχών: Αν το κεφάλι εμποδίζει εσάς τον ίδιο να κάνετε μετάνοιες προσευχηθείτε χωρίς μετάνοιες: οι μετάνοιες είναι βοηθητικό εξάρτημα της προσευχής και όχι η ίδια η προσευχή. Προσευχή είναι αυτό που έχουν ο νους και η καρδιά για τον Θεό. Από καιρού εις καιρόν να κάνετε μετάνοιες. Όταν μάλιστα προσεύχεστε, άλλοτε να στέκεστε όρθιος, άλλοτε στα γόνατα. Αν κάνετε την προσευχή του Ιησού, τότε να ξεκινήσετε όχι από τις 3.000, αλλά από τις 1.000 ακόμη και από τις 500 επαναλήψεις και στη συνέχεια να προσθέτετε κι άλλες. Μην ξεπεράσετε τις 3.000, εκτός αν παραστεί ανάγκη. Καλύτερα όμως να κάνετε μονομιάς τον προκαθορισμένο αριθμό επαναλήψεων -και τη νύχτα. Την ημέρα το ίδιο, με διαδοχικές επαναλήψεις να λέτε συχνά την ίδια προσευχή. (Επιστολή 1337, τόμος 8, σελ. 92-93).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 153-157.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΑΥΤΗ ΚΑΘΑΥΤΗ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 138-140, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

ΑΥΤΗ ΚΑΘΑΥΤΗ Η ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ

Έχοντας διαμορφώσει αυτή την εσωτερική ψυχική διάθεση, στάσου μπροστά στις εικόνες, κάνε τον σταυρό σου, γονάτισε και άρχισε τη συνήθη ανάγνωση του κανόνα. Διάβαζε όχι βιαστικά, εισχώρησε σε κάθε λέξη, μετάφερε μέχρι την καρδιά σου το νόημα κάθε λέξης με τη συνοδεία γονυκλισιών και με το σημείο του σταυρού. Σε αυτό συνίσταται όλη η υπόθεση της θεάρεστης και καρποφόρας ανάγνωσης της προσευχής. Εισχώρησε σε κάθε λέξη και μετάφερε μέχρι την καρδιά το νόημα της λέξης ή, με άλλα λόγια, να καταλαβαίνεις τι διαβάζεις κι αυτό που κατάλαβες να το νιώθεις. Διαβάζεις <<καθάρισόν με από παντός μολυσμού>>. Νιώσε τη ρυπαρότητά σου, επιθύμησε την καθαρότητα και με πλήρη ελπίδα ζήτησέ την απ' τον Κύριο. Διαβάζεις: <<Γεννηθήτω το θέλημά σου>>. Στην καρδιά σου παράδωσε ολοκληρωτικά τη ζωή σου στον Κύριο, όντας πλήρως ετοιμασμένος να δεχθείς όλα όσα ο Κύριος θα σου στείλει. Διαβάζεις: <<Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών>>. Στην ψυχή σου συγχώρησε σε όλους τα πάντα και με αυτό τον τρόπο ζήτα από τον Κύριο συγχώρεση για σένα. Αν κατ' αυτό τον τρόπο ενεργείς σε κάθε στίχο της προσευχής σου, τότε θα έχεις την πλέον κατάλληλη προσευχή. Προκειμένου να προσεύχεσαι με μεγαλύτερη επιτυχία ακριβώς με αυτόν τον τρόπο, ιδού τι πρέπει να κάνεις. Πρώτον, να έχεις για σένα, ένα γνωστό προσευχητικό κανόνα, όχι μεγάλο, ώστε εν μέσω των συνηθισμένων ασχολιών σου να μπορείς να τον τηρείς χωρίς σπουδή. Δεύτερον, στον ελεύθερο χρόνο σου διάβαζε προσεκτικά τις προσευχές του κανόνα σου, κατανόησε κάθε λέξη της προσευχής και νιώσε τη, για να γνωρίζεις εκ των προτέρων τι πρέπει να υπάρχει στην ψυχή σου και στην καρδιά σου σε κάθε λέξη που διαβάζεις, ώστε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της προσευχής να σου είναι εύκολο να κατανοείς και να νιώθεις. Τρίτον, αν η πτερόεσσα σκέψη σου απομακρύνεται την ώρα της προσευχής σε άλλα αντικείμενα, κατάβαλλε προσπάθεια να συγκρατήσεις την προσοχή σου και να επαναφέρεις τη σκέψη σου στο αντικείμενο της προσευχής. Και πάλι απομακρύνεσαι, πάλι επανάφερέ την: να επαναλαμβάνεις την ανάγνωση μέχρι κάθε λέξη που διαβάζεις να την κατανοείς και να την νιώθεις. Έτσι θα προφυλάξεις τη σκέψη σου από τον διασκορπισμό την ώρα της προσευχής. Τέταρτον, αν κάποια λέξη της προσευχής επηρεάσει έντονα την ψυχή σου, σταμάτα σε αυτή και μη διαβάσεις παρακάτω' στάσου σε αυτό το σημείο με την προσοχή και με το συναίσθημα και γέμισε την ψυχή σου με αυτά. Ή με τους λογισμούς εκείνους που θα παραγάγει η λέξη αυτή μην καταστρέψεις αυτή την κατάσταση μέχρι να παρέλθει από μόνη της. Αυτό είναι σημάδι ότι το πνεύμα της προσευχής αρχίζει να ριζώνει μέσα σου και η κατάσταση αυτή είναι το πιο αξιόπιστο μέσο για την καλλιέργεια και την ενδυνάμωση του προσευχητικού πνεύματος εντός μας.

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 138-140.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΝ ΜΕΣΩ ΦΟΡΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 118-120, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Κάθε πρωί να στερεώνετε την προσοχή σας ενώπιον του Θεού

Αγωνιστείτε να ενεργείτε ως εξής. Το πρωί κατά τη διάρκεια του προσευχητικού σας κανόνα, αγωνιστείτε να στερεώνετε την προσοχή σας ενώπιον του Θεού, ώστε κατόπιν και καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας να παρίστασθε ενώπιόν Του, ό,τι κι αν τύχει να κάνετε. Αν κατασταλάξετε σε αυτή τη διάθεση και ακολουθήσετε τα λόγια του προφήτη: <<Προωρόμην τον Κύριον ενώπιόν μου διαπαντός>> (Ψαλ. ιε' [15] 8 -με τα αρμόζοντα, εννοείται, για την κατάσταση αυτή συναισθήματα- τότε πρόκειται να προσεύχεσθε αδιαλείπτως. Και τότε δεν θα αισθάνεστε ανία. Μην εγκαταλείπετε την προσευχή - κανόνα, ώσπου να αναγεννηθεί στην καρδιά σας η συντριβή μαζί με την υποταγή στον Θεό. Οι υποχρεώσεις που συνδέονται με τους ρόλους σας αυτούς είναι η σωτηρία σας. (Επιστολή 1220, τόμος 8, σελ. 4). Σχετικά με την αδιάλειπτη προσευχητική διάθεση Τί σημαίνει προσεύχομαι αδιαλείπτως; Βρίσκομαι αδιαλείπτως σε προσευχητική διάθεση. Η προσευχητική διάθεση είναι η σκέψη για τον Θεό και το συναίσθημα για τον Θεό συνάμα. Σκέφτομαι τον Θεό σημαίνει σκέφτομαι την απανταχού παρουσία Του, σκέφτομαι ότι Αυτός βρίσκεται παντού, όλα τα βλέπει και κυβερνά. Το συναίσθημα για τον Θεό είναι ο φόβος Θεού, η αγάπη για τον Θεό, η φλογερή επιθυμία να ευαρεστήσω μόνο Αυτόν με κάθε τρόπο, παράλληλα με την αντίστοιχη επιθυμία να αποφύγω οτιδήποτε μη αρεστό σε Αυτόν και το κυριότερο, το να παραδίδω τον εαυτό μου στο άγιο θέλημά Του ανεπιφύλακτα και να εκλαμβάνω ότι συμβαίνει ως άμεσα προερχόμενο από το δικό Του χέρι. Το συναίσθημα για τον Θεό δύναται να έχει θέση σε όλες μας τις ενέργειες, σε όλες μας τις ασχολίες και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, με την προϋπόθεση να μην το αναζητούμε μονάχα, αλλά να το έχουμε ήδη ορθώσει μέσα στην καρδιά μας. Η σκέψη μπορεί να αποσπάται από διάφορα πράγματα. Και στην περίπτωση αυτή όμως είναι δυνατόν να έχουμε την ευχέρεια να μην εγκαταλείπουμε τον Θεό, αλλά η οποιαδήποτε ενασχόλησή μας να γίνεται υπό το πρίσμα της μνήμης του Θεού. Ορίστε λοιπόν που πρέπει να κατευθύνουμε όλη μας τη φροντίδα: στη σκέψη μας και στο συναίσθημά μας για τον Θεό. Όταν αυτά υπάρχουν, υπάρχει η προσευχή, έστω και χωρίς προσευχητικά λόγια (Επιστολή 947, τόμος 6, σελ. 20-21).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 118-120.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΟΜΩΝ ΠΡΟΣΕΥΧΩΝ

 

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 107-1110, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Ο σκοπός των σύντομων προσευχών

Το ότι δεν μπορείτε να τακτοποιήσετε το θέμα της σύντομης προσευχούλας, αυτό δεν είναι τίποτα. Θα έρθει με τον καιρό. Οι συχνές σας επικλήσεις προς τον Θεό κατά την διάρκεια της ημέρας, σε κάθε σας ενασχόληση και μετά από κάθε σας ενασχόληση, είναι πολύ καλό πράγμα. Αυτό είναι κομμάτι του γενικού κανόνα -να ευαρεστούμε τον Θεό. Τον ίδιο προορισμό έχουν και οι σύντομες προσευχές. Σε αυτές εκφράζεται με λόγια καθαγιασμένα αυτό που εσείς εκφράζετε με τα δικά σας λόγια. Ένας άλλος επίσης υψηλός προορισμός της σύντομης προσευχούλας είναι η εμβάθυνση της σκέψης και του συναισθήματος για τον Θεό. Αυτό που γεννιέται μέσα σας από τις συχνές επικλήσεις προς τον Θεό χάνεται, διασκορπίζεται με την πρώτη ευκαιρία που που κάτι άλλο θα εντυπωθεί στο μυαλό σας. Πέρα απ' αυτό, ανεξάρτητα από τις επικλήσεις, οι σκέψεις συνωθούνται μέσα στο μυαλό σας σαν τα κουνούπια. Για να διακόψετε αυτό τον συνωστισμό, πρέπει να συνδέετε τον νου με μία μόνο σκέψη ή αλλιώς με τη σκέψη για τον Ένα. Εργαλείο για τον σκοπό αυτό είναι η σύντομη προσευχούλα. Με τη βοήθειά της ο νους ανακουφίζεται ανακουφίζεται, συγκεντρώνεται και εμφυτεύει το συναίσθημα για τον Θεό ή το καλλιεργεί. Όταν έλθει αυτό το συναίσθημα, η ψυχή θα προσκολληθεί στον Θεό διά της συνειδήσεως και θα αρχίσει όλα να τα κάνει κατά Θεόν. Με τη σύντομη προσευχή πρέπει να συγκρατούμε τη σκέψη για τον Θεό και την προσοχή προς Αυτόν. Το να περιοριζόμαστε σε λόγια μόνο είναι <<χαλκός ηχών>> (Α' Κορ. ιγ' 1). (Επιστολή 957, τόμος 6, σελ. 55-56). Σχετικά με τις μετάνοιες (γονυκλισίες) και τη διάχυση του νου. Πρέπει να παιδεύετε τον εαυτό σας κατά τον προσευχητικό κανόνα. Στο μοναστήρι του αγίου Σάββα, με κάθε προσευχή του Ιησού κάνουν μία μικρή μετάνοια και ύστερα από μία δεκάδα μικρών, κάνουν μία μεγάλη (ενν. εδαφιαία) μετάνοια.  Μου φαίνεται όμως ότι μπορείτε να καθορίσετε να λέτε το γνωστό πλήθος των προσευχών σας χωρίς μετάνοιες. Αυτό ορίζεται στον κανόνα του πατρός Σεραφείμ. Όπως μπορείτε, πάντως προσαρμοστείτε. Μόνο που πρέπει να παιδεύετε τον εαυτό σας, τουλάχιστον όσο χρειάζεται. Μία μικρή <<έκπτωση>> θα οδηγήσει σε μία μεγαλύτερη και μπορεί να καταστρέψει τα πάντα. Όταν είστε έτοιμος να αρχίσετε τον κανόνα, αλλά ο νους σκορπίζεται σε σημείο που δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με αυτόν, πρέπει να τον εξαναγκάσετε να ξαναμπεί σε σειρά,  αρχικά με κάποιες ορισμένες σκέψεις που θα σας λογικέψουν. Διότι αυτό σημαίνει ότι ο φόβος έχει απομακρυνθεί και η ψυχή έγινε αχαλίνωτη. Αν αυτό δεν βοηθήσει, αρχίστε να διαβάζετε οποιεσδήποτε προσευχές και να διαβάζετε με προσοχή, ώσπου ο νους να επανέλθει σε συγκέντρωση. Μόλις ο νους περιέλθει σε τάξη, τότε αρχίστε τις μετάνοιες. Εκείνος που κάνει μετάνοιες με τον νου διασκορπισμένο είναι ραβδί που το ταρακουνάει ο άνεμος. Όπως και νά 'χει, από μόνος του αυτός ο ευλογημένος αγώνας θα σας διδάξει πως να ενεργείτε σε κάθε περίπτωση. (Επιστολή 729, τόμος 4, σελ. 216-217).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 107-110.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.

ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΤΕ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΤΕ ΣΩΣΤΑ

Αποσπασματικές αναρτήσεις από το βιβλίο του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου (1815-1894)
<<Πώς θα μάθεις να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 103-105, μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.
Ο όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος (κατά κόσμον Γεώργιος Βασίλιενιτς Γκόβορωφ) είναι ένας ιεράρχης της Ρωσικής Εκκλησίας και μεγάλος συγγραφέας του 19ου αιώνα.
Η ζωή του, από τη στιγμή της γέννησής του σε ιερατική οικογένεια το 1815 ως την ειρηνική κοίμησή του το 1894, ήταν γεμάτη από την παρουσία του Θεού.
Το συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και οι διαλέξεις του, τα κηρύγματά του, οι ερμηνείες του στις Επιστολές του αποστόλου Παύλου, οι μεταφράσεις ασκητικών βιβλίων, καθώς και οι απαντήσεις σε επιστολές που του έστειλαν, τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότατους συγγραφείς της ρωσικής Ορθοδοξίας.
Μάλιστα, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο το 1988.
Ο όσιος Θεοφάνης γεννήθηκε το 1815 σε ένα χωριό της επαρχίας Ορλώφ. Οι σπουδές του πραγματοποιήθηκαν στη Θεολογική Σχολή της επαρχίας αυτής, από όπου αποφοίτησε ως ο καλύτερος σπουδαστής, και στη Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου.
Μετά την αποφοίτησή του με Μάστερ Θεολογίας το 1841, ενώ είχε ήδη γίνει μοναχός, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος.
Δίδαξε σε διάφορες Σχολές κι Ακαδημίες ως καθηγητής της Ηθικής, της Φιλοσοφίας, της Ψυχολογίας, της Λογικής και των Λατινικών.
Το 1847, κατόπιν αιτήματός του, διορίστηκε μέλος της Ρωσικής Εκκλησιαστικής Αποστολής στην Ιερουσαλήμ, όπου σπούδασε ζωγραφική, Ελληνκά, Γαλλικά, Εβραϊκά και Αραβικά και ήρθε σε επαφή με τον ελληνορθόδοξο μοναχισμό.
To 1857 ανακηρύχθηκε πρύτανης της Θεολογικής Σχολής της Πετρούπολης.
Το 1859 χειροτονήθηκε επίσκοπος Ταμπώφ, μιας από τις πιο εκτεταμένες και πολυπληθείς επισκοπές της Ρωσίας, και κατόπιν μεταφέρθηκε στην επισκοπή του Βλαντιμίρ, η οποία χρειαζόταν ορθόδοξο ιεραποστολικό έργο.
Ο επίσκοπος Θεοφάνης έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο κήρυγμα, το οποίο συνόδευε κάθε θεία Λειτουργία.
Το 1866 παραιτήθηκε από την επισκοπική του έδρα και έζησε ασκητικά στην έρημο Βυσένσκ, απομονωμένος στο κελί του για 28 χρόνια, μέχρι την κοίμησή του.
Κατά τον εγκλεισμό του ασχολήθηκε με την αλληλογραφία. Κάθε μέρα έφταναν στο κελί του 20 με 40 γράμματα με διάφορες ερωτήσεις σχετικές με την χριστιανική πίστη και ζωή κι εκείνος απαντούσε σχεδόν σε όλες.
Έγραφε χαρακτηριστικά: <<Η γραφή είναι απαραίτητο εργαλείο για την Εκκλησία. Καλύτερος όμως τρόπος να αξιοποιήσει κανείς το δώρο της γραφής και της ομιλίας δεν υπάρχει από το να το απευθύνει σε αμαρτωλούς με σκοπό τη μεταστροφή τους>>.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ανθολογία συμβουλών μέσω επιστολών που έγραψε ο όσιος Θεοφάνης απαντώντας σε γραπτά ερωτήματα πιστών σχετικά με την προσευχή.
Με διαύγεια, ζωντάνια και απλότητα ο όσιος μας χαρίζει πρακτικές συμβουλές, οι οποίες αγγίζουν την ψυχή κάθε χριστιανού και μας προτρέπουν να εφαρμόσουμε το θέλημα του Θεού ενθυμούμενοι τα λόγια ου αποστόλου Παύλου: <<αδιαλείπτως προσεύχεσθε>> (Α' Θεσ. ε' 17).
Εγκάρδιες ευχαριστίες οφείλονται από τις εκδόσεις μας προς την κ. Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου για την ανιδιοτελή προσφορά της ιδιαιτέρως επιμελημένης μετάφρασης του ρωσικού κειμένου για πρώτη φορά στα Ελληνικά.
(Από τον πρόλογο της επιμελήτριας)
Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ

Πάντα να προσπαθείτε να προσεύχεσθε σωστά

Το γεγονός ότι ενίοτε διαπερνά τον νου σας κάποιος κακός λογισμός είναι τόξευμα του πονηρού. Εξαπολύει το βέλος του ο εχθρός, όταν θέλει να αποσπάσει την προσοχή από την προσευχή και να την καταλάβει με οτιδήποτε ξένο προς τον Θεό. Αν η προσοχή σταματήσει πάνω στην σκέψη αυτή, τότε ο εχθρός θα ορμήσει και θα αρχίσει να κατασκευάζει εντός της κεφαλής διάφορες ιστορίες, ώστε να βεβηλώσει την ψυχή και να υποδαυλίσει οποιοδήποτε βλαβερό, εμπαθές συναίσθημα. Για την περίπτωση αυτή ένας κανόνας υπάρχει: να επαναφέρουμε γρήγορα την προσοχή από το κακό στο καλό και να την ακινητοποιούμε σε αυτό. Τίποτα δεν κρύβεται απ' τον Θεό, όλα τα βλέπει Αυτός. Και ακούει την κάθε προσευχή και την εκπληρώνει, όχι σύμφωνα με τη δική μας επιθυμία, αλλά ανάλογα με το τι είναι απαραίτητο για τη δική μας σωτηρία. Να κάνετε περισσότερη προσευχή και να προσπαθείτε πάντα να προσεύχεστε σωστά. Τότε θα μάθετε να προσεύχεστε. (Επιστολή 472, τόμος 3, σελ. 116). Τον νου πρέπει να τον τοποθετούμε στην καρδιά. Το ότι ο νους σκορπίζεται δεν είναι σωστό. Πρέπει να τον τοποθετείτε στην καρδιά και να τον συντονίζετε με την καρδιά ή να τον <<φυλακίζετε>> σε αυτή. Σταθείτε με την προσοχή στραμμένη στην καρδιά και, χωρίς να ξεκολλήσετε από εκεί, προσευχηθείτε στον Κύριο με όποια λόγια θέλετε, ακόμη και χωρίς λόγια, με μια επίκληση στον Θεό γεμάτη συντριβή και ταπείνωση. Έτσι να παραμείνετε σ' αυτή την κατάσταση χωρίς να απομακρυνθείτε. Όταν υπάρχει η κίνηση αυτή στην καρδιά και είστε μόνος, αφήστε τα όλα και προσευχηθείτε, καθιστός ή όρθιος, προσευχηθείτε μόνο με ένταση εκεί στην καρδιά, ώσπου να <<σβήσει>> το συναίσθημα. Έτσι γράφει κάποιος, ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, νομίζω. Και αν συμβεί να έχετε διάθεση για προσευχή, αλλά δεν είστε μόνος σας, πάλι πρέπει να προσεύχεστε, ωστόσο σε επίπλαστες εκδηλώσεις <<προσευχητικότητας>> δεν πρέπει να προβαίνετε. Να ξέρετε ότι ποτέ δεν πρέπει να εξέρχεται απ' την καρδιά η προσοχή. Όλο όμως αυτό που συντελείται στην καρδιά ενίοτε είναι μόνο νοερό, τελείται δηλαδή με τον νου, ενίοτε είναι καρδιακό, δηλαδή ξεκινά και συνεχίζει με το θερμό συναίσθημα. Ο κανόνας αυτός δεν είναι κανόνας αποκλειστικά για τους αναχωρητές, αλλά για όλους εκείνους που οφείλουν με αγνότητα να παρίστανται με την καρδιά ενώπιον Εκείνου, δηλαδή για όλου τους Χριστιανούς. Ο νους κουράζεται να λέει τα λόγια της προσευχής. Προσευχηθείτε τότε χωρίς λόγια, βυθιζόμενος νοερά στην καρδιά ενώπιον του Κυρίου και παραδίδοντας τον εαυτό σας σ' Εκείνον' αυτό θα είναι η καθαρή προσευχή. Εξάλλου η λέξη είναι μόνο η διατύπωσή της και πάντα είναι πιο αδύναμη ενώπιον του Θεού εν συγκρίσει με την προσευχή την ίδια. (Επιστολή 256, τόμος 2, σελ. 92).

Εισαγωγή στο διαδίκτυο, επιμέλεια, παρουσίαση
ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ
Αποσπασματικές αναρτήσεις εκ του βιβλίου του
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου: <<Πώς να προσεύχεσαι>>,
εκδόσεις <<'Έαρ>>, 2η έκδοση 2022, σελ. 103-105.
Μετάφραση από τα ρωσικά: Κατερίνα Αμπατζή - Κουτσοπούλου.